Nieuwe tekening Van Gogh ontdekt

Voor het eerst sinds bijna zes jaar is een nieuwe tekening van Vincent van Gogh ontdekt. Deze is in privébezit, maar dankzij de vondst blijkt ook het Van Gogh Museum nu zeker van een extra tekening van de Nederlandse meester.

De nieuw ontdekte tekening is De Heuvel van Montmartre met Steengroeve, uit maart 1886 en is in het bezit van de Van Vlissingen Art Foundation.

Na uitgebreid onderzoek door het Van Gogh Museum naar onderwerp, stijl, techniek, materiaalgebruik en herkomst van deze tot nu toe onbekende tekening wordt deze toegeschreven aan Van Gogh (1853-1890). De tekening is vanaf dinsdag te zien in het museum Singer Laren in de gemeente Laren (Noord-Holland).

Met deze vondst kon ook een vergelijkbare tekening aan Van Gogh worden toegekend. Dat werk, getiteld De Heuvel van Montmartre (1886), bevindt zich in het Van Gogh Museum en is in onderwerp, formaat, stijl, techniek en materiaalgebruik onmiskenbaar verwant aan de nieuw ontdekte tekening.

Bonger Galerie

“Het is fantastisch nieuws dat twee tekeningen definitief aan het oeuvre van Van Gogh kunnen worden toegevoegd,” jubelt Axel Rüger, directeur van het Van Gogh Museum.

De Heuvel van Montmartre Met Steengroeve werd al in 2013 aan de experts van het Van Gogh Museum voorgelegd door de vorige eigenaar. “Die vertelde dat het in 1911 was gekocht  bij  Bonger Galerie, als cadeautje voor de achttiende verjaardag van zijn grootmoeder”, aldus Teio Meedendorp, senior onderzoeker van het Van Gogh Museum.

“Bonger Galerie heeft echter nooit bestaan, maar de weduwe van Theo van Gogh, Johanna van Gogh-Bonger, heeft werk van haar schoonbroer Vincent in consignatie gegeven bij verschillende galeries, waaronder J.H. de Bois. We hadden haar kasboek en archief al eens heel goed uitgeplozen, toen konden we één beschrijving niet thuisbrengen. Dat is deze tekening; hij is omstreeks 1917 verkocht voor 550 gulden en vervolgens uit het zicht verdwenen - hij is nimmer tentoongesteld en nooit eerder gepubliceerd.”

Weinig vergelijkingsmateriaal

Toen de tekening werd binnengebracht, moest Meedendorp direct denken aan De Heuvel van Montmartre, een vergelijkbare tekening die in 2001 nog was afgeschreven, onder meer omdat er te weinig vergelijkingsmateriaal was.

“De twee tekeningen zijn overduidelijk van dezelfde hand en in stijl verwant aan de modeltekeningen die Van Gogh begin 1886 maakte in het Parijse atelier van de kunstenaar Fernand Cormon. Ook de gebruikte tekenmaterialen zijn identiek en de onderwerpen zijn te verbinden met schilderijen die Van Gogh in het voorjaar en in de vroege zomer op Montmartre maakte.”

Binnen het getekende oeuvre van Van Gogh zijn dit twee opvallende werken die mooi weergeven hoezeer hij in die periode nog op zoek was naar een eigen stijl, aldus Meedendorp. “Ze illustreren een fase in het leerproces van de kunstenaar, die zichzelf in Parijs uiteindelijk opnieuw uitvond, maar hier nog even het traditionele artistieke pad bewandelde.”

Van Gogh-maniertjes

Perspectivisch zitten ze niet heel sterk in elkaar, aldus Meedendorp, maar het zijn mooie tekeningen. “Ze zijn een beetje oppervlakkig, heel erg geveegd en ze hebben een redelijk effen toon, maar je herkent wel die typische Van Gogh-maniertjes; die kleine, korte accentjes.”

Er zijn ruim 900 tekeningen van Van Gogh bekend, naast een vijftal schetsboekjes. In 2012 werd voor het laatst een nieuwe tekening van Van Gogh ontdekt. De nieuwste toeschrijvingen vonden al plaats in 2013, in 2014 werd De Heuvel van Montmartre met Steengroeve gekocht door de Van Vlissingen Art Foundation.

Beide tekeningen zijn vanaf vandaag tot en met 6 mei te zien op de tentoonstelling Impressionism & Beyond. A Wonderful Journey in Singer Laren, met impressionisten, postimpressionisme en expressionisten uit de privécollectie van John Fentener van Vlissingen en zijn echtgenote Marine comtesse de Pourtalès. (br.hln)