Vervelende ‘vortex’ doet ons bevriezen: nog tot en met volgende week extreem koud

Berg je winterjas, sjaal en muts nog niet op, want het wordt deze en zeker volgende week berekoud. ’s Nachts mogelijk tot -20 graden in de Hoge Venen en tot -10 graden in de rest van het land. “Een koudegolf eind februari of begin maart komt niet vaak voor, maar is toch perfect normaal.”

Het venijn zit duidelijk in de staart: wie afgelopen weekend al met lentekriebels zat, moet die de komende twee weken opnieuw wat proberen te bedwingen. Het kwik zal immers een fikse duik nemen. “Deze week gaat het ’s nachts richting -5 graden in Laag-België en naar -10 tot -12 in Hoog-België”, zegt weerman David Dehenauw. “Begin volgende week sluit ik zelfs niet uit dat het in de Hoge Venen op een aantal plaatsen tussen de -15 en -20 graden zal vriezen. Maar enkel op voorwaarde dat de hemel klaar blijft en er weinig wind staat.”

Langere periode

“Positief is dan weer dat de temperaturen in Vlaanderen overdag boven nul stijgen en de zon zich overvloedig zal laten zien”, vervolgt Dehenauw. “Die toestand blijft de komende twee weken vrijwel stabiel. Eind februari en begin maart beloven dus droger en zonniger, maar ook kouder dan normaal te worden.”

Volgens Dehenauw ligt vooral de polar vortex of poolwervel aan de basis van het plots veel koudere weer. “Dat is een weersverschijnsel in de laag tussen 15 en 50 kilometer hoogte in de stratosfeer, dat zich in deze periode van het jaar ophoudt boven de Noordpool”, legt hij uit. “Als op die hoogte echter een plotse opwarming plaatsvindt, maakt het lagedrukgebied er plaats voor een hogedrukgebied. De wind draait dan en komt onze richting uit. Dit zorgt voor een aanvoer van koude polaire lucht, wat nu het geval is. Een week geleden werd al rekening gehouden met die plotse stratosferische opwarming, maar toen was het nog niet zeker dat dit invloed zou hebben op ons weer - de afstand tot de Noordpool is enorm. Maar nu ziet het er toch naar uit dat we voor een langere koude periode zijn vertrokken.”

Zeer uitzonderlijk is een fikse winterprik aan het eind van februari of begin maart echter niet. Zelfs een koudegolf, waarbij het enkele dagen ook overdag blijft vriezen, behoort in de maand maart nog tot de mogelijkheden, zeker als uitloper van een koudegolf die aanving in de maand februari. Gesteld dat het volgende week zover is, dan is het al van 2013 geleden dat het fenomeen zich nog zo laat voordeed. Op 11 en 12 maart van dat jaar bleven de temperaturen de hele dag negatief, met een fikse laag sneeuw erbovenop. In de ochtend van 13 maart daalde de temperatuur in Ukkel tot onder de -10 graden. Zeker tot half april bleef het toen relatief koud. Ook de rest van Europa en Noord-Amerika kenden een strenge tweede winterhelft.

Wie staat te popelen om in de tuin aan de slag te gaan, wacht toch beter tot na de vorstperiode. Vogelbescherming Vlaanderen raadt intussen aan om de vogels in onze tuinen te blijven voederen en ook vers water te voorzien.

Langste koudegolf

77 dagen

(21 december 1962 -7 maart 1963)

Ergste koudegolf

-18°C in Ukkel,

-30°C in Rochefort (januari 1940) (br.hln)