Amateur-astronoom test zelfgebouwde telescoop en ziet iets wat geen enkele wetenschapper ooit al heeft gezien

Er is één kans op 10 tot 100 miljoen en het is de droom van elke astronoom. De Argentijnse amateur-sterrenkundige Victor Buso won de kosmische jackpot door (het begin van) een supernova te zien, zo staat in het jongste nummer van het wetenschappelijke vakblad Nature.

“Beroepsastronomen zoeken al lang naar een dergelijk evenement”, (de start van) een ontploffende ster, schreef Alex Filippenko van de Universiteit van Berkeley. “Het is zoals de ‘kosmische jacpot’ winnen”, “uitzonderlijk”. “De metingen van Victor Buso vormen een geheel van data zonder voorgaande”, weet Federico Garcia van het Franse Commissariaat voor Kernenergie.

Supernova

Op 20 september 2016 beslist de door sterren gepassioneerde Argentijn een nieuw fototoestel op zijn telescoop te testen. Hij had de telescoop zelf gebouwd op het dak van zijn huis in de stad Rosario, ten noorden van Buenos Aires. Hij kiest voor zijn eerste foto’s sterrenstelsel NGC 613, op ongeveer tachtig miljoen lichtjaar van ons, in het sterrenbeeld Beeldhouwer. Bingo: een enorme ster beleeft de laatste uren van haar leven in een cataclystische ontploffing die bekendstaat als een supernova.

Spectaculair fenomeen

De fenomenen die daarmee gepaard gaan zijn hevig. Want volgens de theorie wordt de materie van de ster aan snelheden van duizenden km per seconde uitgespuwd. Vanwege de ongelooflijke hoeveelheid uitgestoten energie is het evenement helder en is het van op onze planeet te zien. Maar het is een zeldzaam en vooral niet te voorzien evenement. Astronomen ontdekken het in het algemeen pas na enkele dagen en nooit sinds het begin. Dat geluk had Victor Buso wel.

Hij sloeg alarm via de Amerikaanse vereniging van waarnemers van variabele sterren AVVSO en bracht een kettingreactie op gang. Een batterij astronomen en natuurkundigen richtte zijn instrumenten op het fenomeen. Sommigen observeren het vervolg gedurende meer dan twee maanden. Volgens de studie in het Britse Nature laten de nieuwe data toe beter de fysieke structuur te begrijpen van een ster vlak voor ze ontploft, alsmede de natuur zelf van de explosie.

Eén kans op tien miljoen

De ploeg wetenschappers kon uitmaken dat de initiële massa van de ster ongeveer twintig keer die van onze Zon was. Ze zagen ook de helderheid van de supernova spectaculair toenemen. Op minder dan een half uur tijd verveelvoudigde die met factor 3, zegt de Franse universiteit Paris Diderot. Volgens Melina Bersten van het Instituut voor Astrofysica van La Plata in Argentinië had Victor Buso “maar één kans op tien miljoen of zelfs 100 miljoen” om het spektakel te kunnen aanschouwen.(br.hln)