Hoe de klimaatopwarming de kans op tropische ziektes verhoogt in Europa
Door de opwarming van de aarde zal Europa in de toekomst vaker geconfronteerd worden met tropische ziektes, waarschuwen gezondheidsdeskundigen. Aanleiding van de bezorgdheid is de snelle verspreiding van het westnijlvirus dat deze zomer aan 22 Europeanen - een uitzonderlijk hoog aantal - het leven kostte.
Nadat Europa deze zomer werd geteisterd door extreem hoge temperaturen, nam het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) een scherpe piek waar in het aantal westnijlvirusinfecties. In midden augustus werden 400 gevallen van de ziekte, die wordt overgedragen door de mug, geregistreerd in Europa. Door de ziekte vielen er bovendien 22 dodelijke slachtoffers in Italië, Griekenland, Hongarije, Servië en Roemenië. In Griekenland bijvoorbeeld, steeg het aantal mensen dat stierf door het westnijlvirus in een week van vijf naar zestien.
Bovendien kan het aantal geïnfecteerden nog veel hoger liggen. De meeste patiënten hebben geen of onschuldige symptomen zoals hoofdpijn en pijn in de ledematen. Ook spierpijn, gezwollen lymfeklieren, koorts, uitslag op de borst en meningitis zijn symptomen van het westnijlvirus. In het ergste geval eindigt de ziekte met de dood.
“We zijn allemaal een beetje verrast over hoe snel deze gebeurtenissen plaatsvinden”, aldus professor Jan Semenza van het ECDC. “We zien steeds meer extreme weersomstandigheden.” Semenza onderzoekt hoe klimaatverandering en andere wereldwijde milieuveranderingen, zoals de toename van het aantal mensen dat een verre reis ondermeent, de volksgezondheid beïnvloeden. Volgens het ECDC worden de stijgende temperaturen, het groeiende aantal mensen dat een verre reis onderneemt en in de buurt van wilde dieren komen, in verband gebracht met een toename van verschillende infectieziekten.
In de verspreiding van die infectieziekten zoals het westnijlvirus of het zikavirus, spelen muggen een cruciale rol.”Die insecten zijn koudbloedig en worden sterk beïnvloed door hogere temperaturen. Daardoor plant de mug zich sneller voort en ook de ziekteverwekkers in de mug reageren veel sneller. Het hele proces wordt met andere woorden versneld.”
De tijgermug
De wetenschappers van het European Centre for Disease Prevention and Control voorspellen nu dat het risico op dengue of knokkelkoorts, Chikungunya-virus en het Zikavirus groter wordt in Europa als gevolg van de klimaatverandering. De drie ziektes worden normaal overgedragen door de denguemug, maar kunnen ook worden verspreid door een andere soort zoals de tijgermug. En het is die mug die steeds vaker voorkomt in Europese landen zoals Italië, Spanje en andere mediterrane landen.
Door de groeiende populaties tijgermuggen vergroot de kans dat geïnfecteerde reizigers, die vanuit het buitenland terugkeren naar Europa, hier gestoken worden door de tijgermug. Daarop geraakt de mug geïnfecteerd en verspreidt die de ziekte door andere mensen te steken.
Oppassen met bloedvoorraden
Semenza maakt zicht vooral zorgen door de piek van de westnijlkoorts en de implicaties die dat heeft voor andere ziektes die worden overgedragen door vectoren zoals de mug. “We hebben nog nooit zo veel gevallen van westnijlkoorts waargenomen in het begin van het seizoen. Dit is een dramatische stijging. Wat het betekent in termen van volksgezondheid is dat we ons meer zorgen moeten maken over de veiligheid van de bloedvoorraden.
“We kunnen de bloedvoorraad op westnijlkoorts testen, maar we kunnen de voorraad niet testen op een ziekteverwekker waarvan we het bestaan niet kennen. Als de bloedvoorraad is besmet met een ziekteverwekker, kan deze niet worden gebruikt en kan het bloedvoorraadsysteem in gedrang komen.”, aldus het ECDC.
Die waarschuwing nam het Rode Kruis Vlaanderen alvast ten harte. Wie op vakantie ging naar Zuid-Frankrijk, Italië of Kreta - landen waar de tijgermug actief is -, moet uit voorzorg 28 dagen wachten om weer bloed te geven.
Catastrofale uitbraken voorkomen
Zuid-Frankrijk en Italië kenden in 2017 een uitbraak van het Chikungunya-virus. Professor Semanza vertelt dat er toen ongerustheid ontstond over de snelle verspreiding van de ziekte. Hij en zijn team ontwikkelden ondertussen modellen om het hoogste risico op geïmporteerde ziekten zoals dengue te voorspellen en ‘catastrofale’ uitbraken te voorkomen. Het team kwam tot de vaststelling dat de dreiging het hoogst is in augustus, september en oktober, wanneer veel mensen reizen en ongeveer de helft van de passagiers uit gebieden waar knokkelkoorts voorkomt, door de luchthavens van Rome en Milaan reist.
Op de vraag of er in Noord-Europa ziektes kunnen voorkomen die we nog nooit eerder hebben gezien, zei dr. Campbell-Lendrum van de World Health Organisation (WHO): “Het is perfect mogelijk, ja. Maar dat wil niet zeggen dat we het niet onder controle kunnen houden. Maar de omstandigheden voor de verspreiding worden makkelijker.” (br.hln)
|
