Lijfweetjes: waarom je kippenvel krijgt bij het luisteren naar mooie muziek

Je kent het wel: je hoort een nummer op de radio dat een gevoelige snaar raakt, en plots staat het haar recht op je armen en lopen er rillingen over je rug. Hoe komt het dat ons lichaam zo sterk reageert op een niet fysieke stimulus? Wij zochten het voor je uit.

Uit onderzoek van ‘Nature’ blijkt dat ongeveer 50% van de wereldbevolking kippenvel krijgt bij het luisteren naar muziek. Dit komt omdat muziek een oud beloningssysteem in onze hersenen stimuleert, waardoor dopamine naar het striatum stroomt. Het striatum is een deel van de voorhersenen, dat wordt geactiveerd door verslaving, beloning en motivatie. Met andere woorden: muziek beïnvloedt ons brein op dezelfde manier als bijvoorbeeld seks, gokken of het eten van een grote zak chips.

Vreemd genoeg kan het wel zo zijn dat je dopaminelevels al enkele seconden voor het speciale moment van het muziekstuk pieken. De reden hiervoor kunnen we zoeken in het feit dat onze hersenen een goede luisteraar zijn. Ze voorspellen constant wat er kan gaan gebeuren. Dit fenomeen staat ook bekend als de bekende ‘fight or flight’-reflex, waarbij onze hersenen constant alle mogelijke aflopen van een situatie proberen te voorspellen. Muziek maakt het in dat opzicht wel moeilijk voor ons brein, omdat het verloop van een muziekstuk soms onvoorspelbaar is. Onze hersenen worden als het ware geplaagd, waardoor de dopamine-triggers in de war raken. Dat is meteen ook het moment waarop je kippenvel kan ervaren. Wanneer je eindelijk het langverwachte akkoord van een muziekstuk hoort, slaat het striatum een spreekwoordelijke zucht van verluchting, die zich vertaalt in kippenvel of een rilling over je rug. Hoe langer je dat moment anticipeert, hoe intenser de ervaring.

Andere theorieën

Hoewel bovenstaande theorie veruit de meest voorkomende verklaring is voor het fenomeen, bestaan er ook nog andere theorieën. Eentje daarvan is van neurowetenschapper Jaak Panksepp. Hij ontdekte dat droevige muziek vaker rillingen veroorzaakt dan gelukkige muziek. Hij beweert dat een melancholische melodie een oud, rillingen veroorzakend mechanisme activeert. Hetzelfde mechanisme als datgene dat onze voorouders voelden wanneer ze van hun familie werden gescheiden. Wanneer een ballade ons een weemoedig gevoel geeft, zou dat er volgens hem voor doen zorgen dat dit oeroude mechanisme in werking treedt. Wat zo interessant is aan de theorie van Panksepp is dat de rillingen die je op zo’n moment ervaart de meeste mensen niet bedroeven. Meer zelfs: de ervaring is overwegend positief. Recent onderzoek toont aan dat droevige muziek in werkelijkheid positieve emoties oproept. Verdriet ervaren door kunst is namelijk prettiger dan het verdriet dat je voelt op een slechte dag.

Gelijk welke muziek

Het muziekgenre dat je beluistert is trouwens geen bepalende voorwaarde voor het al dan niet krijgen van kippenvel. Of het nu klassieke muziek of snoeiharde techno is: het is vooral de structuur van een muziekstuk dat bepaalt of je rillingen zult krijgen of net niet. Kippenvel komt trouwens het vaakst voor wanneer er iets onverwachts gebeurt in het nummer waar je naar luistert: het gebruik van een nieuw instrument, een stijlverandering of het plots dimmen van het geluidsvolume: alles draait rond het verrassingselement.

Daarnaast zou ook onze persoonlijkheid van belang zijn. Wetenschappers van UNC Greensboro kwamen na onderzoek tot de conclusie dat mensen die het meest openstaan voor nieuwe ervaringen het vaakst een rilling over hun rug voelen lopen bij het beluisteren van muziek.  (br.hln)