Ophefmakende studie: massale sterfte na Amerikaanse kolonisatie kan mee klimaatverandering veroorzaakt hebben

Door de kolonisatie van het Amerikaanse continent stierven er zo veel mensen dat het klimaat van de aarde erdoor verstoord werd. Dat suggereert alvast een team wetenschappers van de University College London in een nieuwe studie, dat de oorzaak onderzocht van de Kleine IJstijd in de 15de en de 16de eeuw.

De verklaring achter de these die de wetenschappers uit de doeken doen is eenvoudig gesteld de volgende: doordat er na de kolonisatie door de Europeanen zoveel inheemse volkeren door ziektes en geweld om het leven kwamen, bleven miljoenen landbouwgronden in Centraal-, Zuid- en Noord-Amerika onbewerkt liggen. De gronden raakten opnieuw begroeid door vegetatie, en de bossen die ontstonden haalden op een abnormaal hoog tempo zo veel CO2 uit de lucht, dat de temperatuur wereldwijd daalde.

Dat er in de jaren na de aankomst van de Europeanen in 1492 miljoenen inheemse inwoners stierven, staat vast. Schattingen over het inwoneraantal van het volledige Amerikaanse continent op het einde van de 15de eeuw lopen uiteen, maar tegenwoordig gaan wetenschappers uit van ongeveer 60 miljoen, tien procent van de wereldpopulatie. Honderd jaar later bleven er daar amper 5 tot 6 miljoen van over. 

Inwoners werden naar Europa verscheept als slaven of stierven bij massaslachtpartijen, maar de overgrote meerderheid kwam om het leven omdat ze geen enkele weerstand hadden tegen de ziektes die de Europeanen meenamen, zoals de mazelen. Mexico, dat rond 1500 bijvoorbeeld nog 22 miljoen inwoners telde, hield er daar tegen 1600 nog amper 1 miljoen van over.

Dat de temperatuur op aarde in diezelfde periode plots daalde, staat eveneens vast. Wetenschappers spreken over de Kleine IJstijd, waarbij de temperatuur wereldwijd plots daalde met een halve graad, en in Europa zelfs met 1 tot 2 graden. Ook in onze streken was het plots veel kouder en waren de winters veel strenger.

Verband

Beide fenomenen blijken nu wel eens meer met elkaar te maken te hebben dan eerder werd gedacht. Want samen met de miljoenen oorspronkelijke Amerikaanse inwoners lag 56 miljoen hectare aan landbouwgrond er plots ongebruikt bij en kon de natuur in een gebied zo groot als heel Frankrijk opnieuw zijn gang gaan. En de miljoenen bomen en planten die daar opnieuw konden groeien, haalden zo veel CO2 uit de lucht dat de aarde wel eens onnatuurlijk snel afkoelde. 

“De grote sterfte van de inheemse volkeren van Amerika leidde tot het achterlaten van zoveel land dat de koolstofopname door bomen en planten een duidelijke impact had op het wereldwijde CO2-niveau en op de wereldwijde temperatuur”, schrijven de onderzoekers Alexander Koch en zijn collega’s in de studie.

Antarctica

Aanwijzingen voor het verband vonden de wetenschappers op Antarctica, waar ze via ijsboringen te weten kwamen dat er in de 16de eeuw plots een abnormale afname van CO2 in de lucht te merken was. Bovendien laten opzoekingen op het Amerikaanse continent tegelijkertijd variaties in steenkool en pollenafzettingen zien. Dat wijst er op dat er minder gronden in brand werden gestoken om ze opnieuw klaar te maken voor landbouw, en dat de natuur opnieuw zijn gang kon gaan.

Ed Hawkins, klimaatwetenschapper aan de Reading University en zelf niet betrokken bij de studie, zegt aan de BBC dat “wetenschappers ervan uit gaan dat de Kleine IJstijd veroorzaakt is door verschillende factoren”. “Een daling van de CO2, een reeks vulkanische uitbarstingen, veranderingen in het landgebruik en een tijdelijke daling van de activiteit van de zon. Deze nieuwe studie toont aan dat de daling van de CO2 deels veroorzaakt is door de ontdekking van Amerika en de ineenstorting van de inheemse bevolking.”

Volgens de onderzoekers toont hun studie aan dat de menselijke invloed op het klimaat al begon voor de Industriële Revolutie. De huidige klimaatopwarming werkt omgekeerd: door het verbranden van fossiele brandstoffen en de uitstoot van broeikasgassen wordt er meer CO2 de lucht in gebracht dan planten er weer uit kunnen halen, waardoor de aarde opwarmt. (br.hln)