De verroeste revolver van Vincent van Gogh moet minimaal 40.000 euro opbrengen
Het wapen waarmee Vincent van Gogh (1853-1890) zichzelf van het leven zou hebben beroofd, is te koop. Het wordt vandaag geveild in Parijs. Verwachte opbrengst: minimaal 40.000 euro.
Op 27 juli van het jaar 1890 verliet Vincent van Gogh de herberg waar hij woonde, ten noorden van Parijs. Hij ging er dagelijks op uit, om te schilderen in de omgeving. Hij werkte bijvoorbeeld aan ‘Boomwortels’, een doek met boomstammen en -wortels zoals die daar te zien waren, rondom het stadje Auvers-sur-Oise.
Maar tegen de tijd van het avondeten was de zieke Van Gogh – in tegenstelling tot zijn gewoonte – nog niet terug in de herberg. Pas later die avond strompelde hij binnen: zwaargewond en bloedend. “Ik heb geprobeerd mijzelf te doden”, zou de schilder gezegd hebben tegen de herbergeigenaar. Kort erna overleed Van Gogh aan zijn verwondingen. Het schilderij ‘Boomwortels’ bleef onaf. Een brief die hij nog aan zijn broer Theo wilde schrijven, werd ook niet afgemaakt: er kwamen wel zeven bloedvlekken op te zitten.
De dood van Van Gogh bleef in veel opzichten een mysterie. De behandelend arts had een kogel in zijn lichaam gevonden. Maar een wapen werd nergens teruggevonden. Lang gingen er verhalen dat de schilder gedood zou zijn door schooljongens. In een Amerikaanse biografie is geschreven dat ‘een onbesuisde tiener’ Van Gogh had beschoten.
Onderzoek
Maar in 1960 – ruim 70 jaar na de dood van de wereldberoemde schilder – liep een Franse boer over zijn akker, niet ver van de herberg van Auvers-sur-Oise, en vond daar een revolver. “Die boer heeft dat wapen naar de herberg gebracht en daar is het altijd bewaard gebleven”, vertelt Teio Meedendorp, onderzoeker van het Van Gogh Museum in Amsterdam. “Het is niet met 100 procent zekerheid vast te stellen, maar het is wel héél erg waarschijnlijk dat het om de revolver gaat waarmee Van Gogh zichzelf wilde doden.”
Er is uitgebreid onderzoek gedaan. “Het wapen is gevonden op de plek waar Van Gogh zelfmoord wilde plegen. Experts hebben aangetoond dat de zogeheten Lefaucheux-zakrevolver zo’n 50 tot 80 jaar in de aarde heeft gelegen: dat is precies de tijd tussen zijn dood in 1890 en de vondst van het wapen in 1960”, vertelt de Franse veilingmeester Grégoire Veyres. “Het kaliber van de revolver, 7 millimeter, komt ook overeen met de wond in het lichaam van Van Gogh”, zegt Meedendorp.
Vandaag ligt dat ‘heel waarschijnlijke’ zelfmoordwapen van de Nederlandse meester, te koop bij het Parijs veilinghuis Drouot. Iedereen mag bieden. De verwachte opbrengst is minimaal 40.000 euro. Pikant is dat het verhaal achter dat verroeste wapen tot kort geleden bij vrijwel niemand bekend was. De revolver werd bewaard bij de familie van de herberg, zonder dat er verder iemand van op de hoogte was. “Alleen een mevrouw die bij het plaatselijke toerismebureau werkte, wist ervan”, aldus Teio Meedendorp.
Die vrouw vroeg jaren geleden een medebewoner in Auvers-sur-Oise, Alain Rohan, of hij er niet eens wat onderzoek naar wilde doen. “Die man publiceerde in 2012 zijn boek en toen was iedereen echt met stomheid geslagen.” Want Rohan bracht alleen al het bestáán van de revolver als eerste naar buiten. “Vóór die tijd wist echt niemand ervan, ik ook niet”, zegt Meedendorp.
Belangstelling
En Rohan deed jarenlang onderzoek, doorzocht archieven, zocht getuigen en nabestaanden op, kreeg zelfs medewerking van de politie, èn concludeerde dat het wapen ‘vrijwel zeker’ het wapen van Van Gogh was. Hij ontdekte dat de betreffende Lefaucheux-revolver eind 19e eeuw gewoon overal te koop was. “Je kreeg ’m zelfs gratis als je je abonneerde op een bepaald tijdschrift”, vertelde Rohan in de Franse pers.
Sinds 1960 was de revolver dus in familiebezit, bij de nabestaanden van de herbergeigenaar. “Zijn dochter biedt het wapen nu te koop aan”, aldus Grégoire Veyres. Particuliere verzamelaars en musea staan inmiddels in de rij. “De dochter zou het liefst zien dat het in een publieke collectie terecht komt. Zodat liefhebbers van Van Gogh het ook zelf kunnen zien.”
Het Van Gogh Museum houdt z’n kaken op elkaar. De revolver was in 2016 al eens – tijdelijk – te zien in het Amsterdamse museum. Maar of het er nu terugkeert? “Wij doen nooit mededelingen over het wel of niet meebieden op veilingen”, zegt Meedendorp. Maar het idee dat het wapen waarmee één van ’s werelds beroemdste kunstenaars zichzelf doodde straks toegankelijk is voor het publiek: “Dat is een mooie gedachte.” (br.hln)
|
