Nee, Coca-Cola heeft de kerstman niet uitgevonden: 7 kerstmythes ontkracht

Kerstmis: het feest dat de geboorte van het kindeke Jezus viert. Of toch niet? Rond de feestdag doen heel wat mythes de ronde, en wij helpen alvast zeven ervan de wereld uit.

1. Coca-Cola
Het is een hardnekkige mythe die regelmatig wordt bovengehaald aan de feestdis: het beeld van de kerstman dat wij nu hebben (een dikke, gezellige man in rood pak) zou uitgevonden zijn door de marketingafdeling van Coca-Cola. Alleen heeft de frisdrankgigant de kerstman voor het eerst in zijn reclames verwerkt in 1933, en wordt het personage al sinds het begin van de 19e eeuw afgebeeld in het rood. Cartoonist Thomas Nast voegde er de meeste karakteristieke eigenschappen aan toe in 1870. En Coca-Cola was trouwens niet de eerste die hem overnam: ook frisdrankmerk White Rock had al een kerstman in zijn campagne in 1923.

2. Jingle Bells
Vraag mensen naar een kerstnummer, en de kans is groot dat ze Jingle Bells beginnen zingen. Alleen gaat het nummer niet over kerst. James Pierpont schreef het lied in 1857 en doopte het ‘One Horse Open Sleigh’. Het gaat over Thanksgiving (dat in Amerika in november plaatsvindt) en over winterpret in het algemeen.

3. De drie wijzen
“En toen kwamen er drie wijzen uit het oosten naar Jeruzalem”, staat er in de Bijbel. Toch? Niet dus: er wordt nergens gewag gemaakt van een aantal. Het kunnen dus best drie wijzen geweest zijn, maar evengoed twee of zestig. We denken dat het er drie zijn omdat de Bijbel vermeldt dat ze drie soorten geschenken met zich mee brachten: goud, wierook en mirre. Maar wetenschappelijk bewijs kan je dat nauwelijks noemen.

4. Saturnalia
Er wordt wel vaker gezegd dat Kerst op 25 december valt omdat het dan samenvalt met de oude ‘heidense’ feestdag Saturnalia van het oude Rome. Maar Saturnalia werd altijd gevierd op 17 december. Later werd het wel uitgebreid zodat het duurde tot 23 december, maar het heeft nooit iets gemeen gehad met 25 december. Er was wel een andere feestdag op die dag: Sol Invictus. Maar de Romeinen hadden zowat elke andere dag een feestdag, en ook deze heeft weinig te maken met Kerst.

5. Kussen onder de maretak
Bij ons iets minder ingeburgerd, maar kussen onder de maretak is in het buitenland helemaal in. En het verhaal wil dat het gebruik afkomstig is van de oude Vikingen. Daar zou de god Balder gedood zijn door een pijl gemaakt van maretak, waarna zijn moeder Frigg zwoor dat niemand ooit nog kwaad zou ondervinden van de plant. Ergo: een teken van liefde en een aanzet om een kus te geven. Alleen was de reactie van Frigg iets drastischer: ze folterde de moordenaar van haar zoon tot in het oneindige. De kustraditie is ergens ontstaan in het Engeland van de 18e eeuw.

6. De geboorte van Jezus...
... wordt in de Bijbel nergens met precieze zekerheid op 25 december gelegd. Volgens de eerste schatting, ergens in de tweede eeuw van onze jaartelling, zou het kindeke Jezus in maart geboren zijn. En ook ‘voor Christus’ en ‘na Christus’ blijkt niet helemaal te kloppen. Jezus van Nazaret zou ergens in het jaar 5 of 6 v.C. geboren zijn.

7. De advent
1 december is het begin van de adventsperiode, wordt meestal gezegd. Maar dat is maar heel af en toe het geval. De advent begint altijd op de zondag die het dichtst bij het feest van de heilige Andreas valt (30 november). Concreet betekent dat dat de advent kan starten tussen 27 november en 3 december. (br.hln)