Waarom u verkleumt en ik niet.
We nemen temperatuur waar met voelers in
onze huid. We hebben vijf tot tien keer meer receptoren voor koude dan
voor warmte. Dat komt omdat onze soort, homo sapiens, uit het warme
Afrika komt en we dus meer nood hadden aan waarschuwingen tegen koude.
Kouderillingen
verbruiken veel energie en jagen onze lichaamstemperatuur snel omhoog.
Het is een tijdelijke oplossing tegen onderkoeling. Maar onze
temperatuurvoelers raken snel gewend aan te hoge of te lage
temperaturen, en zenden dan geen waarschuwingssignalen meer uit. Vandaar
dat onderkoeling snel onze natuurlijke afweermechanismen ondermijnt met
de dood als gevolg.
Een overactieve schildklier maakt ons
overgevoelig voor warmte. Een schildklier die te weinig hormonen
aanmaakt, maakt ons kouwelijk. Een gelijkaardig effect heeft het
ijzergehalte van ons bloed: een te laag hemoglobinegehalte maakt ons
kouwelijk.
Onze voeten, in mindere mate onze handen, en ook
het topje van onze neus, krijgen sneller kou dan bijvoorbeeld onze buik:
ons hart pompt minder bloed naar de uiteinden van ons lichaam, die
bijgevolg sneller onderhevig zijn aan koude. Onze voeten zijn het
slechtst af, omdat zij in vergelijking met onze handen minder spieren
bevatten die de kou kunnen verjagen.
Vrouwen hebben meer last
van koude dan mannen. Ook dat heeft met de bloedsomloop te maken. Bij
vrouwen zit het vet beter verdeeld dan bij mannen: daardoor wordt meer
bloed naar de belangrijkste organen gestuwd dan bij mannen. Waardoor er
minder bloed over is voor bijvoorbeeld hun voeten die sneller kou
krijgen. Ook hormonen spelen mee: bij vrouwen daalt 's nachts de
lichaamstemperatuur nadrukkelijker dan bij mannen.
Menselijke
'ijsberen' zweren dat zwemmen in ijswater hun hart stimuleert en hen
wapent tegen virussen en ziektekiemen. Cardiologen weten niet met
zekerheid wat daarvan aan is. Maar topsporters hebben het fenomeen
ontdekt: nogal wat renners gaan na een lange etappe in de Tour een
tijdlang liggen in een ijsbad, in de verwachting dat ze daardoor sneller
revalideren. Een omstreden theorie. Wel bewezen is het heilzame effect
van een ijsblok op een breuk.
|
