Bijzondere herinneringen
Over de moord op Kennedy en déjà vu
Je hersenen zijn geen computer die klakkeloos alle informatie opslaat. Sommige gebeurtenissen worden niet onthouden, andere juist weer heel levendig. Je herinnert je soms zelfs dingen die niet eens gebeurd zijn. Wat gebeurt er allemaal in je hoofd? We verklaren vier bijzondere verschijnselen van het geheugen.
Er is een grote kans dat je nog precies weet waar je was toen je hoorde van de aanslag op de Twin Towers. Wat je deed op het moment dat Pim Fortuyn of president Kennedy vermoord werden, weet je vast en zeker ook nog. Deze heldere herinneringen worden ook wel flitslichtherinneringen genoemd.
Ze blijven op je netvlies gebrand, en wel om twee belangrijke redenen. Ten eerste heb je ze vaak herhaald. Nog altijd lees je artikels over de aanslagen in New York en telkens word je onbewust herinnerd aan 11 september. Bovendien heb je het er waarschijnlijk vaak over gehad met anderen. Kortom, je denkt er vaker aan dan aan een gewone dag.
Ten tweede kwamen er bij die gebeurtenissen grote emoties te kijken. Waarschijnlijk reageerde je gechoqueerd op de aanslag, en daardoor blijft deze dag je beter bij. Dit komt door een stofje dat in je brein wordt vrijgemaakt bij hevige emoties.
Déjà vu
Soms heb je zomaar ineens, midden op de dag, het gevoel dat je die situatie eerder hebt meegemaakt. Echt voorspellen kan je het niet, maar alles wat er gebeurt, voelt vreemd vertrouwd. Het duurt een paar tellen en van zodra je er op gaat letten, is het al weer weg. Het is een zogenaamde déjà vu.
Er werd een tijd gedacht dat dit herinneringen uit een vorig leven waren of dat je per ongeluk iets herhaalt wat je al eens eerder hebt gedaan. Tegenwoordig is men niet meer van die mening, al is het nog steeds niet duidelijk wat precies een déjà vu veroorzaakt. Er wordt nu van uit gegaan dat je bij een déjà vu minder geconcentreerd bent dan anders. Doordat je hersenen dan op een wat lager niveau werken, zie je dingen niet zo helder en kleurrijk als normaal en kan een bepaalde gebeurtenis lijken op een vage herinnering.
Dynamische herinneringen
Het geheugen wordt vaak gezien als een bibliotheek. Herinneringen zijn vastgelegd, af en toe neem je een boek van de plank en blader je daarin, maar het geheugen wordt nooit meer herschreven.
Dat klopt niet. Ons geheugen wordt wel herschreven. Herinneringen zijn in beweging, ze kunnen telkens weer een beetje veranderen. Als je bijvoorbeeld vraagt aan mensen hoe ze elkaar hebben ontmoet, zal je hoogstwaarschijnlijk twee verschillende verhalen te horen krijgen. Nochtans waren de personen in kwestie er toch allebei bij.
Geur en herinneringen
Geuren kunnen levendige herinneringen naar boven brengen. De typische reuk van bijvoorbeeld zaagsel, mottenballen of pijptabak kunnen allemaal prikkels zijn voor gedachten aan een bepaalde persoon of een specifiek moment.
Vaak zijn deze herinneringen al heel oud, uit je vroege kindertijd. Reden hiervoor is dat sommige aromas in je volwassen leven verdwijnen - het parfum van je grootmoeder bijvoorbeeld - maar dat de herinnering eraan blijft bestaan. Zo gauw je dezelfde geur ruikt, voeren je herinneringen je jaren terug. (br.gezondheidsnet)
|
