Hoe radioactief water hele voedselketen kan besmetten
Japan heeft deze week grote hoeveelheden radioactief water in de
oceaan gedumpt. We mogen echter niet zomaar aannemen dat het besmette
water vlot zal oplossen in die grote watermassa. Bovendien is dit de
slechtste tijd van het jaar en kan de radioactiviteit zich verspreiden
via plankton, de basis van de hele voedselketen in zee.
Niemand weet zeker wat er met de radioactiviteit in de oceaan zal
gebeuren. Een jaar geleden spoelden enorme hoeveelheden olie in zee in
de Golf van Mexico. Nu voegen we er nog door straling besmet water aan
toe. Kan die enorme watermassa op onze planeet dat allemaal wel
verwerken? De omstandigheden in Japan waren ook nog eens erg ongunstig.
Er komen twee stromingen samen die besmet water en voedsel over een
grote afstand kunnen verspreiden. En in de lente krioelt het er van
plankton, de onderste trap van de voedselketen in de oceaan.
Het
gaat om twee belangrijke stromingen: de Oyashio en de Kuroshio. Beide
stromingen zorgen samen voor toevoer uit het poolgebied én uit
subtropische gebieden. Waar de stromen samenvloeien is het een feest
voor fytoplankton, omdat het er rijk is aan voedingsstoffen. Maar deze
lente komt het fytoplankton in radioactief water terecht.
De
Franse Sirocco-groep berekende mogelijke scenario's. Hun modellen zijn
gebaseerd op wiskunde en kunnen de biologische complexiteit in de oceaan
natuurlijk niet vatten. Ze geven echter wel een idee van wat er kan
gebeuren. Bij hun berekeningen houden ze rekening met allerlei factoren
zoals de topografie onder zee en de getijden.
Aan de ene kant
zijn er de radioactieve deeltjes die via de lucht in de oceaan
neergedaald zijn. Die zouden zich over 600 kilometer langs de kust
verspreid hebben, tot 150 kilometer van de kustlijn. Daarnaast zijn er
de radioactieve deeltjes die rechtstreeks via het gedumpte water in de
oceaan stroomden. Deze zijn veel gevaarlijker omdat ze duizend keer
intenser zijn.
Er is niet alleen
slecht nieuws. De Kuroshio-stroom zou als een soort buffer werken die
het besmette water grotendeels uit de buurt van Tokio houdt. Veel
deeltjes zullen zich echter ook verticaal verspreiden en naar de
zeebodem zakken. Daar worden ze op hun beurt opgevangen door zeedieren.
Of
de radioactiviteit op wereldschaal de oceaan zal besmetten, is nog niet
duidelijk. Het hangt er van af hoeveel er in zee terechtkomt en hoe ver
het besmette water zich zal verspreiden. En tot slot is door allerlei
lekken in Fukushima ook nog niet geweten hoe lang het radioactieve water
naar de oceaan zal kunnen stromen.
|
