Op het terras van Sèvres, 1880
Marie Bracquemond (Argenton (Bretagne), 1
december 1841 - Parijs, 17 januari 1916) was een Franse
impressionistische vrouwelijke kunstenaar, door Gustave Geffroy in 1894
beschreven als een van de trois grandes dames van het Impressionisme,
naast Berthe Morisot en Mary Cassatt.
Zij
wordt echter nauwelijks genoemd in boeken over vrouwelijke kunstenaars.
Dit was het resultaat van de inspanningen van haar man, Félix
Bracquemond, om haar ontwikkeling als kunstenaar te dwarsbomen. Felix
had bezwaar tegen de impressionistische stijl die zij had aangenomen.
Ze werd geboren als Marie Quivoron. Haar
achtergrond staat in scherp contrast met de culturele, welvarende en
stabiele omgeving van de andere vrouwelijke impressionisten - Cassatt,
Morisot en Gonzalès. Ze was het kind uit een ongelukkig, gearrangeerd
huwelijk. Haar vader, een zeekapitein, stierf kort na haar geboorte.
Haar moeder hertrouwde snel met M. Pasquiou. Daarna leidde ze een
onrustig bestaan, verhuizend van Bretagne naar de Jura, Zwitserland, en
naar de provincie Auvergne voordat zij zich vestigde in Etampes, ten
zuiden van Parijs. Ze had een zus, Louise, geboren terwijl het gezin
woonde in Corrèze, in de buurt van Ussel, in de Auvergne, in de oude
abdij van Bonnes-Aigues.
In haar tienerjaren begon ze haar
lessen in het schilderen bij M. Wasser, door haar beschreven als een
oude schilder die nu schilderijen restaureerde en les gaf aan de jonge
vrouwen van de stad. Zij vorderde in zo'n snel tempo, dat het schilderij
van haar moeder, zusje en oud-leraar poserend in de studio al in 1857
door het Salon werd aanvaard. Zij werd geïntroduceerd bij Ingres, die
haar adviseerde en op zijn beurt introduceerde bij twee van zijn
studenten, Flandrin en Signol. De criticus Philippe Burty noemde haar
een van de meest intelligente leerlingen in Ingres' studio. Marie
verliet Ingres' studio en begon met haar werk geld te verdienen. Het hof
van keizerin Eugénie de Montijo gaf opdracht voor een schilderij van
Cervantes in de gevangenis. Dit schilderij stemde kennelijk tot
tevredenheid, want zij is toen door de Graaf de Nieuwerkerke, de
directeur-generaal van de Franse musea, gevraagd om kopieën te maken van
belangrijke werken in het Louvre.
Het was tijdens het kopiëren van oude
meesters in het Louvre, dat zij werd opgemerkt door Félix Bracquemond,
die verliefd op haar werd. Zijn vriend, de criticus Montrosier, regelde
een ontmoeting en vanaf toen waren Marie en Felix onafscheidelijk. Ze
werden twee jaar verloofd voordat ze trouwden in 1869, ondanks de
tegenwerpingen van Maries moeder.
Felix en Marie werkten
samen op de Haviland Studio in Auteuil, waar Felix artistiek directeur
was geworden. Marie ontwierp borden voor serviezen en schilderde op
grote panelen beeltenissen van muzen, die werden getoond op de
Wereldtentoonstelling van 1878. Haar schilderijen werden vanaf 1874 op
regelmatige basis aanvaard voor de Salon. Omdat zij zich tijdens het
etsen te gebonden voelde, waren de inspanningen van Felix om haar deze
kunst te leren slechts een matig succes. Toch heeft ze negen etsen
geproduceerd, die getoond werden tijdens de tweede tentoonstelling van
de Society of Painter-Etchers op de Galeries Durand-Ruel in 1890.
Felix introduceerde haar bij de media en de
kunstenaars die hij bewonderde, maar ook bij oudere meesters, zoals
Chardin. Ze werd vooral aangetrokken door de Belgische schilder Alfred
Stevens. Tussen 1887 en 1890 begon haar stijl te veranderen, onder
invloed van de impressionisten. Haar doeken werden groter en haar
kleuren intenser. Ze verlegde haar blik naar buiten en tot Felix'
afschuw werden Monet en Degas haar mentors.
Marie Bracquemond
heeft deelgenomen aan de impressionistische tentoonstellingen van 1879,
1880 en 1886. In 1879 en 1880 zijn een aantal van haar tekeningen
gepubliceerd in La Vie Moderne. In 1881 zijn vijf werken tentoongesteld
in de Dudley Gallery in Londen. Veel van haar bekendste werken zijn
geschilderd in haar tuin in Sèvres.
In 1886 ontmoette Felix
Gauguin via Sisley en bracht de verarmde kunstenaar bij hem thuis. Deze
had een beslissende invloed op Marie en in het bijzonder leerde hij haar
hoe het doek voor te bereiden, met het oog op de verwezenlijking van de
intense kleuren ze nu zo graag wilde.
De zoon en dochter van de kunstenares in de tuin van Sèvres, 1890
Hoewel ze werd overschaduwd door haar
bekende man, wordt het werk van de teruggetrokken Marie Bracquemond
geacht dichter bij de idealen van het impressionisme te staan. Volgens
hun zoon Pierre, was Felix Bracquemond vaak rancuneus naar zijn vrouw.
Hij wees haar kritiek op zijn werk bruusk af en weigerde om haar
schilderijen aan bezoekers te tonen. In 1890 gaf Marie het schilderen
op, verdrietig door de voortdurende wrijving en ontmoedigd door gebrek
aan belangstelling voor haar werk, met uitzondering van een paar
particuliere werken. Een van haar laatste schilderijen was De dochter en
zoon van de artiest in de tuin in Sèvres.