Broch
|
Van alle brochs zijn alleen de stenen overgebleven.
Men weet daarom niet of er altijd houten constructies aanwezig zijn geweest.
In de negentiende eeuw waren er meerdere archeologen die ervan uitgingen dat de brochs vloeren op enkele etages hadden.
Echter, er zijn geen duidelijke openingen in de muren te vinden die suggereren dat er balken in de muur hebben gezeten voor een vloer.
Bovendien zouden de onderste etages geen licht hebben, behoudens van vuren, terwijl er door houten vloeren tussen de etages geen afvoer kon zijn van rook.
De scarcement ledges, zoals hierboven beschreven, geven daarentegen aan dat er mogelijk wel etages in de broch hebben gezeten.
Men gaat ervan uit dat de brochs een dak hadden, dat de gehele bovenzijde van de broch bedekte.
Sommige archeologen menen dat het dak steunde op de scarcement ledges.
Dit zou echter betekenen dat de stenen muren nog enkele meters rondom het dak omhoog staken.
In een dergelijke constructie is er geen manier om regen en sneeuw van het dak af te voeren, waardoor er lekkages zouden kunnen ontstaan en er een groot gewicht op het dak kwam bij hevige sneeuwval.
Deze constructie ligt dus niet voor de hand.
Het dak zal vermoedelijk bovenop de broch hebben gezeten.
Mogelijk rustte het dak op de binnenste van de twee wanden, terwijl verplaatsing van het dak voorkomen werd door de buitenste wand, die dan iets hoger zou moeten zijn geweest.
|
Dun Telve, Glenelg, Highland, Schotland - binnenzijde
auteur : Otter CC 3.0 |
Er zijn ook meerdere theorieën over de reeks verticale openingen in de binnenste wand.
Aanvankelijk werd aangenomen dat dit diende om het gewicht van de muur te verkleinen, waardoor het gebouw steviger werd.
Ook werd gesuggereerd dat deze openingen dienden om meer licht tussen de twee wanden te krijgen, waardoor je daglicht bij de trap kreeg.
Beide ideeën lijken niet aannemelijk.
Ten eerste zorgt een verticale rij openingen over de gehele hoogte van de broch voor een potentiële zwakke plek, waarlangs de muur over de gehele lengte zou kunnen breken.
Verder reiken de openingen ook naar de delen tussen de twee muren die te smal zijn om toegankelijk te zijn voor volwassenen.
Daglicht in een dergelijk deel van de broch is dus niet zinvol.
De vraagstukken rondom deze openingen, lijken gerelateerd te zijn aan vraagstukken over het nut van de open ruimte tussen de twee wanden van de hogere brochs.
Een recente hypothese suggereert dat de open ruimte tussen de muren werkte als een buffer naar het klimaat buiten de broch.
Het zou dus om een soort spouwmuur gaan.
De openingen zouden dan dienen om warme lucht tussen de muren te krijgen en het vocht (van onder andere regen) te beperken tot de binnenzijde van de buitenste muur.
|
Overblijfsel van de Broch of Gurness en omringende bouwsels, Orkney, Schotland
auteur : Rob Burke CC 2.0 |
Er zijn geen geschreven teksten gevonden in de brochs.
Wel zijn er gebruiksvoorwerpen aangetroffen in verschillende brochs, onder andere weefkammen, naalden, spelden en bewerkte platte stenen.
Veel gebruiksvoorwerp
en waren van bot gemaakt, op de Orkney- en Shetlandeilanden vaak walvisbot.
Verder zijn er potscherven gevonden, doorgaans van kookpotten.
Soms bleek het aardewerk echter van latere datum te zijn.
Het aardewerk laat verschillen zien tussen de regio's.
Het is over het algemeen rijk versierd.
IJzeren en bronzen voorwerpen zijn vermoedelijk in de loop van de tijd vergaan, uiteraard net als houten en leren voorwerpen en textiel.
Naast de gebruiksvoorwerpen zijn er ook resten van vee en wild gevonden, zoals schapen, koeien, varkens en herten.
De vondsten suggereren dat de bewoners van de brochs met name leefden van landbouw en visserij.
Voorwerpen of structuren die geassocieerd kunnen worden met een religieuze functie zijn niet tevoorschijn gekomen.
Zelfs graven van de bewoners van de brochs zijn niet gevonden.
Wel zijn er hier en daar menselijke resten opgegraven.
We weten nog steeds niet waar het architectonische idee vandaan kwam.
Aanvankelijk werd door archeologen gedacht, dat brochs bouwwerken van een ander volk waren, dat zich nieuw in de regio had gevestigd en zijn architectuur-ideeën had meegenomen.
Aanhangers van deze zienswijze worden aangeduid als diffusionisten.
Tegenwoordig gaan archeologen er veelal van uit dat het idee ontwikkeld is door de lokale bevolking, mogelijk voor een klein deel geïnspireerd door migranten of door inzichten die via bijvoorbeeld handelscontacten verspreid raakten.
|
Broch Dun Carloway, Lewis, Scotland
auteur : Lewis MacDonald - vrije foto |
De functie van de brochs is nog onduidelijk.
De bouw met hoge muren en slechts één ingang suggereert een verdedigende functie, bijvoorbeeld tegen invallers die vanaf schepen het land kwamen plunderen.
Voor een langdurige belegering waren de brochs niet geschikt door hun beperkte levens- en opslagruimte.
De watervoorzieningen in de meeste brochs zijn onvoldoende om mensen voor langere tijd van water te voorzien.
Verder was het dak niet gemakkelijk toegankelijk voor de mensen in de broch, want zoals beschreven bij de bouw van de hogere etages, was alleen bij Mousa Broch de ruimte tussen de twee wanden van de muur tot bovenaan breed genoeg om een trap erin te passen.
Er was daarom vermoedelijk geen sprake van een borstwering, waar de verdedigers van de broch hun tegenstanders van bovenaf konden bestoken.
Hierbij sluit aan dat de deur van de broch zich meestal pas halverwege de gang bevond, waardoor tegenstanders niet meer van bovenaf aangevallen konden worden, als ze eenmaal in de gang voor de deur zaten.
Tegenstanders zouden gemakkelijk een vuur hebben kunnen plaatsen voor de deur om zo de broch in te nemen.
Sommige brochs liggen bovendien op plekken die strategisch moeilijk te verdedigen zijn.
Zo ligt de broch Loch na Beirgh bijvoorbeeld op een klein eilandje, waarbij de nabijliggende kust hoog boven de broch uitkomt.
Het is ook opvallend dat slechts bij enkele brochs tekenen van strijd gevonden zijn.
Een andere hypothese is dat brochs vooral bedoeld waren als het vaste onderkomen van een kleine nederzetting.
Ook worden de brochs in de oudere literatuur wel gezien als kleine kastelen van plaatselijke landeigenaren.
Als nederzetting of kasteel, zou de broch hebben kunnen dienen om indruk te maken op omliggende gemeenschappen of personen.
De ligging van de brochs maakt hun functie niet duidelijk.
Veel brochs zijn te vinden in gebieden met goede landbouwgrond, maar er zijn eveneens brochs in gebieden met arme grond.
Het feit dat de meeste brochs bij de kust liggen, maakt het aannemelijk dat de bewoners van de zee leefden.
Sommige onderzoekers suggereren dat de brochs misschien bakens waren, mede omdat men vanuit een broch vaak een andere broch kan zien.
De brochs zouden dan hebben kunnen dienen als vuurtorens om hun eigen schepen thuis te loodsen en als bakens om elkaar te waarschuwen voor naderende tegenstanders.
|
Bron : - Wikipedia CC 3.0
- I. Armit, Towers in the North - The Brochs of Scotland, Tempus Publishing Ltd (2003), ISBN 0-7524-1932-3.
- J.N.G. Ritchie, Brochs of Scotland, Shire Archaeology, 2nd edition (1998), ISBN 0-7478-0389-7.
- tinternet |
|