De beisa of Oost-Afrikaanse spiesbok (Oryx beisa) is een Afrikaanse oryx, verwant aan de gemsbok (Oryx gazella). Soms wordt de beisa als een ondersoort van de spiesbok gezien.
De beisa leeft voornamelijk in droge halfwoestijnen met gras en enkele struiken en in open savannes. Deze soort komt ook in vochtigere streken voor dan de andere oryxen. Hij komt voor in de Hoorn van Afrika, zuidwaarts tot Centraal-Tanzania en westwaarts tot Zuid-Soedan en Noordoost-Uganda. De Tanarivier vormt de scheiding tussen de beisa en de kwastoorspiesbok.
De beisa is een grote, gespierde antilope met een stevige nek, lange kop en lange, dunne hoorns. Beide geslachten dragen hoorns. Deze kunnen 60 tot 120 centimeter lang worden. De staart bestaat uit lange, zwart haren. De poten zijn smal en stevig en eindigen in grote, zwarte hoeven.
De korte vacht is bruinig grijs van kleur aan de bovenzijde, en wit aan de buikzijde. Over het onderste gedeelte van de flank loopt een zwarte streep. Ook over de voorpoten, boven de knieën, loopt een zwarte band. De kwastoorspiesbok heeft een bruinere vacht en haarkwastjes aan de oren. Het gezicht heeft een opvallende tekening: over beide zijden van het gezicht loopt een brede zwarte streep, van de hoornbasis over de ogen naar het onderste gedeelte van de wangen. Deze sluit aan op een grote vlek op het bovenste deel van de snuit. De vacht op de onderste deel van de snuit is wit, waardoor de donkere neusgaten duidelijk opvallen. Ook heeft hij een zwarte vlek op het voorhoofd, een zwarte vlek die loopt van de keel omhoog naar de oren en in een dun lijntje naar de kin.
De beisa heeft een kop-romplengte van 153 tot 170 centimeter, een schofthoogte van 110 tot 120 centimeter en een staartlengte van 45 tot 50 centimeter. De vrouwtjes zijn kleiner dan de mannetjes: mannetjes wegen tussen de 167 en 209 kilogram, vrouwtjes tussen de 116 en 188 kilogram.
De beisa leeft voornamelijk van gras. Hij eet ook soms bladeren van bomen en struiken, knollen en plantenwortels, voornamelijk in de droge tijd. Ze kunnen langere tijd zonder water, zelfs langer dan een dromedaris, maar drinken dagelijks als er een waterbron in de buurt is. Hij is de gehele dag door actief. Op het heetst van de dag zoekt de beisa de schaduw op.
De beisa leeft in gemengde kudden van zes tot meer dan zestig dieren. Een enkele keer voegen deze kudden zich samen tot grote kudden van meer dan tweehonderd dieren. Onder beide geslachten bestaat een hiërarchie. Oudere vrouwtjes bepalen de richting waarin een kudde zich beweegt. Dieren leven vaak binnen de kudde in kleinere, meer permanente subgroepen. Bij gevaar vlucht hij weg, maar soms valt de beisa aan, waarbij hij met de scherpe hoorns ernstige verwondingen kan toebrengen.
Één jong wordt geboren na een draagtijd van ongeveer 265 dagen. Als een vrouwtje moet werpen, zondert ze zich af van de kudde. Het jong blijft minstens twee weken lang liggen. Twee tot drie weken later keert ze terug met haar jong. Een jong blijft bij het moederdier totdat het een jaar oud is. Na 18 tot 24 maanden is het dier geslachtsrijp. Een beisa kan tot 22 jaar oud worden in gevangenschap.
Giovanni Maria del Monte wordt als Paus Julius III gekozen.
1831
De Belgische Grondwet wordt afgekondigd. België wordt een parlementaire monarchie met scheiding van de drie machten: de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht.
1831
België - Oprichting van de krant L'indépendant.
1855
Ondertekening van het Japans-Russisch vriendschapsverdrag (alias Verdrag van Shimoda).
1871
Overleden : Heinrich Engelhard Steinweg (58), piano bouwer (Steinway & Sons).
1878
Overleden : Paus Pius IX (85), geboren als Giovanni Maria Mastai-Ferretti.
1882
Het laatste zwaargewicht boks-kampioenschap bare-knuckle(zonder handschoenen) vindt plaats in Mississippi City.
1901
Koningin Wilhelmina trouwt met Prins Hendrik. De Gouden Koets wordt daarbij voor het eerst gebruikt.
1904
Een brand verwoest 1500 gebouwen in 30uur tijd in Baltimore, Verenigde Staten.
1932
James Chadwick publiceert voor het eerst over het neutron, in het tijdschrift Nature.
1938
Overleden : Harvey Samuel Firestone (69), oprichter van de Firestone Tire and Rubber Company.
1938
België - Oprichting van twee cultuurraden: een Nederlandstalige en een Franstalige.
1979
Overleden : Josef Mengele (67), Duits arts en nazi-oorlogsmisdadiger.
1984
Astronauten Bruce McCandless II en Robert L. Stewart maken de eerste niet gekoppelde ruimtewandelling met de Manned Maneuvering Unit (MMU).
Beijnes, voluit Koninklijke Fabriek van Rijtuigen en Spoorwagens J.J. Beijnes, is een voormalig Nederlandse fabrikant van spoorwegmaterieel, vooral rijtuigen en treinstellen, en trams.
In 1838 vestigde de timmerman Jan Beijnes zich aan de Riviervischmarkt 7 in Haarlem als wagenmaker. Korte tijd later raakte zijn jongere broer Anton, die smid was, bij het bedrijf betrokken door de levering van ijzerbeslag.
fabrieksgebouw van Beijnes auteur : Marco Zevenbergen CC 3.0
Het bedrijf was vele jaren gevestigd tegenover het station Haarlem. Op 2 november 1938 werd het eeuwfeest gevierd. Het bedrijf verschafte werk aan vijfhonderd mensen. In 1950 werd de fabriek naar Beverwijk verplaatst. In 1959 werd Beijnes overgenomen door de Verenigde Machinefabrieken Stork-Werkspoor (VMF) en in 1963 werd de fabriek gesloten. Tot de laatste door Beijnes gebouwde producten behoren Hondekop-treinstellen (Plan G) voor de Nederlandse Spoorwegen en gelede trams voor het GVB (Amsterdam) (type 1G, 2G en 3G).
Een door Beijnes gebouwde oude Amsterdamse gelede tram (type 3G) die nog dienst doet in de Poolse stad Poznan. foto : Radomil CC 3.0
Door Beijnes werden in de jaren dertig en veertig ook autobuscarrosserieën gebouwd, waaronder Crossley-streekbussen voor de dochterondernemingen van de NS.
Paardentramrijtuig, in 1891 gebouwd door Beijnes in Haarlem voor de Stichtse Tramway-Maatschappij (STM). auteur : Nico SpiltCC 3.0
In de jaren 1958-61 werden bij Beijnes voor de Zweedse firma Volvo de PV444, PV544 en de Amazon geassembleerd, in totaal 1055 stuks. Deze modellen werden eerder bij Polynorm in Bunschoten geassembleerd.
Een beignet, van het Middelfranse woord voor "buil", is een van oorsprong Frans gerecht gemaakt van gefrituurd deeg, en daarna dikwijls bestrooid met suiker. Daarnaast kan een beignet gevuld zijn met andere ingrediënten, zoals: fruit, aardappel, paddenstoelen of vlees.
Beignets à l'orientale auteur : choumicha
In Frankrijk bestaan er vele varianten van beignets, met namen als bugnes, merveilles, oreillettes, beignets de carnaval, bottereaux, tourtisseaux, corvechets, ganses, nouets, vautes en andere. Beignets zijn ook verwant met de Berlijnse bol, de Italiaanse zeppole en de Poolse paczki.
Overleden : Joost van den Vondel (91), Nederlands dichter en toneelschrijver.
1783
Aardbeving in de omgeving van Monteleone in Italië om 7 uur s avonds, met 26.750 doden.
1818
In Zweden komt het huis Bernadotte aan de regering.
1831
De 29-jarige Nederlandse marineofficier Jan van Speijk laat zijn eigen kanonneerboot exploderen in de haven van Antwerpen vol munitie om te voorkomen dat het in handen zou vallen van de Belgen; dat was tijdens de Belgische Onafhankelijkheidsoorlog.
1917
De Mexicaanse grondwet treedt in werking.
1919
United Artists werd in 1919 opgericht door de acteurs Charlie Chaplin, Mary Pickford en Douglas Fairbanks en regisseur D.W. Griffith.
1958
De Amerikaanse luchtmacht verliest een atoombom voor de kust van Georgia, de bom is nog steeds niet teruggevonden.
1958
Nasser wordt president van de Verenigde Arabische Republiek.
1981
Overleden : Barend Barendse (73), Nederlands radio- en tv-presentator.
De Beierse bergzweethond is een hondenras dat afkomstig is uit Duitsland. Het is een jachthond die vooral wordt ingezet bij de jacht in moeilijk begaanbaar berggebied. Het dier is geschikt voor het volgen van sporen. Een volwassen reu is ongeveer 50 centimeter hoog, een volwassen teef ongeveer 46 centimeter.
Duits : Bayerische Gebirgsschweißhund Engels : Bavarian Mountain Hound Frans : Le chien de rouge de Baviere
De Beierse bergzweethond heeft een nog niet al te lange geschiedenis.
De jacht op gems steenbok en roodwild verlangde goede zweethonden, in die tijd had de Hannoveraan met zijn goede neus en rustig karakter al een goede naam opgebouwd. Zo kwam de Hannoveraan dus ook in de bergen van Beieren en Oostenrijk terecht, waar naar verloop van tijd bleek dat hij daar door zijn wat te zware voorkomen niet echt geschikt was voor de hoge en ruwe terreinen. Om toch de kwaliteiten van de Hannoveraan in de bergen te behouden Kruiste Baron Krag-Bebenburg uit Reichenhall , omstreeks 1870 de Hannoveraanse zweethond met de rode Bergbrakken. Daaruit ontstond de lichtere Gebirgsschweishund.
Baron Krag-Bebenburg heeft zich er voor ingezet dat deze hond de naam Bayerischer Gebirgsschweisshund mocht behouden. In aantal toenemend, verdrongen deze honden de andere plaatselijk gefokte brakken uit de bergen zodat de Bayerischer Gebirgsschweisshund de hedendaagse begeleider van de beroeps jager en boswachter is geworden.
De Beierse bergzweethond behoort tot de lopende jachthonden, daarnaast is hij samen met de Hannoveraanse zweethond ingedeeld onder het hoofdstuk zweethonden. Als hij werkt is hij kalm en zelfverzekerd. Hij is trouw aan zijn baas en voorzichtig met vreemden. De Beierse bergzweethond is zeker geen hond die in een kennel buitenshuis gehouden moet worden. Dit kan zijn karakter en de band tussen baas en hond behoorlijk beïnvloeden in negatieve zin. Thuis is hij aanhankelijk en alert op alles wat gebeurt in en om het huis. Als jonge hond gaat hij leuk en vriendelijk om met iedereen, maar dit verandert naarmate hij ouder wordt. Dit houd niet in dat hij agressief wordt maar juist voorzichtiger naar vreemden. Maar kent de hond iemand dan is er niets meer aan de hand.
Beierse bergzweethond
De Beierse bergzweethond heeft veel beweging nodig en het is belangrijk dat hij de kans krijgt om te doen waar hij uiteindelijk voor gefokt is, jagen en zweetwerk.
Aan de lijn lopen vindt hij niet erg plezierig, dit komt omdat gefokt is om vrij in de bergen te kunnen bewegen. Daar is het immers onmogelijk om met de hond aan de lijn en het geweer de bergen te beklimmen.
Dit ras wordt gefokt om mee te werken en is eigenlijk niet geschikt voor mensen die niet in de gelegenheid zijn, de hond voor de jacht in te zetten.
Een beiaard, carillon of klokkenspel is een met een klavier bespeelbaar muziekinstrument, bestaande uit één of meerdere series klokken. Volgens de definitie van de Beiaard Wereld Federatie (World Carillon Federation) dient een instrument uit minimaal 23 klokken te bestaan om carillon genoemd te mogen worden (d.w.z. twee chromatische octaven, zonder Cis en Dis in het laagste octaaf). De studie van klokken en beiaarden heet campanologie.
Iemand die een beiaard bespeelt, heet beiaardier of ook wel klokkenist.
Bijna alle beiaarden zijn ook ingericht om af en toe automatisch te spelen. Meestal is het een kort melodietje dat elk uur wordt gespeeld om de uurslag aan te kondigen (een voorslag of wekkering).
De beiaard in de Munttoren te Amsterdam auteur : Eriksw mBA
Het instrument is in de Lage Landen in de 16e eeuw ontstaan, toen de rijkere steden hun kerktorens niet alleen voor het oog verfraaiden, maar ook een nieuw geluid toevoegden aan de torenklokken. De beroemdste klokkengieters waren de gebroeders Pieter en François Hemony in de zeventiende eeuw, die samenwerkten met de Utrechtse beiaardier Jacob van Eyck.
Later kregen ook niet-kerkelijke gebouwen een beiaard, zoals op belforten. Een beroemd voorbeeld is ook de beiaard in de universiteitsbibliotheek van Leuven. Hij telde (oorspronkelijk) 48 klokken, omdat de bibliotheek na de brand tijdens de Eerste Wereldoorlog werd heropgebouwd met geld van de (destijds nog) 48 staten van Amerika.
Het woord 'carillon' is een verbastering van 'quadrillon'. In dat woord is het getal 'vier' te herkennen. Het betekende oorspronkelijk een wekkering of voorslag, vier klokjes die een melodietje speelden om de uurslag aan te kondigen. Een beroemd voorbeeld daarvan vindt men bij Big Ben.
klokkenspeltrommel in het 'Musée de la cloche et du carillon', Tellin auteur : onbekend CC 3.0
In 1980 sloot de laatste klokkengieterij in Vlaanderen, de Leuvense firma Sergeys, haar deuren. Hiermee kwam een einde aan een traditie van 500 jaar beiaardbouw in Vlaanderen. In Nederland bestaan nog verschillende klokkengieterijen zoals Simon Laudy in Finsterwolde, Eijsbouts in Asten en de Petit & Fritsen in Aarle-Rixtel.
klavier en pedalen
De massa van een klok is sterk afhankelijk van de toonhoogte. Een klok die een octaaf lager is, is acht keer zo zwaar. De totale massa van een chromatische beiaard is ruim zes keer de massa van de zwaarste klok en deze waarde is nauwelijks afhankelijk van het aantal klokken.
Het gevolg is dat de grondtoon van een beiaard erg kan verschillen: men heeft bijvoorbeeld geen geld en geen ruimte voor een beiaard in C en besluit een beiaard in E aan te schaffen. Dat scheelt de helft van het gewicht terwijl er niet minder klokken zijn. De klokken worden dan transponerend op de speeltafel aangesloten. De beiaardier hoort dus een E als hij de toets C indrukt. Om het gewicht verder te besparen, worden meestal de weinig gebruikte tweede en de vierde klok (bij een beiaard in C zijn dat de Cis en Dis) uit het laagste octaaf weggelaten.
De professionele opleiding tot beiaardier kan worden gevolgd aan de Koninklijke Beiaardschool te Mechelen, het Lemmensinstituut te Leuven en aan de Nederlandse Beiaardschool te Amersfoort, een onderdeel van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Faculteit Muziek en het Carillon Instituut Nederland te Dordrecht. Daarnaast zijn er amateuropleidingen in Enschede (als vrijetijdsbesteding van studenten aan de universiteit) en Rotterdam Erasmus Universiteit. Ook deze amateuropleidingen hebben uitstekende beiaardiers opgeleverd.
Op het vlak van het aantal beiaarden staan Nederland (182) en de Verenigde Staten (164) aan de top. Dan volgt België (89), verder gevolgd door Frankrijk, Duitsland en Denemarken. Gezien hun geringe oppervlakte hebben Nederland en België de hoogste dichtheid. De beiaard heeft zijn basis in de Lage Landen. De beiaardschool van Mechelen geniet faam tot ver buiten de landsgrenzen.
Overleden : Jan van Gent (58), hertog van Aquitanië.
1731
Het Koninklijk paleis in Brussel wordt totaal door brand verwoest.
1945
De geallieerden bombarderen Berlijn, waarbij 3000 ton bommen neerkomt op de woonwijken.
1958
Ontstaan van de Benelux. Het verdrag tussen België, Nederland en Luxemburg werd getekend in Den Haag.
1959
Buddy Holly, Ritchie Valens en The Big Bopper komen om bij een vliegtuigongeluk. Deze dag wordt bekend als "The Day The Music Died" (De Dag Waarop De Muziek Stierf).
1966
Eerste zachte onbemande landing op de maan door de Loenik 9 van de Sovjet-Unie.
1966
Lancering van ESSA-1, de eerste weersatelliet.
1994
Lancering van STS-60 was de eerste space shuttlemissie die naar het Russische ruimtestation Mir ging.
1998
Italië - Een laagvliegende Amerikaanse militaire straaljager vliegt in het ski-oord Cavalese de kabel van een skilift kapot; een gondel van een kabelbaan stort 200 meter naar beneden en 20 mensen komen om.
De behaarde rode bosmier (Formica rufa) is een insect uit de familie mieren (Formicidae).
Er is ook een mierensoort met de naam kale rode bosmier (Formica polyctena), die sterk op de behaarde rode bosmier lijkt. Beide soorten worden vaak met gewoon rode bosmier aangeduid. Deze twee soorten kunnen zich ook met elkaar voortplanten. Het lichaam is vrij groot; ongeveer 6-9 millimeter en bij vrouwtjes roodbruin van kleur, vaak zijn kaken en borststuk roodbruin en de rest van het lichaam donkerbruin tot zwart. Ook de poten en tasters zijn zwart en de tasters zijn afgeplat, en mannetjes zijn geheel zwart. Deze komen echter alleen in de paartijd ter wereld, en sterven al korte tijd later.
Duits : Rote Waldameise Engels : southern wood ant of horse ant
Behaarde rode bosmier (werker) auteur : Richard Bartz, Munich Makro Freak CC 2.5 Generic
De behaarde rode bosmier graaft typische, deels bovengrondse nesten en staat bekend als een agressieve soort; bij verstoring kruipen duizenden woedende mieren op de verstoorder af die het vrijwel altijd aflegt en wegvlucht, al is hij nog zo groot. Dat komt door de stevige kaken waarmee gemeen gebeten kan worden en ook kan de mier mierenzuur afscheiden met het achterlijf, dat echter geen angel bevat. Een enkel nest kan honderdduizenden mieren en meerdere koninginnen bevatten en ook scheuringen vinden plaats waardoor er meerdere nesten in de buurt ontstaan, dit wordt een kolonie genoemd. Een van de weinige diersoorten die ze toch trotseert, en zelfs graag lust, is de groene specht (Picus viridis).
Het voedsel bestaat uit alles wat ze te pakken kunnen krijgen en eetbaar is; er worden voor een deel (schadelijke) insecten gegeten en daardoor is de rode bosmier populair in de bosbouw.
Een belangrijk deel van het voedsel wordt verkregen middels symbiose met bepaalde soorten bladluizen. De mieren beschermen de luizen tegen vijanden zoals lieveheersbeestjes, en eten de 'kleine boodschap' van de luis; honingdauw of luizenmelk. Dit zijn de plantensappen vermengd met veel suikers, want luizen gebruiken de suikers niet voor de stofwisseling.
De rode bosmier leeft voornamelijk in naaldbossen en komt in grote delen van Europa voor, ook in Nederland en België, hoewel in Nederland niet meer algemeen.
Deze soort is zelfs wettelijk beschermd vanwege de achteruitgang, die veroorzaakt is door ontbossing, verzuring en bebouwing. De nesten worden op deels beschutte plaatsen gebouwd, maar de zonnestralen kunnen er wel bij om het op te warmen. De poppen van de deze mierensoort zijn vanwege de grootte populair bij vogelhouders die ze aan de jongen voeren.
Nieuw-Amsterdam, het huidige New York City, krijgt stadsrechten.
1709
De Brit Alexander Selkirk wordt gered na een schipbreuk en een jarenlang verblijf op een onbewoond eiland. Zijn verhaal is de inspiratie voor het boek Robinson Crusoe van Daniel Defoe.
1769
Overleden : Paus Clemens XIII (75), geboren als Carlo della Torre Rezzonico.
1831
Kardinaal Bartolomeo Alberto Cappellari wordt gekozen tot Paus Gregorius XVI.
1848
De Vrede van Guadalupe Hidalgo wordt getekend, waardoor er een eind komt aan de Amerikaans-Mexicaanse Oorlog.
1878
Griekenland verklaart de oorlog aan Turkije.
1907
Overleden : Dmitri Mendelejev (72), Russisch scheikundige.
1920
Estland verklaart zijn onafhankelijkheid van Rusland.
1935
De leugendetector wordt voor het eerst getest. Leonard Keeler doet het experiment in Wisconsin.
1943
Het Duitse leger verliest de Slag om Stalingrad van het Rode Leger. Dit is een van de keerpunten van de Tweede Wereldoorlog.
1947
Edwin Land geeft de eerste demonstratie van de polaroidcamera.
1969
Overleden : Boris Karloff (81), Brits acteur.
1971
Ondertekening van de Convention on Wetlands of International Importance Especially as Waterfowl Habitat in Ramsar in Iran, beter bekend als de Ramsar-conventie.
De behaarde boterbloem (Ranunculus sardous Crantz.) is een plant uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae). De soort groeit op vochtige, zeer voedselrijke graslanden en akkers.
Duits : Raue Hahnenfuß of de Sardische Hahnenfuß
Behaarde boterbloem auteur : Kristian Peters -- Fabelfroh CC 3.0
De plant lijkt op de knolboterbloem (Ranunculus bulbosus L.) maar heeft geen knol. De bloempjes zijn kleiner en bleker geel dan de vorige. De kelkbladen zijn teruggeslagen tegen de bloemsteel. Het best te onderscheiden is de plant aan de vruchtjes, deze hebben aan één zijde een rij knobbeltjes. De bloeitijd loopt van mei tot augustus.
Behaarde boterbloem
Het areaal van deze plant is Europa en Noord-Afrika. In Noord-Amerika is de plant geïntroduceerd. In Vlaanderen is de plant algemeen, behalve in de Kempen.
Overleden : Paus Alexander VIII (80), geboren als Pietro Ottoboni.
1793
Frankrijk start een oorlog met het Verenigd Koninkrijk en Nederland.
1805
Op de stadsgracht te Leeuwarden heeft een wedstrijd plaats voor vrouwspersoonen. Er verschijnen maar liefst 130 schaatsrijdsters aan de start, terwijl er op de stadswallen 10.000 toeschouwers staan. De eerste prijs is een gouden oorijzer ter waarde van 105 gulden en Trijntje Pieters van Poppingawier mag zich na afloop met het oorijzer tooien.
1864
Oprichting van het Rode Kruis van België.
1905
Oprichting van de Haagse voetbalclub ADO (Den Haag)
1908
Koning Karel I van Portugal en de kroonprins Lodewijk Filips, hertog van Braganza worden in Lissabon vermoord door republikeinen.
1917
Duitsland kondigt de onbeperkte duikbotenoorlog af.
1933
Eerste toespraak van Hitler via de zenders van de Duitse omroep.
1944
Overleden : Piet Mondriaan (71), Nederlands kunstschilder.
1953
Watersnood, Nederlandse, Belgische en Engelse zeedijken breken door bij een stormvloed.
1958
Met een "Jupiter C"-raket lanceren de Amerikanen hun eerste kunstmaan, de "Explorer 1" (gewicht 14 kg). De kunstmaan zal tot augustus 1965 in een baan om de aarde blijven.
1966
Overleden : Buster Keaton (70), Amerikaans acteur en regisseur.
1972
Hewlett-Packard brengt de HP-35, de eerste elektronische zakrekenmachine ooit, op de markt.
1974
Overleden : Rudolf Dassler (75), Duits grondlegger van het Puma-concern.
1989
De Vlaamse Televisie Maatschappij (vtm) zendt voor het eerst uit.
1989
De eerste aflevering van de Vlaamse televisieserie Samson en Gert wordt uitgezonden.
2002
Overleden : Hildegard Knef (76), Duits actrice, zangeres en schrijfster.
2003
Spaceshuttle Columbia valt uit elkaar tijdens de terugkeer naar aarde. De bemanning - bestaande uit 2 vrouwen en 5 mannen - komt om het leven.
(5) 
klavier en pedalen
