De legende van Willem Tell

Altdorf 1307 – Op een staak op het dorpsplein hangt een hoed van de landvoogd van Oostenrijk Gessler.
Inwoners van het Zwitserse Altdorf moeten uit respect voor de landvoogd buigen voor deze hoed.
Wanneer Willem Tell dit weigert, wordt hij op 18 november gedwongen een appel met pijl en boog van het hoofd van zijn zoontje te schieten.

De Habsburgers probeerden in het begin van de veertiende eeuw controle te krijgen over Zwitsers grondgebied.
De Oostenrijker Gessler was aangesteld als landvoogd in Altdorf.
Hij liet op het dorpsplein zijn hoed ophangen en beval dat iedereen die langsliep moest knielen voor zijn hoed.
Toen Willem Tell langsliep, weigerde hij dit echter.
Als straf moest Tell een appel met pijl en boog van het hoofd van zijn zoontje schieten.
Wanneer hem dit zou lukken, zou hij vrij worden gelaten.

Tell schoot de appel succesvol van het hoofd van zijn zoontje.
Gessler had echter gezien dat Tell twee pijlen had gepakt.
Toen hij informeerde waarom Tell dat gedaan had, antwoordde Tell: ‘Als ik mijn zoontje had gedood, had ik de tweede pijl voor jou gebruikt.’
Hierop werd Gessler woedend en liet Tell alsnog op zijn boot gevangen zetten.
Er brak echter een storm uit en Tell werd gevraagd de boot te besturen.
Deze kans liet hij niet onbenut en wist van de boot te ontsnappen.
Aan land gekomen doodde Tell Gessler met een pijl uit zijn kruisboog.
Hierop kwamen de Zwitsers in opstand tegen de Habsburgers, wat uiteindelijk leidde tot het ontstaan van de Zwisterse Confederatie.

Van de historiciteit van de legende van Willem Tell is nooit enig bewijs gevonden.
De eerste keer dat het verhaal opdook was in 1475 in manuscript van Hans Schreiber.
Hierna is de legende in meerdere verhalen in verschillende versies opgedoken.
De legende werd bij het grote publiek bekend door het toneelstuk Willem Tell van Friedrich Schiller uit 1804.
Sommigen beweren dat de legende op waarheid berust.
Anderen vinden het een fabeltje dat mythe toe moest voegen aan het ontstaan van de Zwitserse Confederatie.

Het verhaal van Willem Tell past perfect in de onafhankelijkheidsstrijd van Zwitserland en zijn landsknechten sinds 1291.
Sinds dat jaar verzet een aantal Zwitserse staatjes zich tegen de heerschappij van de Habsburgers.
Uri, waar Willem Tell woonde, behoorde hiertoe en werd één van de drie Katholieke oerkantons (met Schwyz en Unterwalden), die op 1 augustus het Zwitsers Eedverbond oprichtten.

De rest van de Tell-legende vermeldt alleen dat hij in 1315 zou hebben meegevochten in de Slag bij Morgarten tegen de Oostenrijkse hertog Leopold I en in 1354 zou zijn verdronken in de wilde bergbeek Schächenbach toen hij een kind probeerde te redden.

Evenals z'n Engelse 'collega' Robin Hood is Tells avontuurlijk leven vaak verfilmd, ook als erop voortbordurende televisieserie.