Een broedparasiet is een dier dat zijn eieren in het nest van een andere diersoort legt om zo niet de moeite te hoeven nemen om zijn eigen jongen uit te broeden, te beschermen, te voeden of groot te brengen.

In het algemeen komt broedparasitisme voor bij vogels en insecten.
Bij vogels toont de parasiet of zijn broed gewoonlijk kenmerken die de gastouders misleiden.
Bij insecten is hier vaak geen sprake van, omdat de meeste geparasiteerde soorten niet bij of in hun nest blijven.

In het huidige wetenschappelijke spraakgebruik is parasitisme een vorm van symbiose, letterlijk samen leven, waarbij de individuen minstens een deel van hun levenscyclus gezamenlijk doorbrengen.
Bij de nestroof die door veel vogelsoorten bedreven wordt, spreken we dus niet van parasitisme.

Er worden twee soorten broedparasitisme onderscheiden :

• interspecifiek parasitisme : tussen soorten,
• intraspecifiek parasitisme : binnen een soort of tussen zeer nauw verwante soorten die onderling vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen.
Bij de intraspecifieke vorm is de aanduiding parasitisme mogelijk niet altijd juist : afhankelijk van omstandigheden kan het ook opgevat worden als een vorm van gemeenschappelijk broeden.

Bij de intraspecifieke vorm is de aanduiding parasitisme mogelijk niet altijd juist : afhankelijk van omstandigheden kan het ook opgevat worden als een vorm van gemeenschappelijk broeden.

Vogels :

In Afrika zijn er een aantal koekoeken, en ook de wida's leggen hun eieren in andermans nest.
In Noord-Amerika zijn alle vogels uit de troepialenfamilie broedparasieten.
In Europa is maar een vogelsoort als broedparasiet bekend, namelijk de Europese koekoek.
Het vrouwtje van de Europese koekoek specialiseert zich op een bepaalde soort, en legt eieren die in kleur en tekening aangepast zijn aan de gastsoort.
Bij soorten die een verdediging hebben ontwikkeld, bijvoorbeeld door het geparasiteerde nest in de steek te laten of het vreemde ei te verwijderen, lijkt het koekoeksei gewoonlijk meer op het origineel dan bij soorten waar zo'n verdediging niet of zwak ontwikkeld is.
Er zijn ook vogelsoorten, met name eendachtigen, zwaluwen en de huismus, de spreeuw en de roek, waar wijfjes proberen een of meer eieren in een nest van een soortgenoot of van een nauw verwante soort te leggen.
Deze wijfjes broeden zelf echter ook, en de soorten zijn vermoedelijk niet afhankelijk van dit gedrag.

Insecten :

Vissen

In het Tanganyikameer is zelfs een vis bekend die zijn eieren laat uitbroeden door muilbroeders van een andere soort, nl. door muilbroedende Cichliden.