De Afsluitdijk is een belangrijke waterkering en verkeersweg in Nederland.
De 32 kilometer lange waterkering sluit het IJsselmeer af van de Waddenzee.
Hieraan ontleent de dijk zijn naam.
De verkeersweg, onderdeel van Rijksweg 7, verbindt Noord-Holland met Friesland.
Per dag reden er in 2009 ongeveer 9500 voertuigen per richting over de dijk.
Ten noorden van de snelweg ligt een 4 meter breed fietspad, waarvan ook wel gebruik wordt gemaakt door andere voertuigen die niet op de snelweg mogen rijden.
De wegen liggen niet op het hoogste punt van de dijk maar ten zuiden daarvan, zodat de Waddenzee vanaf de weg niet zichtbaar is.

De Afsluitdijk is een onderdeel van de Zuiderzeewerken.
In 1927 werd begonnen met de aanleg.
In 1932 werd het laatste sluitgat (de "Vlieter") gesloten.
Een jaar later werd de dijk opengesteld voor het wegverkeer.

In 1886 richtten enkele notabelen de Zuiderzeevereniging op die moest onderzoeken of drooglegging haalbaar was.
Ingenieur Cornelis Lely was een prominent lid en later voorzitter van deze vereniging.
Hij ontwierp in 1891 het eerste plan voor de afsluiting en inpoldering van de Zuiderzee.

In 1913, Lely was inmiddels minister van waterstaat, werd inpoldering opgenomen in het regeringsprogramma.
Dit ondanks protesten vanuit de visserij.
Na de watersnood van 1916 en de hongersnood van 1918 waren de geesten rijp voor het megaproject.
In dat laatste jaar ging het parlement akkoord.

In juni 1920 werd het eerste deel van het werk aanbesteed: de aanleg van de 2,5 kilometer lange Amsteldiepdijk (of Korte Afsluitdijk) van Noord-Holland naar het eiland Wieringen.
Bij dat project werd nuttige ervaring opgedaan, die later van pas kwam bij de aanleg van de Afsluitdijk.

De aanleg van de eigenlijke Afsluitdijk begon in januari 1927.
Er werd gewerkt vanuit vier locaties: de beide oevers en de beide speciaal aangelegde werkeilanden Breezand en Kornwerderzand.
Bij de aanleg van de 30 kilometer lange dijk werd voor het eerst keileem toegepast, dat taaier was gebleken dan zand of klei.
Dit materiaal is in Noord-Nederland ruim voorhanden.
Het werd hier afgezet tijdens de Saale-ijstijd en kon in de nabijheid van de aan te leggen dijk eenvoudig worden opgebaggerd.
De dijk is gefundeerd op zinkstukken van gevlochten wilgentenen die werden afgezonken door er steenblokken op te deponeren.

Op 28 mei 1932, om 13.02 uur, werd de Vlieter, het laatste gat in de Afsluitdijk, gesloten.
Vier maanden later, op 20 september 1932, werd de naam Zuiderzee officieel geschiedenis.
Het binnendijkse deel heette voortaan IJsselmeer, het buitendijkse deel Waddenzee.
Nadat de afrondende werkzaamheden waren voltooid, werd de Afsluitdijk op 25 september 1933 officieel opengesteld voor het verkeer.
Victor de Blocq van Kuffeler, directeur-generaal der Zuiderzeewerken, verrichtte de openingshandeling.

Springtij en een noordwesterstorm veroorzaakten in 1953 grote overstromingen in zuidwestelijk Nederland, België en Engeland.
De Afsluitdijk kreeg het zwaar te verduren, maar hield stand.
Overstromingen rond het IJsselmeer bleven daardoor uit.
In deze nacht, zei een politicus, heeft de Afsluitdijk zijn geld terugbetaald.

In 1973 wordt de Afsluitdijk wederom getroffen door een combinatie van springtij en een noordwesterstorm.
In de provincie Friesland zorgde dit voor enkele kleinschalige overlast en overstromingen.
Met name het dorp Bokwerd wordt hard getroffen.
Wethouder IJftinus van Popta sprak van "een lokale ramp, die niet vergeten mag worden".

Trivia

• Het dijklichaam van de Afsluitdijk is 30 kilometer lang, gemeten van kust tot kust, en ongeveer 90 meter breed. De verkeersweg over de Afsluitdijk is 32 kilometer lang, gemeten tussen de afslagen Den Oever en Zurich. De aansluitende, binnendijks op beide oevers gelegen grondlichamen werden tegelijk met het buitendijkse gedeelte aangelegd. Daardoor wordt de lengte van de Afsluitdijk vaak opgegeven als 32 kilometer, hoewel het waterkerende gedeelte slechts 30 kilometer lang is.
• Het woord 'dijk' betekent doorgaans een scheiding tussen land en water. De naam 'Afsluitdijk' zou technisch correct zijn, als het hele IJsselmeer werd drooggelegd. Echter, door de verandering van de plannen is het een dam geworden: een scheiding tussen twee wateren. Eigenlijk is er dus sprake van een afsluitdam.
• Over de dijk loopt de Europese wandelroute E9, ter plaatse ook North Sea Trail geheten. De E9 loopt langs de kust van Portugal naar de Baltische staten.
• Op 15 augustus 2006 kreeg Formule 1-coureur Robert Doornbos van Rijkswaterstaat de gelegenheid een jongensdroom in vervulling te laten gaan. Op een speciaal voor die gelegenheid afgezet deel van de Afsluitdijk haalde hij in zijn Formule 1-auto een snelheid van 326 kilometer per uur.
• Verzamelaars van munten veronderstelden dat het Ministerie van Financiën in 2007 een speciale zilveren munt van 5 euro zou laten slaan bij de Koninklijke Nederlandse Munt ter gelegenheid van het thema 75 jaar Afsluitdijk 1932-2007. Het is er niet van gekomen. Op 28 oktober 2010 is er echter wel een verzilverd (circulatie)vijfje geslagen met als thema Nederland - Waterland. Speciaal voor verzamelaars zijn er ook een zilveren vijfje en een gouden tientje geslagen in de hoogste verzamelkwaliteit 'proof'.

Meer lezen over de afsluitdijk