Een schrijfmachine (in de volksmond ook typemachine genoemd en vroeger ook wel tikmachine) is een mechanisch schrijfinstrument, meestal voorzien van druktoetsen waarmee schrifttekens op papier gezet kunnen worden.
Vóór de uitvinding van de schrijfmachine —in de 19e eeuw— werden brieven en ook officiële documenten met de hand geschreven, vaak door klerken.

Aanvankelijk gold het niet als beleefd om een schrijfmachine te gebruiken voor een brief.
Tot in de tweede helft van de twintigste eeuw schreef men sollicitatiebrieven, brieven aan het Koninklijk Huis en brieven aan vrienden met de hand.
Men kan dat paradoxaal noemen, aangezien menig handschrift slecht leesbaar is.
Een uitgever van boeken, daarentegen, accepteerde van de auteur uitsluitend machineschrift.

Sinds de opkomst van de pc, en vooral van de tekstverwerker, is de schrijfmachine vrijwel volledig in onbruik geraakt.
Voordelen van de tekstverwerker zijn dat er ingebouwde foutcorrectie is, dat fouten gemakkelijk onzichtbaar verbeterd kunnen worden en dat men gemakkelijk meerdere vrijwel identieke brieven kan schrijven.

Verschillende landen in de wereld eisen de eer op dat hun landgenoot de uitvinder was van de schrijfmachine.
De Engelsen menen dat Henry Mill reeds in 1714 een octrooi kreeg voor een apparaat dat op een schrijfmachine lijkt.
De Italianen zijn van mening dat het Pellegrino Turri was.
Hij vervaardigde zijn machine, die helaas verloren is gegaan, in 1808.
Ook de Italiaan Giuseppe Ravizza maakte tussen 1837 en 1855 al enkele verschillende modellen.
De Fransen beschouwen Xavier Progin als de uitvinder, omdat hij in 1837 zijn 'Plume Typografique' presenteerde.
De Oostenrijkers menen dat de eer is weggelegd voor Peter Mitterhofer (1864) en de Russen noemen M. Alissoff als uitvinder.
De Verenigde Staten blijven niet achter in deze rij van uitvinders en menen dat William Austin Burt zijn houten schrijfmachine gebruikte voor een eerste (en bewaarde) brief aan zijn vrouw.

De enige echte, als eerste in meervoudige productie genomen schrijfmachine werd in 1867 uitgevonden door Christopher Latham Sholes, Carlos Glidden en Samuel W. Soule.
Ze verkregen het patent op hun machine op 23 juni 1868.

Zij werkten als team nauw samen in een werkplaats in Milwaukee.
Het patent uit 1868 werd verkocht en kwam terecht bij E. Remington and Sons (die oorspronkelijk naaimachines en wapens fabriceerden).
Deze eerste commerciële schrijfmachine werd door Remington gemaakt op 1 maart 1873 in Ilion, New York.

Naast de kantoorschrijfmachines, die zwaar en degelijk waren, kwamen op den duur ook draagbare schrijfmachines in de handel, bedoeld voor bijvoorbeeld vertegenwoordigers, journalisten en in het leger.
Deze waren licht, minder degelijk en de typekwaliteit was een stuk slechter.
Ook was het werken op deze draagbare machines weinig comfortabel.