De burgemeester is een bestuursfunctionaris op gemeentelijk niveau.

Internationaal is er een verscheidenheid aan functies en macht die een burgemeester heeft.

Landen gebruiken verschillende titels om de functie van burgemeester van een grote stad aan te duiden.

Verenigd Koninkrijk

• In Engeland, Wales en Noord-Ierland is het een ceremoniële functie. Een Lord-Mayor heeft reguliere mayors onder zich, met uitvoerende bevoegdheden. De volgende steden hebben een Lord-Mayor:
  • In Engeland: Birmingham, Bradford, Bristol, Canterbury, Chester, Coventry, Exeter, Kingston upon Hull, Leeds, Leicester, Liverpool, City of London, Manchester, Newcastle upon Tyne, Norwich, Nottingham, Oxford, Plymouth, Portsmouth, Sheffield, Stoke-on-Trent, City of Westminster en York
  • In Noord-Ierland: Belfast
  • In Wales: Cardiff en Swansea
• Schotland gebruikt in plaats van de titel Lord Mayor de titel Lord Provost. Steden met een Lord Provost zijn: Aberdeen, Dundee, Edinburgh en Glasgow.

Gemenebest

• In Australië is Lord Mayor een politieke functie en bestaat in de volgende steden:
  • Adelaide, Brisbane, Darwin, Hobart, Melbourne, Newcastle, Parramatta, Perth, Sydney en Wollongong.
• In Canada is de enige plaats met een Lord Mayor Niagara-on-the-Lake, de eerste hoofdstad van de Britse kolonie Opper-Canada.
• In Ierland is Lord Mayor ook een ceremoniële functie die bestaat in Dublin en Cork.
• De Maleisische stad Kuala Lumpur heeft sinds 1972 een Lord Mayor.

Europa

• In Denemarken bestaat de titel Overborgmester, een functie die alleen in de hoofdstad Kopenhagen voorkomt.
• In Duitsland wordt de titel Oberbürgermeister in enkele grote steden gebruikt. Een Oberbürgermeister heeft Bürgermeister onder zich. De invulling verschilt van deelstaat tot deelstaat. In de steden Bremen, Hamburg en Berlijn, die zelf een deelstaat vormen, bestaat de titel niet. Bremen heeft de titel Bürgermeister und Präsident des Senats, Hamburg de titel Erster Bürgermeister en Berlijn de titel Regierender Bürgermeister.
• In Finland bestaat de titel ylipormestari voor de burgemeester van de hoofdstad Helsinki.
• In Tsjechië bestaat de titel Primátor, waarmee de burgemeester wordt aangeduid van een van de 23 statutaire steden (Tsjechisch: statutární mesto), de grotere Tsjechische steden.

Etymologie

De wijze waarop burgemeester in het Nederlands gespeld wordt, gaat terug op de etymologische oorsprong.
Burgemeester is van oudsher namelijk de samenstelling van de woorden burg en meester.
Burg heeft met andere woorden die eindigen op een fricatief, in de loop van de ontwikkeling van het Middelnederlands een slot-t gekregen, vergelijkbaar met rijst.
Hierdoor werd de /g/ stemloos, en dus geschreven als ch, waardoor het woord burcht ontstond.
De burgemeester is van oudsher de eindverantwoordelijke voor de burcht en verleende mensen het recht zich hierin terug te trekken tijdens noodtoestanden, waarbij de rechthebbenden burgers werden genoemd.
Burger en burgemeester zijn afgeleid van burg.
In plaatsnamen als Middelburg en Domburg is het verschijnsel van de slot-t niet opgetreden en blijft het oorspronkelijke burg herkenbaar.

Zodoende schrijft men ook in het hedendaags Nederlands burgemeester, terwijl burgervader een r krijgt aan het einde van het eerste lid van de samenstelling, omdat dit woord etymologisch gezien een samenstelling is van burger en vader.