B  b B  b  1  t (8)

Batavia (2/3)

Na zo veel mogelijk mensen veiliggesteld te hebben op de eilanden van de archipel, zeilden opperkoopman Pelsaert en schipper Jakobsz met de grote sloep van het schip naar Batavia om hulp te halen.
Jeronimus Cornelisz, die achterbleef, was zich er van bewust dat Pelsaert in Batavia de vermeende kaping zou rapporteren en dat hij door zijn medemuiter, schipper Adriaan Jakobsz, in een kwaad daglicht zou worden gesteld en misschien wel de volledige schuld in de schoenen zou krijgen geschoven.
Hij zette dus het plan van de muiterij door: hij wilde proberen het hulpschip, dat wellicht zou terugkomen uit Batavia, te kapen, om daarmee alsnog een veilig heenkomen te zoeken.
Daarvoor was het echter nodig om een overwicht op de eilanden te verkrijgen.
Hij deed dit enerzijds door groepen krachtige schipbreukelingen onder valse voorwendselen naar afgelegen eilanden te verplaatsen, en daarna moordpartijen onder verwachte tegenstanders te organiseren.
Zijn kapersgroepje voerde een waar schrikbewind onder de reizigers: ca. 120 mensen werden door hen vermoord.

replica van de Batavia op de werf
gebruiker : Quistnix    CC 1.0

De laatste slag die hij moest leveren, het uitschakelen van de soldaten die hij naar een ander eiland had verplaatst, werd echter onderbroken door de komst van het reddingsschip Saerdam.
De leider van de soldaten, Wiebe Hayes, kon Pelsaert, die het schip aanvoerde, tijdig waarschuwen voor de ophanden zijnde kaping.
Pelsaert en zijn mannen waren daardoor snel in staat de opstand de kop in te drukken.
Vrijwel alle deelnemers aan de muiterij kregen ter plaatse, of later in Batavia, de doodstraf.
Alleen schipper Adriaan Jakobsz weigerde ook na martelingen te bekennen en het bewijs tegen hem kon niet sluitend gemaakt worden.
Het is onbekend wat zijn lot uiteindelijk was.
Hoewel Pelsaert geen rol speelde in de muiterij werd hem door de VOC wel aangerekend dat hij te weinig gezag had getoond.
Wiebe Hayes werd voor zijn verdediging beloond en bevorderd.
Opmerkelijk is verder dat Jeronimus Cornelis, de leider van het schrikbewind op de eilanden, zelf geen moorden had gepleegd.
Zijn intelligentie, overtuigende praat en lage moraal waren voldoende om anderen daartoe te brengen.

Van de 341 opvarenden van de Batavia kwamen er uiteindelijk slechts 68 in Batavia aan.

In 1647 werd het relaas onder de titel Ongeluckige Voyagie, van't Schip Batavia, Nae de Oost-Indien uitgegeven.
Dit boek werd waarschijnlijk samengesteld op basis van François Pelsaert’s journaal.

replica v/d poort die door de Batavia werd vervoert
auteur : Gnangarra    CC 2.5

De lading van de Batavia bestond uit 12 kisten zilveren muntgeld en goud ter waarde van 260.000 gulden, luxe gebruiksgoederen, zilverwerk voor Mogol-keizer Janghir, laken, wijnen, kaas, schitterende kleding, handelswaar en een kistje met zeer kostbare juwelen (o.a. een grote camee van agaat (21x30 cm) die in het jaar 312 voor de Romeinse keizer Constantijn was gesneden en te koop was aangeboden door de Antwerpse schilder Rubens).
Een andere schat was de "Rubens Vaas" met afbeeldingen van Pan, gesneden uit een enkele agaat.
Bovendien waren aan boord 130 grote blokken bewerkt zandsteen, die een poort moesten gaan vormen in de nieuwbouw van het Kasteel van Batavia; tijdens de reis fungeerden ze als ballast.

Bron :  Wikipedia    CC 3.0