| B b B b 15 e (10) |
| Boekweit (3) |
In sommige vooral arme streken van Nederland, waar "boekweite uut de kuns verbouwd kon worn", vormden de boekweitproducten een belangrijk deel van de dagelijkse gerechten, vooral 's zomers.
Omdat boekweitmeel geen gluten bevat is het voor gistdeeg (bijvoorbeeld brooddeeg) alleen in combinatie met een andere glutenrijke meel- of bloemsoort te gebruiken.
Gemengd met rogge- of tarwemeel werd boekweitmeel gebruikt om (spek)pannenkoeken van te bakken.
Voor het bakken van brood is het minder geschikt, het kan alleen in kleine hoeveelheden toegevoegd worden.
Het meel werd ook gebruikt om balkenbrij en andere vleeswaren mee af te maken.
Hiervoor werden grote hoeveelheden meel toegevoegd aan goed gekookt en gemalen kwalitatief minder vlees, zoals van de kop of van sommige organen.
Boekweitzaad kan lichtgekleurd (alleen gedroogd) of bruin (gedroogd en geroosterd) zijn, beide soorten kunnen gekookt worden in water, vruchtensap of bouillon.
De harde, onverteerbare omhulsels van de boekweitzaadjes worden voor consumptie altijd verwijderd.
Boekweitzaad heeft een enigszins nootachtige smaak, die door roosteren versterkt wordt.
In China, Japan, Korea, en andere Aziatische landen wordt boekweitmeel gebruikt voor noedels, de bekendste zijn de soba-noedels die een belangrijk deel van het Japanse voedsel uitmaken.
Niet alle soba-noedels zijn glutenvrij, soms wordt er voor een deel ander meel in verwerkt. |
soba noedels |
In Rusland is 'kasha' ('kasja') een verzamelnaam voor gerechten die gemaakt zijn van allerlei soorten gekookte grutten.
Als basis wordt melk, room, vleesbouillon of visbouillon, gebruikt. De kasha bevat onder meer vaak vlees, vis, lever, paddenstoelen en/of uien.
Het was tot voor kort onmogelijk om kasha uit de Russische keuken weg te denken.
Er is zelfs een spreekwoord over: "Het is onmogelijk om een Rus te voeden zonder kasha".
De grutten (gepelde zaden) werden gebruikt om er pap van te maken.
De grutten werden in water geweekt en gekookt, karnemelk werd pas op het laatst bij gedaan, om schiften tegen te gaan.
De doppen die bij de grutter overbleven werden soms gebruikt als vulsel in kinderbedjes.
Tegenwoordig worden ze wel in kussens, zoals meditatiekussens, gebruikt.
Sommige mensen zijn echter allergisch voor boekweitdoppen.
Het zaad werd vroeger veel gebruikt als kuikenvoer, en wordt tegenwoordig nog in vogelvoer verwerkt.
Als veevoer heeft boekweit weinig waarde.
De farmacie gebruikt boekweit voor de winning van rutine.
Boekweit wordt ook gebruikt om bier te brouwen, als alternatief voor graan, in wat men een stijlvariatie op tarwebier zou kunnen noemen.
In België gebeurt dit bijvoorbeeld door Brasserie de Silenrieux. |
boekweitbier van Brasserie de Silenrieux
auteur : Meisje van de Slijterij CC 2.0 |
In tegenstelling tot de huidige bijenteelt die vooral op de voorjaarsdrachten is toegespitst, was de oude korfimkerij voor de honingoogst gericht op de heide.
De voorjaars- en vroege zomeroogsten waren voor de volken nodig om op sterkte te komen en om in de zwermtijd voldoende zwermen te krijgen.
Op de heide kon dan de dure heidehoning gehaald worden.
Een uitzondering hierop was de boekweit.
De in augustus bloeiende boekweit kon onder gunstige omstandigheden al een goede honingdracht opleveren.
Bij de oogst werden de raten uitgesneden, de honingraten opzij gelegd en het broed werd soms van twee volken tegelijk in een nieuwe korf gespijld.
Hierna gingen de bijen alsnog naar de heide (of konden blijven staan).
Voor de verspreiding van boekweit(zaad) zijn vogels belangrijk, al zagen de boeren ze liever verdwijnen.
Voor de bestuiving zijn de bijen de belangrijkste insecten.
De bloemen bloeien maar één dag, alleen in de morgen gaan ze open en direct na de middag weer dicht.
De bijen bevliegen de boekweit tussen negen en twaalf uur 's morgens (wintertijd).
Ze halen zowel nectar als stuifmeel.
De bruine aromatische boekweithoning was zeer gewild.
De optimale nectarafscheiding vindt plaats tussen de 16-26 °C en duurt een tot vier uur. |
boekweithoning |
De groene delen van boekweit bevatten veel fluorescerende pigmenten met het giftige fagopyrine.
Het consumeren van grotere hoeveelheden daarvan kan fotodermatitis veroorzaken.
Bij blootstelling van de huid aan zonlicht ontstaan dan huidklachten.
Het gaat daarbij niet om het ultraviolette licht, maar om licht met een golflengte van circa 540-610 nm (het groene tot oranje bereik).
In boekweitmeel en grutten komt echter maar heel weinig fagopyrine voor en deze zullen meestal geen problemen veroorzaken.
Boekweitproducten zijn nog steeds vrij goed verkrijgbaar, veel supermarkten verkopen boekweitmeel en biologische winkels verkopen daarnaast ook grutten.
Goed zaaizaad is met een beetje moeite bij handelaren te verkrijgen.
In het Zeeuws-Vlaamse dorp Zuiddorpe worden ieder jaar in de maand augustus de Boekweitfeesten gehouden ter ere van de aldaar ooit eens zo belangrijke boekweitteelt.
In de Limburgse Kempen is boekweitpannenkoek met spek een gewild traditioneel gerecht.
Ook de Bretoense pannenkoeken worden met boekweitmeel gemaakt.
♣ Het wapen van Hilversum toont vier boekweitkorrels van goud op een blauw veld.
In de zestiende eeuw was boekweit een belangrijke voedingsbron voor de plaatselijke bevolking.
Boekweit gedijt namelijk prima op schapenmest.
En schapenmest was in grote hoeveelheden aanwezig, vanwege de talloze kuddes schapen die ronddwaalden op de uitgestrekte heidevelden rond Hilversum.
Toen in de 20e eeuw de schapenmest echter overal werd vervangen door kunstmest, werd de boekweitbouw steeds minder rendabel om uiteindelijk helemaal te verdwijnen. |
Bron : - Wikipedia CC 3.0
- tinternet |
|
