De twee soorten bonenkruid, het eenjarig bonenkruid (Satureja hortensis L.) en het bergbonenkruid (Satureja montana L) lijken veel op elkaar.
Ze groeien beide ruig en ongelijkmatig en hebben zwakke, houtige, zich vertakkende stengels.
Ze worden 30 tot 50 cm hoog.

Herkomst : uit het gebied van de Zwarte- en de Middellandse Zee.

Het meerjarige bonenkruid treft men thans in het wild aan in Zuid-Europa, de Balkan en in Zuid-Rusland tot aan de Kaukasus.
Het komt voor op oevers en op zonnige plaatsen.
Deze soort kan men als plant kopen.

Het eenjarige bonenkruid is een moestuinplant.

Bloeitijd : van juli tot oktober.

Het eenjarig bonenkruid bezit een sterk ontwikkelde hoofdwortel net als het overblijvend bonenkruid dat ook sterk vertakte zijwortels heeft.

De stengel van het overblijvend bonenkruid is vrijwel gelijk aan die van eenjarig bonenkruid, maar verhout sneller en is niet violet getint.
De stengels zijn kort behaard en vertonen talrijke grote klierschubben.

De plant bezit talrijke, groene, glanzende, lijn-lancetvormige blaadjes, beiderzijds spits toelopend, die aan de gave randen met fijne haartjes zijn bezet.
Ze staan tegenover elkaar en zijn aan beide zijden eveneens met grote klierschubben bedekt.
Als er niet wordt geoogst verkleurt het blad in de nazomer tot dieppaars.

De kleine bloempjes zitten weggedoken in de bladoksels.
Meestal staan er drie tot zeven bijeen in schijnkransen.
Ze zijn duidelijk gesteeld en krijgen veel bezoek van bijen.
De kleurschakering gaat van paarsrood, lichtrood tot witachtig met donkerrode stippen.
De bloem-kelk is grijs.

De smaak is enigszins bitter.
Eenjarig bonenkruid smaakt zoeter en minder pikant dan het overblijvend bonenkruid.

De eenjarige soort is een moestuinplant en heeft een korte groeitijd van ongeveer vier maanden en wordt niet hoger dan 35 cm.
Bonenkruid houdt van veel zon en een voedzame grond.

Het meerjarige bonenkruid kan vijf jaar groeien en bereikt een hoogte van 50 cm.

Bonenkruid is net als marjolein een eenjarige plant.
Beide soorten hebben nog méér gemeen: ze hebben allebei een overblijvend neefje dat her en der in het wild voorkomt.
Het bergbonenkruid geniet dezelfde reputatie als zijn gekweekte verwant.
De eenjarige soort is echter beter bestand tegen kou en vocht.
Ze verdient daarom de voorkeur in de tuin.
Het lijkt op grootbladige tijm of misschien rozemarijn met sappige, donkergroene bladeren.
Ook de smaak is verwant aan die van tijm - beide kruiden bevatten thymol en carvacrol.
Smaak en geur zijn zo kruidig dat men het graag in de keuken gebruikte lang voordat de specerijen uit het Oosten kwamen.

De hele plant is zeer aromatisch en de geur doet denken aan een mengeling van lavendel en appels, met een lichte muntsmaak - echt een hoogzomer kruid!

Omwille van het looistofgehalte bezit dit kruid een adstringerende werking.
Het cymol- en carvacrolgehalte verklaren de antiseptische eigenschappen van de etherische olie.
De etherische olie oefent eerst een stimulerende, nadien een dempende invloed uit op het centraal zenuwstelsel.

Bonenkruid is volgens de oude overleveringen de plant van de saters, in bossen levende wellustige halfgoden.
De wetenschappelijke naam van bonenkruid is afgeleid van sater.
Niet zo gek, want bonenkruid werd ten tijde van de Romeinen vooral door de volgelingen van Bacchus gebruikt.
Ze droegen het in de vorm van kransen in hun haar en snoepten er geregeld van om hun potentie te verhogen.
Want bonenkruid is een van de oudste potentie-verhogende middelen, al vermelden veel kruidenboeken dat veiligheidshalve niet.
Monniken bleven van de weldaden van het bonenkruid verstoken. Voor het bonenkruid was hun tuintje verboden terrein.
Het stond immers ook bekend als werkzaam ingrediënt in liefdesdrankjes.
Bonenkruid is zeer oud. Oude Griekse geschriften vermelden het al.
Jacob van Maerlandt, die de oude Grieken en Romeinen naschreef, vermeldt uitvoerig de toepassingen van “’t sop van Satureja”.
Virgilius noemde het een van de geurigste kruiden onder de planten en gaf de raad het in de buurt van de bijenkorven aan te planten om de honing een uitgesproken en bijzondere ambro-zijnsmaak te geven.
Bonenkruid was al vroeg in West-Europa bekend en tegen de 16e eeuw moet het een populaire plant geweest zijn.
Shakespeare vermeldt in zijn “The Winters Tale” voor Perdita’s boeketje “vurige lavendel, munt, bonenkruid en marjolein” waarvan zij zegt: “Dit zijn bloemen van het midden van de zomer en ze worden, dacht ik, aan mannen van middelbare leeftijd voorgezet.”
“Mercurius maakt aanspraak op dit kruid,” schreef Culpepper.
“Houdt het droog bij u, het hele jaar door, als u op uzelf en uw welbehagen gesteld bent, wat negen van de tien keer wel het geval zal zijn”.
Hij gaf ook de raad het sap met rozenolie te verhitten en het in de oren te druppelen om suizingen en doofheid te genezen en in geval van ischias en verlammingen te pappen met bonenkruid en tarwemeel.

Het ietwat pikante bonenkruid maakt zwaar voedsel beter verteerbaar.
Denken we hier vooral aan gerechten met als hoofdingrediënt de gewone tuinboon, erwten en andere peulgerechten, vandaar ook de naam bonenkruid.
Het kruid kan helemaal alleen gebruikt worden als smaakmaker.
Het kruid is vooral in zijn nopjes wanneer het meegekookt wordt, dit in tegenstelling tot de meeste andere kruiden, omdat het hierdoor ten volle zijn smaak en geur afgeeft.
Keule zoals dit kruid in de volksmond genoemd wordt misstaat ook niet in een visgerecht (vette vis), bij varkensvlees ook in groetensalades kan men het er op wagen, dit echter in een zeer kleine hoeveelheid.
Hou je niet van de sterke geur van groene kolen of spruitjes, kook dan gerust een blaadje bonenkruid mee, en weg is de geur!