Ik moest beloven dat ik me zou onderwerpen aan mannen en braaf huishouden zou doen": Lilia (26) ontsnapte uit sekte opa

Ze is 26, maar eigenlijk voelt ze zich nog maar 8. Want dat is hoe lang de Nieuw-Zeelandse Lilia Tarawa nog maar in de 'echte' wereld leeft, nadat ze jarenlang doorbracht in de sekte van haar - voor seksueel geweld veroordeelde - opa. Die bleek gericht op het klein houden van zijn volgelingen, in het bijzonder van vrouwen. "Zo mochten we geen make-up dragen. Dan waren we als Jezebel in de Bijbel en zij werd gestraft voor haar ijdelheid en verscheurd door honden", vertelt ze in een boek over haar leven.

De opa van Lilia startte zijn sekte in 1969 en noemde die Gloriavale. Neville Cooper - ook bekend als Hopeful Christian - was een zedendelinquent die in de gevangenis had gezeten voor drie gevallen van aanranding van de eerbaarheid. Zijn slachtoffers waren meisjes tussen 12 en 19. Op zijn 69ste trouwde hij nog met een meisje van 17. Zelf omschreef hij dat als was hij 'martelaar van het geloof'.

In zijn commune van een 90-tal gezinnen - die nog altijd bestaat - waren de regels strikt. Vrouwen worden er beschouwd als ondergeschikt aan mannen en leiden een leven van huishoudelijke dienstbaarheid. Ze dragen altijd een hoofddoek en lange kleden, die niets van hun decolleté of zelfs van hun armen laten zien. Alles wordt gedeeld en moeders geven elkaars kinderen ook de borst. Jonge meisjes zijn vaak nog tieners als ze worden uitgehuwelijkt. Er worden periodes van strikt vasten georganiseerd en dan wordt er dagenlang niet gegeten of een maand lang alleen rijst verorberd. Boven hun hoofd hangt de constante dreiging van eeuwige verdoemenis.

Op school worden nog altijd lijfstraffen toegediend. "Ik herinner me hoe een 'stoute' jongen van de stok kreeg vooraan in de klas", vertelt Lilia. "Toen een moeder me de blauwe striemen liet zien op de rug van haar kind, begon ik te denken dat er iets niet klopte. Maar ik duwde die gedachte weg. Zelfs als je vond dat er iets niet juist was, mocht je er niet over spreken. Je leerde om je emoties te onderdrukken. Je was in de macht van de leiders. Van kinds af leerde je dat je moest gehoorzamen."

Vernederd
Toen ze op een dag een schoolrapport kreeg waarin ze geprezen werd om haar leiderschapskwaliteiten, las haar opa het tijdens het eten voor aan de hele groep en maakte hij haar belachelijk. 'We willen hier geen bazige vrouwen zoals jij', zei hij. "Ik voelde me zo vernederd."
Op haar 16de was het tijd voor haar officiële toetreding tot de groep. "Ik moest tijdens een ceremonie zweren dat ik me zou onderwerpen aan de mannen, het huishouden zou doen en 'puur', 'zachtmoedig' en 'bescheiden' zou blijven", vertelt Lilia. "En ik moest beloven dat ik nooit aan overspel, scheiding, anticonceptie en abortus zou toegeven."

"Opa pochte er altijd over dat we de grootste gezinnen van het land hadden", gaat ze verder. "Een van zijn favoriete preken ging over ons geluk dat we op de wereld waren gezet door christelijke ouders. 'Raad eens wat de mest gevaarlijke plaats ter wereld is', zei hij dan. 'Het is niet de weg met zijn vele auto's. Of de lucht waar vliegtuigen doorheen zoeven. Het is de vagina van een goddeloze vrouw."

Rebellie
Het waren uiteindelijk twee oudere kinderen van haar gezin die met de rebellie begonnen. "Het begon met kleine dingen zoals naar popmuziek luisteren, een zonnebril dragen of mouwen oprollen. Ten slotte liepen ze weg. Zowel mijn broer als mijn zus. Mensen die vertrekken, worden geëxcommuniceerd en gemeden. Tégen of óver hen spreken is een zonde. Het brak mijn moeders hart."

Haar ouders waren zwaar geïndoctrineerd, maar hun liefde voor hun kinderen liet hen iets doen dat nooit eerder was gebeurd in de gemeenschap. Hoewel ze lid bleven, verlieten ze het landgoed van de sekte en gingen ze in een eigen huis wonen. "Ik werd opeens blootgesteld aan invloeden van buiten", vertelt ze. "Gaatjes in je oren, een short, populaire muziek. Het was aanlokkelijk, maar ook verwarrend. Het was alsof ik twee levens leidde. Uiteindelijk besloten we volledig met de gemeenschap te kappen."

Pijnlijk
Dat was een pijnlijk proces. Want het waren allemaal familieleden en vrienden. Ze worstelt er vandaag nog altijd mee. "Je gelooft dat je ervoor zal branden in de hel", vertelt ze daarover. "Dat is wat je je hele leven te horen hebt gekregen. Het heeft me veel tijd gekost om uit te zoeken wie ik echt was. Je gaat plots van geen keuzes mogen maken naar alles zelf beslissen. Over je studie, je relatie, je carrière."

Intussen heeft Lilia religie afgezworen en gestudeerd. Ze draagt modieuze kleren en date zelfs af en toe een leuke jongen. En ze heeft een boek geschreven over haar ervaringen in de sekte van haar opa. "Ik heb het gedaan om discriminatie en misbruik aan te klagen, voor mensen die het zelf niet kunnen. Misschien geeft het anderen ook de kracht om eruit te stappen. Onderdrukking gebeurt trouwens niet alleen in sektes. Je ziet het elke dag, overal. Ik geef deze mensen een stem. Ik weet wat racisme, seksisme en kindermishandeling is. Ik heb het meegemaakt. Het kan je mentale gezondheid ondermijnen en je alle levensvreugde ontnemen."

Ondanks alles schrijft ze Gloriavale en haar opa niet volledig af. "Sta ik achter de filosofie? Nee, daarom ben ik ook weggegaan. Maar er waren ook goede dingen. Ik heb er veel geleerd. Sociale vaardigheden, hoe je in een team moet werken en praktische dingen, zoals koken, naaien en een kind verzorgen. Vooral huishoudelijke dingen, wel. En mijn opa? Die zal ook altijd mijn opa zijn en ik zal hem op een manier altijd graag zien. Niet alles wat hij deed, was fout." (br.hln)