Stofstorm Sydney kan mensen ziek maken tot bij ons
Mooi plaatje uit Australië. Maar stofstormen zijn gevaarlijk.
De stofstorm die vorige week Sydney trof zal u vooral bijgebleven zijn
door de schitterende foto's die dat opleverde. Maar achter die plaatjes
schuilt een groeiend en gevaarlijk fenomeen waarschuwen wetenschappers.
Wist u bijvoorbeeld dat zo'n stofstorm iemand aan de andere kant van de
aarde ziek kan maken?
Droogte
De
zandstormen die Australië nu teisteren zijn het gevolg van een droogte
die het continent al tien jaar geselt. De outback is de speeltuin
geworden van winden die de kurkdroge (en bijgevolg steeds lossere)
bodem de lucht in zuigen en dat stof vaak duizenden kilometers verderop
weer doen neerkomen.
Vier oorzaken
Sydney
haalde het nieuws wereldwijd. Maar er waren gelijkaardige (en doorgaans
grotere) stofstormen de jongste maanden in ondermeer China, Irak, Iran,
Pakistan, Saoedi-Arabië, Afghanistan en Arizona. De toename van
stofstormen valt toe te schrijven aan vier zaken: ontbossing,
overbegrazing, droogtes en klimaatopwarming. In hoeverre die al niet
samenhangen.
Elk jaar meer
"We merken de
jongste jaren een duidelijke stijging van het aantal stofstormen", zegt
Andrew Goudie, aardrijkskundeprof aan de Universiteit van Oxford. Hij
wordt bijgetreden door Laurence Barrie, hoofdonderzoeker bij de World
Meteorological Organisation (WMO) in Genève. Hij ontwikkelt momenteel
een stofstorm-waarschuwingssysteem voor een 40-tal landen.
Net zo gevaarlijk als smog en zure regen
"Stofstormen
zijn een natuurlijk fenomeen. Maar ze worden nu mede veroorzaakt door
menselijke activiteit. Ze veroorzaken evenveel pollutie als het verkeer
en de industrie. En de microscopische stofdeltjes zijn minstens zo
gevaarlijk als zure regen en smog: ze dringen diep binnen in het
menselijk lichaam, de longen op kop."
Meningitis
En
ze dragen ook nog een hoop andere miserie met zich mee. Barrie:
"Stofstormen worden bijvoorbeeld verantwoordelijk geacht voor het
verspreiden van dodelijk meningitissporen in een deel van Afrika. Elk
jaar worden daar 250.000 kinderen besmet met meningitis, van wie er
25.000 sterven."
Coccidioidomycose
In de VS
sterven elk jaar 200 van de 200.000 mensen die besmet worden met
coccidioidomycose ('valley fever'). Ze worden besmet via stofstormen.
De bacterie zit in de bodem die opgezogen wordt in de woestijnen van
centraal Californië. Het aantal gevallen is overigens de jongste vier
jaar verviervoudigd.
Asthma op Barbados
Zelfs
het paradijselijke Barbados weet ervan. Het stof van zandstormen die
over de sahara razen reist immers de Atlantische Oceaan over en slaat
neer op het eiland, duizenden kilometers verder. Er zijn cijfers die
staven dat het aantal gevallen van asthma bij kinderen op het
Caraïbische eiland samenhangt met de activiteit van stofduivels in
Afrika.
Twee keer de wereld rond
Dat
stofstormen een globale affaire zijn, blijkt uit de analyse van een
gigantische in de Chinese Taklimakanwoestijn in 2007. Die storm nam
800.000 ton stof mee dat door winden twee keer de aarde werd
rondgestuurd. Stof uit de Gobi- en Taklimakanwoestijnen veroorzaakt
smog in Los Angeles en in steden in Korea, Rusland en Japan. Wij
krijgen wel eens stof uit de Sahara over ons heen; de toppen van de
Alpen zelfs gemiddeld elke maand.
Mond- en klauwzeer
Er
zijn sterke aanwijzingen dat de uitbraak van mond- en klauwzeer die
Groot-Brittannië teisterde in 2001 veroorzaakt werd door een storm in
Afrika.
De schaal en impact van stofstormen blijft
wetenschappers verbazen. Er zijn satelietbeelden waarop stofstormen te
zien zijn in Afrika die bijna zo groot zijn als de Verenigde Staten.
Zo'n storm zuigt een miljoen ton stof in de lucht. Sydney was "amper"
5.000 ton vorige week, Peking kreeg er in 2006 eentje over zich heen
van 300.000 ton.
2 à 3 miljard ton uit Afrika
"Elk
jaar verplaatsen stofstormen nu zo'n 2 à 3 miljard ton stof van Afrika
over de rest van de wereld. Je moet niet vragen wat dat aanricht aan de
bodem daar", zegt Lester Brown, directeur bij de Earth Policy Institute
researchgroep in Washington. "Het zou eeuwen duren om dat te vervangen."
Chinees probleem
Volgens
Brown en nogal wat Chinese collega's van hem is de toename van
stofstormen in China dan weer direct gelinkt aan wat de mens er
uitspookt. In casu ontbossing en een explosieve toename van schapen en
geiten sinds de jaren tachtig, toen Peking beperkingen ophief voor
herders. "Die beesten hebben alles kaalgevreten. Koppel dat aan minder
regen door global warming en je krijgt het perfecte recept voor
stofstormen." De Chinezen zijn ondertussen begonnen met de aanplant van
tientallen miljoenen bomen om die trend tegen te gaan. (br.hln)
|
