Bataafse Republiek (2/2)

De oude Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was vanwege haar decentrale structuur op sommige gebieden altijd al tamelijk ineffectief geweest, en haar tekortkomingen waren met het verstrijken van de tijd steeds ernstiger geworden.
De afzonderlijke provincies waren soeverein, ieders instemming was dus nodig voor een besluit, waardoor de gezamenlijke besluitvorming soms jaren kon duren.
Daarnaast was veel macht geconcentreerd geweest in handen van de zogenaamde regenten, die in feite plaatselijke oligarchieën vormden.
De Bataafse Republiek maakte dan ook de overgang naar een meer gecentraliseerde regering, met uniforme rechtspraak, munteenheid, maten en gewichten, belastingheffing.
Voorts kregen de katholieken, die al meer dan 200 jaar als tweederangsinwoners een derde deel van de bevolking uitmaakten, voortaan gelijke burgerrechten, al zou het nog tot 1853 duren voordat de kerkelijke hiërarchie in de Nederlandse kerkprovincie hersteld mocht worden.
Ondanks de anti-orangistische houding van de Patriotten zag iedere weldenkende bestuurder de noodzaak voor verandering en aldus werden veel van hun politieke en bestuurlijke hervormingen na de Franse tijd gehandhaafd in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, dat in 1815 tot stand kwam.

Bataafse Republiek anno 1798
auteur : H. Hettema jr.   

De Republiek werd genoemd naar de Bataven, een Germaanse stam die ten tijde van Julius Caesar de Nederlandse delta bewoonde.
Gedurende de vroegmoderne tijd werden deze Bataven steeds meer gezien als voorouders van de inwoners van de Zeven Provinciën.

In tegenstelling tot Frankrijk kreeg de nieuwe Republiek geen terreurregime of schrikbewind.
In de Republiek stonden democratische principes hoog in het vaandel.
De Nationale Vergadering, de eerste Nederlandse volksvertegenwoordiging, kwam op 1 maart 1796 voor de eerste maal in zitting bijeen.
Pieter Paulus, de voorzitter, stierf enkele dagen later vanwege een longontsteking die hij opliep bij de inwijding.
De tientallen commissies leidden tot trage besluitvorming, bovendien ontstond er grote onenigheid over de provinciale bevoegdheden.
De enige tekenen van interne politieke instabiliteit waren enkele staatsgrepen in 1798, toen revolutionaire bevelhebbers geïrriteerd werden door het trage tempo van de democratische hervormingen.
Een staatsgreep in januari 1798 leidde tot de noodzakelijke een- en ondeelbaarheid.
De federalisten moesten het afleggen tegen de unitariërs.

Generaal Daendels º1762 - †1818
auteur : E. Maaskamp/J. Wijsman.   

Een grondwetswijziging in 1801 luidde het einde van de Bataafse Republiek in.
De staat werd voortgezet onder de naam Bataafs Gemenebest.

Op militair gebied was het na de relatief vreedzame overname rustig gebleven.
De Republiek lag niet binnen de gebieden waar de veldtochten plaatsvonden (Duitsland, Italië, Bohemen).
Wel vond in het najaar van 1799 een Brits-Russische invasie plaats in de kop van Holland.
De geallieerden namen Alkmaar in, maar werden tenslotte verslagen in de Slag bij Castricum.

Bron :  Wikipedia    CC 3.0
           bertsgeschiedenissite