De wandeling.
We stappen vandaag in Born, een deelgemeente van Amel (Amblève) aan de Emmels, een bijriviertje van de Amblève, die hier dus nog Amel heet. We vonden de wandeling op een wandelkaart met als titel Land van St.Vith & Hoger Ameldal, uitgegeven door de plaatselijke VVV's in samenwerking met het NGI. Het werd een tocht van bijna 9 km tocht, bewegwijzerd met een groen kruis op witte achtergrond. Laten we maar meteen toegeven dat van die bewegwijzering niet zo heel veel meer overblijft, alleszins onvoldoende om de tocht alleen op basis daarvan te maken. Daar is de komst van het Wandelnetwerk Ostbelgien vermoedelijk niet vreemd aan. Het gebeurt wel vaker dat het plaatselijke netwerk verdwijnt als de genummerde paaltjes verschijnen. De wandeling van vandaag heet trouwens Gut Eid, en dat is ongeveer het uiterste punt dat je bereikt.
Het begint met een langzame klim over de Ravel 48 en zoals meestal kan zoiets ons, wandelaars, maar matig bekoren. Ik begrijp dat fietsers hier volop hun hart kunnen ophalen, maar voor ons was het toch net iets te druk. Gelukkig kun je hier en daar toch over parallelle wegjes stappen, die er veel stapvriendelijker uitzien. Na de klim (zie kaart en grafiek) kom je in het bos terecht en op wat de stafkaart In der Eidt noemt. Het zal wel duidelijk zijn dat ook wij meer genoten van het deel dat buiten de Ravel liep. Mede doordat we zo een hightech fietspad toch als een trage weg beschouwen, ligt de TWQ met 70% toch hoog. En zelfs een Ravel kan niet verhinderen dat je hier die prachtige glooiende weiden geserveerd krijgt die zo typisch zijn voor Ostbelgien. Voor ons scoorde de wandeling 16/20.

Foto's.

De Emmels.

Het weer.
Zwaar bewolkt, relatief fris.

De stafkaarten.
56/3 N (Amel) en 56/3 S (Sankt-Vith). In 2018 kwam een nieuwe uitgave op 1:25.000 tot stand: 56/3-4 (Sankt-Vith).

Hoe we er geraakten.
De bushalte Born Dorf wordt bediend door buslijn 748 Sourbrodt - Waimes - Sankt-Vith en daar ligt meteen een probleem: deze lijn is op geen enkele manier verbonden met het spoorwegnet en dus moeten we uitzoeken hoe we in Sourbrodt, Waimes of Sankt-Vith geraken. Als aanvoerlijnen voor lijn 748 komen de volgende buslijnen in aanmerking: 394 Eupen - Büllingen - Sankt-Vith (met aansluiting in Sourbrodt of Sankt-Vith), 390 Verviers - Rocherath (met aansluiting in Sourbrodt), 395 Verviers - Reuland (met aansluiting in Sankt-Vith) en 745 Trois-Ponts - Waimes - Büllingen (met aansluiting in Waimes.) Misschien lijkt het nu alsof de mogelijkheden legio zijn, maar dat is schijn. Het wordt heerlijk puzzelen voor de liefhebber van dienstregelingen die ik nu eenmaal altijd gebleven ben, de apps zullen pas ingeschakeld worden ter controle.
Uiteindelijk komt een gevarieerde oplossing uit de bus: heen met de trein tot Trois-Ponts en dan met de lijnen 745 en 748 naar Born via Waimes. Terug met de buslijnen 748 en 394, met overstap op de trein in Eupen. Dat vergt wel vroeg opstaan en ongetwijfeld zijn er andere oplossingen, maar we vertrekken nu eenmaal graag vroeg als we daarmee een late terugkeer kunnen vermijden.

Een beetje geschiedenis.
Je kunt er echt niet naast kijken: Born wordt beheerst door een oud spoorwegviaduct, dat ongetwijfeld ooit zo door de tand des tijds zal worden aangetast, dat het zal worden afgebroken. Nu al ligt het er 75 jaar doel- en zielloos bij. Dat komt zo:

Midden in WO I, toen de Duitsers blijkbaar nog rotsvast overtuigd waren van de eindoverwinning, werden verbindingslijnen aangelegd die in de eerste plaats een militaire bedoeling hadden. Zo werd een verbinding aangelegd tussen de Vennbahn en de lijn Spa - Luxemburg, die we tegenwoordig beter kennen als de lijn 42 (Liège) - Rivage - Gouvy - Luxemburg. Op de kosten werd weinig bespaard: in Vielsalm, ter hoogte van de vroegere halte Rencheux - werd de lijn verbonden met lijn 42 met bogen die zowel richting noorden (Liège) als zuiden (Gouvy) een rechtstreekse verbinding mogelijk maakten. Dat de aanleg niet gemakkelijk was, bewijzen de nog deels op de topografische kaarten zichtbare ongelooflijke kronkel waarmee de lijn uit de vallei van de Salm kroop, de brug van Hermanmont, net buiten Vielsalm, die op 10.05.1940 definitief uitgeschakeld werd en vooral het paradepaardje van vandaag: de immense viaduct die de ingang van het dorpje Born overspant.
De brug kreeg de naam van - gun me de pret om het eens helemaal uit te spellen - Friedrich Bernard Hubert Freiherr von Korff, de laatste Pruisische Landrat van Malmedy, die het gebied onder zijn hoede had van 12.02.1908 tot in het Verdrag van Versailles beslist werd dat het gebied Belgisch werd. (Overigens bereik je Born via de N659 die hier de Von Korffstraße heet.) Ze is 285 m lang, telt 11 bogen, is 18 m hoog. (Ik heb het zelf uitgetest: de om toeristische redenen aangelegde trap telt 83 treden…) In totaal werd 19.000 m³ verwerkt, door 4000 werknemers (met 54 locomotieven en 15 graafmachines). De klus werd in 8 maanden geklaard, van 13.03.1916 tot 21.11.1916. De inhuldiging vond plaats op 10.01.1917. (Hier bij ons in de buurt is een brug zwaar beschadigd door een uitbrandende vrachtwagen - ze is verboden voor alle verkeer, behalve stappers en fietsers. Het ongeval gebeurde op 01.08.2018; we zijn dus nu bijna 2 jaar later en er is zelfs nog geen begin gemaakt met de bouw van een nieuwe brug. Studies bij de vleet, dat wel én een actiecomité.)
Vanaf 03.10.1948 krijgt Born er nog een halte bij: Born Dorf. Het station Born lag namelijk een eind buiten het dorp, op de plaats waar de lijnen 48 (de Vennbahn) en de lijn 47A (Born - Vielsalm) samenkwamen. Die halte Born Dorf moet ongeveer gelegen hebben op de plaats waar we onze wandeling aanvatten. Het verhaal van de Vennbahn kun je voor de rest terugvinden op de onderaan vermelde site van Paul Kevers.

Viaduct, kerkje en enkele huizen - meer is Born niet.

Lijnen 47A en 48 waren zo gebouwd dat treinen uit Raeren die naar Vielsalm wilden de mogelijkheid moesten hebben om de loc te keren. De ligging van deze draaischijf is een wondertje op zich.

In de plaats van de Vennbahn werd een busdienst ingelegd die het logische nummer 48a kreeg. Die combineerde in eerste instantie een aantal verbindingen, zoals Steinebrück - Sankt-Vith, Weismes - Kalterherberg en Sankt-Vith - Weismes. Diverse reorganisaties en inkrimpingen later vinden we de laatste terug onder de huidige lijn 748. Helemaal in de filosofie van de jaren 1950 schrok men er toen niet voor terug om de spoorlijnen helemaal te verbussen, ondanks de winters die daar in de Oostkantons enkele maanden onverbiddelijk huis konden houden, bemerking die we vandaag nog gemaakt hebben toen we zagen welk parcours de bus volgt. Lockdowns zullen daar toen wel schering en inslag geweest zijn…

De verbinding.

En wat we beleefden.
Dat het tegenwoordig geen probleem is om overtredingen te scoren, wordt al meteen duidelijk op het perron in Halle: roken in een wachthuisje, zonder mondmasker en onvoldoende afstand houden. Drie op een rij. We zullen vandaag nog voorbeelden zien. Al kunnen we na vandaag toch besluiten dat de meeste reizigers zich toch neerleggen bij de mondmaskerplicht.
De ene desiro van S 1554 zit ondanks het vroege uur behoorlijk vol. Maar het is duidelijk dat deze vroege pendelaars zich toch bewust zijn van de ernst van de zaak. Strikt genomen is het mogelijk om met de IC 505 naar Liège te reizen, maar we hebben een half uur reserve genomen en dus stappen we naar IC 405: die is duidelijk minder bezet dan de 1554, maar de trein bestaat dan ook uit veel dubbeldekkers M6. Ik lees de hele weg; de vrees dat dit door het mondmasker erg onaangenaam zou kunnen worden, is snel weggeëbd. Grootscheepse werken in de tunnels tussen Liège-Guillemins en Herstal maken dat er twee maanden lang geen treinverkeer mogelijk is tussen Liège-Guillemins en Herstal; de TEC moet het zaakje klaren. Zoals verwacht is onze IC 108 naar Luxemburg de terugrit van IC 107; zo spaart men al snel personeel en materieel uit. Het zal vandaag de eerste keer zijn dat we met een desiro over de lijnen 43/42 reizen. Zo gaat toch wel veel charme van deze mooie spoorlijn langs rivieren verloren. Het infoscherm in de trein wil ons doen geloven dat we nu in IC 122 zitten; die zal nochtans pas over 14 uur rijden: het is de laatste trein van de dag, beperkt tot Gouvy - in de logica van de 122 worden inderdaad alleen maar halten tot Gouvy aangegeven. Het is het euvel waar we ons allemaal wel eens aan bezondigen het vertrouwen dat er met computers en zo niets verkeerd kan gaan, is zo groot dat we vergeten te verifiëren. Maar de rit verloopt wel stipt, met voldoende fietsen om de toegang tot het toilet moeilijk te maken.

Een kwartier overstaptijd in Trois-Ponts volstaat dan ook ruimschoots al maakt de voor ons nieuwe voetgangerstunnel onder de sporen dat het busstation nu verder van de perrons lijkt te liggen. Kwart over negen is trouwens een druk busmoment, met bussen van lijn 142, 745 en 294. Op de bussen van de TEC is ontwaarden opnieuw verplicht, maar dat kan duidelijk nog niet op alle bussen. Het ontwaardingstoestel is onbereikbaar. We staan onderweg even voor een mobiel verkeerslicht, maar Waimes zullen we toch stipt bereiken; de kans is trouwens groot dat de bussen hier op aansluiting wachten. In de bus van lijn 748 is ontwaarden wel mogelijk. Afstand houden kan hier moeiteloos, want we zijn de enige reizigers. Het is al volop genieten van Ostbelgien, want de bus volgt een prettig parcours.

Voor de terugrit maken we met het stukje Born - Sankt-Vith het plaatje van lijn 748 compleet. De chauffeuse is een erg vriendelijke dame, ook als een dame met kind vaststelt dat ze niet meer kan betalen: sinds 1 juli is net als bij De Lijn het aankopen van een biljet op de bus onmogelijk. Ze krijgt 2 minuten uitleg en mag uiteindelijk gratis mee. In Sankt-Vith staat wel een automaat, maar je bent niets zonder mobib, en die tover je niet zo maar uit je hoed. Bus vier komt net op tijd An den Linden. Het is de enige bus van vandaag met enige bezetting. Een jongedame zal de hele trip tot Eupen maken met nu eens één dan weer twee voeten op de mooie leren stoel voor haar. Wie het destijds in zijn hoofd heeft gehaald om zitjes in de tegenrichting te plaatsen moet niet goed bij dat hoofd geweest zijn. Mensen worden er ziek van, onverlaten kunnen er hun voeten (en schoenen) op leggen en je zit voortdurend in elkaar gezicht te kijken, wat in deze coronatijden nog eens extra slecht uitkomt. Vooral tegen het einde van de rit loopt de bus uit; Botrange en Baraque Michel krioelen van het volk (arme Venen), meer dan we hier ooit al samen gezien hebben. Maar denk vooral niet dat de bus hier moet stoppen om volk op te laden. Toeristen die anders met het vliegtuig aan het andere eind van de wereld geraken, slagen er niet in om een tripje naar de Venen zonder auto uit te tekenen.

De IC naar Oostende staat zoals verwacht klaar. De drukte die je vooral vanaf Liège-Guillemins op deze treinen kon hebben, blijft nu uit. Zelfs de injectie aan passagiers waar Leuven anders voor zorgt, blijft uit. De titel van topidioot gaat naar die jongeman die in Verviers is ingestapt en die vrolijk zwierend met zijn mondmasker door de trein trekt. Er is voldoende domheid in de wereld om een volledig zwart gat te vullen.
Blijft nog dat laatste stukje naar Halle. Het is duidelijk dat niet eens de helft van het normale aantal reizigers opdaagt. Het is toch godgeklaagd dat je nauwelijks maskers ziet in winkels en warenhuizen, in drukke winkelstraten, maar dat de vrees om bus en trein te nemen, mét mondmasker, immens groot blijft.

De treinlectuur.
Mr. A. Roothaert, Doctor Vlimmen. In 1972 aangekocht in de GB van Halle, ook omdat het boekje, een Zwart Beertje, zo aangenaam in de hand lag. Nergens vermeld in literatuurlijsten, maar wel verfilmd: het verhaal van een plattelandsveearts die de strijd aanbindt met Rome (en de plaatselijke kerk!) om zijn niet geconsummeerd huwelijk te laten ontbinden.
Hubert LAMPO, Zeg maar Judith.

Als de vaderlandse pers er nu eens in zou slagen om elke wind van de heer W. uit D. in de kolommen en bulletins op te nemen, dan zou die niet zo veel moeite moeten doen om met de dwaaste voorstellen in de gazet te komen. Hij begint meer en meer te lijken op de heer D. uit B. in zijn gloriedagen.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

07-07-2020 om 00:00 geschreven door overweg13  

71. De 1203 sleept hier IC 562 Antwerpen-Centraal - Lille. Dat was toen een alledaags verschijnsel op deze verbinding. We bevinden ons ondertussen bij kp 19 van lijn 59. Opvallend: achter de loc hangt een stuurstandrijtuig, achteraan hangt een tweede locomotief. Dat laat vermoeden dat het stuurstandrijtuig defect was.

72. MR 918 rijdt als E 6061 van Antwerpen-Centraal naar Sint-Niklaas. De overweg in de achtergrond is OW23.

73. Vierledige 834, nog in zijn originele kleuren, rijdt als IC 612 van Roosendaal naar Oostende.

74. Altijd goed voor wat afwisseling: HLR 7368, zonder last. Nog altijd op dezelfde plaats en op dezelfde dag (27.08.1991).

75. De 1210 sleept IC 563 Antwerpen-Centraal - Tourcoing. Deze keer is de samenstelling wel zoals je ze verwacht: aan het enne eind de loc, aan het andere eind het stuurstandrijtuig.

76. MR 939 rijdt als L 6062 van Antwerpen-Centraal naar Sint-Niklaas.

77. 7368 is al op zijn terugweg, met amper 1 (één) wagon aan de haak.

78. Het is nu de beurt aan de 1212, met E 564 Antwerpen-Centraal - Lille. Dat was toen nog gewoon Lille; op Lille-Flandres en Lille-Europe is het nog enkele jaren wachten.

79. En het lijkt erop dat de treinen elkaar regelmatig opvolgden: E 6063 met mr 940…

80. … gevolgd door mr 839 - in bordeauxrood, vergelijk met foto 73 - als IC 613 van Roosendaal naar Oostende. In map 59 is het nog niet afgelopen met de safari langs lijn 59. Die leverde erg veel foto's op en dat fotografeerde ik nog bijna niet met tegenlicht. Het geeft een goed beeld van de drukte op deze plaats die in de loop der jaren alleen maar toegenomen is.

04-07-2020 om 11:13 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Het heeft een tijdje geduurd, maar hier zijn we terug. We hebben ons meteen op de getalletjes van het wandelnetwerk Land van Mortagne gegooid, in het zuiden van de provincie West-Vlaanderen. Jarenlang stappen heeft me geleerd dat het in deze provincie aardig tegen kan vallen, maar vandaag kunnen we toch terugblikken op een waardevolle, aangename, rustige tocht, met een TWQ van 49%, cijfer dat bereikt wordt door een zeer gewaardeerde reeks voetwegen. Koppel daar af en toe niet al te sterk gehavende vergezichten aan en een reeks mooie boerderijen waarvan de meeste al lang hun agrarische functie verloren lijken te hebben, maar die van de weeromstuit meestal smaakvol gerestaureerd zijn, niet zelden bevrijd van lelijke hangars en raketten met varkensvoer. Eigenlijk was het de bedoeling om te stappen van Kooigem (halte Koninklijke Jacht) tot Knokke (Kerk) - niet het Knokke van Lippens, wel te verstaan - maar het kwam ons beter uit als we er nog een dikke, lelijke kilometer van Spiere (IJzeren Bareel) bij namen. Uiteraard kun je aanpikken in Kooigem: dan stap je 16 à 17 km. De nummers van het wandelnetwerk dan: 44 45 46 47 48 50 51 40 39 37 38 4 6 7 8 13 12 14 15 16 18, met dien verstande dat nummer 44 zich al een eindje buiten de dorpskom van Kooigem bevindt, nabij een mooie kapel, en dat je punt 18 niet bereikt als je er al aan de kerk van Knokke genoeg van hebt.
Kaart en foto's.

Deze boerderij heeft haar oorspronkelijke functie verloren…

… maar deze lijkt het nog even te willen uitzingen.

Het weer.
Zwaar bewolkt, zo een 6 à 7/8, cumuluswolken die niet te storend waren. Het hoeven niet altijd blauwe luchten te zijn. De temperatuur lag rond de 20° en het was dus aangenaam stappen.

De stafkaarten.
29/6 Z (Sint-Denijs), 29/5N (Wevelgem), 29/6 N Zwevegem. Op 1:25.000 geeft dat 29/5-6, Moeskroen in de nieuwste versie uit 2019.

Hoe we er geraakten.
Oorspronkelijk was het echt wel de bedoeling om de wandeltocht te starten in Kooigem, maar de eerste bus van lijn 15 zou ons daar pas tegen 13:00 afzetten, en daarom zochten we een andere oplossing. We opteerden voor een extra kilometer vanaf de halte IJzeren Bareel die bediend wordt door de TEC-lijn 2. Voor de terugrit hadden we de keuze tussen de halten Knokke Kerk (lijn 93) en Knokke Brug (lijn 91), maar lijn 93 gaf ons zicht op een goede aansluiting met de rechtstreekse IC Kortrijk - Halle - Sint-Niklaas. Je hoort wel eens foeteren op sommige onwaarschijnlijke treinverbindingen maar soms komen die echt goed van pas.

Een beetje geschiedenis.
Het toeval wil dat we vandaag eigenlijk erg veel zouden kunnen vertellen over de geschiedenis van het openbaar vervoer in de streek waar we zijn doorgetrokken, maar ik probeer het toch kort te houden: ons beginpunt, de halte IJzeren Bareel, ligt in de onmiddellijke buurt van de vroegere halte Spiere op spoorlijn 85 (Oudenaarde) - Leupegem - Avelgem - Herseaux, die enkele decennia verder liep naar Roubaix. Ons eindpunt lag zo mogelijk nog dichter bij lijn 83 Kortrijk - Ronse, vlak bij het vroegere station Zwevegem (Knokke). Bovendien slingerden we ons een tijdje rond de N50, zoals je op het kaartje kunt zien, die vrij trouw gevolgd werd door de tramlijn Kortrijk - Pecq, die later een paar zou vormen met de tram Tournai - Pecq, zodat een doorgaande verbinding Kortrijk - Tournai ontstond. Ik zal me in wat volgt beperken tot Spiere en tot enkele jaartallen, volgens het principe van de hinkstapsprong.

In 1955 was het eindscenario voor de spoorlijnen 83 en 85 al geschreven; ze werden voor reizigers gesloten in 1960 resp. 1959. Ondanks het voorlopige voortbestaan van de spoorlijnen, probeerde de bus al een deel van de koek naar zich toe te trekken. Zo was er een lijn 204 (Moeskroen - Dottignies - Spiere), een lijn 205 (Moeskroen - Brussel! met een ochtend- en een avondrit), een lijn 482 Ronse - Herseaux, met voor een rit de verbazende vermelding dat ze niet rijdt als het regent, een lijn 492 (Tournai - De Panne), met een voormiddag- en een avondrit tijdens de vakanties en op bepaalde zondagen, en de tabel 987 die de recent ontstane buslijn 2 bevat: Tournai - Pecq - Kortrijk.

Twintig jaar later ziet het plaatje er helemaal anders uit: buslijn 85a Oudenaarde - Herseaux - Moeskroen vervangt de treinbediening, buslijn 492 houdt het nog altijd vol en onder tabel 804 vinden we 2 buslijnen: 2 Tournai - Kortrijk en 2 Tournai - Toufflers.

Je zou verwachten dat door de komst van IC-IR in 1985 de toestand erg wijzigt, maar eigenlijk verandert er weinig, hoewel… lijn 2 tussen Tournai en Kortrijk wordt een verbinding Tournai - Moeskroen. Lijn 85a wordt een lijn Avelgem - Spiere. En verder vinden we nog een tabel 715 Kortrijk - Kooigem - Spiere. De verschuivingen lijken geïnspireerd door een strengere verdeling tussen West-Vlaanderen en Hainaut.

De invoering van de basismobiliteit in het begin van de eeuw, heeft voor wat extra mogelijkheden gezorgd. Lijn 715 staat nu als 15 te boek: Kortrijk - Spiere, lijn 85a is Waregem - Anzegem - Avelgem - Helkijn-Spiere geworden, belbus 99 (Zwevegem - Spiere-Helkijn - Kooigem) wordt verondersteld de hiaten op te vullen en de TEC rijdt met zijn lijn 2 van Moeskroen via Herseaux naar Tournai.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het is even wennen: onze laatste treinrit dateert van 5 maart. We zijn overtuigde mondmaskerdragers en die plicht schrikt ons dus niet echt af. In Halle is een gedeelte van het perron onder de vaste trappen afgesloten; de perrons zijn er echter zo lang dat zelfs de langste trein moeiteloos volledig aan het perron komt. Het eersteklasrijtuig wordt in vierde positie aangekondigd, het wordt uiteindelijk het vijfde. De trein vertrekt met 4 minuten vertraging - als we gewild hadden, zouden we ook met een seniorenbiljet hebben kunnen reizen, maar het is nu vooral zaak om de Railpassen die we hier nog liggen hebben en die vervallen in augustus, november en januari tijdig op te maken. In normale omstandigheden zou dat geen probleem zijn; je vraagt je natuurlijk af waarom ik die reserve heb, maar ja, ik koop nu eenmaal eens graag een biljet in voor ons minder voor de hand liggende haltes, in dit geval Lessines, Beersel en Villers-la-Ville. Corona is niet te vertrouwen, zeker niet als je ziet hoe onze medeburgers met de versoepeling van de maatregelen omspringen. Voor je het weet, zit je weer voor een tijdje thuis, terwijl de passen hun einddatum naderen. De trein haalt opvallend weinig van de vertraging in, al wordt er weinig tijd verloren in de stations. Uiteindelijk komen we in Moeskroen aan met 2 minuten vertraging.

Aan de automaat van de TEC staan drie dames te prutsen, maar ze slagen er niet in om er een biljet uit te toveren. Ze hebben geen mobib en dus is dat ook onmogelijk. Eén haalt toch een mobibkaart te voorschijn en daar zouden dus 3 ritten opgeladen kunnen worden, maar ik hou me veiligheidshalve toch maar op een afstand.
Onze bus is een driedeurs Iveco, klaarblijkelijk ontworpen lang voor de coronacrisis, want door het beperkte aantal zitplaatsen is afstand houden niet eenvoudig. Iedereen draagt een mondmasker maar een wat oudere vrouw heeft het mondmasker duidelijk op de groei gekocht, het valt voortdurend naar beneden. De rit zelf verloopt vlot.

De terugrit wordt een ander paar mouwen. We hebben onze dag bewust zo ingedeeld dat we met één bus en één trein opnieuw in Halle geraken, maar de chauffeur van lijn 93 zal er anders over beslissen. We staan aan de halte Kerk en haltelink laat ons toe de rit van de bus te volgen: die verloopt stipt en op het aangekondigde uur zien we de bus inderdaad over de brug arriveren. Maar als die rechts inslaat, beginnen we nattigheid te voelen. Om één of andere reden wijkt de bus af; zo komt die op het traject van lijn 91 en blijven de reizigers van lijn 93 in de kou staan. Ik pleeg dan maar een telefoontje met de klantendienst van De Lijn, al heb ik op de film vooraan duidelijk het roze van lijn 93 herkend. Dat telefoontje zal ons uiteindelijk € 3.81 kosten: jaren geleden is het gratis nummer van De Lijn vervangen door een betalend nummer en blijkbaar maken nog altijd veel mensen gebruik ervan. Het is wraakroepend dat de klant moet betalen omdat de eigen diensten slecht functioneren. Eerst krijg je nog wat nutteloze info over de website - die is onbruikbaar als je dringend wil bellen - en dan krijg je te horen dat de wachttijd kan oplopen, er zijn nog 4 bellers voor je. Als je uiteindelijk toch iemand aan de lijn krijgt, zijn we al opgeschoven naar de halte Brug, want we willen de bus van lijn 91 niet ook missen. Aan de andere kant van de lijn klinkt een vriendelijke stem en hij begrijpt ook het probleem. Hij doet zelfs een poging om de dispatching op te roepen, maar na een tijdje - muziekje - krijgen we te horen dat niemand opneemt. Daar staan we dan. Vorig jaar zou ik geschreven hebben: als hij dan rijdt, dan rijdt hij verkeerd, maar het kwaad van de afgeschafte bussen lijkt enigszins, en dus niet volledig, onder controle. Nu ben ik wel van plan om dit te melden, voeg ik eraan toe, en de operator wil dat zelfs in mijn plaats doen, maar het heeft lang genoeg geduurd. Ik ben eens benieuwd met welk kluitje ze ons deze keer weer in het riet gaan sturen.
De 91 is op tijd en het gaat vrij vlot richting Kortrijk al zijn de prachtige lockdowntijden blijkbaar achter de rug: ongelooflijk toch hoeveel verkeer er al opnieuw is. Rechts van mij aan de overzijde zit iemand met mondmasker die twee keer hoest. Opvallend hoe we daar op enkele maanden tijd aandacht voor gekregen hebben. De bus zet ons af bij busterminal 4 perron 41 dat toch wel op respectabele afstand van het NMBS-station ligt. Op krappe aansluitingen moet je hier niet rekenen. Stationsproject Kortrijk zal hopelijk op een betere oplossing uitlopen.

We hebben voldoende tijd en dus wordt de aansluiting bus/trein toch iets voor met de vingers in de neusgaten. Eigenlijk kunnen we kiezen, tussen een trein via Denderleeuw en eentje via Gent. We kiezen de laatste. Waarom die ene reiziger in onze buurt komt zitten als de rest van het rijtuig leeg is, blijft een open vraag. Blijkbaar is er wat misgelopen met zijn trein uit Lille en zal hij nu later in Gent zijn. Aan wie hij dit zo per se moet meedelen, is onduidelijk: C. krijgt info over zijn bezigheden en capaciteiten (veel! maar dus geen gezond coronaverstand) en dat moet je nu toch niet herhalen aan je liefhebbende vrouw die thuis met het avondmaal zit te wachten. De 417 vertrekt met een minuutje vertraging, maar het zal toch een rit met hindernissen worden. In Deinze gaan we net voor het station op tegenspoor, zodat we op perron 1 aanmeren. Meteen daarna gaat het alweer over gewoon spoor. We hebben ondertussen 4 minuten vertraging, in De Pinte zijn het er al zes. Het binnenrijden van Gent-Sint-Pieters verloopt evenmin vlot: bij aankomst tekenen we daar 8 minuten vertraging op, maar de ruime haltetijd reduceert die weer tot 5. Bij de Y. Sint-Katherina-Lombeek staan we zo goed als volledig stil. Vier sporen naar Brussel volstaan blijkbaar nog niet voor vlot treinverkeer. We komen uiteindelijk met 7 minuten vertraging in Brussel-Zuid aan, we kunnen nog net mee met de S naar Braine-le-Comte. We zijn vandaag één keer visueel gecontroleerd.

De treinlectuur.
Pierre LEMAITRE, Au revoir Là-Haut.
Hubert LAMPO, Zeg maar Judith.

Wat is het zalig om een paar uur in je groentetuin te werken en dan je handen te wassen, met water en zeep, omdat ze vuil zijn…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

30-06-2020 om 00:00 geschreven door overweg13  

61. Nog even een groepsfoto tegen de mooie achtergrond van Aux Armes de Bouillon. Meteen ook 3 films: van lijn 8 (Sugny) - Bouillon - Libramont, lijn 26 Florenville - Herbeumont - Cugnon, de schooldienst of de toeristische dienst Bohan - Bouillon - Herbeumont - Florenville, en lijn 6 Poix - Paliseul.

62. En dan een foto waarvoor je tegenwoordig nog niet in de cel zou geraken, maar toch minstens administratief aangehouden zou worden. Ik heb de laatste jaren een en ander meegemaakt op het vlak van de zogenaamde privacy: chauffeurs die dreigen de politie op te roepen omdat ik hun bus gefotografeerd had (TEC - Florenville), een chauffeur van De Lijn die blijft staan om te vragen wat ik met die foto wil doen, eentje die bijna van de weg raakt als hij een desperate poging onderneemt om met uitgestoken (nu ja) hand probeert om zijn gezicht te verbergen. Ik fotografeer liefst bussen in beweging en dan kun je niet eerst toestemming vragen. Hoe staan meelezende chauffeurs hier eigenlijk zelf tegenover? En wat zegt de wet? Overigens is op de meeste foto's door de reflectie niet te zien wie er achter het stuur zit. Is het niet zo dat ambtenaren in functie geen beroep kunnen doen op privacy? En thuis of tijdens de boodschappen ga ik nu echt geen foto's van hen nemen. Ik vraag me soms af wat die mannen allemaal mispeuteren achter het stuur dat ze zo bang zijn om gefotografeerd te worden?

63. Op naar Werbomont Carrefour dan, op 22.08.1991. AB6081-12 heeft ons daar net gedeponeerd. Het is een Van Hool A120P van de firma LIM-Collard-Lambert.

64. Dezelfde bus. Ik heb het geluk dat er een instappende reiziger is en dat geeft me da kans om de bus uit een andere hoek te fotograferen.

65. Op dezelfde dag fotografeerde ik deze bus in Verleumont, het is een bus van lijn 65b Aywaille - Verleumont. Het is een bus van de Cie. des Autobus Liégeois, maar het nummer is moeilijk leesbaar. Een gokje 705229. Dat zou dan een Mercedes O 405 zijn.

66. Opnieuw treinen dan, deze keer uit een fotosafari langs lijn 59, waarmee de rest van deze map opgevuld zal worden. MR 757 rijdt als IC 561 van Antwerpen-Centraal naar Moeskroen, ter hoogte van kp 19.9, in de buurt van Nieuwkerken-Waas. Alle foto's van 27.08.1991.

67. MR 940 zorgt voor het vervolg van het safariverhaal: hij komt door als L 6060 Antwerpen-Centraal - Sint-Niklaas.

68. MR 814 - nog zonder graffiti - als IC 611 Roosendaal - Oostende. In die tijd waren deze vierledige stellen nog niet kop van jut, zoals nu het geval is bij veel treinliefhebbers, maar verzorgden ze ook hoogwaardige diensten zoals deze populaire IC.

69. En dan komt de postbode, met MR 968. Het is de oude 074 die in 1988 als een erg mooi poststel op de sporen komt. Het was de tijd toen NMBS en de Belgische Posterijen elkaar nog vonden in een goed werkend samenwerkingsverband.

70. En ten slotte in deze reeks ook nog een goederentrein, gesleept door de 2362. Sinds de eerste foto van deze safari ben ik zo een 300 m opgeschoven richting Berchem

28-06-2020 om 18:34 geschreven door overweg13  

51. Dit is het oude NMVB-station van Maaseik in 1991. Het werd toen al niet meer gebruikt als opstapplaats voor reizigers, als ik me niet vergis fungeerde het Majoor Aertsplein toen als centrale halte in Maaseik.

52. Op 18.08.1991 gebruikten we de Vennbahn als functioneel OV om zo gemakkelijk mogelijk een wandeling in de streek te kunnen maken. Het stationnetje van Kalterherberg lag er wat verweesd bij.

53. En dit was lijn 48 in de onmiddellijke buurt van Kalterherberg. Op de foto zie je nog de ruïne van een bakstenen keet langs de spoorweg. Een mooi stukje België, als je het mij vraagt.

54. Relict uit betere tijden. Pompen speelden uiteraard een cruciale rol in het stomtijdperk.

55. Een eerste foto van de 5922 met een gemengde sleep rijtuigen: vooraan een M1, gevolgd door een K-rijtuig. Vermoedelijk bestond de rest van de trein ook uit K-rijtuigen.

56. Dat kun je misschien nog net iets beter zien op deze foto. Ik herinner me dat de trein, waarvoor je trouwens moest reserveren, zo goed als volgt zat. In een gesprek (als ttb'er) met de dienst exploitatie van de NMBS, opperde ik eens - boutadegewijs - dat de treinen van de NMBS te goedkoop en te snel waren. Wist ik toen dat het sprookje van de Vennbahn al vrij snel ongelukkig zou aflopen.

57. Ik heb er nooit erg van gehouden, van deze M1-rijtuigen, maar ze zijn onmiskenbaar een ijkpunt in mijn jaren als jonge treingebruiker. Ze waren dan wel het eerste rijtuigtype met automatische deuren, voor de rest boden ze weinig comfort, zeker ook wat rijgedrag betreft.

58. Op naar Bouillon dan. Daar rijden natuurlijk geen treinen meer, maar in 1991 werd de stelplaats van de NMVB nog gebruikt als start- en eindpunt van de buslijnen die Bouillon aandeden. Ondertussen is de centrale halte al een paar keer verschoven. Nu ligt ze verspreid over 2 punten als gevolg van een circulatieplan.

59. AB4511 is een van de aanwezige bussen. Het is een Van Hool AI 119/2, die net de overstap van NMVB naar SRWT heeft gemaakt. De bus rijdt nog rond met het embleem van 100 jaar Buurtspoorwegen. Opvallend: in tegenstelling tot tegenwoordig heeft de nummerplaat de overgang overleefd. (Met dank aan Zone01.)

60. AB5867. Ook hier prijkt het verjaardagsembleem nog op de bus. Eigenaardig genoeg draagt de bus nog publiciteit voor de kusttram, die strikt gesproken tot De Lijn behoort. De overgang gebeurde in die tijd vrij geruisloos. De bus is een Van Hool A120. Lijn 7 reed toen nog tussen Bouillon en Paliseul, tegenwoordig rijdt lijn 7 van Bouillon naar Sugny. De rechtstreekse verbinding tussen Bouillon en Paliseul is geschrapt, bij de opening van de stelplaats Menuchenet.

26-06-2020 om 13:25 geschreven door overweg13  

41. Toevallige ontdekking tijdens een wandeling door een mensenarm gebied: het vroegere stationnetje van Purnode (in 1991). Opvallend: rechtover het station vonden we een hotel, dat waarschijnlijk al jaren geen onderdak meer verschafte aan reizigers die hier in het station aankwamen en opzagen tegen nog een lange, zware klim naar het dorp. Wat was het leven toch eenvoudig en tezelfdertijd ook attractief, voor wie het zich kon permitteren…

42. Nog een toevallige treffer tijdens een wandeling: mr 4403 rijdt als L5237 van Ronse naar Gent-Sint-Pieters, op 16.06.1991. We bevonden ons langs lijn 86 bij kp 74.5, dat is een kilometertje voor de trein De Pinte bereikt.

43. En nog één: de 6267 met Z 1688 Neerpelt - Antwerpen-Centraal, langs lijn 19, bij kp 6: de trein bereikt nu snel de vroegere stopplaats Balen-Wezel en het verderop gelegen Mol.

44. En dit is een stationnetje dat ik ook in het uitgestorven item met quizvragen in de aard van welk station is dit had kunnen plaatsen. Dit is het stationnetje van Theux, op lijn 44 tussen Pepinster en Spa. Het is die plaats waar treinen op lijn 44 elkaar kunnen kruisen.

45. Een vrij ongelukkig frontaal genomen 5505 met Z 496 Basel - Maastricht. Lijn 42 leek toen alleen nog dubbelsporig bij kp 43 - het tweede spoor is sinds 1989 buiten dienst; de trein nadert de tunnel de Targnon en het kruisingsstation van Stoumont, waar de treinen van de IR-dienst Liège - Luxemburg elkaar kruisten. Het enkelsporig maken van het grootste deel van lijn 42 beschouw ik nog altijd als een miskleun van formaat: het aantal minuten vertraging dat we daar hebben opgelopen is niet te tellen, meestal omdat de trein uit Luxemburg met veel vertraging doorkwam.

46. Even een tussendoortje: als ik me niet vergis, is dit een bord dat het einde van een kleine beweging aanduidt. M.a.w. bij rangeringen mag de trein tot hier doorrijden. Onder voorbehoud, want ik ben geen specialist.

47. Dit zou je ook als tussendoortje kunnen beschouwen, maar dat zou weinig eer aandoen aan dit prachtige buurtspoorwegstation in Lierneux.

48. Dit bord hing destijds in het station van Florenville: het moest de dienstregeling voorstellen van de bussen die het aan de overzijde gelegen busstation van Florenville aandoen. Meestal zijn de aansluitingen zo slecht, dat je rustig de tijd kunt nemen om de informatie te ontcijferen.

49. Een beetje gedetailleerder beeld. Later zou dit kader zelfs helemaal verdwijnen. Ik sprak er een loketbediende over aan en die kon me alleen maar gelijk geven; hij herhaalde de argumentatie van de TEC: zij die de bus nemen weten wel wanneer die komt en andere zijn er niet, en die moeten het dus niet weten.

50. Een veel betere foto dan foto 45 is deze: 5515 sleept een IR van Liège naar Luxemburg, bij kp 53. Dat is tussen Coo en Trois-Ponts. Het was in die dagen een typische samenstelling: een 55 met 3 M4-rijtuigen, nadat in 1984 eerst nog enkele jaren I2-rijtuigen en later M2-rijtuigen waren ingezet.

24-06-2020 om 18:32 geschreven door overweg13  

31. We bevinden ons nu aan de Y.Heike, waar de lijn 54 aftakt van lijn 53. Het is uiteraard nog altijd 22.05.1991. HLD 5110 sleept Z 4223 Mechelen - Dendermonde. Hij bevindt zich al onherroepelijk op lijn 53 - gelukkig.

32. Nog maar eens de wijnrode 717, met E 2040 Leuven - Sint-Niklaas. Het lijkt er wat op dat ik me hier op gevaarlijk terrein begeven heb, maar ik veronderstel dat ik beschermd werd door de overweg.

33. Na enkele uren is het bijna verrassend dat je nog eens een ander stel kunt fotograferen: door de spits zijn de namiddagsamenstellingen gegroeid, zoals hier te zien is bij E 2015 Sint-Niklaas - Leuven.

34. Ter afwisseling: HLE 2231 sleept een stel K3-rijtuigen; alleen het laatste rijtuig is een K1-rijtuig AD, zelfs met uitkijkpost.

35. En wat later verschijnt HLE 2505 met een stel M2-rijtuigen aan de haak: dit is E 4093 Mechelen - Dendermonde.

36. Zo zag de Y.Heike er in 1991 uit. We kijken in de richting van Mechelen, links liggen de sporen van lijn 54 (Y. Heike - Sint-Niklaas), rechts die van lijn 53 (Leuven - Schellebelle).

37. Ook mr 740 maakt voor de derde keer zijn opwachting, nog altijd in dezelfde IR-dienst Leuven - Sint-Niklaas: E 2041 Leuven - Sint-Niklaas.

38. Mr 270 zit vooraan in IR 1765 Turnhout - Poperinge. Het was ongetwijfeld de verbinding van IC-IR die het meest tot de verbeelding sprak.

39. Om de fotosafari af te sluiten, nog een erg technische foto. Zo technisch, dat ik de uitleg aan de specialisten overlaat, al vermoed ik dat het wat te maken heeft met het afsluiten van de stroom.

40. Op 26.05.1991 waren we alweer in Yvoir, waar ik deze .5305 kon fotograferen met een goederentrein, ter hoogte van OW 112, met de kenmerkende sensoren die moeten vermijden dat de overweg dichtgaat op het moment dat er zich nog voertuigen op bevinden.

20-06-2020 om 11:22 geschreven door overweg13  

21. Deze foto van 1.002 werd genomen langs lijn 96 kp 17.6 op 05.05.1991.

22. Dan is het weer tijd voor een safari, langs lijn 54 deze keer: mr 717 rijdt als IR 2037 van Leuven naar Sint-Niklaas, lijn 54 kp 6.9.

23. Mr 072 is dan weer IR 2012 Sint-Niklaas - Leuven, op dezelfde plaats. De brem toont zich op zijn best, nu het zonnetje even door de wolken komt.

24. Mr 740 zit vooraan in IR 2038 Leuven - Sint-Niklaas. Ondertussen sta ik bij kp 5.6.

25. Mr 717 keert terug als IR 2013 Sint-Niklaas - Leuven. Kp 5.8.

26. Voor echt interessante foto's was het eigenlijk beter om de Y. Heike op te zoeken. Ik zakte dan ook langzaam die richting uit, vandaar dat de spoorlijn hier dubbelsporig is. We bevinden ons nog altijd op lijn 54, kp 5.6. Deze .6300 met goederentrein kwam toch wel als een verrassing.

27. Ook de 740 passeert voor een tweede keer de revue: IR 2014 rijdt van Sint-Niklaas naar Leuven, we zijn weer wat opgeschoven naar kp 5.4.

28. En dan komen de interessante treinen: HLE 2207 sleept P 4085 Leuven - Sint-Niklaas. Zoals sinds de invoering van IC-IR gebruikelijk was, was deze P-trein samengesteld uit K3-rijtuigen, die voordien het mooie weer maakten op de verbinding Oostende - Welkenraedt. Deze P-treinen mag je gerust beschouwen als hun zwanenzang.

29. Toch kunnen er in volle spits af en toe goederentreinen tussengeschoven worden: HLE 2105 bevindt zich met zijn sleep pal op Y. Heike.

30. Om deze reeks af te sluiten, nog snel even de staart van P 4274 Sint-Niklaas - Leuven.

17-06-2020 om 17:43 geschreven door overweg13  

11. Op 10.04.1991 stapten we langs de GR van de Vesdre en zo kwamen we ook aan het mooie vroegere stationnetje van Chaudfontaine. Laat je niet misleiden door het opschrift Gare, want het station is op dat ogenblik al ongeveer 7 jaar gesloten. Het gebouw werd op straathoogte gebouwd, de perrons (en lijn 37) liggen hoger. Het is waarschijnlijk niet nodig om te vermelden dat Chaudfontaine sinds 03.09.2018 opnieuw geopend is voor reizigers. Een wijze beslissing, maar we hebben er wel lang op moeten wachten.

12. Het tweede station dat we op onze tocht tegenkwamen was dat van Trooz. Op de achtergrond is nog de korte tunnel van Trooz te zien.

13. Mr 088 rijdt over de brug van de Vesder als L 7837 Verviers-Palais - Liège-Palais. We vinden ons nu ongeveer aan de andere zijde van de tunnel van Trooz.

14. En op dezelfde brug zien we HLE 2701 met een stel M4-rijtuigen, dat voor het grootste deel verborgen blijft: dit is IC 538 Welkenraedt - Oostende.

15. Op 12.04.1991 waren we dan in de buurt van Bütgenbach, met zijn erg elegante viaduct in lijn 45.

16. Deze lijn 45 kronkelt rustig in de buurt van Weywertz

17. Op 04.05.1991 wordt de gerestaureerde stoomloc 1.002 op het publiek losgelaten, met een stel rijtuigen dat doet denken aan de tijd van de roemruchte internationale treinen.

18. Op naar de oude OW13 van lijn 94 dan. Eerst passeert nog deze 2745 met IC 762 Schaarbeek - Moeskroen. De overweg is opgebroken en het huis - ons oud huis, zoals we het in de familie nog altijd noemen in 2020 - is afgebroken.

19. En dan is het grote moment aangebroken: de 1.002 met zijn historisch verantwoorde sleep rijtuigen op een plaats waar ik dit soort locs in mijn jonge jaren dagelijks voorbij zag rijden. Wist ik veel dat voor deze (en andere) locs het herfsttij al was aangebroken.

20. Later op de dag zien we deze loc dan op lijn 96 (kp 14.5). Ik kan me met de beste wil ter wereld niet meer herinneren welk traject deze trein die dag gereden heeft, laat staan dat ik nog zou weten hoe de trein hier op deze plaats terechtgekomen is.

12-06-2020 om 14:09 geschreven door overweg13  

01. Ongetwijfeld heb je het al gemerkt: op het einde van map 57 zetten we de stap van de sombere winterdagen naar de zonnige lente. En we gaan nog een hele tijd op dat elan door. Mr 172 is L 5287 Mechelen - Gent-Sint-Pieters, op 13.03.1991, lijn 53 kp 17.2.

02. En dat festival van klassieke tweeledige stellen gaat nog even door: mr 205 rijdt als L 5263 van Gent-Sint-Pieters naar Mechelen.

03. Mr 644 rijdt als IR 1787 Poperinge - Turnhout, op dezelfde plaats. De hoeveelheid tweetjes is meteen ook een stuk verklaard: zowel de stoptreinen als de IR-treinen bestonden uitsluitend uit klassieke stellen. Vergelijk met de huidige toestand, al hebben de desiro's uiteraard de taak van de klassiekjes overgenomen. Kp 17.2.

04. In de andere richting passeert mr 657 als IR 1762 Turnhout - Poperinge. Kp 16.8.

05. Als je enkele uren langs dezelfde spoorlijn doorbrengt, dan is het normaal dat eerder gefotografeerd materieel nog eens de revue passeert. Dat was hier het geval met mr 205 dat nu als L 5288 van Mechelen naar Gent-Sint-Pieters boemelt. Kp 15.4.

06. Het was altijd prettig als je eens een stelletje zag met horizontale lichten, zoals dit 267, aan de staart van een lange L-trein 5264 Gent-Sint-Pieters - Mechelen. Kp 15.5.

07. En af en toe passeert ook nog eens een verrassing, zoals deze 7355 met een reeks goederenwagons. Kp 15.5.

08. De overweg uit de vorige plaatjes: een in die tijd klassiek voorbeeld.

09. Mr 653 rijdt als 1788 Poperinge - Turnhout, kp 15.6.

10. En in de andere richting rijdt mr 642 als IR 1763 van Turnhout naar Poperinge. En daarmee eindigt dit reeksje van 10.

11-06-2020 om 16:17 geschreven door overweg13  

71. Het is meer een winterse sfeerfoto dan een spoorwegfoto, maar dit is wel degelijk het station van Dave-État, het huidige Dave-Saint-Martin, zelfs met een bijna volledig verscholen trein en een glimp van een schuilhuisje.

72. Dit is nog eens mr 155, deze keer met L 7761 Namur - Ciney (lijn 162 kp 67.3)

73. Een minstens om 2 redenen interessante foto: kijk maar eens naar de erg oude perronverlichting en ook naar de oude aanduiding Dave-État.

74. Nog even wat treinen dan: mr 318 met IC 988 Luxemburg - Brussel-Zuid, lijn 162 kp 67.0. Nog altijd op 16.02.1991. We staan nu aan de andere zijde van Dave, want we zijn wat opgeschoven richting Namur. Interessant vergelijkingsmateriaal tussen deze foto en de volgende: de mr 80 (Breaks) waren niet van in het begin uitgerust met een verwarming van de koppeling, wat tot erg vervelende toestanden leidde bij winterweer. In eerste instantie werden de koppelingen afgeschermd (mr 318) door een inderhaast gefabriceerde bak die over de koppeling ging.

75. Mr 317 heeft deze bak niet: vermoedelijk is de verwarming hier intussen ingebouwd. Dit is trouwens IC 961 Brussel-Zuid - Luxemburg.

76. Gedaan met de wat sombere winterplaatjes dan: dit is het stationnetje van Berzée op lijn 132 Charleroi - Mariembourg. De foto is genomen vanop de voetgangersbrug die toen alle sporen en het emplacement overspande, van station tot de kerk van Berzée. Het emplacement verdween later en nu blijft alleen nog een korte voetgangersbrug over de twee overblijvende sporen over. (24.02.1991).

77. En toen ondernam ik een van mijn eerste fotosafari's. Op 13.03.1991 trok ik naar lijn 53 Schellebelle - Mechelen - Leuven en wei in de buurt van Baasrode-Zuid. Het begint met deze goederentrein, getrokken door HLD 5142. Lijn 53 kp 17.2.

78. Mr 172 is dan weer L 5262 Gent-Sint-Pieters - Mechelen, 13.03.1991, kp 16.8.

79. Mr 662 rijdt als IR 1786 Poperinge - Turnhout. Lijn 53 kp 17.0

80. Om deze map af te sluiten: mr 652 als IR 1761 Turnhout - Poperinge, kp 17.2 van lijn 53.

09-06-2020 om 13:05 geschreven door overweg13  

61. mr 137 rijdt hier als L 7759 van Namur naar Ciney. Deze beperkte en opvallende reeks werd indertijd precies gebouwd t.g.v. de elektrificatie van de lijnen 161 en 162. Zoals alle materieel raakten ze echter al snel verspreid over het hele net. De kasten in roestvrij staal waren opgebouwd volgens het Budd-procédé. Deze foto dateert van 16.02.1991 en werd genomen op lijn 162 kp 67.9. Zoals je merkt aan het bord DAV bevinden we ons hier in de buurt van Dave-État. Tegenwoordig heet het hier Dave-Saint-Martin.

62. De vorige foto's hadden wat last van de opdringerige bovenleidingspalen; dat probleem was hier grotendeels opgelost. MR 301 rijdt als IC 986 van Luxemburg naar Brussel-Zuid. Lijn 162 kp 68.0.

63. mr 330 rijdt dan weer in de andere richting als IC 959 Brussel-Zuid - Luxemburg. Je vraagt je natuurlijk af waarom ik geen andere standplaats opzocht, als het duidelijk was dat de bovenleidingspalen storende elementen zouden kunnen zijn. Ik herinner me vooral dat het hier een zoeken en tasten was; zoals altijd was ik te voet en dat reduceert je actieradius sterk. Vandaar. Overigens was het ontbreken van zon een bijkomende factor die maakte dat ik toch niet zo gelukkig was met deze uitstap.

64. Het probleem van de standplaats lijkt wel opgelost in deze foto: MR 063 rijdt als L 7783 van Ciney naar Namur. Lijn 162 kp 68.0.

65. En dit mag er ook zijn als fotoplaats: dezelfde 063 rijdt nu als L 7760 van Namur naar Arlon. Lijn 162 67.8.

66. Prijsbeest van vandaag is deze gele 2024 met E 95 Brussel-Zuid - Basel aan de haak. Lijn 162 kp 67.5.

67. mr 314 rijdt dan als IC 987 van Luxemburg naar Brussel-Zuid. Lijn 162 kp 67.4.

68. En de wijnrode breaks voelden zich erg goed thuis op deze verbinding Brussel-Zuid - Luxemburg. Dit is IC 328, kp 67.5.

69. Het soort foto's dat ik al mijn hele leven veel te weinig neem: mr 155 rijdt als L 7787 van Arlon naar Namur. Tegenwoordig zijn die lange L-diensten opgesplist in 3 (Namur - Ciney, Ciney - Libramont en Libramont - Arlon, maar toen reed men om de 2 uur het volledige traject. Lijn 162 kp 67.5.

70. En ten slotte nog deze 2743 met een 21 aan de haak. Ik was wat verrast door hun komst en stond eigenlijk helemaal niet klaar. Toevalstreffer; ik laat het aan jullie oordeel over of het ook een echte voltreffer is. Zelf vind ik van niet...

06-06-2020 om 13:05 geschreven door overweg13  

51. Mr 835 rijdt als IC 813 Brussel-Nationaal-Luchthaven - Saint-Ghislain. We bevinden ons nog altijd langs lijn 96, tussen Halle en Lembeek

52. En toen was het tijd voor wat experimenteren. Om te beginnen deed ik iets wat waarschijnlijk niet mocht: ik stapte een eindje langs het stukje A8 dat ook bekend staat als N203a of Zuidelijke Ring tot Halle, tot de brug over het kanaal Brussel-Charleroi. Uiteraard liep ik niet op de rijweg. Op de 3 volgende foto's zie je duidelijk de ondertussen afgebroken spoorwegbrug van lijn 94 over dat kanaal en de bekende Sint-Martinusbasiliek van Halle, met het miraculeuze beeld van de Zwarte Lievevrouw. De trein is hoogstwaarschijnlijk een L-trein naar Leuven, maar ik heb spijtig genoeg geen gegevens genoteerd.

53. Op de tweede foto is een losse loc van reeks 18 te zien

54. Op de derde foto is hoogstwaarschijnlijk een L-trein naar Tubize (of Braine-le-Comte) te zien. Het zou eventueel ook een IR naar Binche kunnen zijn, maar ik denk niet dat die vaak met één enkel stel reden.

55. Op 14.02.1991 fotografeerde ik in een besneeuwd landschap deze oude spoorwegbrug over de Demer in lijn 30 (Zichem - Scherpenheuvel).

56. Op dezelfde dag passeert mr 225 als 6459 Hasselt - Landen op lijn 35 kp 81.4. Zoals eerder al gezegd is dit een op het eerste gezicht eigenaardige verbinding Hasselt - Leuven - Landen.

57. En profiterend van het winterse landschap - toen kon dat nog - fotografeerde ik ook mr 762: dit is IR 1609 Antwerpen-Centraal - Liège-Guillemins, lijn 35 kp 81.6. Kenners zullen al uitgemaakt hebben dat dit in de buurt van Testelt is.

58. En mr 714 is op 14.02.1991 de tegenligger: IR 1635 Liège-Guillemins - Antwerpen-Centraal.

59. Aangetrokken door het winterse kader reed ik op 16.02.1991 richting Dave-État. De eerste trein die ik kon vastprikken was mr 219 met L7785 Arlon - Namur, lijn 162 kp 67.2. Ik was niet echt gelukkig met dit standpunt: de bocht leek dan wel ideaal, maar bovenleidingspalen strooiden roet in het eten.

60. Dat is ook nog het geval bij de volgende foto: mr 302 rijdt als IC 958 Brussel-Zuid - Luxemburg, nog altijd over lijn 162 kp 67.2.

04-06-2020 om 18:15 geschreven door overweg13  

mr 315 - IC 3236 - Sint-Niklaas - Kortrijk - lijn 94 kp 17.3 (Beert) - 29.05.2020

mr 439 - IC 3213 - Kortrijk - Sint-Niklaas - lijn 94 kp 17.3 (Beert) - 29.05.2020

mr 441 - IC 1912 - Tournai - Brussels-Airport - Halle - 28.05.2020

mr 914 - S 3584 - Mechelen - Edingen - lijn 94 kp 17.3 (Beert) - 29.05.2020

mr919 - S 3565 - Edingen - Mechelen

mr 08098 - S 1586 - Schaarbeek - Aalst - lijn 94 kp 17.3 (Beert) - 29.05.2020

mr 08119 - S 1563 - Aalst - Schaarbeek - lijn 94 kp 17.3 (Beert) - 29.05.2020

ab 696-023 Halle Station 28.05.2020

ab 2312 - Essenbeek Mooi Vergezicht (lijn 155) - 29.05.2020

ab2314 - Essenbeek (lijn 155) - 23.04.2020

03-06-2020 om 09:07 geschreven door overweg13  

ab 2317 - tussen Beersel en Lot (lijn 154) - 15.04.2020

ab2317 - Essenbeek Mooi Vergezicht (lijn 155) - 29.05.2020

ab 2326 - Dworp Krabbos (lijn 155) - 29.05.2020

ab 3029-74 Halle Station - 28.05.2020

ab 3040-03 - Halle Bospoortbrug - 28.05.2020

ab 3040-05 - Halle net voorbij halte Hallebad - Shuttlebus - 28.05.2020

ab 3040-20 - Buizingen Kluisbos (lijn 163) - 28.05.2020

ab 3042-51 - Halle Station - 20.05.2020

ab5692 - Huizingen Devillersstraat (lijn 153) - 28.05.2020

ab 6104-17 Halle Station - 28.05.2020

ab 6103-48 en ab 6103-64 Halle Station - 28.05.2020

03-06-2020 om 08:58 geschreven door overweg13  

Eerst even een belangrijke rechtzetting bij foto 34 van ttb 57, met dank aan Bibke. Dit is uiteraard niet de tunnel van Herbeumont, het is niet eens een spoorwegtunnel. De sporen liepen nl. boven op het talud. Je kunt hem op zijn best beschouwen als een tunnel door de spoorwegberm. Mijn excuses voor deze onvergeeflijke blunder.

41. Dit is dan het station van Évrehailles-Bauche.   In 1990 gingen we hier met veel plezier een pint drinken, maar in 2020 is de taverne verdwenen. Het stationsgebouw zelf is overeind gebleven.

42. Met de volgende foto zijn we al enkele kilometers opgeschoven: deze brug bevindt zich bij kp 16.3, nog altijd van lijn 128. Dat zou in de buurt van Purnode moeten zijn.

43. En dan is er deze nog, bij kilometer 13.1.

44. Als mijn opzoekingswerk op oude stafkaarten correct is verlopen, moet dit de tunnel van Dorinne zijn.

45. In Dorinne (bij de halte Carrefour) hadden we een ontmoeting met deze 5581-65 van Autobus Latour. Het is een bus een Jonckheere met Volvomotor.

46. Even als tussendoortje het station van Alken, op lijn 21 Landen - Hasselt.

47. En dan weer naar het routinewerk: mr 815 maakt de dienst uit op IC 837 Saint-Ghislain - Brussel-Nationaal-Luchthaven. Het is ondertussen aan het winteren: 13.02.1991. De foto is genomen tussen Halle en Lembeek op lijn 96.

48. De 1806 sleept hier E 284 Amsterdam-CS - Paris-Nord. Tussenin zit een loc van de reeks 12. Op de achtergrond zie je de brug die de overweg verving waar op 02.11.1969 een internationale trein 285 in aanrijding kwam met een vrachtwagen. De Franse loc CC 40106 ontspoorde en moest ter plaatse, aan de voet van de berm, ontmanteld worden. Ze was nog maar net 3 maanden in dienst…

49. MR 710 rijdt als E 6613 Leuven - Tubize op dezelfde plaats .

50. De 2635 sleept een stel wagons geladen met auto's. Hopelijk zien de auto's er beter uit dan de loc, die toch wel een poetsbeurt zou kunnen verdragen… De treinbestuurder rijdt met de eerste panto tegen de draad en is op die manier vele jaren voorop…

31-05-2020 om 11:33 geschreven door overweg13  

31. HLD 6239 sleept een lang stel K1-rijtuigen: die vormen Z 2726 Schaarbeek - Lessen. Voor alle duidelijkheid: we zijn 10 jaar in de tijd teruggegaan: 03.09.1980. Dit is lijn 94 kp 17.2

32. En deze foto van HLD 6393 met Z 2796 Brussel-Noord - Denderleeuw ligt me echt wel nauw aan het hart. Dit was mijn actieterrein van 1955 tot 1967 (ik was amper 12 toen we verhuisden), het OW-huis van OW13 is na ons nog door één koppel bewoond geweest en ging daarna onherroepelijk tegen de vlakte. Ook deze foto dateert van 03.09.1980, plaats van gebeuren: lijn 94 kp 18, net voor Beert-Bellingen.

33. Iets meer richting Halle (kp 17.2, ter hoogte van de sinds mensenheugenis verdwenen OW12) zette ik HLD 6269 op de plaat, met Z 7727 Brussel-Noord - Ath. Deze trein bestaat uit M2-rijtuigen.

34. Terug op trektocht dan: met deze tunnel (geen spoorwegtunnel) duikt de N884 (Rue de Conques) onder de spoorlijn 163 door. Die liep boven op het talud.

35. Indrukwekkender is weliswaar het viaduct van Herbeumont, dat hier de vallei van de Semois overspant. Je kon ze ook enkele keren spotten in de tv-reeks La Trêve, die nog niet zo lang geleden ook door de vrt werd uitgezonden.

36. En dan wordt het hoog tijd dat ook de busliefhebbers even aan hun trekken komen. In Leerbeek fotografeerde ik op 21.10.1990 deze werkbus, die na de splitsing van de NMVB onder beheer van De Lijn gekomen was.

37. En op diezelfde dag namen we in Leerbeek deze bus op lijn HL: het is ab2041, een Van Hool A120, die - als ik het me goed herinner - ingezet werd vanuit stelplaats Het Rad.

38. Voor de aardigheid: busnummers werden toen nog duidelijk geafficheerd , ook in het achterste gedeelte van de bus. Waarom dat tegenwoordig allemaal niet zo belangrijk meer is, is me niet duidelijk. Het verschijnsel doet zich voor bij De Lijn en in mindere mate bij de TEC, bij regie en pachters.

39. Op naar de Bocq dan, waar we stapten op 02.11.1990. Deze brug over de Bocq in lijn 128 bevindt zich ongeveer ter hoogte van Évrehailles-Bauche, bij kp 16.2.

40. En vlakbij ligt ook deze brug, op enkele honderden meters van het station Évrehailles-Bauche, dat je in de volgende reeks te zien krijgt.

27-05-2020 om 00:00 geschreven door overweg13  

21. Nauwelijks 4 dagen later, op 16.08.1990, zaten we alweer in de Ardennen: mijn vrouw kon met veel geluk jaarlijks 3 weekends na elkaar, met de tussenliggende weken, in verlof gaan en dus moesten de verre uitstappen in die periode gebeuren. We zitten nu wel noorderlijker, in Gedinne. HLD 5407, met gevleugeld wiel, trekt een korte goederentrein, richting Bertrix.

22. Op dezelfde plaats passeert MW 4502 als TT7633 Libramont - Dinant, net voor hij in Gedinne halt houdt. Sein F15 laat een veilige doortocht toe - block 15 van Gedinne hield nog even stand.

23. Uit Bertrix (en vermoedelijk verder) sleept deze 5301 een goederentrein, terwijl wij staan te achten op de autorail die ons naar Dinant zal brengen. Het bordje met het nummer van de OW is interessant: het verwijst naar overweg 1 , wat niet meer of niet minder betekent dan dat dit de eerste overweg is sinds Y. Neffe(net voorbij Dinant). De hele lijn 166 heeft trouwens weinig overwegen.

24. Uit de andere richting komt MW 4509, samen met een nog rode MW, als TT 7618 Dinant - Libramont. Ik blijf hier eigenlijk de aanduiding TT gebruiken - ik ben er als het ware mee opgegroeid - maar de vermelding in het spoorboekje is ondertussen al lang verdwenen. Wel opnieuw opgedoken in het spoorboekje is de vermelding enkel tweede klas. Ik had de NMBS erop gewezen dat je dat niet meer kon weten - precies door het verdwijnen van die TT - en een tijdje later verscheen de melding opnieuw in het spoorboekje.

25. Nog wat dieper in het land dan: op 20.08.1990 fotografeerde ik het station van Lamorteau op de gesloten lijn 155 Virton - Montmédy. Het dorp zelf is minuscuul, maar het stationsgebouw is groot uitgevallen omdat het ook de douanediensten moest herbergen.

26. En op 22.08.1990 kruisten we lijn 162, tussen Ciney en Marloie, meer bepaald tussen Haversin en Aye, in het Bois de Franc-Lieu. Ik had geen ervaring met het fotograferen vanaf een brug over een geëlektrificeerde lijn en zeker deze eerste foto bevalt me niet echt: te veel draad. Het is MR 334 in zijn oervorm. De trein is een IC van Brussel-Zuid naar Luxemburg, bij kp 105.4. Het NGI stelt u kaarten ter beschikking op hun website, maar op de moderne kaarten heeft men geknoeid met de kilometerpalen langs de spoorweglijnen. Gelukkig kan je doorklikken naar klassieke kaarten waar de kilometerpalen, weliswaar op ouder kaartmateriaal, perfect terug te vinden zijn.

27. Wat meer zijdelings dan, maar enigszins gehinderd door de uitbundige begroeiing, komt een tweede break (een duo), die van Luxemburg naar Brussel-Zuid rijdt. (MR 431)

28. Nog wat later - vermoedelijk hebben we hier gepicknickt op de brug - komt HLD .5212, met zwevende cabine, gevolgd door een onbekende, niet-aangepaste loc. De punt voor het locnummer geeft weer dat de ketel voor stoomverwarming verwijderd is.

29. En nog eentje op deze plaats: HLE 2627 sleept een wat langere goederentrein.

30. Deze foto verscheen al eerder in map 7. Bij wijze van experimentje had ik enkele foto's laten afdrukken op het stilaan gangbaar geworden formaat 10 x 15. Vandaar. HLD 5105 sleept hier Z 2700 Schaarbeek - Tournai, bij wijze van proef uitgerust met SNCF-dubbeldekkers van het type VB2N. Dat laatste onder het nodige voorbehoud, want ik heb al eerder aangegeven dat buitenlands materieel voor mij een grote onbekende is. Het waren de eerste schuchtere stappen op het vlak van dubbeldekmaterieel van de NMBS.

25-05-2020 om 10:58 geschreven door overweg13  

11. Dit is lijn 208 in Zwijndrecht. Tegenwoordig is dat een 7 km lange lijn tussen Y. Ketenis-Zuid en Verb. Ashland, maar ik weet eigenlijk niet of dat in 1990 ook al het geval was. Alleszins blijkt uit een document uit de jaren 1970 dat de lijn 28 toen liep van de Y. Zwijndrecht-Fort tot Verb. Haelterman, goed voor 4.7 km. Ik denk dat dit ook de toestand was in 1990.

12. En toen ging het naar het jaarlijkse festival van de ASVi. (Zie ook: https://www.flickr.com/photos/petervangestel/12265438103 en https://www.youtube.com/watch?v=UzLtxJoh9Bo). Onder een stralende zomerzon kon ik o.a. deze stoomlocomotief van de NMVB 808 fotograferen in Thuillies. De loc sleept een GCI-rijtuig. We schrijven 11.08.1990.

13. Tweede beeld van dezelfde hoofdfiguren, met extra "doemp".

14. Ter hoogte van Lobbes Écoles dan: tram 9924.

15. Uit een andere gezichtshoek, dezelfde tram.

16. En nog een. Bekijk ondertussen ook nog eens de signalisatie van de NMVB: vernuftig in haar eenvoud, las ik er ooit eens over.

17. Wat moderner materiaal dan met deze 9974.

18. En nog moderner maar daarom niet meer gewaardeerd: ab2290. Op het moment van deze opname is de bus nauwelijks één jaar oud; hij zal dus de overgang van NMVB naar TEC nog meemaken en in feite het grootste deel van zijn carrière als bus van de TEC-Charleroi rondrijden.

19. Terug naar het dagdagelijkse toneel dan: MW 4503 is TT 7688 Bastogne-Nord - Virton, in Florenville. Het haltebord mag wel eens opgefrist worden, de motorwagen zelf ziet er nog patent uit. (12.08.1990)

20. Op dezelfde dag maakt ook de 4502 zijn opwachting in Florenville, als TT 7668 Virton - Bastogne-Nord.

23-05-2020 om 00:00 geschreven door overweg13  

01. Met map 56 eindigden we in Duitsland, bij een afscheidsrit van het type 204 (de latere reeks 54). Maar toen bleek dat ik een aantal foto's van de volgende map niet terugvond; gelukkig had ik de negatieven nog en kunnen we opnieuw aan de slag. We maken ons op voor de terugreis: deze foto werd genomen in Köln-Hbf, ter herinnering: op 26.05.1990.

02. Hier bevinden we ons al in Düren.

03. En Eschweiler.

04. Ter afsluiting nog de aankondiging in Brussel-Noord van de aankomst van onze trein. Zoals je ziet is het een van de langste plezierritten ooit. Misschien verdienden de 204'en ook wel een mooie memorial.

05. Ik ben ook nog weeramateur: je kunt je afvragen of deze foto genomen is voor de wolken of voor de trein. Dat is IC 787 op 02.06.1990 in Arbre, op lijn 94.

06. Wat later bevinden we ons vlak bij lijn 94. Mr 718 is het deel van IR 1564 Antwerpen-Centraal dat in Edingen is afgekoppeld en nu via Ath naar Geraardsbergen rijdt.

07. HLE 2158 valt dan weer de eer te beurt om IC 767 van Schaarbeek naar Moeskroen te slepen.

08. Ongetwijfeld stapten we op 02.06.1990 tot Mévergnies-Attre toen we geconfronteerd werden met de verregaande staat van onbruikbaarheid van de abri's aldaar. Aan de ene zijde van de spoorlijn stond dit compleet nutteloos geworden schuilhuisje (van Isobelec als ik me niet vergis). Ook toen al sloegen vandalen lustig in het rond. En deze schuilhuisjes waren een dankbare prooi in de handen van de vandalen.

09. Op het andere perron stond de wat robuustere winterversie. Ook daar is alles stukgeslagen wat maar enigszins breekbaar is. Het is natuurlijk makkelijk om de NMBS met de vinger te wijzen maar de echte oorzaak ligt uiteraard bij de vandalen en bij de onmacht van een samenleving om hier paal en perk aan te stellen.

10. En op 17.06.1990 fotografeerde ik deze dienstregeling aan de halte Wépion La Roseraie. Misschien denk je dat dit aansluit bij de vorige foto's, maar eigenlijk heb ik dit destijds gefotografeerd als een mooi voorbeeld van een erg bruikbare dienstregeling aan de halte. Het geheel doet primitief aan, maar de informatie is wel handig weergegeven. Ik denk dat het een van de eerste voorbeelden moet zijn van informatie die meer is dan een kopie van de vaak moeilijk leesbare dienstregeling, die trouwens alleen de belangrijkste halten vermeldt.

22-05-2020 om 14:29 geschreven door overweg13