De bever (Castor fiber) is een aquatisch knaagdier dat voorkomt in Europa en Noord-Azië. Het is het grootste knaagdier van Europa en één van de grootste knaagdieren ter wereld.
Bevers leven in kleine familiegroepen in de buurt van water. Meestal leven er zo'n vijf à zes bevers in een groep, bestaande uit een volwassen paartje en hun jongen van de twee laatste worpen. Jongen blijven zo'n twee jaar in een familiegroep, waarna ze hun eigen territorium gaan zoeken. Bij gevaar slaat een bever met zijn staart op het wateroppervlak.
Engels : European beaver Duits : Europäische Biber Frans : castor européen
bevers in gevangenschap, in Mierlo (Nederland) auteur : Groucho M
De bever is een groot aquatisch knaagdier. Hij heeft een brede, geschubde, horizontaal afgeplatte staart. De poten zijn vrij kort. De achterpoten hebben zwemvliezen. De kop is stomp en de oren en ogen zijn klein. De neus en oren kunnen worden afgesloten bij het zwemmen. Ook zit er in de wang een stuk weefsel dat de mond afsluit als het dier onder water knaagt. Hij verschilt van de Canadese bever (Castor canadensis) door de lichtere vachtkleur en langere neusbotjes. De vacht is geligbruin tot zwart van kleur. De meest algemene kleur is rossig bruin. Bevers uit noordelijke streken hebben een donkerder vacht dan zuidelijke dieren.
De bever heeft een kop-romplengte van ongeveer 75 tot 90 centimeter en een lichaamsgewicht van 12 tot 38 kilogram. De staart is 28 tot 38 centimeter lang. De grootte verschilt per regio. Er zitten geen grootteverschillen tussen mannetjes en vrouwtjes.
De aanwezigheid van bevers wordt verraden door de aanwezigheid van omgevallen bomen, bomen waarvan de schors is afgeschild, ondiepe kanalen en een burcht in het water. Als het mogelijk is, bouwen ze een nest in een ondergronds hol (bijvoorbeeld langs de Rhône). Anders bouwen de bevers een burcht. Bevers bouwen minder snel een burcht dan hun Canadese verwant, en de burchten van Europese bevers zijn ook minder groot.
Aan het begin van de 20ste eeuw waren er in Europa en Azië nog maar 1300 bevers over, verspreid over vijf populaties in Europa en drie in Azië. In Europa leefden er nog 700 bevers: 30 langs de Rhone, 200 langs de Elbe, 100 in het zuiden van Noorwegen, 290 in de delta van de Dnjepr in Wit-Rusland en 70 langs de Don in Rusland. In Azië kwamen honderd jaar geleden nog 600 bevers voor, verspreid over populaties in West-Siberië, in de omgeving van het Bajkalmeer en in Mongolië.
Momenteel zijn er weer 430 duizend bevers, waarvan ruim duizend in Azië.
In Azië is de situatie nog altijd niet rooskleurig. De oude populaties hebben zich weliswaar gehandhaafd - die in Mongolië heeft zich uitgebreid tot achthonderd dieren - maar ze zijn niet groot genoeg om verdwijnen te voorkomen.
De bever is een dagdier, maar in gebieden waarin hij regelmatig verstoord wordt is hij hoofdzakelijk 's nachts actief. In onverstoorde gebieden laat hij zich voornamelijk 's ochtends zien.
Bevers zijn goede zwemmers. Ze kunnen tot vijftien minuten onder water blijven, maar een duik duurt meestal vijf à zes minuten.
De bever heeft een zeer uitgebreid menu. 's Zomers eet hij kruiden, bloemen, jonge scheuten van waterplanten, grassen en wortels. Daarnaast eet hij ook alle delen van bomen en struiken (stam, takken, bladeren en wortels). Hij heeft een voorkeur voor wilg, populier en ratelpopulier. De schors van de stam knaagt hij af met zijn vlijmscherpe tanden. Zijn tanden groeien almaar door, omdat ze slijten door de tanden te gebruiken als gereedschap voor de bouw van hun burcht en een dam. 's Winters eet hij meer twijgen en schors, 's zomers meer groene plantendelen.
In tegenstelling tot de meeste andere knaagdieren houdt de bever 's winters geen winterslaap. In de herfst legt hij daarom een voedselvoorraad aan, bestaande uit takken en stammen van kleine bomen. Deze verankert hij onder water, in de buurt van de ingang. Het koude water houdt de voedingswaarde van de schors langer goed.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 17 juli 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 17 juli
330VC
Koning Darius III wordt in Bactrië door de Perzische satraap Bessus vermoord.
1831
Koning Leopold I komt naar België.
1871
Op de Académie des Sciences in Parijs stelt Zénobe Gramme zijn eerste dynamo voor. Deze dynamo was het vertrekpunt van de moderne elektrische industrie.
1951
Prins Boudewijn wordt Koning der Belgen.
1959
Mary Leakey vindt de oudst bekende, menselijke schedel in Tanzania.
1967
Overleden : John Coltrane (40), Amerikaans jazzmuzikant.
1970
Op last van de Nederlandse regering wordt besloten de wagonfabriek Werkspoor Utrecht te sluiten.
1975
Drie astronauten en twee kosmonauten koppelen in de ruimte een Apollo aan een Sojoez in het licht van het Apollo-Soyuz Test Project.
1981
Officiële opening van de Humber Bridge, één van de langste hangbruggen ter wereld.
1996
Een Boeing 747 van Trans World Airlines stort neer in de Atlantische Oceaan, voor de kust van Long Island. Alle 230 inzittenden komen om het leven.
2002
Overleden : Joseph Luns (90), Nederlands politicus en secretaris-generaal van de NAVO.
De bedrijfsnaam was "Alois Beuker GmbH, later Alois Beuker GmbH, Inh. W. Weibel, Bocholt in Westfalen".
Duits merk dat aanvankelijk motorfietsen maakte met een 231cc-tweetaktmotor. Later volgden modellen met tweetaktblokken van 145, 173, 198 en 246 cc uit eigen fabriek. De productie van motorfietsen liep van 1921 tot 1929, maar vanaf 1927 begonnen de modellen wat te verouderen.
De beukentandvlinder (Drymonia obliterata, syn. D. melagona) is een nachtvlinder uit de familie Notodontidae, de tandvlinders.
De soort komt verspreid over Europa, Klein-Azië en de Kaukasus. Hij overwintert als pop in de grond.
Duits : Schwarzeck-Zahnspinner
beukentandvlinder auteur : Dumi
De voorvleugellengte bedraagt tussen de 16 en 18 millimeter bij het mannetjes, en tussen 17 en 19 millimeter bij het vrouwtje. De grondkleur van de voorvleugel is grijsbruin. Over de voorvleugel loopt een donkerbruine middenband, soms vaag, die aan de binnenkant begrensd wordt door de binnenste dwarslijn. De binnenste en buitenste dwarslijnen zijn sterk getand en wit afgezet. Aan de buitenrand tussen de buitenste dwarslijn en de vleugelpunt bevindt zich een driehoekige bruine vlek, een opvallend en doorslaggevend determinatiekenmerk.
Drymonia obliterata volgens de vlinderstudiegroep na 30jaar terug in Nederland (jan 2009)
De beukentandvlinder gebruikt beuk, eik en berk als waardplanten. De soort heeft bos als habitat.
De beukentandvlinder is in Nederland en België een zeer zeldzame soort. In Nederland zijn er slechts enkele meldingen uit Zuid-Limburg. De vlinder kent één of twee jaarlijkse generaties die vliegen van eind mei tot in september.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 16 juli 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 16 juli
1216
Overleden : Paus Innocentius III (56), geboren als Lotario di Segni.
1935
Ingebruikname van de eerste parkeermeters in Oklahoma City.
1945
Manhattanproject: de ontploffing van een op plutonium gebaseerd nucleair testwapen nabij Alamogordo in New Mexico (VS).
1951
Troonsafstand van koning Leopold III der Belgen.
1957
De eerste supersonische transcontinentale vlucht van Californië naar New York in 3 uur, 23 minuten en 8 seconden door John Glenn.
1965
Opening van de Mont Blanctunnel tussen Frankrijk en Italië.
1969
De Apollo 11 wordt gelanceerd vanaf Cape Kennedy in Florida met het doel de eerste man op de maan te zetten.
1989
Overleden : Herbert von Karajan (81), Oostenrijks dirigent.
1990
Bij een aardbeving op Luzon met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter komen ongeveer 1600 mensen om het leven.
1999
Boven de kust nabij Martha's Vineyard verongelukt het vliegtuig dat wordt bestuurd door John F. Kennedy Jr. en met zijn vrouw Carolyn Bessette Kennedy en haar zuster aan boord. Alle drie inzittenden komen om het leven.
2001
Overleden : Maurice De Bevere (Morris) (77), Belgisch striptekenaar.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 15 juli 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 15 juli
1099
Eerste Kruistocht: Christelijke soldaten nemen Jeruzalem in, en doden alle moslims en joden. Deze massamoord was in de ogen van de overwinnaars een gezegende daad in de Heilige Oorlog die God wilde ("Dieu le veut").
1869
Hippolyte Mège-Mouriés verkrijgt octrooi op margarine.
1945
Leopold III, koning der Belgen, wil een volksraadpleging alvorens af te treden (Koningskwestie).
1965
Eerste uitzending op het Tweede Nederlandse televisiekanaal, kortweg Nederland 2.
1996
Een Hercules vliegtuig van de Belgische luchtmacht stort neer op Eindhoven Airport: 34 doden.
1997
Seriemoordenaar Andrew Phillip Cunanan schiet modeontwerper Gianni Versace neer buiten zijn huis in Miami in Florida
1997
Overleden : Gianni Versace (50), Italiaans modeontwerper.
De beugelfels met rubberen sluitring en een porseleinen dop werd in de 19de eeuw uitgevonden.
De Grolsch bierbrouwerij (toen heette het nog de klok) kocht in 1897 de eerste beugelfles in. Sinds die tijd is het altijd dezelfde beugelfles gebleven. Nu nog steeds heeft Gorlsch een beugelfles. Deze nieuwe flesverpakking maakte het bottelen van bier mogelijk, waardoor de verkoop makkelijker werd dan als men hele tonnen verkocht. Op den duur kochten en verkochten alle Nederlandse bierbrouwerijen bier in flessen.
beugelfles speciaalbier
De bruine kleur heeft de voorkeur omdat een bruine fles de beste bescherming biedt tegen de zon en andere invloeden van licht.
In de jaren 50 stapte de concurrentie massaal over naar het pijpje van 30 cl met de kroondop. Daarmee kon de thuiswinkelier nog makkelijker bedienen.
Grolsch hield tegen de heersende stroom vast aan de kloekende halve literfles. De fles kreeg wel een iets andere vormgeving door de grafische ontwerper en reclame man Koen van Os. Hij hield de karakteristieke waarde in stand en beperkte zijn bemoeienis tot het embossement (de glazen stempel) op de hals. Deze bescheiden restyling werd in 1975 nog gevolgd door kleine technische aanpassingen van glasontwerpen Floris Meydam.
detail van een beugelsluiting
De beugelfles geldt nog steeds als een eerlijke verpakking. De fles heeft vrijwel geen etiketten en wordt slechts opgesierd met een embleem van gedestilleerde hop en gerst in reliëf. Het vasthouden aan de beugel hield aanvankelijk een zeer risico in. Maar het bleek een goede keuze, omdat het merk Grolsch door de consument vooral dankzij deze verpakking als duurzaam en tijdloos wordt ervaren.
De Grolsch brouwerij is wereldwijd bekend vanwege de unieke beugelfles. Grolsch is een biermerk dat van oorsprong volgens het etiket sinds 1615 gebrouwen werd in Groenlo. Grolsch is het bijvoeglijk naamwoord van Grolle (Groenlo). De Grolsch bierbrouwerijen is een fusie tussen de Achterhoekse bierbrouwerij de klok(Groenlo) en de Twentse Enschedesche stoonbierbrouwerij. Later werd het bier ook in Enschede gemaakt. Een beugelfles is de benaming voor een fles met een speciale afsluiting, in de vorm van een beugeldop. De Grolsch bierbrouwerij is beroemd geworden door zijn porseleinen beugelsdop die uit 1897 dateert. Er worden er meer dan 200 miljoen per jaar gemaakt. In de 20ste eeuw hebben ook verschillende frisdrankfabrikanten de beugeldop toegepast. Tegenwoordig wordt deze beugeldop bij Grolsch gefabriceerd van een soort kunststof, dit om het kenmerkende *PLOP* geluid extra te benadrukken.
Elf bekende nederlanders hebben op initiatief van bierbrouwerij Grolsch een beugelfles beschilderd tot kunstwerk. De bekende Nederlanders, waaronder Rodrigo Otazu, Huub Stapel en Wendy van Dijk, veilden eind januari 2006 op ebay hun kunstwerken voor een zelfgekozen doel. De bekende beugelfles is wereldwijd het symbool geworden voor de onderscheidende en eersteklas Grolsch-kwaliteit
Het oranje rubbertje op de fles wordt soms door muzikanten gebruikt als extra stevige ring ter bevestiging van de schouderband aan een gitaar of basgitaar.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 13 juli 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 13 juli
1897
Guglielmo Marconi verkrijgt octrooi op de draadloze telegraaf.
1908
Vrouwen doen voor het eerst mee aan de moderne Olympische Spelen.
1909
Er wordt goud ontdekt nabij Cochrane in Ontario, Canada
1923
In de heuvels boven Los Angeles worden de vijftien meter hoge letters 'Hollywoodland' geplaatst. Deze reclameuiting van een projectontwikkelaar groeide uit tot een symbool voor de glamourstad Hollywood. Eind jaren 40 verdwenen de laatste vier letters.
1930
Het eerste wereldkampioenschap voetbal begint in Uruguay.
1938
Op de Veluwe wordt het Kröller-Müller Museum geopend.
1955
Ruth Ellis is de laatste vrouw die in Engeland naar de strop wordt geleid.
1967
Overleden : Tom Simpson (29), Brits wielrenner.
1977
In New York en omgeving treft blikseminslag een vitale krachtcentrale, waarna de stroom uitvalt en duizenden mensen plunderend en vernielend door de stikdonkere straten trekken.
1985
Het wereldwijde popspektakel Live Aid wordt gehouden in o.a. Londen en Philadelphia.
1995
Overleden : Godtfred Kirk Christiansen (75), Deens ontwerper van de LEGO-steen.
2006
Overleden : Gaston de Gerlache (85), Belgisch ontdekkingsreiziger.
2007
Bij een Golden League-wedstrijd in Rome gooit de Finse speerwerper Tero Pitkämäki per ongeluk zijn speer in de rug van verspringer Salim Sdiri.
Beugelen is het baggeren van zand op vanaf een binnenscheepje door middel van een schepnet, dat werd opengehouden door een beugel op het eind van een lange stok van ongeveer tien meter. Het systeem werd aangevuld met een touw, dat over een grote schijf (soms een fietswiel) liep. Die schijf hing aan een giek boven het schip. De oorspronkelijke handbeugel had een diameter van pakweg 90 cm. Er kon rond de zeventig kilo zand mee opgehaald worden.
Het uitstekend bruikbare zand sedimenteert in het benedenrivierengebied. Op de Waal en de Merwede, van Varik tot Sliedrecht, werd het gezocht met een steekboom, een stok met een stalen punt. Door daarmee te voelen en te luisteren werd de rivierbodem afgetast naar grof of fijn zand, dat gebruikt kon worden als metsel-, beton- of grintzand. Als het gezochte zand gevonden was werd het schip op boeg-, achter- en dwarsankers gelegd en mast en giek opgedraaid. Het was gebruikelijk dat de luiken gestapeld bleven en het ruim dus open lag. De beugel werd door het zand gehaald en met het touw opgetrokken en de zak werd boven het schip leeggestort.
Later werden er motor aangedreven lieren bij gebruikt en kon er met grotere beugels met een omvang van zeg 120 cm worden gewerkt. Dit lichamelijk zware werk werd weer overgenomen door een kraan met een grijper, een grijperkraanbaggerschip. Men spreekt in plaats van grijpers ook wel van zandknijpers. Uit die tijd stamt ook de zelflosinstallatie. Tegenwoordig gebruikt men voor het winnen van zand meestal schepen die het zand opzuigen, sleephopperzuigers.
De zelfstandige zandhandelaren, die zich in 1949 verenigden in de Nederlandse Vereniging van Beugelschippers, hadden tot halverwege de jaren tachtig allemaal een vergunning van Rijkswaterstaat, daarna moesten de schippers dat zand kopen en werden ze de enige groep aannemers waar Rijkswaterstaat geld aan overhoudt. In november 2001 werd besloten de beugelbond op te heffen.
Het vak van beugelschipper is in Nederland en België uitgestorven.
Spijtig genoeg kreeg ik geen toelating voor het plaatsen van foto's.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 12 juli 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 12 juli
1275
De Eerste Romeinse brug van Maastricht stort in tijdens een processie , met ca. 400 doden als gevolg.
1536
Overleden : Desiderius Erasmus (68), Nederlands humanist.
1690
Koning Willem III (van Oranje) en zijn Engelse troepen winnen de Slag om de Boyne tegen de Ierse katholieken.
1910
Overleden : Charles Rolls (32), Brits autofabrikant.
1957
Dr. Leroy Burney legt voor het eerst verband tussen roken en longkanker.
1962
Allereerste optreden van The Rolling Stones in de Marquee Club in London.
1970
De RA II van de Noorse antropoloog Thor Heyerdahl bereikt het West-Indische eiland Barbados na in 57 dagen de afstand van 6200 kilometer tussen Afrika en Midden-Amerika te hebben afgelegd.
1979
In de nacht van 11 op 12 juli storten honderden brokstukken van het Amerikaanse ruimtelaboratorium Skylab neer in de Indische Oceaan en dunbevokte gebieden van Australië.
1994
Overleden : Henk Terlingen (52), Nederlands sportjournalist en -presentator.
2002
Bij een brand in een woonhuis in Roermond, aangestoken door de vader, sterven zijn 6 kinderen.
2005
Prins Albert II van Monaco bestijgt de troon van het prinsdom Monaco op de verjaardag van zijn overgrootvader Lodewijk II van Monaco.
2006
Overleden : Hubert Lampo (85), Vlaams schrijver.
2006
Begin van de Israëlisch-Libanese Oorlog.
2007
Overleden : Paul Akkermans (83), Vlaams politicus.
Beugelen is een volkssport uit Limburg (Nederland) en Noord-Brabant en één van de oudste balsporten van Nederland.
Het spel vereist geen specifieke kracht of lichamelijke getraindheid. Spelinzicht en spelvaardigheid zijn de belangrijkste criteria. Het spel kan gespeeld worden door jong en oud en door mannen en vrouwen.
atributen bij het beugelen
Het beugelen wordt gespeeld op een baan met lemen ondergrond en een afmeting van ± 10 x 5 meter. Een ijzeren ring, de beugel, staat op ± 7 meter van de onderkant van de baan. De bedoeling van het spel is om de bol (ruim 4 kg in gewicht) met een houten schopje door de beugel te spelen. Er wordt individueel in groepsverband gespeeld tussen twee ploegen van 6 spelers. Elke speler speelt met twee bollen, zodat er totaal 4 bollen in het spel zijn. Alle bollen worden door de respectievelijke spelers om en om gespeeld. Punten worden gescoord door de bal door de poort te spelen of de bal van de tegenstander aan de korte kant, het verst van de beugel, uit de baan te spelen. Beide levert 2 punten op. Wie het eerste een totaalscore van 30 punten heeft behaald is de winnaar.
tijdens het beugelen 50jaar geleden
In Haarlem schonk in 1390 Hertog Albrecht een stuk grond om er een beugelbaan op aan te leggen. In de archieven van Deventer stond in 1432 vermeld dat er werd gebeugeld aan de oever van de IJssel. Een van de eerste afbeeldingen dateert uit 1600. Een schilderij van Pieter Brueghel de Jonge toont het Beugelspel tijdens de St. Joriskermis. Ook is er een pentekening uit 1611 van Augustus von Mayerburg die het beugelspel toont voor het paleis van de ambassadeurs in Moskou. Een houtsnijwerk in het St. Anna-altaar in Kempen (Duitsland) beeldt 2 beugelende kinderen uit.
Misschien was het in het begin een spel van de adel. Al snel (1483, verordening in Deventer) werd het door het gewone volk overgenomen en groeide het beugelen uit tot een echte volkssport. Tot aan de Tweede Wereld Oorlog trof men vooral in Limburg en Brabant in elk dorp nog één of twee beugelbanen aan. Dit waren merendeels niet-overdekte banen, in de buurt van herbergen, waar men uitsluitend voor ontspanning beugelde, of toernooien speelde om hammen en worsten. In 1933 werd de Nederlandse Beugel Bond opgericht. Er worden nu competitiewedstrijden gespeeld. Het blijft een volksspel, dat hoort bij Brabant, Limburg en Belgisch Limburg.
Betonning is het met behulp van markeringen aangeven van vaarwegen in relatief ondiep water. Dit gebeurt door het plaatsen van tonnen, boeien en bakens. De wijze waarop dit gebeurt, is internationaal vastgelegd door de IALA in het IALA Maritiem Betonningsstelsel en binnen Europa door de SIGNI voor binnenwateren.
Engels : Sea mark Duits : Schifffahrtszeichen Frans : balisage
boei P1 op de Waddenzee bij Harlingen auteur : Caseman CC 2.5
Bakens worden vooral gebruikt voor de markering van kleine ondiepe vaarwaters. Drijfbakens kunnen stomp of spits zijn. Kopbakens zijn in de grond gestoken, net als steekbakens, wat gewoon takken zijn.
Tonnen zijn er spitsvormig, bolvormig en stomp, mogelijk met een topteken. Ze zijn er in zes verschillende groottes. Daarnaast zijn er de sparboei en de pilaarboei.
Voor bijzondere omstandigheden, zoals 's nachts en met mist, kunnen tonnen voorzien zijn van lichten (lichtboei), sirenes (brulboei) of een bel (belboei). Bovendien is op veel tonnen een radarreflector aangebracht zodat ze op de radar beter zichtbaar zijn.
Voor de verlichting worden tegenwoordig vaak zonnecellen toegepast. In het verleden werden tonnen gevuld met vloeibaar propaangas, waarop de verlichting tot wel een jaar kon branden. Daarna werd de ton opgehaald om aan de wal opnieuw te worden gevuld. Net als bij vuurtorens hebben de lichten op de boeien een verschillend knipperpatroon (karakter) om ze in het donker van elkaar te kunnen onderscheiden.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 10 juli 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 10 juli
983
Overleden : Paus Benedictus VII , paus van oktober 974 tot aan zijn dood.
1584
Willem van Oranje wordt in Delft neergeschoten door Balthasar Gerards.
1890
Wyoming wordt de 44ste staat van de Verenigde Staten.
1908
Heike Kamerlingh Onnes maakt voor het eerst helium vloeibaar.
1960
De Sovjet-Unie wint in Parijs de allereerste Europese titel door Joegoslavië na verlenging met 2-1 te verslaan in de finale van het EK voetbal.
1962
Lancering van de eerste communicatiesatelliet Telstar.
1975
Overleden : Achille Van Acker (77), Belgisch politicus.
1976
Bij de chemische fabriek Icmesa in het Italiaanse stadje Seveso komt een uiterst giftige gaswolk vrij. Pas na twee weken beseffen de autoriteiten de omvang van de milieuramp.
1985
De Franse geheime dienst pleegt met twee bommen een aanslag op de Rainbow Warrior, het schip van Greenpeace dat ligt in de haven van Auckland (Nieuw-Zeeland). Fotograaf Fernando Pereira sterft hierbij.
1985
Na veel weerstand tegen de nieuwe smaak van cola herintroduceert Coca-Cola de oude formule onder de naam Coca-Cola Classic.
1991
De Liefkenshoektunnel ten noorden van Antwerpen onder de Schelde wordt geopend.
2003
Astronomen vinden in een bolvormige sterrenhoop een planeet, ruim 2 keer zo zwaar als Jupiter, van 13 miljard jaar oud, veel ouder dan alle tot dan toe gevonden planeten.
De betonie of het koortskruid (Stachys officinalis, synoniem: Betonica officinalis) is een plant uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De soort staat op de Nederlandse- en Belgische Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en sterk afgenomen.
De betelolie die uit de bladeren gehaald kan worden bevat betel-fenol of chavibetol (3-hydroxy-4-methoxyalkylbenzeen)
Engels : Purple betony, Wood betony of Bishop's wort Duits : Heil-Ziest of ook Echte Betonie, Flohblume, Pfaffenblume, Zahnkraut of Zehrkraut Frans : L'Épiaire officinale of bétoine
betonie in bloei
De plant wordt 30-90 cm hoog en bloeit van juni tot augustus met paarsrode, soms witte bloemen. De bloemen vormen een dichte schijnaar. De meeste bladeren zitten in een wortelrozet. De onderste bladeren hebben een lange bladsteel en de bovenste bladeren hebben een korte bladsteel. De bladeren hebben een netvormige nervatuur. De kantige stengel is onvertakt en heeft korte haren.
De betonie komt voor op graslandhellingen en aan bosranden op niet te droge, lemige en kalkrijke grond. De plant wordt ook als sierplant gekweekt.
In de Griekse en Romeinse oudheid werd de Betonie veel als braakmiddel en bij het stelpen van bloed toegepast. Pedanius Dioscorides beschreef al de werking op het zenuwstelsel en Antonia Musa beschreef in De Herba Vettonica 47 kwalen, waartegen betonie als geneeskrachtig kruid gebruikt kon worden. In de Middeleeuwen werd de plant gebruikt bij bezweringen. Tegenwoordig worden de in de plant voorkomende werkzame stoffen gebruikt bij aandoeningen van de luchtwegen, diarree en blaasontsteking.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 9 juli 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 9 juli
1595
De Mysterium Cosmographicum van Johannes Kepler wordt gepubliceerd.
1816
Argentinië verklaart zich onafhankelijk van Spanje.
1856
Overleden : Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro di Quaregna e Cerreto (79), Italiaans wetenschapper vooral bekend door de wet van Avogadro (1811) en de naar hem genoemde constante van Avogadro.
1922
Johnny Weissmuller zwemt als eerste mens onder de minuut op de 100 meter vrije slag; in Alameda brengt de latere filmster (Tarzan) het wereldrecord op 58,6.
1932
Overleden : King Camp Gillette (77), Amerikaans uitvinder van het scheermesje.
1945
De Nederlandse minister van financiën, Piet Lieftinck, stelt de geldzuivering in: vóór 14 juli moeten alle bankbiljetten van 100 gulden worden ingeleverd.
1982
Een Boeing 727, Pan Am vlucht 759, stort neer in Kenner, Louisiana. Alle 145 inzittenden en acht mensen op de grond komen om het leven
2006
In Irkoetsk, in Rusland, stort een airbus A310 neer. Minstens 124 mensen, waaronder ook westerlingen, komen om
Betelpeper of Sirih (Piper betle) (soms afgekort tot Betel) is een plant uit de familie van de Peperachtigen en is vooral bekend door het gebruik van het betelkauwen (in Indonesië: het kauwen van de Sirih-Pinang).
De noot is al eeuwen geliefd om zijn opwekkende werking.
De betelolie die uit de bladeren gehaald kan worden bevat betel-fenol of chavibetol (3-hydroxy-4-methoxyalkylbenzeen)
Engels : betel Duits : Betelpfeffer ook Betel Frans : bétel
betelpeperplant auteur : Ananda
De Betelpeper is een kruid waarvan de bladeren medische eigenschappen hebben. Het is een meerjarige, groenblijvende klimplant met hartvormige bladeren en witte samengestelde bloemtrossen. Van origine komt de plant uit Maleisië, maar hij komt nu ook veelvuldig voor in India, Sri Lanka en Indonesië. De beste variëteit van de betelpeper is de "Magahi" variant die wordt gekweekt bij Patna in Bihar, India.
Meest bekend is het gebruik van de bladeren bij het kauwen van de Arecanoot (Betelkauwen). Deze soort van gebruik is vaak diep verankerd in de oude tradities van het Verre Oosten (Oost- en Zuidoost-Azië en Micronesia).
- Betelbladeren worden ook gebruikt als stimulans, als antiseptisch middel en om de adem te verfrissen. - In de ayurvedische geneeskunst worden de bladeren gebruikt als een afrodisiacum. - In Maleisië wordt het gebruikt tegen hoofdpijn, artritis en pijn van de extremiteiten. - In Thailand en China in gebruik tegen kiespijn. - In Indonesië gebruikt als antibiotica. - Wordt ook gebruikt bij darmklachten, constipatie en om de lactatie te bevorderen.
Een gerelateerde plant de Piper sarmentosum, die gebruikt wordt bij het koken, wordt wel de "wilde betelplant" genoemd.
De betelpalm (Areca catechu) is een rechtopstaande tot 15 meter hoge palm in het genus Areca. De stam is slank met onduidelijke bladlittekens. De bladeren zijn geveerd en meestal tot 2 m lang, ze zijn zijdelings uitstaand en aan de top iets overhangend. De deelblaadjes staan zeer dicht opeen.
De betelpalm is afkomstig uit Indonesië en wordt veel in Zuidoost-Azië gekweekt. Engels : areca palm of de areca nut palm Duits : Betelnusspalme (Areca catechu) ook Katechupalme of Arekapalme Frans : palmier à bétel
Betelpalm met vruchten auteur : Pamri
De bloemen zijn klein, lichtgeel en zitten in fijnvertakte bloeiwijzen, de er uit de verte als poederkwasten uitzien. De bloeiwijzen en later de vruchttrossen zitten hoog aan de stam aangehecht, vlak onder de gladde, groene bladschedenbundel. De vruchten zijn geel tot oranje, rond tot eivormig en tot 6 cm groot.
De Nederlandse Vereenigde Oostindische Compagnie speelde een belangrijke rol in de betelhandel. Vanuit Indië exporteerden zij de noot naar Europa, de Arabische landen en China. Er waren plantages op o.a. Timor en Soemba.
Tegenwoordig zijn er plantages in diverse landen waaronder in India.
Zaadjes van de betelpalm kiemen in enkele weken. Ze worden in het westen opgekweekt in broeikassen. De kleine palmboompjes worden via bloemenzaken en -markten verkocht. De betelpalm kan niet tegen direct zonlicht en is niet vorstbestendig.
jonge betelpalm (Areca catechu) gebruiker : Christophe CC 3.0
auteur : Groucho M
(1) 
auteur : Dumi
