Bijen (Apidae) zijn een groep van insecten behorend tot de orde vliesvleugeligen (Hymenoptera). Bijen verschillen van de meeste andere (carnivore) vliesvleugeligen door het dieet van nectar en stuifmeel, ook de larven leven hiervan. Biologisch gezien hebben de bijen echter géén eigen groep. Alle soorten bijen behoren tot de superfamilie Apoidea, waartoe ook alle graafwespen behoren.
Engels : Bees Duits : Bienen Frans : abeilles
bijen op zoek naar stuifmeel auteur : Aconcagua CC 3.0
Bijen verkrijgen hun voedsel uit nectar en stuifmeel van bloemen. Op deze manier vormt de bij de belangrijkste schakel in het proces van bestuiving, dat verantwoordelijk is voor zo'n dertig procent van al het menselijk voedsel.
Naast zijn rol als bestuiver staat de bij vooral bekend om zijn honing, hoewel slechts enkele bijensoorten (voornamelijk de honingbij) deze zoete stof aanmaken.
bij bedekt met stuifmeel op paardenbloem auteur : Guérin Nicolas CC 3.0
Tegenwoordig zijn er circa 20.000 bijensoorten bekend, hoewel het eigenlijke aantal waarschijnlijk hoger ligt. Bijen komen voor op ieder continent, met uitzondering van Antarctica, in alle ecosystemen waarin tweezaadlobbige planten groeien.
Men onderscheidt onder andere eusociale bijen en solitaire bijen. Hommels behoren ook tot de bijen, ze kunnen beschouwd worden als bijen met een langere beharing, hierdoor kunnen ze in koelere streken overleven.
Bijen kunnen last krijgen van besmettelijke ziektes, waaronder de Acariose (mijtbesmetting).
Biikebrennen is een traditioneel volksfeest in Noord-Friesland, in de Duitse deelstaat Schleswig-Holstein en Zuid Jutland, waarbij op Sint Pieter (21 februari) grote brandstapels (de biike) worden opgeworpen. Elk dorp en veel boerderijen en buurtschappen hebben hun eigen biike. Bij veel biikes vinden nog andere feestelijke activiteiten plaats, zoals toneel en zingen. Op de eilanden Föhr/Feer, Amrum/Oomram en Sylt/Sal hebben zich allerlei tradities ontwikkeld, zoals het pogen om de biikes van de buurdorpen voortijdig te vernielen. Op de vastewal is in de eerste helft van de 20e eeuw weinig aan het biikefeest gedaan, maar na de Tweede Wereldoorlog is de traditie in ere hersteld.
oude tekening van biikebrennen op Sylt
In Noord en Oost Nederland komt een soortgelijk gebruik vuur voor, het paasvuur branden, het wordt in Twente ook wel Boakebraandn genoemd. Het betreft hier eveneens grote vuren, maar deze worden niet rond Sint Pieter, maar op Eerste Paasdag gebrand.
een biike wordt klaargemaakt voor het spektakel auteur : Martin Borus
Over de oorsprong van het biikebrennen bestaan verschillende theorieën. Met de biike zou het komende voorjaar worden verwelkomd. De stropop die in sommige dorpen op de brandstapel staat zou dan de winter voorstellen die door de warmte wordt verteerd. Er wordt ook wel gedacht aan de biike als symbolische vuurtoren, wellicht zelfs als opvolger van de primitieve lichtbakens die in de 17e en 18e eeuw werden opgezet voor de zeevaarders en met name de vele mannen die mee waren op walvisvaart. Dat zou de naam van het feest 'baken branden' verklaren.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 20 augustus 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 20 augustus
1672
Tijdens een volksoproer, opgezet door de Oranje partij van Willem III van Oranje-Nassau, worden Johan de Witt en Cornelis de Witt opgehangen. Prins Willem III wordt stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Overijssel, Groningen en Westerwolde.
1814
Overleden : Paus Pius X (79), geboren als Giuseppe Melchiorre Sarto.
1823
Overleden : Paus Pius VII (80), geboren als Luigi Barnaba Chiaramonti.
1833
De Afro-Amerikaanse slaaf Nat Turner begint een slavenopstand tegen de zuidelijke plantage-eigenaren in Southampton County, Virginia.
1912
Overleden : William Booth (73), Brits stichter van het Leger des Heils.
1960
De honden Belka en Strelka, een dag eerder gelanceerd aan boord van Spoetnik 5, keren als eerste dieren levend terug van een ruimtereis.
1968
In Tsjechoslowakije komt met de inval van troepen van USSR en Warschaupact abrupt een einde aan de door Alexander Dubcek aangestuurde Praagse Lente.
2001
Overleden : Sylvia Millecam (45), Nederlands actrice en tv-persoonlijkheidr.
2008
In Madrid komen 153 mensen om het leven bij een vliegtuigcrash en 19 zijn gewond. Het vliegtuig wilde naar Las Palmas, maar 1 van de motoren ontplofte meteen na de start.
2009
In het Belgische Kleine-Brogel wordt de hoogste dagtemperatuur ooit gemeten: 38,2 °C.
Bigorexia is een stoornis waarbij sprake is van een sportverslaving. Wie aan bigorexia lijdt, kan niet meer zonder sport en voelt zich 'onwel' waarneer hij of zij geen sportieve activiteiten kan uitvoeren. Bigorexia komt voor bij zowel hardlopers als bij bodybuilders die 'verslaafd' zijn aan het ontwikkelen van spieren en er breed uit willen zien. Mensen die aan Bigorexia lijden hebben het idee dat het lichaam te weinig spieren heeft en teveel vet bevat.
De sporter heeft (ten onrechte) het idee zijn lichaam te weinig spieren en teveel vet bevat. Bigorexia is het omgekeerde van anorexia nervosa (een eetstoornis). Iemand met anorexia ziet in de spiegel veel lichaamsvet, terwijl de patienten vaak mager zijn. Bij bigorexia zien sporters zichzelf als een 'iel' persoon zonder spieren, terwijl zij in werkelijkheid vaak groot en gepierd zijn. Bigorexia gaat overigens niet alleen over het 'gespierd' willen worden. Omdat er een stofje in het lichaam wordt aangemaakt, endorfine, krijgt de sporter tijdens het beoefenen van de sport een euforisch gevoel. Dit gevoel kan verslavend werken wanneer de sporter steeds op zoek gaat naar dit gevoel.
De oorzaken van bigorexia kunnen zeer uiteenlopend zijn. Chemisch zou het als volgt uitgelegd kunnen worden; door intensieve sportbeoefening maakt het lichaam endorfine aan. Deze endorfine is in staat om het lichaam in een staat van euforie te brengen, zodat de sporter zich extra goed gaat voelen. Door de endorfine gaat de sporter steeds opnieuw op zoek naar dat aangename gevoel. Wanneer de sporter dit extraam vaak doet, wordt het een dwangmatige gewoonte.
Het verslavende effect heeft naast een chemische kant ook een psychologische kant, die de biochemische oorzaak echter niet tegenspreekt. Mensen die sport beoefenen als verslaving, handelen op deze manier om hun zelfrespect te vergroten. De sporter wordt zich bewust van zijn fysieke mogelijkheden en uithouding. De sporter voelt zich trots en wil zichzelf nog meer verbeteren door te trainen en te blijven trainen.
Ten slotte is er nog het lichamelijk aspect dat zorgt voor een sportverslaving. Vaak willen dwangmatige sportbeoefenaars hun spiegelbeeld verbeteren. Zij hebben een negatief zelfbeeld en willen dit veranderen door veel te sporten, spieren te kweken en vet te verbranden.
Iedereen die een sport beoefend, kan leiden aan bigorexia. Uit onderzoek is echter gebleken dat bigorexia met name voorkomt onder bodybuilders en hardlopers. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat iedereen die de hardloopsport beoefend of bodybuilder is gelijkt aan deze ziekte lijdt. Integendeel. Iedereen vergroot graag zijn of haar zelfrespect en sport voor zijn plezier, maar wanneer dit dwangmatig gaat worden en het sociaal leven onder het sporten gaat leiden, is er meer aan de hand.
deze heeft ook een complex
Wat de belangrijkste symptomen zijn voor bigorexia is moeilijk te zeggen. Het verschil met een 'normale' sporter wordt pas duidelijk wanneer het gedrag van mensen in het dagelijks leven drastisch veranderd. Uiteindelijk zal iemands leven, die aan bigorexia lijdt, alleen nog om de sport: de vrije tijd wordt volledig aan sportbeoefening gewijd, de keuze van een partner wordt beperkt tot dezelfde sportomgeving en de training wordt een ritueel waarvan niet afgeweken mag worden. Sportbeoefening wordt een obsessie die het leven gaat beheersen.
Hoewel een sportverslaving ernstig klinkt, heeft het voor een bepaalde groep personen een postieve werking. Intensieve sportbeoefening kan de rol overnemen van een emotioneel verdovend middel en verhinderen dat belangrijk psychisch leed opnieuw komt opduiken. Sommige depressies kunnen op die manier onderdrukt worden. Een groot aantal bigorexia-patienten heeft jaren geleden te maken gehad met alcohol of drugsverslavingen. Deze verslaving heeft hij/zij vervangen voor de veel gezondere sportverslaving die op den duur dezelfde emoties uitschakeld.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 19 augustus 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 19 augustus
14
Overleden : Gaius Iulius Caesar Octavianus (Augustus) (76), eerste princeps van Rome
1458
Pius II, geboren als Enea Silvio Piccolomini, wordt paus.
1662
Overleden : Blaise Pascal (39), Frans filosoof, wis- en natuurkundige.
1692
In Salem, Massachusetts worden vijf vrouwen en een geestelijke geëxecuteerd nadat ze schuldig werden bevonden aan hekserij.
1814
Overleden : James Watt (83), Schots uitvinder.
1919
Als gevolg van het verdrag van Rawalpindi wordt Afghanistan onafhankelijk van Groot-Brittannië.
1940
Eerste vlucht van de B-25 Mitchell bommenwerper.
1960
Lancering van Spoetnik 5 met als opvarenden de honden Belka en Strelka.
1960
In Moskou wordt Gary Powers, de piloot van het neergehaalde Amerikaanse U-2 vliegtuig, door de Sovjet-Unie veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf voor spionage.
1977
Overleden : Groucho Marx (86), Amerikaans-Joods komiek en acteur.
1991
Michail Gorbatsjov wordt in Moskou door een Comité voor de Noodtoestand aan de kant gezet.
1996
Overleden : Mandus De Vos (60), Vlaams theater-, tv- en filmacteur (Bonavontuur Verastenhoven uit De Collega's).
De bigkikker komt voor in tropisch Afrika; van Senegal tot Somalië en via Zambia en Mozambique tot in Zuid-Afrika. Zanderige en vochtige streken hebben de voorkeur, liefst in bossige omgevingen met veel vegetatie en het is een typische bodembewoner die nooit klimt. Deze soort is een van de weinige kikkers die echt diepe holen onder de grond graaft, en niet vaak bovenkomt behalve als het regent. Dan kruipen de kikkers massaal naar boven om te jagen en omdat ze kunnen verdrinken. Ze zijn dan massaal bovengronds te zien wachtend in de bladerlaag op prooidieren, bij droogte kruipen de kikkers weer in het hol. Ook de eitjes worden in een tunnel gelegd, waarna de pas uitgekomen kikkervisjes zich in een ondergronds vijvertje ontwikkelen. Ook worden de larven wel door de ouderdieren naar vijvertjes gebracht, waar ze een belangrijke voedselbron zijn voor schildpadden.
bigkikker
De bigkikker wordt maximaal 4 centimeter lang en heeft een rond en dik lichaam met kleine achterpootjes waarmee niet goed gesprongen kan worden. De kop is zo klein en met het lichaam vergroeid dat het lijkt of er een deel van af is gehaald; vandaar de wetenschappelijke geslachtsnaam hemisus, wat half betekent. Deze afgeplatte kop wordt gebruikt om te graven, de puntige snuit wordt in de grond gewoeld, en de zeer brede voorpoten slaan het zand naar achteren. De basiskleur is lichtbruin met over het hele lijf kleine ronde vlekjes die meestal donkerbruin tot -groen zijn.
Het voedsel bestaat uit termieten, ook soorten die gemeen bijten en/of erg giftig zijn, de pad-achtige kikkers hebben een erg dikke huid. Ook mieren en wormen worden wel eens gegeten. De belangrijkste vijand is het weer; bij aanhoudende droogte overleven de kikkervisjes het niet.
Vaak kent de bigkikker zeer goede of juist zeer slechte jaren, waardoor het aantal exemplaren het ene jaar sterk achteruit gaat en enkele jaren later weer sterk toeneemt. Veel soorten schildpadden eten graag de larven en in gebieden met veel schildpadden is de bigkikker vaak zeldzamer.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 18 augustus 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 18 augustus
1227
Overleden : Dzjengis Khan, Mongools leider.
1503
Overleden : Paus Alexander VI (72), paus van 1492 tot 1503.
1559
Overleden : Paus Paulus IV (83), paus van 1555 tot 1559.
1587
Virginia Dare, kleindochter van gouverneur John White wordt het eerste Engelse kind, geboren in Amerika.
1850
Overleden : Honoré de Balzac (51), Frans schrijver.
1868
Helium wordt door de Fransman Pierre Janssen ontdekt.
1877
De Amerikaanse astronoom Asaph Hall ontdekt de manen van Mars. Hij noemt ze Phobos en Deimos.
1940
Overleden : Walter Chrysler (65), Duits-Amerikaans autofabrikant.
1947
Op een marinescheepswerf in Cadiz, Spanje, ontploft een munitieloods. 147 omwonenden sterven, talloze huizen en gebouwen worden verwoest.
1950
Julien Lahaut een Belgisch politicus, wordt vermoord, waarschijnlijk omdat hij op 11 augustus 1950 tijdens de eedaflegging van Prins Boudewijn, 'Vive la république' zou hebben geroepen.
1960
De eerste anticonceptiepil komt op de markt.
1989
Overleden : Bert Oosterbosch (32), Nederlands wielrenner.
Biggenkruid (Hypochaeris) is een klein geslacht uit de composietenfamilie (Compositae of Asteraceae). In België en Nederland kwamen/komen drie soorten voor :
- Gevlekt biggenkruid (Hypochaeris maculata) (in Nederland uitgestorven) - Gewoon biggenkruid (Hypochaeris radicata) - Glad biggenkruid (Hypochaeris glabra)
Het gevlekt biggenkruid (Hypochaeris maculata) is een kruidachtig overblijvende plant van de familie der composieten.
Het komt voor in de Belgische Ardennen. In Nederland is de plant uitgestorven. De bladeren waarop roodachtige middennerven zich aftekenen en vaak gekenmerkt zijn door zeer eigenaardige bruine vlekken, vormen op de grond een heldergroene rozet. Op ongeveer 30 à 40 cm. hoogte dragen de stengels één of meer citroengele bloemkopjes. Deze hebben een doorsnede van 4 tot 5 cm. Het gevlekte biggenkruid is een bedreigde plant.
Engels : Spotted Cats-ear Duits : Geflecktes Ferkelkraut Frans : porcelle tachetée, porcelle à feuilles tachées
foto : Pedro Tenorio Lezama
Gewoon biggenkruid (Hypochaeris radicata) is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De plant heeft vertakte, onbehaarde stengels die met melksap gevuld zijn. De soort wordt 20-60 cm hoog en groeit op allerlei grazige plaatsen.
De bloem is geel. Er zijn alleen lintbloemen aanwezig. De buitenste lintbloemen zijn groen of grijs aan de onderzijde. Het hoofdje heeft een doorsnede van 2,5-4 cm.
Het hoofdje zit op een kale, bovenaan vertakte stengel met kleine schutblaadjes. De bloeiperiode loopt van juni tot september.
De bladeren vormen een breed langwerpig bladrozet, dat getand kan zijn of afgeronde insnijdingen kan hebben. Meestal zijn ze ruwbehaard. De eindlob is afgerond.
Gewoon biggenkruid draagt een nootje met een lichtbruine haarkroon.
Engels : Common Cat's-ear Duits : Ferkelkraut Frans : porcelle enracinée, salade-de-porc
glad biggenkruid Hypochaeris glabra
Glad biggenkruid (Hypochaeris glabra) is een éénjarig bloeiend kruid.
Tijdens de bloei heeft de plant kleine bladrozetten met langwerpige bladen. De grootste breedte zit boven het midden. Ze zijn veerspletig tot getand.
Verspreiding : Wereld : Klein-Azië en Noordwest-Afrika en West-, Midden- en Zuid-Europa. Ingevoerd in Noord-Amerika en op enige plaatsen op het zuidelijk halfrond, o.a. in Australië.
Glad biggenkruid geeft de voorkeur aan verstoorde plaatsen, zoals wegbermen, boomgaarden en tuinen, alsmede graslanden, bossen en struikgewas.
Het wordt gewoonlijk gevonden in overbeweide weidegronden. De gele bloemen van het gladde biggenkruid lijken op de paardenbloem bloemen en zaden die worden verspreid door de wind. Teelt kan worden gebruikt om glad biggenkruid onder controle te houden, maar begrazing, maaien of branden kunnen de groei en kieming van zaden niet tegenhouden. Hoewel glad biggenkruid wijdverbreid is, lijken de effecten relatief klein zijn.
Engels : Smooth Cat's-ear Duits : Kahles Ferkelkraut Frans : Porcelle des sables, porcelle glabre
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 17 augustus 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 17 augustus
1740
Kardinaal Prospero Lorenzo Lambertini wordt gekozen tot Paus Benedictus XIV.
1833
De Royal William, het eerste stoomschip dat de Atlantische Oceaan over zou steken, vertrekt uit Nova Scotia.
1859
De Amerikaanse posterijen zetten vanaf vandaag een nieuw voertuig in: de luchtballon.
1970
Lancering van Venera 7, het eerste ruimtetuig dat op Venus landt.
1970
In het Duitse Melz wordt een archeologische vondst gedaan, de Hellebaarden van Melz.
1977
Als eerste oppervlakteschip bereikt de Russische nucleaire ijsbreker Arktika de noordpool.
1980
Overleden : Tex Avery (72), Amerikaans tekenaar.
1982
Productie van de eerste cd ter wereld door het Philipsonderdeel Polygram.
1983
In Blankenberge wordt een zesling geboren: Bruno, Tom, Jelle, Arne, Veerle en Lode zijn allen kerngezond.
1996
Overleden : Max Wildiers (92), Belgisch filosoof.
1998
De president van de Verenigde Staten, Bill Clinton geeft toe een "onbehoorlijke" relatie te hebben gehad met Monica Lewinsky, een stagiare van het Witte Huis.
2005
Het Duitse hooggerechtshof verbiedt een herdenkingsmars ter ere voor Rudolf Hess.
2007
Overleden : Jos Brink (65), Nederlands (hoorspel)acteur, cabaretier, musicalster en -producent, columnist, schrijver, predikant, radio- en tv-presentator
De Big Mac-index, een schepping van het Britse weekblad The Economist, is een informele berekeningswijze van koopkrachtpariteit. De index maakt een vergelijking tussen de verschillende valuta's ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Door de koopkracht van de dollar te vergelijken met die van een andere valuta, kan men zien hoeveel dollars die munt 'eigenlijk' waard is en of de wisselkoers te hoog of te laag is. De koopkrachtvergelijking doet men in dit geval heel eenvoudig: door te kijken naar de prijs van een Big Mac bij McDonald's. Zo kan men een voorspelling maken van de wisselkoersen.
big-mac
Zo kostte een Big Mac in juni 2005 in vier Amerikaanse steden gemiddeld $ 3,06 en in de Eurolanden gemiddeld 2,91. Voor $ 3,06 kon men hetzelfde kopen als voor 2,91 de 'werkelijke' waarde van een euro zou dus 3,06/2,91 = 1,05 dollar zijn. Dat betekent dat de wisselkoers van dat moment ($ 1,23 voor een euro) 17% te hoog was. Volgens dezelfde redenering was de Russische roebel 52% ondergewaardeerd en de Noorse kroon 98% overgewaardeerd.
De Big Mac-index bestaat sinds 1986 en wordt tweemaal per jaar gepubliceerd. In januari 2004 heeft The Economist ter vergelijking de Tall Latte index berekend, gebaseerd op de prijs van een kopje koffie bij Starbucks. De bank UBS kwam in 2003 met "Working time needed to buy a Big Mac", een index van arbeidsproductiviteit die geïnspireerd is op de Big Mac-index.
De rechtvaardiging van deze index is dat een Big Mac een soort 'mandje' van producten is (vlees, brood, sla, maar ook arbeid en elektriciteit), dus een redelijke doorsnee van het prijsniveau in een economie. Aangezien McDonald's bijna overal gevestigd is en overal lokaal inkoopt, is de vergelijking interessant. Het blad zelf noemt het "a more fun way to understand exchange rates than textbooks."
Pam Woodall auteur : The InsightBureau
De Big Mac-index is bedacht door Pam Woodall, een redactrice van The Economist.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 16 augustus 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 16 augustus
1705
Overleden : Jakob Bernoulli (50), Zwitsers wiskundige.
1896
Skookum Jim Mason vindt een rijke goudader in Klondike (Noord-west Canada). Binnen een jaar komen minstens 50.000 mensen hun geluk beproeven.
1944
Eerste vlucht van de Junkers Ju 287.
1954
In een kloof bij Farahzad, Iran komen minstens 2000 Islamitische pelgrims om na heftige regenval en de vloedgolf die daardoor ontstaat.
1958
De eerste trans-Atlantische telegraafkabel wordt in gebruik genomen, waarbij koningin Victoria een felicitatietelegram verstuurt aan president James Buchanan.
1962
De Britse popgroep The Beatles vervangt drummer Pete Best door Ringo Starr.
1969
Tweede dag van het Woodstock Music and Art Festival.
1977
Overleden : Elvis Aaron Presley (42), Amerikaans zanger.
1978
Drie Amerikanen bereiken met hun ballon 'Double Eagle II' het Ierse luchtruim, waarmee de eerste trans-Atlantische ballonvlucht is geslaagd; de drie besluiten door te gaan naar Frankrijk, waar ze een dag later landen.
1987
Een McDonnell Douglas MD-82 vlucht 255 van Northwest Airlines stort neer bij het opstijgen van Detroit Metropolitan Airport in Romulus, Michigan (Detroit), 155 passagiers en bemenningsleden sterven. Enige overlevende is de 4 jaar oude Cecelia Cichan.
2005
Vlucht 708 van West Caribbean Airways stort neer nabij Machiques in Venezuela, de 160 inzittenden sterven.
De theorie van de Big Five geeft vijf dimensies waarmee het karakter, ofwel de persoonlijkheid, van personen beschreven kan worden door van elk van die dimensies aan te geven of die meer of minder van toepassing is op die persoon. De Big Five is oorspronkelijk gebaseerd op een Amerikaans onderzoek naar het gebruik van alle bijvoeglijk naamwoorden waarmee proefpersonen het karakter van een hun bekende persoon beschreven. Later is dit onderzoek in andere (meest Westerse) talen herhaald en ook met meer woordsoorten.
De theorie van de Big Five is niet de eerste theorie die de persoonlijkheid uitdrukt in een bepaald aantal termen. Bekende voorgangers van de Big Five waren onder meer de vier temperamenten van de oude Grieken, de 16-factortheorie van Raymond B. Cattell en de driedimensionale theorie van Hans Eysenck. De theorie van de Big Five is de meest recente in deze reeks
De vijf dimensies zijn van een hoog en breed algemeen betekenisniveau. Daarom zijn aanduidingen met abstracte termen uit de psychologie, zoals 'extraversie' of 'neuroticisme', beter dan aanduidingen met woorden die in de omgangstaal een heel specifieke betekenis hebben, zoals 'vriendelijkheid'. De Nederlandse Big Five onderzoekers Wim Hofstee en Boele de Raad, hebben voor de vijfde dimensie een iets ander label gekozen dat beter aansluit bij hun onderzoeksgegevens: Intellectuele autonomie.
1.Extraversie (tegenover introversie). Engels: Extraversion of Extroversion. 2.Meegaandheid (tegenover wantrouwend). Engels: Agreeableness. 3.Zorgvuldigheid (tegenover laksheid en gebrek aan motivatie). Engels: Conscientiousness 4.Emotionele stabiliteit (tegenover Neuroticisme) Engels: Emotional Stability t.o Neuroticism. 5.Openheid voor Ervaringen/Intellect/Creativiteit Engels Openness to Experience en Intelligence
De dimensies 1 en 4 hebben sterke overeenkomst met twee van de drie dimensies van Hans Eysenck. Zijn derde dimensie 'psychoticisme', had hij vooral ontleend aan het onderzoek van psychiatrische patiënten. Die dimensie hoeft dus ook niet aanwezig te zijn in de persoonsbeoordelingen van grote groepen 'gezonde' mensen. Eysenck erkende ook de intelligentie als aparte dimensie, maar nam die niet op in zijn model.
Een Engelstalig memotechnisch middeltje is het acroniem OCEAN: Openness, Conscientiousness, Extraversion, Agreeableness en Neuroticism.
Hans Eysenck auteur : Sirswindon at en.wikipedia CC 3.0
De Big Five is gebaseerd op een onderzoek naar álle woorden - oorspronkelijk alleen adjectieven - die in woordenboeken te vinden zijn waarmee persoonlijkheidskenmerken van mensen kunnen worden aangeduid. Na een proces van samenvatting van dit grote aantal woorden tot een paar honderd kernbegrippen werden vragen gemaakt voor vragenlijsten. Bijvoorbeeld: Hoe slordig (is die persoon gewoonlijk)? Aan grote groepen mensen werden die vragenlijsten vervolgens voorgelegd met de vraag een hen goed bekende ander te beoordelen op al die kernbegrippen. Op de antwoorden werden statistische technieken losgelaten (o.a. factoranalyse) om te zien hoe deze antwoorden bleken samen te hangen in patronen of clusters van woordbetekenissen. Oorspronkelijk kwamen Amerikaanse onderzoekers uit op de vijf centrale persoonlijkheidsdimensies die nu onder de naam Big Five bekend geworden zijn. Volgende onderzoeken in andere (Westerse) talen, waaronder het Nederlands, bevestigden dit vijf-factoren model. Elk van deze vijf dimensies heeft extremen van heel sterk naar heel zwak aanwezig (bij deze persoon). De vijf dimensies zijn dus de hoofdcategorieën van de woorden waarmee wij anderen beschrijven als wij kenmerken van hun persoonlijkheid onder woorden brengen, in gedachten voor onszelf, of uitgesproken (en uitgeschreven of getypt) tegenover anderen.
Uit verschillende onderzoeken is trouwens gebleken dat als mensen het karakter van hun huisdieren of paarden beschrijven er uit een statistische samenvattende analyse dezelfde vijf factoren komen.
Ook bij beoordelingen van kinderen door hun ouders of leraren zijn deze vijf factoren door de computers duidelijk als onderliggende dimensies tevoorschijn te halen. Maar dit pas in de loop van de schoolleeftijd, niet bij beschrijvingen van heel jonge kinderen.
Er zijn onderzoeken in sommige (Westerse) talen (o.a. het Italiaans) waar de vijf factoren niet goed naar voren komen. Ook in niet-Westerse talen kan het best zijn dat mensen in andere hoofdcategorieën over persoonlijkheidstrekken denken. Dat wordt nog onderzocht.
De vijf factoren zijn van een abstract en breed betekenisniveau en verschillende auteurs hebben ze verschillende namen gegeven, waardoor de onderlinge overeenstemming tussen de theorieën en de daarbij horende vragenlijsten soms niet altijd even duidelijk is. Bovendien klinken in veel van de gebruikte benamingen soms sterke sociale of morele wenselijkheden door die een goed begrip en acceptatie van de verschillen behoorlijk kan bemoeilijken. Hier zullen ze worden aangeduid in termen van een begrippenpaar, dat wil zeggen als een dimensie waarvan de uitersten aan weerskanten evenwaardig op een betekenisvolle manier tegenover elkaar staan.
1) Introversie tegenover Extraversie : Een klassiek begrippenpaar dat midden vorige eeuw door de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung een leerling van Sigmund Freud - is ontwikkeld, die er een naar binnen dan wel naar buiten gerichte energie, aandacht en oriëntatie mee aanduidde. Extraverte mensen zijn opgewekt, emotioneel betrokken bij anderen en zoeken graag het gezelschap. Doorgaans zijn ze levendig, spraakzaam en spontaan en werken ze graag in een teamverband. Introverte mensen zijn afstandelijk en gereserveerd en gaan graag hun eigen weg. Zij hebben de neiging om drukte en gezelligheid te mijden en kunnen goed alleen zijn. Inmiddels is ook wel duidelijk dat deze extraverte of introverte geneigdheid met biologische en genetische factoren samenhangt. Zo hebben extraverten mensen een lager arousal niveau wat wil zeggen dat zij meer prikkels nodig hebben om zich prettig en productief te voelen; en zij zullen dus ook voortdurend naar deze prikkels op zoek gaan, terwijl introverte mensen zich veel beter thuis voelen in een relatief prikkelschaarse omgeving. In het Engels wordt deze dimensie Extraversion of Extroversion genoemd
2) Rust tegenover Onrust : Deze factor drukt uit wat mensen laten zien in emotionele of stressvolle situaties. Rustige mensen zijn emotioneel stabiel en moeilijk uit balans te brengen. Gewoonlijk hebben ze een gelijkmatig humeur, zijn ze kalm en ontspannen en benaderen ze stresssituaties op een rustige en rustgevende manier. Ze lijken, uiterlijk gezien, nauwelijks problemen te kennen en in extremis kan dit leiden tot een zorgeloze, trage en bedaarde instelling. Onrustige mensen zijn rusteloos, snel uitgedaagd en gefrustreerd, prikkelbaar van aard en kunnen heftig reageren op emotionele omstandigheden. In positieve zin kan dit leiden tot een gedreven en bewogen, gepassioneerde manier van leven, maar als de bezorgdheid en de angst om fouten te maken gaan domineren, kan een hoge score op Onrust ook leiden tot het gevoel niet opgewassen te zijn tegen de levensomstandigheden. In Amerikaanse en sommige Nederlandse beschrijving wordt deze dimensie wel als de N- of Neuroticisme-schaal aangeduid omdat hoog op onrust scorende personen een verhoogd risico hebben op bepaalde angststoornissen en depressies. In het Engels wordt deze dimensie Emotional Stability, of omgekeerd: Anxiety genoemd
3) Behoudend tegenover Vernieuwend : Een factor waarvoor nog geen eenduidige term is gevonden en die onder verschillende namen bekend staat, zoals Openheid voor Ervaringen (de O-factor), Ontvankelijkheid en, zoals de Nederlandse onderzoekers Wim Hofstee en Boele de Raad verkiezen: Intellectuele Autonomie. Mensen die hoog scoren op Vernieuwend staan open voor veranderingen, zijn nieuwsgierig, avontuurlijk en rijk aan fantasie. Ze conformeren zich niet graag en hebben belangstelling voor dingen die ongewoon en ongerijmd zijn. Vaak denken ze ook wat abstracter en creatiever en zijn ze gevoelig voor subjectieve ervaringen en belevingen. Mensen die meer aan de Behoudende kant scoren zijn nuchter en praktisch. Zij zullen alles graag bij het oude en vertrouwde willen houden, kijken op een objectieve en logische manier naar problemen en zullen de zaken op en realistische, conventionele manier benaderen, uitgaande van een beproefd recept. Ze gaan graag op zeker en zijn sterk in het beheren en onderhouden van lopende zaken. Ook in het Engels zijn er verschillende benamingen voor deze dimensie, zoals Openness to Experience en Intelligence als het gaat om de vernieuwende kant tot, omgekeerd (zoals bij de 16PF-test), Tough Mindedness als het gaat om de behoudende kant.
4) Wanordelijk tegenover Ordelijk : Deze factor, die ook wel de Zelfcontrole-, de C- of Consciëntieusheid-factor wordt genoemd, geeft informatie over hoe iemand zichzelf en zijn omgeving onder controle heeft en wil hebben. Mensen die hoog op Ordelijk scoren zijn gedisciplineerd en werken planmatig. Zij houden ervan om duidelijke regels op te stellen, afspraken te maken, en zich (en anderen) daaraan te houden. Zij gelden als betrouwbaar, zorgvuldig en georganiseerd en zullen je niet gauw voor verrassingen stellen. Extreme scoorders vinden het moeilijk met onverwachte gebeurtenissen om te gaan en kunnen dan star en moraliserend zijn. Mensen die hoog op Wanordelijk scoren zijn flexibel en minder geneigd zich aan externe regels te houden. Niet uit een gebrek aan normen of waarden, maar omdat ze graag improviseren en liever vertrouwen op hun eigen tegenwoordigheid van geest. Ze verdragen wanorde goed en maken zich meestal niet zo druk over details, wat wel als nonchalant en slordig kan overkomen. In het Engels heet deze factor Conscientiousness
5) Meegaand tegenover Dominant : Ook deze factor wordt op verschillende manieren omschreven, zoals Focus op de Ander tegenover Focus op Zichzelf, Afhankelijk tegenover Onafhankelijk en Vriendelijk (of zelfs: Altruïstisch, de A-factor) tegenover Vijandig of Wantrouwend. De factor laat zien hoe iemand geneigd is zijn omgeving te beïnvloeden, dan wel zich aan te passen aan de beïnvloeding door anderen. Dominante mensen komen goed voor zichzelf op en zijn competitief van aard. Zij némen ruimte. Zij houden ervan om de leiding te nemen, om greep te hebben op de situatie en om invloed uit te oefenen op de gebeurtenissen. Hun optreden is zelfverzekerd, dwingend en kan als overheersend of brutaal worden ervaren. Meegaande mensen zijn coöperatief, bescheiden en behulpzaam en geneigd tot samenwerken. Zij géven ruimte. Ze kunnen zich goed in een ander verplaatsen en zijn geneigd anderen te nemen zoals ze zijn. Hoogscoorders aan de Meegaande kant vergeten echter wel eens om hun eigen mening te uiten en goed voor zichzelf op te komen en zij zullen ook niet gauw het voortouw nemen om verandering in de situatie aan te brengen. In het Engels heet deze factor Independance (aan de dominante kant) en Agreeableness (aan de meegaande kant)
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 15 augustus 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 15 augustus
1248
Eerstesteenlegging van de Dom van Keulen.
1877
In hun uitvindersvete behaalt Edison toch nog een kleine overwinning op Bell: door Edisons toedoen op deze dag zeggen we tegenwoordig "hallo" als begroeting aan de telefoon en niet "ahoy" (Bells keuze).
1909
Oprichting voetbalclub VUC in Den Haag.
1914
Het Amerikaanse stoomschip Ancona is het eerste schip dat door het Panamakanaal vaart. Dit kanaal verbindt de Grote Oceaan met de Atlantische Oceaan.
1940
Eerste nummer van de als ondergrondse krant begonnen La Libre Belgique.
1945
Japan geeft zich over nadat twee steden (Hiroshima en Nagasaki) verwoest werden door Amerikaanse atoombommen. Dit is het einde van de Tweede Wereldoorlog.
1961
In Oost-Duitsland begint men met de bouw van de betonnen Berlijnse Muur.
1967
Overleden : René Magritte (68), Belgisch surrealistisch schilder.
1969
Eerste dag van het Woodstock Music and Art Festival.
1969
Overleden : Stijn Streuvels (97), Vlaams schrijver (pseudoniem voor Frank Lateur).
1990
In de Sovjet-Unie worden Aleksandr Solzjenitsyn en Josef Brodsky in ere hersteld. Zij krijgen hun burgerrechten terug.
1994
Overleden : Wout Wagtmans (64), Nederlands wielrenner.
1996
Sabine Dardenne en Laetitia Delhez worden levend bevrijd uit de kelder in het huis van Marc Dutroux.
1997
Bart de Graaff richt op 15 augustus 1997 een omroep voor jongeren op: Barts News Network. Na zijn dood in 2003 gaat de omroep BNN door het leven als "Barts Neverending Network".
2007
In Peru vallen bij een aardbeving van 8.0 op de schaal van Richter circa 510 doden.
Big Ben is de naam van de grote slagklok die in de toren van het Palace of Westminster in Londen hangt.
toon : E gewicht : 13195 kg doormeter : 2,7 m klepel : 203 kg
Ten onrechte wordt vaak de gehele klokkentoren van het gebouw, die eigenlijk "Saint Stephan's tower" heet, Big Ben genoemd.
Big Ben in Londen auteur : Andreas Tusche
De klok is een van de zwaarste ter wereld. Rondom de klok staat het opschrift:
This bell was cast by George Mears of Whitechapel for the clock of the Houses of Parliament under the direction of Edmund Becket Denison QC in the 21st year of the reign of Queen Victoria in the year of our Lord MDCCCLVIII.
Big Ben is genoemd naar de politicus Sir Benjamin Hall (1802-1867) die vanwege zijn rijzige gestalte Big Ben werd genoemd. Sir Benjamin gaf de aanzet tot de bouw van de toren, die ongeveer 96m hoog is. De grote klok werd geïnstalleerd in 1858. Hij slaat alleen de volle uren. De kwartieren worden geluid door een wekkering van vier kleinere klokken die eromheen hangen. Zowel de toren als het geluid van de klokken (Westminsterslag) hebben wereldwijde bekendheid verworven.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 14 augustus 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 14 augustus
1880
Einde van de bouw van de Dom van Keulen (begonnen 15 augustus 1248) dan zijn uiteindelijk de twee torens voltooid, en daarmee ook de bouw van de kathedraal.
1885
Eerste patent in Japan wordt uitgereikt aan de uitvinder van de anti-roest verf.
1893
Vanaf nu is motorvoertuigen registratie verplicht in Frankrijk.
1920
In Antwerpen wordt de 7de editie van de Olympische Zomerspelen geopend.
1933
Emilio Comici en de gebroeders Dimai beklimmen als eerste de onmogelijk geachte noordwand van de Cima Grande (Drei Zinnen).
1954
Eerste wedstrijd in het betaald voetbal in Nederland gaat tussen Alkmaar '54 en Sportclub Venlo. Het eerste doelpunt wordt gescoord door Klaas Smit. De wedstrijd eindigt in 3 - 0 voor de Alkmaarders.
1956
Overleden : Bertolt Brecht (58), (Oost-)Duits dichter, (toneel)schrijver en toneelregisseur.
1958
KLM-vlucht 607-E van Amsterdam naar New York stort ten westen van Ierland in de Atlantische oceaan. Alle 99 inzittenden komen om. Oorzaak is een oververhitte propeller.
1972
Een Iljoesjin-vliegtuig van de Oost-Duitse vliegmaatschappij Interflug stort neer op een buitenwijk van Oost-Berlijn. 156 mensen komen om.
1980
Op de Poolse Lenin-scheepswerf begint de staking die voor velen als het begin van de val van het communisme in het Oostblok gezien wordt en leidt tot de oprichting van Solidarnosc. Lech Walesa is de aanvoerder van stakingen in Gdansk.
Bifobie is de angst voor biseksualiteit bij medemensen en/of de angst voor de eigen biseksualiteit, alsmede het vijandig en discriminerend gedrag waartoe dit gevoel kan leiden. De term is ontstaan als parallel aan homofobie, lesbofobie en transfobie.
Bifobie komt zowel bij heteroseksuele mensen als bij homo's en lesbiennes voor. De kern van bifobie is immers de opvatting dat men ofwel het één ofwel het ander is of zou moeten zijn. Biseksuelen worden aldus verweten geen kant te 'willen' kiezen, van beide walletjes te willen eten. Ze zouden bijgevolg niet in staat zijn tot een trouwe relatie. Veel bifobe homo's en lesbiennes beschuldigen hen er bovendien van dat ze niet uitkomen voor hun homoseksualiteit om zo te blijven profiteren van de gepriviligieerde status die hetero's genieten. Vele biseksuelen beweren daarentegen dat zij van beide kanten discriminatie ondervinden.
Hoewel in het Nederlands taalgebied de term holebi meer en meer ingeburgerd raakt en men in Engelstalige landen vaak van LGBT (Lesbian - Gay - Bi - Trans) spreekt, betekent dit niet dat bifobie in deze gemeenschap niet meer voorkomt. Soms duiden deze termen op een loutere formele politieke correctheid.
Biezenknoppen (Juncus conglomeratus, synoniem: Juncus subuliflorus) is een dichte pollen vormende, overblijvende plant die behoort tot de russenfamilie (Juncaceae). Het is een plant van natte, zure grond; in schraalgraslanden, duinvalleien, afgravingen, op natte heipaden en op kapvlakten. De plant komt van nature voor in Europa, Noord-Afrika, West-Azië en is van daaruit verspreid naar Noord-Amerika.
De plant wordt 20-100 cm hoog, vormt een kort, gedrongen wortelstok en heeft een dofgroene stengel met ononderbroken merg en twintig tot vijftig ruwe ribben. De doflichtbruine, schedeachtige bladeren zitten onderaan de plant.
De glanzend roodbruine vrucht is een doosvrucht. Op de ingedeukte top van de vrucht zit op een verhoging het restant van de stijl. De iets kleverige vrucht wordt door dieren verspreid.
Biezenknoppen bloeit in mei en juni. De schede van het stengelachtige schutblad is door de weinig ingerolde randen vrij breed. De 2-4 cm lange bloeiwijze is meestal een tot een kluwen ineengedrongen pluim.
(2) 
Pedro Tenorio Lezama
