Bitterzoet Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.
Bitterzoet (Solanum dulcamara) is een vrij algemeen voorkomende, vaste plant uit de nachtschadefamilie (Solanaceae). Volksnamen zijn dolbessen-hout, elf-rank, hoe-langer-hoe-liever, klimmende nachtschade en qualster. De Nederlandse naam is een vertaling van de botanische naam. Dulcis betekent "zoet" en amaris betekent "bitter".
Bitterzoet bevat meerdere glycosiden. Indien met op de stengel kauwt proeft men eerst de bittere smaak van de glycosiden, maar doordat deze door het speeksel worden ontleed en er sacharose vrijkomt, komt de zoete smaak naar voren. De stengels bevatten ook alkaloïden.
Engels : bittersweet, bittersweet nightshade, bitter nightshade, blue bindweed, Amara Dulcis, climbing nightshade, fellenwort, felonwood, poisonberry, poisonflower, scarlet berry, snakeberry, trailing bittersweet, trailing nightshade, violet bloom, en woody nightshade Duits : Bittersüße Nachtschatten (Solanum dulcamara) , of ook Bittersüß en Hundbeere, Mäuseholz, Mausholz, Natter(n)holz, Pissranken, Rote Hundsbeere, Saurebe, Stinkteufel, Süßstoff, Teufelsklatten, Waldnachtschatten, Wasserranke, Wolfsbeere Frans : Douce-amère of Morelle douce-amère
De stengels zijn dun, rankend en aan de basis verhout. De plant windt zich meestal om andere planten. Hierbij kan de plant een lengte van 4 m bereiken, hoewel 1-2 m gebruikelijker is. De bloeiwijze is een enkelvoudig gevorkt bijscherm. De 1-1,5 cm grote paarsblauwe bloemen bestaan uit vijf aan de voet vergroeide kroonbladen. De plant bloeit van juni tot september in trosjes of groepjes van drie tot twintig stuks. De bloemen zijn hangend, stervormig, met vijf paarsblauwe kroonbladen en gele vergroeide meeldraden. De 1 cm grote bessen zijn eerst groen, dan geel, later rood. Ze zijn in rijpe vorm zacht, eetbaar voor vogels, maar giftig voor mensen. De vogels spelen dan ook een belangrijke rol bij de verspreiding van zaden.
De 4-12 cm lange bladen zijn pijlvormig of langwerpig, vaak iets gelobd aan de basis, met een bladsteel tot 3 cm. Zoals bij vrijwel alle Solanum-soorten zijn de bladen giftig.
Bitterzoet komt van nature voor in Europa en Azië, maar is ook elders wijd verspreid, zoals in Noord-Amerika, waar de plant in veel staten als invasieve soort staat geregistreerd. Mede oorzaak hiervan is, dat de plant zich op een veelheid aan ondergronden thuisvoelt: natte grond als moerassen, maar ook droge braakliggende gronden, bos- en heggeranden, en andere rurale gronden.
In Azië loopt het verspreidingsgebied tot China en Japan.
Bitterzoet - de bessen auteur : Guido Gerding CC 3.0
Werkzame stoffen zijn bitterglycosiden, saponine, solaceïne, solaneïne, solsonine en tannine. Giftige stoffen zijn solanine en dulcamarine.
In de volksgeneeskunde werden drie handen gedroogde bladen, samen met 100 g lijnzaadmeel gekookt in een liter (rode) wijn. Men liet het met een ons reuzel inkoken tot een papje. Dit papje werd toegepast bij steenpuisten. Een overdosis leidt onder andere tot verlies van spraak.
In de farmacie wordt de plant voor meerdere huidaandoeningen gebruikt.
De oude Egyptenaren gebruikten de plant al. Voor hen had bitterzoet waarschijnlijk ook een rituele betekenis. Om de nek van de mummie van Toetanchamon werd namelijk een ketting van bessen van de bitterzoet aangetroffen.
In Duitsland hingen de boeren wel eens bitterzoet om de nek van hun vee om het te beschermen tegen kwade geesten. Bitterzoet behoort tot de heksenkruiden.
Bittere veldkers (Cardamine amara) is een plant uit de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae).
De plant is in Midden-Europa algemeen verspreid. Ook in Nederland komt de soort voor aan waterkanten en bij bronnen en grienden.
Engels : Large Bittercress Duits : Bittere Schaumkraut Frans : Cardamine amère, Cresson amer
Bittere veldkers
Deze overblijvende plant wordt 15-45 (soms tot 60) cm hoog. De eironde tot langwerpige blaadjes zijn onduidelijk tot hoekig getand. De plant bloeit van april tot in juni. De witte, soms violette bloemen hebben een doorsnede tot 1,2 cm. De helmknoppen zijn paars, de hauwtjes tot 2-4 cm lang.
Bittere veldkers bloem
De (jonge) bladeren, scheuten, bloemen en jonge stengels zijn geschikt voor salades en geef het een pittige noot. Ook voor kruidenkaas of boter, soepen, stamppotten, sauzen en groentegerechten. De bittere-veldkers wordt toegevoegd na het koken. Kan worden bewaard in de vriezer.
De bittere veldkerskers werd gebruikt als een remedie voor scheurbuik. Vanwege het hoge vitamine gehalte, vooral vitamine C, het versterkt het immuunsysteem. Ze zeggen dat de plant een stimulerend effect heeft op de stofwisseling en aangeboren functie, reinigt het bloed en is in het algemeen te versterken in de vatbaarheid voor infecties en zwakte.
De plant is waardplant voor de larven van het klein geaderd witje (Pieris napi).
De bittere boleet (Tylopilus felleus) is een schimmel uit de familie Boletaceae.
Deze boleet is niet eetbaar , heeft een onaangename geur en dankt haar naam aan de zeer bittere smaak van het roomkleurig vlees.
Engels : Bitter Bolete Duits : Gallenröhrling of Bitterling Frans : Bolet de fiel
Bittere boleet doorgesneden auteur : Eric Steinert CC 3.0
De bittere boleet groeit het liefst op zure zandgrond en leemgrond in naaldbossen, maar ook in loofbossen. Ze wordt vaak met gewoon eekhoorntjesbrood (Boletus edulis) verward.
De bittere boleet is echter zeer zeldzaam en zelfs bedreigd.
In Midden-Europa is hij echter op bepaalde plaatsen talrijk aanwezig (bijvoorbeeld in het Bohemer Woud).
Als uniek kenmerk heeft de bittere boleet een duidelijk, donkerbruine nettekening over het hele oppervlak van de buikige verdikte, lichtbruine steel.
De bittere boleet is ongeveer 8- 15 cm hoog. De bovenkant of de hoed is 5-15 cm in doorsnede en is geelachtig tot lichtbruin.
De hoed is eerst gewelfd, maar zet later uit en wordt vlakker met een onregelmatig golvende rand. De hoed heeft een kastanjebruine tot roodachtig bruine kleur. De poriën zijn koraalrood maar worden donkerbruin bij kneuzing.
Bingelkruid (Mercurialis) is een geslacht uit de wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae). Het geslacht omvat zowel kruidachtige planten als overblijvende, verhoutende planten. Er zijn afhankelijk van het taxonomische gezichtspunt acht tot tien soorten die in Europa voorkomen. Eén soort komt in Azië voor.
De plant houdt van schaduw en kalk en groeit in loofbossen en struikgewas met veel ondergroei in Midden-Europa, Voor-Azië, Noord-Afrika en het gebied rondom de Middellandse Zee.
Engels : mercuries Duits : Bingelkräuter Frans : mercuriales
éénjarig bingelkruid Mercurialis annua L. auteur : Leo Michels CC 3.0
In het voorjaar is het bingelkruid een van de eerste planten, die in vochtige, schaduwrijke beuken- en hooibossen uit het donkere aardrijk breekt en zijn nog lichtgroene stengel naar het licht keert. Omdat het bovengrondse deel van de plant voortkomt uit het wijdvertakte knokkige wortelstelsel groeit bingelkruid steeds in groepen. Bij de keuze van een groeiplek kiest bingelkruid plaatsen waar water doorheen stroomt. De kleine onopvallende bloemen van het tweehuizige bingelkruid hebben een geelgroene kleur en bloeien van april tot mei. Zoals bij alle tweehuizige planten komen de vrouwelijke en mannelijke bloemen aan verschillende planten. De gehele plant is in de grond al kant en klaar gegroeid, zelfs de bladeren en bloemen zijn al aangelegd. Zo gauw de gekromde stengel zich gaat ontplooien lijkt zich dit "geestelijke plan" steeds meer met leven te vullen en de plant manifesteert zich in zijn materiële vorm. Eerst vlijen de bladeren zich nog dicht tegen de vierkante stengel van het jonge compacte plantje aan. Als de plant zich meer strekt ontplooien zich vervolgens de gezaagde, lancetvormige bladeren en tonen hun blauwgroen glanzende bladschijf.
bingelkruid Mercurialis perennis auteur : Leo Michels CC 3.0
Hoewel de hele plant met name op het moment van rijping van de vruchten als zwak giftig wordt aangemerkt zijn geen vergiftigingsgevallen bij de mens bekend. Bij vee kan er na het eten van grote hoeveelheden nier- en leverbeschadiging optreden. Vergiftigingssymptomen zijn: niet eten, scheefstand van de hals, apathie en een rood-blauwe verkleuring van de urine.
Al bij Hippocrates, in de vijfde en vierde eeuw voor Christus, werd het bingelkruid gebruikt. De plant werd lang vooral gebruikt voor de behandeling van menstruatieklachten en andere vrouwenklachten. De schrijvers van kruidenboeken in de middeleeuwen adviseerde het gebruik van de thee bij oedeem, verstopping, slijmvorming in de bronchiën, gebrek aan eetlust en reuma en jicht. In de homeopathie wordt het extract soms gebruikt bij reumatische klachten. In de volksgeneeskunde was thee van het verse kruid geliefd als laxerend en vochtafdrijvend middel. Voor deze toepassingsgebieden wordt het verse kruid tegenwoordig wegens zijn sterk prikkelende werking niet meer gebruikt.
bingelkruid Mercurialis ovata auteur : Kurt Stueber CC 3.0
In de gebied rond de Middellandse Zee viel bingelkruid onder Mercurius, de god van de genezing, en daaraan dankt het ook de geslachtsnaam Mercurialis. Ook de Noord-Germanen hadden veel waardering voor het bingelkruid en wijdden het aan de god Wodan/Odin.
In de middeleeuwen was het bingelkruid bestanddeel van heksenzalven, die volgens een oud recept de volgende negen kruiden moesten bevatten: slaapbol, ijzerhard, godskruid (Mercurialis), huislook, lievevrouwenhaar (muurvaren), heliotroop (Heliotropium), bilzekruid, wolfskers en aconitum (Monnikskap).
Een verdere bijzonderheid is het kleurgedrag van bingelkruid. De inhoudsstof hermidine verandert, al naar gelang de verwerking, in een blauwe, rode of bruine kleurstof. Bij de uitscheiding veroorzaakt het een roodverkleuring van de urine, maar de plantendelen kleuren bij het drogen blauw. Wegens deze diepblauwe kleuring werd het bingelkruid eerder ook beschouwd als indigo. Door de eveneens bij het drogen optredende, licht onaangename geur kreeg bingelkruid in de volksmond de bijnaam "Stinkerich ".
Het Bilzekruid (Hyoscyamus niger) is een één- of tweejarige, 0,3-0,6 m hoge plant uit de nachtschadefamilie (Solanaceae).
De gehele plant is zeer giftig. De belangrijkste gifstoffen zijn de zogenaamde tropane alkaloïden scopolamine, hyoscyamine, atropine. De verschijnselen zijn een opgezwollen buik en hevige krampen. Hierop volgt eerst verlamming en ten slotte de dood.
Engels : Henbane, stinking nightshade of black henbane Duits : Schwarze Bilsenkraut of Hexenkraut Frans : jusquiame noire
Aan de kleverige stengel zijn de onderste bladen stengelomvattend en de bovenste gesteeld. De wortel is spoelvormig. De bladeren zijn langwerpig en grof golvend getand. De onderste bladeren zijn stengelomvattend, de bovenste bladeren smal en gesteeld.
De trechtervormige bloem is vuilgeel van kleur en violet geaderd. De bloemen staan in de bladoksels. De vrucht is een circa 1,5 cm lange, klokvormige doosvrucht, die bij rijpheid openspringt. Deze wordt door de kelkbladen omvat. Het zaad is grijsbruin en tot 1 x 1,3 mm groot
bilzekruid - Hyoscyamus niger auteur : Fornax CC 3.0
Het bilzekruid werd vroeger veelvuldig gebruikt vanwege zijn hallucinerende en narcotiserende werking. De psycho-actieve eigenschappen zijn onder andere visuele hallucinaties en een gevoel van vliegen.
Dat is dan ook de historische bron voor de legende dat heksen konden vliegen op hun bezemsteel: niemand heeft ze ooit daadwerkelijk zien vliegen, maar de heks (lees: kruidenvrouwtje) had zelf het gevoel gehad dat ze gevlogen had en toen ze dit aan haar omgeving vertelde vond die haar natuurlijk behoorlijk vreemd.
In die tijd moest alles wat vreemd was met wortel en tak worden uitgeroeid volgens de kerkvaders.
Door hedendaagse heksen wordt de plant niet meer gebruikt voor medische of magische toepassingen, omdat een verkeerde dosering dodelijk kan zijn.
In een grijs verleden werd bilzekruid gebruikt als deel van een kruidenmensel dat aan sommige bieren werd toegevoegd als smaakmaker en om de houdbaarheid te verlengen. Dat kruidenmengsel, gruit genoemd, is later vervangen door het minder giftige hop. Bilzekruid is een oeroud geneeskruid, dat al voor 2000 v.Chr. in gebruik was bij de Sumeriërs.
Gifstoffen uit deze plant werden wel gebruikt als middel om bekentenissen van politieke gevangenen af te dwingen!
De bedwelmende eigenschappen werden ook gebruikt tegen kiespijn.
Billbergia is een geslacht van bloeiende planten die deel uit maakt van de bromeliafamilie en behoort toe tot de onderfamilie Bromelioideae. Het geslacht is vernoemd naar de Zweedse bioloog Gustaf Johan Billberg (1772-1844). Er zijn meer dan 60 Billbergia-soorten en zijn inheems in de tropische oerwouden van Mexico tot Zuid-Brazilië en Noord-Argentinië.
Billbergia pyramidalis auteur : Xiangying Wen
De soorten leven epifytisch (op planten groeiend) op bomen. Indien zij uit hun boom vallen, zullen ze gewoon wortel schieten en op de grond verder groeien. De planten hebben vaak stugge bladeren die groeien in rozetten. De bladeren zijn vaak getand en zijn omgebogen tot gootjes die het water opvangen. Aan de basis van het blad bevindt zich een schede, waardoor een waterhoudende bladkoker wordt gevormd. De bladeren kunnen gevlekt, gestreept, bont, of gewoon groen zijn.
Billbergia's bloeien vaak maar kort, maar de bloemen zijn meestal vrij spectaculair. De meeste Billbergia-soorten hebben een hangende bloeiwijze, maar bij sommige soorten staan de bloemen rechtop. De bloemen hebben vaak een variëteit aan kleuren zoals paars, roze, blauw, geel, groen of wit.
De bloemen groeien uit het hart van de rozet.
Billbergia Hoelschler-L auteur : bromsandpalms
Twee Billbergia-soorten treffen we regelmatig aan als kamerplant: Billbergia nutans en Billbergia ×windii. Vooral de eerste is een onverwoestbare kamerplant. De bloeitijd is afhankelijk van de temperatuur tijdens de overwintering: staat de plant 's winters koud, dan valt de bloei in de nazomer;
overwintert hij in de huiskamer, dan bloeit hij al in de lente.
De bijvoet (Artemisia vulgaris) ook wel sint-janswortel genoemd, is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae).
Het is een zwak aromatische plant met bladeren die aan de onderzijde witviltig behaard zijn. Bijvoet komt in België en Nederland algemeen voor, bijvoorbeeld op braakliggend terrein en langs wegen. De plant prefereert een zandhoudende grond. De stengel is 60-120 cm lang en heeft vaak een roodachtige kleur.
Bijvoet bloeit van augustus tot september met roodbruine of gele bloemen. De bloemen zijn vrij klein en staan in lange smalle trossen aan de top van de stengel. De stengel is vaak rood/paars aangelopen.
Engels : Mugwort ook gekend als Felon Herb, Chrysanthemum Weed, Wild Wormwood, Old uncle Henry, Sailor's Tobacco, Naughty Man, Old Man en St. John's Plant (niet te verwarren met St John's wort). Duits : Gewöhnliche Beifuß of Gemeine Beifuß ook gewoon Beifuß maar ook Besenkraut, Fliegenkraut, Gänsekraut, Johannesgürtelkraut, Jungfernkraut, Sonnenwendkraut, Weiberkraut, Werzwisch, Wilder Wermut of Wisch Frans : Armoise commune ook gekend als herbe aux cent goûts, herbe de la Saint-Jean anique, armoise citronnelle, artémise, herbe royale, remise
lenteblad van de bijvoet auteur : Rita Erfurt CC 3.0
Artemisia was de zus en vrouw van de Grieks/Perzische koning Mausolus en ze regeerde na zijn dood in 353 v. Chr. over Halicarnssus en deze omgeving. Om haar te ere bouwde ze een geweldig graf, Mausoleum genaamd, dat één van de zeven wereldwonderen is. Artemisia was ook een beroemd plantkundige en medische onderzoekster. Tweehonderd, bijna allemaal aromatische planten, zijn van het geslacht Artemisia en zijn naar haar vernoemd.
Culpeper beval het kruid aan voor alle maagproblemen, het voorkomen van misselijkheid na de maaltijd en het wekt de eetlust op, maar als het te sterk is, bederft het de smaak.
In de middeleeuwen dacht men dat Johannes de Doper een krans van bijvoet om zijn middel droeg en daarom noemt men de plant ook wel sint-janswortel. De wortel van bijvoet werd tegen de muur van een huis gespijkerd om de duivel of andere boze geesten te bannen. Er werden ook gevlochten kransen van bijvoet aan een huis of schuur bevestigd om het te beschermen tegen brand en blikseminslag.
Bijvoet wordt van oudsher gebruikt om vermoeide reizigers te laten opknappen en hen tegen boze geesten en wilde dieren te beschermen. Romeinse soldaten legde het in hun sandalen tegen pijnlijke voeten, vandaar de naam 'bij'-voet. In 1656 schreef William Coles: "Als een infanterist het 's ochtends in zijn schoenen legt, kan hij voor de middag 40 mijlen afleggen zonder vermoeid te worden."
Bijvoet werd door arme mensen als tabak gebruikt, afzonderlijk of met andere kruiden.
Ook bier werd met Bijvoet gekruid.
bijvoet in bloei
Bijvoet onder het kussen beschermt tegen nachtmerries.
In China worden van bijvoet geneeskrachtige staafjes (moxa staafjes) gemaakt en worden gebruikt in de acupunctuur.
De wierrook wordt gebruikt bij rituele reiniging van mensen en ruimte. Om wierrook zelf te maken (alle Artemisia soorten zijn bruikbaar) plukt u de knoppen, vlak voor ze in bloei komen. Maak stukken van gelijke lengte (ongeveer 15 cm) en laat ze ongeveer twee dagen drogen. Maak een bundel van 2,5 cm doorsnee en bind ze samen met katoendraad (gebruik geen kunstvezel). Steek een kant aan, blaas de vlam uit en laat de staafjes smeulen.
Bijvoet wordt van oudsher gebruikt als middel tegen wormen en moet dan gedurende lange tijd in een lage dosering worden ingenomen. Bijvoet wekt de eetlust op, stimuleert de spijsvertering en helpt eveneens bij het opgang brengen van de menstruatie.
moxa therapie
Zoek tijdens een lange, vermoeiende wandeling naar bijvoet. Kauw op enkele bladeren of bloemtoppen en uw vermoeidheid zal afnemen, doordat de bittere aromatische stoffen uw geest en blik verhelderen.
Stimulerend voor het zenuwstelsel, menstruatie opwekkend en regulerend, zweetdrijvend, galopwekkend.
Kompressen van bijvoetazijn zijn goed bij kneuzingen en ontstoken gewrichten.
In beginstadia van verkoudheden en koortsen. Bij indigestie met weinig eetlust en maagkrampen. Bij misselijkheid met zware hoofdpijn. Bij depressie met lever- en ingewandsstoornissen. Tegen nervositeit bij verzwakte mensen. Nuttig bij artritis en jicht. Bij ingewandswormen.
wordt gebruikt als thee en wordt verwerkt in etherische olie.
Het is een kleurloze tot lichtgele vloeistof met een bitter-zoete, kamferachtige geur.
Door het hoge thujon gehalte is de olie giftig en daarom minder geschikt voor gebruik in de aromatherapie.
Met bijgoed worden in de bollenteelt alle bol-, knol- en wortelstokgewassen bedoeld, die niet behoren tot de tulpen (Tulipa), hyacinten (Hyacinthus) en narcissen (Narcissus). De term is afkomstig van het feit dat deze gewassen geen hoofdgewassen waren en er bij gedaan werden.
Daarnaast wordt de term ook buiten de bollenteelt gebruikt, zoals bij stinsenplanten.
Tot bijgoed worden o.a. de volgende gewassen gerekend:
De bijenorchis (Ophrys apifera Hubs) is een orchidee. De plant is in Nederland en België wettelijk beschermd. De Nederlandse naam wordt ontleend aan het feit dat onderste lip op een honingbij lijkt. De plant lijkt op de iets kleinere hommelorchis (Ophrys holoserica) .
De bladeren zijn punt-ellipsvormig. De bloem kent zelfbestuiving. Het patroon varieert sterk. Het patroon zou kunnen helpen om bijen aan te lokken ten behoeve van bestuiving. De bloeiperiode loopt van begin juni tot half juli. De bloemen staan verspreid langs de stengel. De plant wordt tot 50 cm hoog. De sepalen zijn breed lancetvormig. De kleur varieert, maar is meestal licht- tot donkerroze.
Het verspreidingsgebied beslaat het westelijk Middellandse Zeegebied tot in Midden- en Noordwest-Europa. De plant groeit op kalkhoudend, vochtig zandgrasland als in duinen en industrieterreinen. De plant groeit zowel in de volle zon als op licht beschaduwde plaatsen. In Nederland loopt het verspreidingsgebied vanuit het westen (Noord- en Zuid-Holland) via Zeeland en Nederlands Limburg naar België; de plant is de laatste jaren in opkomst.
Biggenkruid (Hypochaeris) is een klein geslacht uit de composietenfamilie (Compositae of Asteraceae). In België en Nederland kwamen/komen drie soorten voor :
- Gevlekt biggenkruid (Hypochaeris maculata) (in Nederland uitgestorven) - Gewoon biggenkruid (Hypochaeris radicata) - Glad biggenkruid (Hypochaeris glabra)
Het gevlekt biggenkruid (Hypochaeris maculata) is een kruidachtig overblijvende plant van de familie der composieten.
Het komt voor in de Belgische Ardennen. In Nederland is de plant uitgestorven. De bladeren waarop roodachtige middennerven zich aftekenen en vaak gekenmerkt zijn door zeer eigenaardige bruine vlekken, vormen op de grond een heldergroene rozet. Op ongeveer 30 à 40 cm. hoogte dragen de stengels één of meer citroengele bloemkopjes. Deze hebben een doorsnede van 4 tot 5 cm. Het gevlekte biggenkruid is een bedreigde plant.
Engels : Spotted Cats-ear Duits : Geflecktes Ferkelkraut Frans : porcelle tachetée, porcelle à feuilles tachées
foto : Pedro Tenorio Lezama
Gewoon biggenkruid (Hypochaeris radicata) is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De plant heeft vertakte, onbehaarde stengels die met melksap gevuld zijn. De soort wordt 20-60 cm hoog en groeit op allerlei grazige plaatsen.
De bloem is geel. Er zijn alleen lintbloemen aanwezig. De buitenste lintbloemen zijn groen of grijs aan de onderzijde. Het hoofdje heeft een doorsnede van 2,5-4 cm.
Het hoofdje zit op een kale, bovenaan vertakte stengel met kleine schutblaadjes. De bloeiperiode loopt van juni tot september.
De bladeren vormen een breed langwerpig bladrozet, dat getand kan zijn of afgeronde insnijdingen kan hebben. Meestal zijn ze ruwbehaard. De eindlob is afgerond.
Gewoon biggenkruid draagt een nootje met een lichtbruine haarkroon.
Engels : Common Cat's-ear Duits : Ferkelkraut Frans : porcelle enracinée, salade-de-porc
glad biggenkruid Hypochaeris glabra
Glad biggenkruid (Hypochaeris glabra) is een éénjarig bloeiend kruid.
Tijdens de bloei heeft de plant kleine bladrozetten met langwerpige bladen. De grootste breedte zit boven het midden. Ze zijn veerspletig tot getand.
Verspreiding : Wereld : Klein-Azië en Noordwest-Afrika en West-, Midden- en Zuid-Europa. Ingevoerd in Noord-Amerika en op enige plaatsen op het zuidelijk halfrond, o.a. in Australië.
Glad biggenkruid geeft de voorkeur aan verstoorde plaatsen, zoals wegbermen, boomgaarden en tuinen, alsmede graslanden, bossen en struikgewas.
Het wordt gewoonlijk gevonden in overbeweide weidegronden. De gele bloemen van het gladde biggenkruid lijken op de paardenbloem bloemen en zaden die worden verspreid door de wind. Teelt kan worden gebruikt om glad biggenkruid onder controle te houden, maar begrazing, maaien of branden kunnen de groei en kieming van zaden niet tegenhouden. Hoewel glad biggenkruid wijdverbreid is, lijken de effecten relatief klein zijn.
Engels : Smooth Cat's-ear Duits : Kahles Ferkelkraut Frans : Porcelle des sables, porcelle glabre
Biezenknoppen (Juncus conglomeratus, synoniem: Juncus subuliflorus) is een dichte pollen vormende, overblijvende plant die behoort tot de russenfamilie (Juncaceae). Het is een plant van natte, zure grond; in schraalgraslanden, duinvalleien, afgravingen, op natte heipaden en op kapvlakten. De plant komt van nature voor in Europa, Noord-Afrika, West-Azië en is van daaruit verspreid naar Noord-Amerika.
De plant wordt 20-100 cm hoog, vormt een kort, gedrongen wortelstok en heeft een dofgroene stengel met ononderbroken merg en twintig tot vijftig ruwe ribben. De doflichtbruine, schedeachtige bladeren zitten onderaan de plant.
De glanzend roodbruine vrucht is een doosvrucht. Op de ingedeukte top van de vrucht zit op een verhoging het restant van de stijl. De iets kleverige vrucht wordt door dieren verspreid.
Biezenknoppen bloeit in mei en juni. De schede van het stengelachtige schutblad is door de weinig ingerolde randen vrij breed. De 2-4 cm lange bloeiwijze is meestal een tot een kluwen ineengedrongen pluim.
Biestarwegras (Elytrigia juncea subsp. boreoatlantica) is een plant uit de Grassenfamilie (Gramineae oftewel Poaceae). Biestarwegras is nauw verwant aan Kweek (Elytrigia repens) en Strandkweek (Elytrigia atherica). De plant is zouttolerant en zoutbehoeftig, en groeit alleen onder omstandigheden waarin het bodemvocht een zoutgehalte heeft van 2%, en is dan ook uitsluitend aan te treffen op stranden.
In Nederland is Biestarwegras vrijwel beperkt tot het Noordzeestrand, waar de soort algemeen is, maar ze komt ook plaatselijk voor langs de oevers van de Waddenzee, en in de Zeeuwse wateren. Vroeger kwam Biestarwegras ook plaatselijk voor langs de oevers van de Zuiderzee. Biestarwegras is een van de weinige planten die thuis is op het Noordzee-strand.
Engels : Sand coach Duits : Strandquecke, Binsenquecke Frans : Agropyre a feuilles de jonc, chiendent a feuilles de jonc
Elytrigia juncea foto : Sophy
De plant is in staat aanstuivend zand vast te houden en is verantwoordelijk voor de eerste aanzet tot duinvorming op het strand. Biestarwegras groeit goed in lage zandduintjes die regelmatig door zeewater worden overspoeld.
Zodra het verzamelde zandduin te groot wordt vestigen zich andere grassoorten, zoals Helm (Ammophila arenaria) en Zandhaver (Leymus arenarius) en sterft Biestarwegras af.
Op zandplaten, zoals de Richel bij Vlieland en de Engelsmanplaat tussen Ameland en Schiermonnikoog is Biestarwegras vaak de enige plantensoort.
De plant wordt 30 tot 60 cm hoog. De bladscheden hebben geen oortjes en de onderste bladscheden zijn meestal voor een gedeelte glanzend roodbruin. Biestarwegras bloeit van juni tot augustus met een aarvormige bloeiwijze. De aartjes zijn 1,5 tot 3 cm lang en het onderste, vijfnervige kroonkafje (lemma) van de onderste bloem is stomp en heeft een kort, hard topspitsje. De stompe kelkkafjes zijn 7 tot 11 nervig. De vrucht is een graanvrucht.
De biefstukzwam (Fistulina hepatica) is een eetbare paddenstoel uit de familie Fistulinaceae. Het is de enige vertegenwoordiger van deze familie in de Benelux.
Engels : Beefsteak Fungus, Beefsteak Polypore of ook Ox Tongue Duits : Leberreischling, Ochsenzunge Frans : fistuline hépatique, foie de buf of meer gebruikelijk - langue de buf
Biefstukzwam foto : N. Velaviciene
De biefstukzwam is een vaak geziene paddenstoel aan de voet van eiken of in holten van stronken dicht bij de grond. De zwam groeit in de herfst.
Het vruchtlichaam heeft een doorsnede van maximaal 15 cm en is alleenstaand. Het is waaiervormig met een versmald aanhechtingspunt. Soms is er ook een steelachtig basis aanwezig. Het vruchtlichaam is vleeskleurig en heeft een ruwe oppervlak naar de rand toe vanwege de aanwezigheid van korrelige wratjes.
De zwam kleurt het hout roodachtig en maakt het daarom zeer geliefd bij houtbewerkers.
Deze paddestoel is eetbaar en geschikt om te verwerken in soepen op basis van zure room, in goulash of als kruiderij in azijn. Gebruik alleen de jonge, nog sappige exemplaren.
Het vlees is tot 5 cm dik en is sappig. Het lijkt op rauwe biefstuk en er komt ook een rood sap uit. De smaak is zuur en iets bitter.
De bezemstruik (Spartium junceum) is een sterk vertakte plant uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae). De soort groeit op droge, zonnige hellingen in Zuid-Europa en wordt elders gekweekt om de bloemen. De jonge takken zijn erg buigzaam, berijpt en ze dragen riemvormige bladeren. Soms zijn er echter bijna geen bladeren aanwezig.
Engels : Spanish Broom of Weaver's Broom Duits : Rutenginster of Pfriemenginster Frans : spartier à tiges de jonc meer bekend als genêt d'Espagne
De bezemstruik heeft gele, grote bloemen die een zoete geur hebben. Ze zijn 2-2,5 cm lang. Ze bevinden zich doorgaans aan het einde van de takken waar ze aren vormen. De bloemen bloeien het grootste deel van de zomer.
De vrucht is een peul die aanvankelijk groen en behaard is. Later wordt de peul zwart en kaal. De lengte is 5-8 cm. Elke peul bevat meerdere bruine zaden.
Spartium junceum auteur : Javier martin
In het Middellandse-Zeegebied vindt men Spartium junceum heel vaak langs de kant van de weg. Hij verlangt een doorlatende, tamelijk droge, kalkhoudende grond. Ten noorden van de Alpen houdt de bezemstruik het alleen vol in zeer milde klimaatzones uit, op beschutte, zonnige plaatsen. Beschermen in de winter met dennetakken tegen vorst is aan te raden.
Vermeerdering gebeurt door zaaien.
Deze plant is aantrekkelijk voor bijen (lokt bijen).
De bezemstruik bloeit vaak nog een 2 de maal (nabloei).
Het bezemkruiskruid (Senecio inaequidens) is een meerjarige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae).
De Nederlandse naam bezemkruiskruid is afkomstig van de vorm van de plant, door de sterke vertakking lijkt hij wat op een omgekeerde bezem.
De sooortaanduiding inaequidens betekent ongelijke tanden.
Pas sinds de jaren '70 van de 20e eeuw is de plant aan een opmars bezig.
Zowel in België als Nederland is het een sterk oprukkende neofyt (nieuwe plant).
Engels : Narrow-leaved Ragwort
Duits : Schmalblättrige Greiskraut
Frans : séneçon du Cap
De plant komt van nature voor in Zuid-Afrika.
Daar komt de soort voor in de bergen in het oosten op rotsige hellingen en op met kiezel bedekte beekbodems.
Met woltransporten is de plant rond 1900 naar Europa gekomen.
De oudste vermeldingen uit Duitsland dateren uit 1890.
De soort is nu algemeen aanwezig op ruderale terreinen zoals bouwgronden, langs spoorwegen, in wegbermen, langs slootkanten met een voorkeur voor wat vochtige grond.
De plant heeft volle zon nodig en mijdt zinkhoudende bodems.
De grond mag zandgrond zijn, maar dan niet voedselarm.
De verspreiding van de afgelopen decennia schijnt te hebben plaatsgevonden vanuit het Middellandse Zeegebied.
Via spoorwegen zouden de zaden verder noordwaarts zijn vervoerd.
Andere bronnen melden weer een invoer vanuit Zuid-Afrika via België, waaruit ze via spoorwegen noordwaarts verspreid werd.
Senecio inaequidens
gebruiker : TeunSpaans
Zoals vrijwel alle soorten uit het geslacht Senecio bevat de plant pyrrolizidine alkaloïden.
Consumptie door mens en dier dient vermeden te worden.
De consumptie kan leverbeschadiging tot gevolg hebben.
Bestuiving vindt plaats door insecten.
Door de sterke verspreiding van de laatste jaren wordt ze in een aantal natuurgebieden als een bedreiging gezien van zeldzame oorspronkelijke soorten.
Zo wordt de soort in de Vlaamse duinen op een aantal plaatsen actief bestreden.
De bezemdophei (Erica scoparia) is een plant uit de heifamilie (Ericaceae) die vooral in Zuid-Europa voorkomt. In Nederland is de bezemdophei bekend van het waddeneiland Terschelling. De soort is hier in de Tweede Wereldoorlog terechtgekomen met het transport van landmijnen uit Zuid-Europa. In 1996 waren nog zeven struiken aanwezig in de duinen nabij Oosterend (Terschelling), in 2005 waren het er nog vijf.
In België komt de soort niet voor.
Engels : Broom Heath of Besom Heath Duits : Besenheide Frans : bruyère à balais of ook brande
Bevertjes (Briza media) is een plant uit de grassenfamilie (Poaceae) die op de Nederlandse Rode lijst van planten staat als vrij zeldzaam en zeer sterk afgenomen.
In Zuid-Limburg, in het Savelsbos, is trilgras nog volop aanwezig.
Komt echter ook elders, behalve in Drenthe, in Nederland voor.
In België is de soort plaatselijk algemeen aan de kust.
Bevertjes hoort tot het geslacht trilgras dat de naam te danken heeft aan het ratelen van de aartjes aan de pluimen door de wind.
Engels : Briza media ook gekend als Quaking-grass, Cow-quake, Didder, Dithering-grass, Dodder-grass, Doddering Dillies, Doddle-grass, Earthquakes, Jiggle-joggles, Jockey-grass, Lady's-hair, Maidenhair-grass, Pearl Grass, Quakers, Quakers-and-shakers, Shaking-grass, Tottergrass, Wag-wantons
Duits : Mittlere Zittergras, ook Gewöhnliches of Gemeines Zittergras
Frans : ragondin, of castor des marais en soms myopotame
Bevertjes is een vaste plant, die 20-50 cm hoog wordt. De plant vormt korte wortelstokken (rizoom), die aan het eind weer als spruit boven de grond komen en zich zo vegetatief kan voortplanten.
Bevertjes bloeit van mei tot augustus met een sterk vertakte bloeiwijze (pluim).
De knikkende aartjes staan op lange stelen.
De kelkkafjes zijn groen of paars gekleurd.
De vrucht is een graanvrucht.
Bevertjes komt voor op vrij open grassige plekken op niet te droge grond.
Groeit het liefst op humusrijke grond.
Beverneltorkruid (Oenanthe pimpinelloides) is een giftige, vaste plant die behoort tot de schermbloemenfamilie (Umbelliferae oftewel Apiaceae). De plant komt van nature voor in Eurazië en in Nederland in Noord-Brabant. De soort staat op de Nederlandse Rode Lijst planten als zeer zeldzaam en stabiel of toegenomen.
De plant wordt 25-50 cm hoog en heeft eivormige wortelknolletjes, die in een dun, steelachtig deel is versmald. De stengel is gegroefd. De bladeren zijn dubbel geveerd tot dubbelveerdelig. De slippen van de onderste bladeren zijn elliptisch-wigvormig. De bladranden zijn ingesneden tot getand.
Beverneltorkruid bloeit in juni en juli met 3-4 mm grote, witte bloemen. De kroonbladen zijn zeer ongelijk en de randbloemen zijn duidelijke stralend. De bloeiwijze is een enkelvoudig scherm met zes tot vijftien stralen, twee tot vijf omwindselbladen en twaalf tot twintig omwindselblaadjes. De schermstralen en de bloemstelen zijn na de bloei verdikt. De helmhokjes zijn wit of beige.
Oenanthe pimpinelloides foto : EmorsgateSeeds
Beverneltorkruid wordt ook wel in de moestuin gezaaid vanwege de eetbare knolletjes. De plant komt voor in voedselrijk, vochtig grasland. De verse knolletjes zijn giftig door de gifstof oenanthotoxine, maar kunnen wel gekookt, gebakken of gefrituurd gegeten worden. Ze hebben een hazelnootachtige smaak.
De betonie of het koortskruid (Stachys officinalis, synoniem: Betonica officinalis) is een plant uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De soort staat op de Nederlandse- en Belgische Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en sterk afgenomen.
De betelolie die uit de bladeren gehaald kan worden bevat betel-fenol of chavibetol (3-hydroxy-4-methoxyalkylbenzeen)
Engels : Purple betony, Wood betony of Bishop's wort Duits : Heil-Ziest of ook Echte Betonie, Flohblume, Pfaffenblume, Zahnkraut of Zehrkraut Frans : L'Épiaire officinale of bétoine
betonie in bloei
De plant wordt 30-90 cm hoog en bloeit van juni tot augustus met paarsrode, soms witte bloemen. De bloemen vormen een dichte schijnaar. De meeste bladeren zitten in een wortelrozet. De onderste bladeren hebben een lange bladsteel en de bovenste bladeren hebben een korte bladsteel. De bladeren hebben een netvormige nervatuur. De kantige stengel is onvertakt en heeft korte haren.
De betonie komt voor op graslandhellingen en aan bosranden op niet te droge, lemige en kalkrijke grond. De plant wordt ook als sierplant gekweekt.
In de Griekse en Romeinse oudheid werd de Betonie veel als braakmiddel en bij het stelpen van bloed toegepast. Pedanius Dioscorides beschreef al de werking op het zenuwstelsel en Antonia Musa beschreef in De Herba Vettonica 47 kwalen, waartegen betonie als geneeskrachtig kruid gebruikt kon worden. In de Middeleeuwen werd de plant gebruikt bij bezweringen. Tegenwoordig worden de in de plant voorkomende werkzame stoffen gebruikt bij aandoeningen van de luchtwegen, diarree en blaasontsteking.
Betelpeper of Sirih (Piper betle) (soms afgekort tot Betel) is een plant uit de familie van de Peperachtigen en is vooral bekend door het gebruik van het betelkauwen (in Indonesië: het kauwen van de Sirih-Pinang).
De noot is al eeuwen geliefd om zijn opwekkende werking.
De betelolie die uit de bladeren gehaald kan worden bevat betel-fenol of chavibetol (3-hydroxy-4-methoxyalkylbenzeen)
Engels : betel Duits : Betelpfeffer ook Betel Frans : bétel
betelpeperplant auteur : Ananda
De Betelpeper is een kruid waarvan de bladeren medische eigenschappen hebben. Het is een meerjarige, groenblijvende klimplant met hartvormige bladeren en witte samengestelde bloemtrossen. Van origine komt de plant uit Maleisië, maar hij komt nu ook veelvuldig voor in India, Sri Lanka en Indonesië. De beste variëteit van de betelpeper is de "Magahi" variant die wordt gekweekt bij Patna in Bihar, India.
Meest bekend is het gebruik van de bladeren bij het kauwen van de Arecanoot (Betelkauwen). Deze soort van gebruik is vaak diep verankerd in de oude tradities van het Verre Oosten (Oost- en Zuidoost-Azië en Micronesia).
- Betelbladeren worden ook gebruikt als stimulans, als antiseptisch middel en om de adem te verfrissen. - In de ayurvedische geneeskunst worden de bladeren gebruikt als een afrodisiacum. - In Maleisië wordt het gebruikt tegen hoofdpijn, artritis en pijn van de extremiteiten. - In Thailand en China in gebruik tegen kiespijn. - In Indonesië gebruikt als antibiotica. - Wordt ook gebruikt bij darmklachten, constipatie en om de lactatie te bevorderen.
Een gerelateerde plant de Piper sarmentosum, die gebruikt wordt bij het koken, wordt wel de "wilde betelplant" genoemd.
Bitterzoet 
(2) 
Bilzekruid
Pedro Tenorio Lezama
Biefstukzwam
