Bismut is een scheikundig element met symbool Bi en atoomnummer 83. Het is een roodwit hoofdgroepmetaal.
In het verleden werd bismut vaak verward met tin of lood omdat het daar veel eigenschappen mee deelt. In 1753 lukte het de Franse wetenschapper Claude Geoffroy Junine om bismut te scheiden van lood.
De naam is afkomstig van het Duitse Wismut, wat vermoedelijk een verbastering is van witte massa.
Bismut auteur : Rob Lavinsky, iRocks.com CC-BY-SA-3.0
Bismut wordt veel toegepast bij de productie van cosmetica en medicijnen. Daarnaast zijn er nog andere industriële toepassingen:
- Bismanol (een legering van mangaan en bismut) kan worden gebruikt om sterke permante magneten te maken. - Het lage smeltpunt van veel bismut legeringen maakt het geschikt voor toepassing in brandmelders. Het wordt daarom gebruikt in de legering Woodsmetaal. - Als katalysator wordt bismut gebruikt in de kunststofindustrie. - In nucleaire installaties kan bismut als drager van 233U en 235U worden gebruikt. - Bismut wordt gebruikt met een legering van tin voor een coating op zwaluwstaartbladen van straalmotoren - Bismut wordt gebruikt bij solderen. De eigenschap dat het bij afkoelen uitzet, maakt bismut hier in sommige gevallen zeer geschikt voor. - Vuurwerk wordt soms verrijkt met bismut om mooie kleureffecten te maken.
Sinds het begin van de jaren negentig wordt onderzocht in hoeverre bismut als niet-giftige vervanger van lood bij verschillende industiële processen kan worden toegepast, zoals de hagel in 'n hagelpatroon van een jachtgeweer, dat nu reeds van toepassing is.
Bismutkristal
Bismut is een breekbaar zwaar metaal dat als enige van die groep niet giftig is. Daarnaast is bismut het zwaarste zware metaal en op Kwik na is het het meest diamagnetisch (diamagnetisme is een vorm van magnetisme waarbij de relatieve permeabiliteit kleiner is dan 1). Het heeft een zeer gering elektrische geleidingsvermogen en heeft van alle metalen het hoogste Hall-effect (Hall effect is de vergroting van de weerstand bij plaatsing in een magnetisch veld). Bismut verbrandt onder vorming van een heldere blauw/groene vlam.
Bismut is één van de weinige stoffen die uitzet bij bevriezen; een eigenschap die het metaal deelt met water en gallium.
Lange tijd werd bismut algemeen gezien als het zwaarste stabiele element. In 2003 ontdekten Franse onderzoekers echter dat de stabielste isotoop, bismut-209, toch zeer zwak radioactief is.
De belangrijkste bronnen van bismut zijn de mineralen bismutiniet en bismiet welke voornamelijk worden aangetroffen in Canada, Bolivia, Japan, Mexico en Peru. In de Verenigde Staten is bismut een bijproduct van de koper- en loodwinning. Andere bismuthoudende mineralen zijn bismutiet, tellurobismutiet en tetradymiet.
Hoewel er van bismut geen stabiele isotopen bestaan, zijn er wel enkele met een dusdanige lange halveringstijd, dat ze als stabiel kunnen worden beschouwd. 209Bi heeft bijvoorbeeld een halveringstijd van 1,9*1019 jaar (ongeveer een miljard keer de leeftijd van het heelal) en komt dus nog van nature voor. Daarnaast is er een klein aantal radioactieve isotopen bekend met middellange halveringstijden.
Hoewel bismut tot de zware metalen behoort, is het onschadelijk voor organismen.
Vanwege het Britse marineoverwicht besloot de Duitse admiraliteit een directe confrontatie op zee te vermijden en zich te richten op de vernietiging van de geallieerde koopvaardijschepen om zo de bevoorrading van Groot-Brittannië te stoppen.
De kleinere slagkruisers Scharnhorst en Gneisenau brachten begin 1941 aanzienlijke schade toe aan de Britse koopvaardijvloot en binnen enkele weken werd 116 000 ton tot zinken gebracht.
De machtige Bismarck zou de aanvoer van oorlogsgoederen naar Groot-Brittannië de nekslag kunnen geven.
Het was er de Britse geheime dienst dan ook alles aan gelegen te weten wanneer de Duitsers hun grootste oorlogsbodem de oceaan op zouden sturen.
Spionnen volgden daarom nauwlettend de werf, de oefeningen en de doorgang naar de oceaan.
Op 18 mei 1941 vertrok de Bismarck voor zijn eerste en tevens laatste reis.
De Britse marine ontdekte als snel dat de Bismarck tussen Denemarken en Noorwegen stoomde en drie dagen later zag een piloot van een geallieerd Spitfire verkenningsvliegtuig de Bismarck bunkeren in een Noorse fjord nabij Bergen.
De Britse kruisers Norfolk en Suffolk werden ingezet om de Bismarck te volgen.
Op 24 mei 1941 werd de Bismarck met de Duitse kruiser Prinz Eugen ten noorden van IJsland in de "Grænlandssund" aangetroffen.
De Britse slagkruiser HMS Hood en het nieuwe slagschip HMS Prince of Wales gingen het gevecht aan.
De Bismarck zicht op de boeg
bron : US Naval Historical Center CC 3.0
De Hood, die al dadelijk in het begin werd getroffen, vloog in de lucht.
Slechts drie van de 1418 opvarenden overleefden het drama.
De Prince of Wales moest koers verleggen om het zinkende wrak van de Hood te ontwijken en hield daarbij tijdelijk op met vuren.
Door zijn ontwijkmanoeuvre verminderde echter de afstand tussen de Britten en Duitsers en hierdoor kwam het al gauw onder geconcentreerd vuur te liggen van beide Duitse schepen.
De Prince of Wales werd vier keer geraakt door de Bismarck en drie keer door de Prinz Eugen.
Eén van deze treffers raakte de brug waar behalve kapitein John Leach en een officier iedereen werd gedood.
Het Britse slagschip had bovendien al vanaf het begin van het gevecht te kampen met mechanische problemen, het was vertrokken met havenpersoneel aan boord en al na het eerste salvo zaten enkele kanonnen vast.
Desondanks wist de Wales de Bismarck drie maal te treffen waarbij het één een brandstoftank raakte.
Nadat nagenoeg al zijn hoofdgeschut uitgeschakeld was moest het echter de strijd staken en de Prince of Wales ontsnapte onder een rookgordijn.
Alle officieren en manschappen waren nu echter vast besloten om het verlies van de Hood, een der oudste slagschepen van de Engelse Marine, te wreken.
Kort na het zinken van de Hood werd een onderzoekscommissie ingesteld en er zijn verschillende theorieën gelanceerd om de vernietiging van de Hood te verklaren.
De nationale schok, plus het gevaar dat de geduchte Bismarck de aanvoer van oorlogsmiddelen zou afsnijden, was voor Churchill reden het beroemde bevel te geven: "Sink The Bismarck!".
Bismarck achteraanzicht
bron : US Naval Historical Center
De rol van de Prince of Wales bleek niet uitgespeeld aangezien hij met zijn niet beschadigde moderne lange-afstandradar de Bismarck kon blijven schaduwen en diens positie door kon geven aan de Britse Admiraliteit.
De Britten waren werkelijk vastberaden de ondergang van de Hood te vergelden, de Bismarck werd met radar in de gaten gehouden en niet alleen de Norfolk, Suffolk en Prince of Wales volgden het schip maar zij werden door steeds meer schepen vergezeld.
De volgende Britse troef was dan ook het vliegdekschip Victorious met een eskader oude maar zeer doeltreffende Fairey Swordfish torpedobommenwerpers.
Na een slimme koerswijziging verdween de Bismarck geheel van de radar en terwijl de Norfolk, Suffolk en Prince of Wales driftig in het zuiden bleven zoeken was Lütjens allang in een grote boog achter hen langs gevaren en zo kon hij richting Frankrijk ontsnappen.
Twee dagen werd tevergeefs naar het schip gezocht maar toen maakte Lütjens de fatale fout om radioberichten naar huis te sturen waardoor zijn locatie werd gepeild. Het schip was toen al een eind gevorderd in de richting van Brest.
Door verschillende luisterposten in Engeland werden de coördinaten van het schip doorgegeven aan de Britse schepen.
Een Catalina verkenningsvliegtuig ontdekte in de ochtend van 26 mei de Bismarck.
Lütjens had juist die dag het bevel gegeven om de canvaszeilen te verwijderen van de swastika's op het dek en van de zes middelzware geschutstorens, ook gaf hij bevel de bovenzijde van de zware torens donkergeel te verven.
Dit alles omdat de Bismarck weer binnen het bereik van de Luftwaffe was en zo kon het schip vanuit de lucht worden herkend als Duits.
De Bismarck, 24 mei 1941 tijdens gevecht
bron : Deutsches Bundesarchiv CC 3.0
De Swordfish-vliegtuigen konden pas tegen de avond van de 26e mei hun aanval op de Bismarck lanceren vanwege het slechte weer.
De Duitse luchtafweer moest het weer afleggen tegen de langzaam vliegende Swordfishes.
Een treffer tegen de pantsergordel boekte wederom geen resultaat maar één enkele torpedo - nu met de goede ontstekers - raakte het roer waardoor de Bismarck onbestuurbaar werd en slechts in een grote cirkel kon blijven varen op een snelheid van maximaal 14 knopen.
De zware 18 inch torpedo's van de Swordfish-vliegtuigen hadden de Bismarck overal mogen raken, behalve bij het roer.
In de nacht werd de Bismarck onder torpedovuur genomen door de Cossack, Maori, O.R.P. Piorun (Pools), Sikh, en de Zulu.
De bemanning van de Bismarck werd hierdoor wakker gehouden om ze zo veel mogelijk uit te putten voor de definitieve slag.
Ondanks de slingerende koers van de Bismarck wist deze de torpedojagers op afstand te houden en de torpedo's te ontwijken.
Op zich een knappe prestatie gezien de geringe mogelijkheden om koers te wijzigen.
Door een fout kwam de Norfolk vlak bij de Bismarck.
De Bismarck had de Norfolk nu kunnen vernietigen, maar deed dit niet om granaten voor de verwachte eindstrijd te sparen.
In de vroege ochtend van 27 mei 1941 volgde de eindslag met de slagschepen King George V en HMS Rodney en de kruisers Norfolk en Dorsetshire.
Zij wisten de Bismarck uit het westen te benaderen waardoor de Bismarck scherp tegen de horizon afstak.
De Bismarck nam de Rodney onder vuur maar door het Britse overwicht werd het Duitse slagschip fataal getroffen: een 8 inch granaat blies de voorste centrale vuurleidingspost weg en de Rodney raakte met een zware 40 cm granaat de bovenste rand van de barbette van de Bruno toren waardoor deze vastliep.
De vuurkracht van de Bismarck was gehalveerd en door het verlies van de rangefinder en de slingerende koers waren de kansen voor de Bismarck nu bijna nul.
De Britten verkleinden snel de afstand tot de Bismarck en daarna volgden de treffers op de Bismarck elkaar in een snel tempo: bijna iedere seconde werd het schip geraakt.
Eindelijk, op de 27ste mei om 11 uur 's morgens, werd de Bismarck door zwaardere eenheden der Britse vloot, waaronder het slagschip Rodney en de kruiser Dorsetshire, tot zinken gebracht.
Uit het stervende schip wisten de overgebleven bemanningsleden naar het bovendek te klimmen.
Sommige gewonden werden naar boven gedragen en circa 800 tot 1000 man verlieten nu het schip.
De Rodney en King George V hadden hun voorraad van 719 zware granaten op de Bismarck verschoten.
De Rodney had zelfs interne schade door de terugslag van het eigen geschutvuur.
De Bismarck werd geraakt door ongeveer 700 van de 2800 afgevuurde granaten, waarvan 170 van de Rodney en King George V en in totaal zes tot zeven torpedo's.
Zoals reeds gezegd troffen de zware granaten de grote geschuttorens, enkele het dek, vele de opbouw en de commandobrug of drongen via de opbouw door in het binnenste van het schip en slechts enkele het zijpantser.
Meer dan 800 opvarenden wisten het brandende schip te verlaten en sprongen met hun reddingsvesten in zee.
Terwijl de Britse schepen de Duitse drenkelingen uit het water visten klonk bij de Britten het gerucht dat Duitse onderzeeërs waren waargenomen.
Daarom werd de reddingsoperatie gestaakt en slechts 115 van de meer dan 900 drenkelingen werden uit het ijskoude water gered.
2091 Duitse matrozen vonden de dood.
Burkard Baron von Müllenheim-Rechberg, de hoogst overlevende officier van de Bismarck, heeft altijd ontkend dat Duitse onderzeeboten in de buurt waren.
Opvallend detail in deze discussie is dat de Bismarck om 07.10 uur een laatste radiobericht uitzond naar Groep West met de mededeling Zend een U-boot om het oorlogsjournaal veilig te stellen!.
Vermoedelijk werd dit bericht door de Britten onderschept en werd daarom de redding van drenkelingen gestaakt.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 11 oktober 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 11 oktober
1303
Overleden : Paus Bonifatius VIII (68), geboren als Benedetto Gaetani, was paus van 1294 tot 1303.
1614
Adriaen Block en 12 Amsterdamse kooplieden verzoeken de Staten Generaal om exclusieve handelsrechten in de kolonie Nieuw Nederland in de huidige Verenigde Staten van Amerika, het gebied waarin nu de stad New York ligt.
1850
Overleden : Louise-Marie d'Orléans (38), eerste koningin der Belgen, prinses van Frankrijk.
1889
Overleden : James Prescott Joule (70), Brits natuurkundige, zoon van een bierbrouwer.
1939
Manhattan Project: President Franklin D. Roosevelt wordt gevraagd om snel de atoombom te laten ontwikkelen.
1944
De Britse luchtmacht bombardeert de zeedijk van het nog door de Duitsers bezette eiland Walcheren. Het is onderdeel van de geallieerde strategie om de toegang over water naar Antwerpen open te houden. Op het eind van de dag is Walcheren grotendeels onder de golven verdwenen.
1961
Overleden : Chico Marx (74), Amerikaans komiek.
1963
Overleden : Édith Piaf (47), Frans zangeres.
1965
De uitzendingen van Hilversum III beginnen.
1968
De lancering van de Apollo 7, de eerste bemande missie in het "Project Apollo".
1970
De Boeing 747-200 maakt z'n eerste vlucht.
1984
Kathryn Sullivan is de eerste Amerikaanse vrouw die een ruimtewandeling maakt.
"Mijn Vaderland" van Frans Bauer werd in het programma "Het Nieuwe Volkslied" van de VPRO verkozen tot het nieuwe volkslied. Het Wilhelmus blijft wel het officiële volkslied van Nederland.
De Bismarck was een Duits slagschip dat in 1939 te water werd gelaten en in de Tweede Wereldoorlog werd ingezet. Samen met zijn zusterschip de Tirpitz vormde het slagschip deel van admiraal Erich Raeders Z-Plan, de blauwdruk van de herbouw van de Duitse Kriegsmarine.
Het derde zusterschip, de Hindenburg, werd nooit voltooid.
De Bismarck was vernoemd naar de vroegere kanselier Otto von Bismarck.
De Bismarck, 15 september 1940 bron : Deutsches Bundesarchiv CC 3.0
De Vrede van Versailles verbood Duitsland het bezit van (moderne) slagschepen en limiteerde nieuwe schepen tot 10 000 long ton.
Binnen deze beperkingen bouwden de Duitsers tot 1935 pantserschepen van de Deutschland-klasse. Door gewichtsbesparende maatregelen konden deze schepen toch nog 28cm-kanonnen voeren, waardoor ze Duitsland het prestige gaven van een (klein) slagschip.
Conform het Brits-Duitse marineverdrag van 18 juni 1935 mocht Duitsland enkele slagschepen bouwen en zij begonnen prompt met de bouw van de Scharnhorst en de Gneisenau die waren gebaseerd op een sterk vergroot ontwerp van de Deutschland-klasse, óok met 28cm-kanonnen. Kort daarna volgde een nieuw ontwerp voor twee grotere slagschepen met 38cm-kanonnen, de Bismarck en de Tirpitz.
Hoewel de limiet conform het Verdrag van Washington was bepaald op 35 000 ton, bleek na de Tweede Wereldoorlog dat die ruim overschreden was. Zo had de Bismarck bijvoorbeeld een waterverplaatsing van meer dan 40 000 ton.
Bismarck bron : Smithsonian Institute
Het ontwerp van de Bismarck begon in 1934, op 1 juli 1936 werd bij Blohm + Voss in Hamburg de kiel gelegd en op 14 februari 1939 werd het schip te water gelaten. De eerste commandant Ernst Lindemann loodste de bemanning door alle trainingen in o.a. de Oostzee.
In tegenstelling tot de Britten slaagden de Duitsers er niet in een kanon te ontwikkelen dat zowel tegen lucht- als zeedoelen gebruikt kon worden. Het voerde daarom een uitgebreide dubbele secundaire bewapening van 15 cm én van 10,5 cm, en had daarvoor dus ook extra personeel nodig. Het schip was bewapend met acht zware kanonnen van 38 cm en 12 middelzware van 15 cm. Het luchtafweergeschut bestond uit zestien kanonnen van 10,5 cm, 16 van 3,7 cm en 12 van 2 cm. Daarnaast had de Bismarck 4 Arado Ar 196 watervliegtuigen aan boord.
De snelheid van het (destijds) grootste slagschip ter wereld bedroeg 30 knopen (54 kilometer per uur). Met zijn lengte van 250,5 meter en breedte van 36 meter was het iets korter en iets breder dan de Titanic.
De bepantsering had zijn tekortkomingen: diverse vitale leidingen waren niet door het hoofdpantserdek beschermd, waardoor in de uiteindelijke confrontatie met de Britten snel geen communicatie meer mogelijk was tussen brug en geschuttorens.
Mede door een vergaande compartimentering was het robuust, in zijn laatste gevecht schakelden de Britse slagschepen en kruisers het schip weliswaar vrij snel uit maar het duurde lang voordat het zonk. Het laag liggende pantserdek en de stabilisatiekielen zorgden bovendien voor een goede stabiliteit, waardoor het een goed geschutplatform was. Deze kenmerken en zijn spectaculaire ondergang maakt de Bismarck tot één van de bekendste slagschepen uit de geschiedenis.
Een F-14 gevechtsvliegtuig onderschept een Egyptisch vliegtuig met de kapers van de Achille Lauro aan boord. Het vliegtuig wordt gedwongen te landen op Sicilië, en de kapers worden gearresteerd.
1985
Overleden : Orson Welles (70), Amerikaans regisseur en acteur.
1995
Operatie Decibel: Alle Nederlandse telefoonnummers worden tiencijferig.
2004
Overleden : Christopher Reeve (52), Amerikaans acteur (Superman).
De Bishop was een Britse stuk gepantserde mobiele artillerie uit de Tweede Wereldoorlog. Het prototype verscheen in 1941, om de Britse artilleriestellingen in Noord-Afrika van het standaard 25-pondergeschut werden gebruikt als antitankgeschut en daardoor zwaar gebombardeerd werden door de Duitsers te ontlasten van die taak.
Het basisidee achter de Bishop was een 25-ponderkanon te monteren op het chassis van de Britse Valentine-tank. Het kanon werd gemonteerd in een vaste koepel, met maar weinig mogelijkheid tot beweging van het kanon.
Ook was de opvallende koepel een zeer goed doelwit voor vijandige schutters.
een Bishop 25-pdr in de Westelijke Sahara 25/9/1942
Tijdens de oorlog werd de Bishop naar Noord-Afrika gestuurd waar het geen succes kende. Dat was onder andere door de technische beperkingen, zoals de vaste en opvallende koepel, maar ook omdat tegen die tijd het 25-ponderkanon al niet meer gebruikt werd als antitankgeschut.
Hierom werden de Bishops al snel gebruikt als artilleriegeschut. De Bishop was de eerste Britse uitvoering van de self-propelled artillery en was nuttig om aan te tonen wat er vermeden moest worden in volgende ontwerpen. De Bishop werd buiten gebruik genomen toen de Amerikaanse M7 Priest arriveerde in Noord-Afrika.
achterkant met geopende torendeur
De ontwikkeling werd toevertrouwd aan de Birmingham Railway Carriage and Wagon Company.
De Bishop werd voor het eerst ingezet tijdens de tweede Slag van El Alamein.
productie : 1942-43 aantal : 100 lengte : 5,64 m breedte : 2,77 m hoogte : 3 m gewicht : 17,5 t bemanning : commandant , schutter , lader , chauffeur snelheid : 24 km/h operationeel bereik : 177 km
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 9 oktober 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 9 oktober
1047
Overleden : Paus Clemens II (42), geboren als Suidger van Morsleben.
1436
Overleden : Jacoba van Beieren (35), Gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen.
1771
Vrouw Maria, een Nederlands zeilschip onderweg van Amsterdam naar Sint-Petersburg, vergaat in de Oostzee.
1817
In België wordt de Universiteit Gent plechtig geopend.
1914
In België valt Antwerpen in Duitse handen.
1938
Demonstratie van de eerste hoogtemeter op basis van radiogolven, in New York City.
1963
In Longarone in de Dolomieten ontstaat een aardverschuiving op de helling van de Monte Toc waarbij meer dan 60 miljoen m3 gesteente in het stuwmeer terecht komt. 3 dorpen van de kaart, 2100 mensen komen om.
1967
Overleden : Che Guevara (39), Argentijns revolutionair en guerrillaleider.
1967
Het eerste bloot op de Nederlandse televisie: Phil Bloom poseert naakt in het VPRO-programma Hoepla.
1978
Overleden : Jacques Brel (49), Belgisch chansonnier.
1982
Overleden : Anna Freud (86), Oostenrijks-Brits psychoanalyticus.
1985
Overleden : Ludo Coeck (30), Belgisch voetballer en Rode Duivel.
1991
Overleden : Roy Black (48), Duits schlagerzanger.
1999
De Lockheed SR-71 maakt zijn allerlaatste vlucht.
1958
Overleden : Paus Pius XII (82), geboren als Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli .
2006
Noord-Korea doet zijn eerste kernproef.
2009
Overleden : André Steemans (55), Vlaams tv-presentator (Felice).
Birra Ichnusa is een biersoort die enkel lokaal op het Italiaanse eiland Sardinië wordt gebrouwen en dat ook typisch is voor het eiland. Het bier heeft een alcoholpercentage van 4.7%.
Het bier is genoemd naar de naam die de Foeniciërs aan het eiland gaven: Ichnusa. Het Sardisch Ichnusa betekend voetafdruk.
Birra Ichnusa speciale 5,6% gebrouwen ter gelegenheid van de 90ste verjaardag
De brouwerij werd opgericht in 1912. In 1986 werd dit merk door de Nederlandse biergigant Heineken opgekocht. De productie gebeurt nog steeds in de plaatselijke brouwerij in Assemini.
Birra Ichnusa Jennas 4,9% gebrouwen in 2006 zonder pasteurisatie
De birr is de munteenheid van Ethiopië. Eén birr bestaat uit honderd santim.
Biljet van tien en één birr auteur : Marc Baronnet CC 3.0
De birr wordt uitgebracht in munten van 1, 5, 10, 25 en 50 cent en bankbiljetten van 1, 5 10, 50 en 100 birr. In het Amhaars (taal van Ethiopië) betekent birr "wit zijn". In het Engels werd de munt tot 1976 'dollar' genoemd.
Ethiopische santim auteur : Don's World Coin Gallery
De munt werd ingevoerd in 1894 onder Keizer Menelik II. De munten werden geslagen in Parijs, Berlijn en Addis Abeba.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 7 oktober 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 7 oktober
929
Overleden : Karel de Eenvoudige (50), koning van Frankrijk.
1571
Slag bij Lepanto, waarin de Turkse vloot door de christelijke alliantie werd verslagen.
1849
Overleden : Edgar Allan Poe (40), Amerikaans schrijver.
1913
Henry Ford introduceert de lopende band.
1919
De Koninklijke Luchtvaart Maatschappij wordt opgericht.
1944
De eerste raketaanval op België: om 22u sloeg een V-2-bom in op Brasschaat, een gemeente ten noordoosten van Antwerpen.
1944
De eerste en enige gewapende opstand in het concentratiekamp Auschwitz door het Sonderkommando. Deze gebeurtenissen zijn verfilmd in de film The Grey Zone.
1949
Oprichting van de DDR.
1952
De streepjescode ofwel barcode werd officieel gepatenteerd.
1959
Loena 3 maakt de eerste foto's van de "achterkant" van de maan; een Britse observatiepost verspreidde de fotos eerder in het Westen dan de Sovjets in de Sovjet-Unie zelf.
1959
Overleden : Mario Lanza (38), Amerikaans-Italiaans opera-tenor.
1973
Koning Willem I (de eerste koning der Nederlanden) doet afstand van de troon.
1985
Het cruiseschip Achille Lauro wordt in gijzeling gehouden door Palestijnse terroristen.
2007
In de wedstrijd Heerenveen-Heracles (9-0) scoort Afonso Alves zeven keer, een record in de geschiedenis van de eredivisie.
Biotiet wordt gevonden in granietgesteenten, gneis en schisten. Zoals andere mica's heeft biotiet een perfecte splijting: het kan gemakkelijk in buigbare platen gespleten worden. Het heeft een hardheid van 2,5 - 3, een soortelijk gewicht van 2,7 - 3,1. Het heeft een groenachtige tot bruine of zwarte kleur en kan zowel doorschijnend of opaak zijn. Biotiet wordt soms gevonden in grote platen, vooral in pegmatietaders. Het komt ook voor als een metamorf gesteente of als product van de afwisseling van hoornblende, augiet, werneriet en gelijkwaardige mineralen.
Biotiet uit het Vesuvius gebied auteur : Didier Descouens CC 3.0
Biotiet komt voor in de lava van de Vesuvius, in Monzoni en op vele andere plaatsen in Europa. In de VS wordt het gevonden in de pegmatieten van New England, Virginia en North Carolina, evenals in de granieten van Pikes Peak, Colorado.
Biotiet aggregaat uit de Eifel auteur : Fred Kruijen CC 3.0
Biotiet wordt gebruikt in de cosmetica samen met muskoviet om een glinsterend effect te verkrijgen.
De chemische formule : K(Mg,Fe2+,Mn2+)3[(OH,F)2|(Al,Fe3+,Ti3+)Si3O10].
Biostratigrafie is een manier om gesteenten te dateren door gebruik te maken van fossielen. Biostratigrafie gaat ervan uit dat bepaalde (combinaties van) fossielen karakteristiek zijn voor een bepaald tijdvak (het zogenaamde principe van fossielopeenvolging), en stelt aan de hand daarvan biostratigrafische eenheden op. Dit zijn tijdvakken (eigenlijk het ruimtelijk voorkomen van een bepaald gesteente) waarvoor een bepaald fossiel of een combinatie van fossielen karakteristiek is.
Omdat biostratigrafie geen absolute ouderdom aan een gesteente geeft, is het een manier van relatieve datering.
Door ervan uit te gaan dat de opeenvolging van fossielinhoud lateraal gelijk is kunnen lateraal correlaties tussen gesteenten of sedimenten gemaakt worden. Dit is belangrijk, omdat over grote afstanden sediment van dezelfde ouderdom sterk kan verschillen door het principe van sedimentaire facies (op de ene plek kan bijvoorbeeld klei worden afgezet, tegelijkertijd op de andere plek zand). Als op twee plekken gesteente met hetzelfde gidsfossiel wordt gevonden, laat dit zien dat de lagen even oud zijn.
Biostratigrafische eenheden zijn, evenals andere stratigrafische eenheden, internationaal gestandaardiseerd. Dit werk wordt gecoördineerd door de 'International Commission on Stratigraphy' (ICS). Dit is een commissie van de 'International Union of Geological Sciences' (IUGS). De commissie geeft een 'International Stratigraphic Guide' uit waarin regels voor stratigrafisch onderzoek en definities voor stratigrafische eenheden worden gegeven.
Het principe dat bepaalde soorten fossielen alleen in bepaalde lagen voorkwamen was al door de 17e-eeuwse natuuronderzoekers Martin Lister (1671) en John Woodward (1695) beschreven. Het was echter de Engelse mijnbouwkundige en landmeter William Smith die rond 1800 doorhad dat er op die manier bepaalde volgordes van fossielen lateraal terug waren te herkennen. De Duitse geoloog Leopold von Buch beschreef in 1810 het principe van een gidsfossiel.
In de daaropvolgende decennia begonnen geologen overal in Europa en daarna ook op andere continenten gesteentelagen te correleren. Rond 1830 had Charles Lyell het Tertiair van Zuid-Frankrijk, Gérard Paul Deshayes de opvolging in het Bekken van Parijs en Heinrich Georg Bronn het Italiaanse Tertiair met behulp van gidsfossielen onderverdeeld. Lyell stelde op basis van zijn stratigrafische werk en de uniformiteitsleer van James Hutton dat het ontstaan en uitsterven van soorten een continu proces is door de tijd, een idee dat aan de basis stond van Charles Darwins evolutietheorie.
In 1838 waren al in wat toen het "primaire systeem" genoemd werd (tegenwoordig het Paleozoïcum) door het vergelijken van fossielinhoud dezelfde ouderdom aan gesteentelagen op verschillende plekken in Europa toegekend. De soorten die oorspronkelijk als gidsfossiel waren gebruikt kwamen soms voor met andere soorten, waarvan daarna bekend was dat ze in dezelfde tijdsperiode voorkwamen en zelf ook weer als gidsfossiel gebruikt konden worden (zogenaamde parachronologie).
In 1852 ontwikkelde Alcide d'Orbigny het concept van een etage, een deel van een lithologische kolom dat wordt gekenmerkt door bepaalde fossielen. In 1856 zou hier door Albert Oppel de biozone aan toe worden gevoegd. Tegenwoordig wordt met een biozone meestal de tijdspanne bedoeld waarin een bepaalde soort leefde, vroeger werden vaker ook hogere taxonomische eenheden gebruikt.
Sinds de tweede helft van de 20e eeuw wordt ernaar gestreefd de complete evolutie van stammen (fylogenie) in kaart te brengen en hiermee opeenvolgingen van gesteenten onder te verdelen. Een andere methode is alle gedetermineerde fossielen in een gesteente in percentages uit te drukken en aan de hand hiervan onderverdelingen te maken. Dit gebeurt bijvoorbeeld veel in de palynologie.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 5 oktober 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 5 oktober
1285
Overleden : Filips de Stoute (40), koning van Frankrijk.
1582
De Gregoriaanse kalender wordt geïntroduceerd in Italië en andere katholieke landen. De datum springt van 4 oktober van dat jaar naar 15 oktober, waardoor 10 dagen worden overgeslagen. Deze dag in 1582 bestaat dus niet.
1814
In Brussel wordt Manneke Pis gestolen.
1837
Overleden : Hortense de Beauharnais (54), Koningin van Holland.
1864
De Indiase stad Calcutta wordt door een tyfoon voor een groot deel verwoest. 60.000 mensen komen om.
1895
De allereerste individuele tijdrit wielrennen wordt gereden ten Noorden van Londen over 50 mijl.
1936
Totstandkoming van de eerste communicatie via coax-kabel, tussen New York City en Philadelphia
1951
De meteoroloog C.J. van der Ham is de eerste weerman op de Nederlandse televisie. De eerste jaren kwam alleen de arm van de weerman in beeld die dan met een lipstick (die piepte niet) op de weerkaart wolken en drukgebieden tekende.
1962
'Love me do' van de Beatles komt uit, hun eerste hit.
1962
Dr. No de eerste James Bond-film gaat in première in Groot-Brittannië.
1965
Overleden : Georges Vantongerloo (78), Belgisch kunstschilder, beeldhouwer en architect.
1969
De eerste aflevering van Monty Python's Flying Circus uitgezonden door de BBC.
1991
De eerste officiële versie van de Linux kernel 0.02 wordt vrij gegeven.
Biosfeer 2 is een 1,27 hectare grote constructie in Oracle (Arizona) (VS), gebouwd om een gesloten ecologisch systeem na te bootsen.
Het project bestond uit twee gesloten missies; de eerste was van 26 september 1991 tot 26 september 1993, de tweede duurde 6 maanden en vond plaats in 1994.
Engels : Biosphere 2 Duits : Biosphäre 2 Frans : Biosphère II
Biosfeer 2
Het is tussen 1987 en 1989 gebouwd door Space Biosphere Ventures, een bedrijf dat wordt beheerd door John Polk Allen en Margret Augustine en werd in de jaren negentig gebruikt om te zien of mensen konden leven in een gesloten biosfeer, terwijl ze ook wetenschappelijke experimenten uitvoerden. Het onderzoek toonde het gebruik aan van gesloten biosferen in ruimtekolonies, en de manipulatie van een biosfeer zonder dat van de aarde te beschadigen. De naam komt van het idee dat de eerste biosfeer onze aarde is. De ca. 200 miljoen dollar voor het project kwam van oliemiljardair Edward Bass.
Biosfeer 2
Tijdens de eerste expeditie zakte het zuurstofniveau. Van de 20,9% die doorgaans voorkomt op zeeniveau zakte het tot 14%. Toen het zuurstofniveau op ca. 16% kwam kregen de biosfeerbewoners last van hoogteziekte. Nog voordat het zuurstofniveau op 14% kwam te liggen kregen vier van de acht bemanningsleden al zuurstof in hun slaapkamers bijgevuld. Genoodzaakt door deze problemen werd besloten om door een zuurstofinjectie het peil weer op te krikken tot een niveau tussen de 18 en 19%. 16% werd als ondergrens ingesteld, omdat onder dit niveau de stress enorm toenam. Naast deze injectie werden ook nog 30.000 roofmijten de biosfeer ingebracht om de plaag van spintmijt tegen te gaan.
Biosfeer 2 bij nacht
De tweede missie begon op 6 maart 1994 en zou tien maanden duren, maar werd gestaakt na zes maanden. De crew bestond uit Norberto Romo (kapitein), John Druitt, Matt Finn, Pascal Maslin, Charlotte Godfrey, Rodrigo Romo en Tilak Mahato.
Op 5 april om 11:57 uur lieten Abigail Alling en Mark Van Thillo, leden van de eerste missie, een spoor van vernieling achter bij de tweede missie.
Vlak na het incident verliet kapitein Norberto Romo (toen getrouwd met Margret Augustine) de biosfeer. In zijn plaats kwam Bernd Zabel, die eerder genomineerd was als kapitein op de eerste missie, maar op het laatste moment was vervangen. Twee maanden later werd Matt Finn door Matt Smith vervangen.
Koningin Beatrix stelt de stormvloedkering in de Oosterschelde in werking, waarmee de Deltawerken zijn voltooid.
1992
Een El Al Boeing 747 vrachtvliegtuig stort neer op een flatgebouw in de Amsterdamse Bijlmermeer.
2001
Een Tupolev passagiersvliegtuig van Sibirean Airlines stort in de Zwarte zee na per ongeluk te zijn geraakt door een Oekraïense S-200 afweerraket. 78 personen sterven.
2004
De SpaceShipOne vliegt zijn topsnelheid met 3.09 mach onder piloot Brian Binnie.
De binsenastrilde (Neochmia ruficauda) is een klein, door zijn afwijkend gekleurde kopje opvallend, vogeltje behorend tot de familie van de prachtvinken (Estrildidae). De herkomst is Noord- en Noordoost-Australië.
Engels : Star Finch Duits : Binsenastrild of Binsenamadine Frans : Diamant à queue rousse
binsenastrilde
Voorhoofd, keel, wangen en snaveltje zijn vermiljoenrood met aan de zijkant van het kopje een aantal witte vlekjes. De borst is geel met witte stippen de buik is wat lichter. Bovenzijde en de flanken zijn geelgroen tot olijfgroen. Bovendien hebben de flanken ook kleine witte stippen. De staart is bij de bovenaanzet roodbruin, dekveren aan de onderzijde zijn donkerrood. Het vrouwtje heeft een blekere borst en het rood van het kopje is doffer. De totale lengte van de binsenastrilde is van kopje tot staartpuntje 10 11 centimeter.
De vogeltjes moeten eerst goed geacclimatiseeerd worden, maar kunnen dan gehouden worden in een goed beplante volière met een temperatuur van tenminste 18 °C. Verder zijn het levendige en verdraagzame vogeltjes.
Ze kunnen gevoederd worden met gemengde zaden, die ook aan andere vinken gegeven worden en groenvoer. Daarbij moet vers drinkwater, grit en maagkiezel altijd ter beschikking staan.
U kunt u ze ook uitstekend in een groepje houden, zelfs in de broedtijd blijven ze vreedzaam, ook onderling.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 3 oktober 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 3 oktober
52v.Chr
Vercingetorix, leider van de Galliërs, geeft zich over aan de Romeinen onder leiding van Julius Caesar.
1226
Overleden : Franciscus van Assisi (44), Italiaans heilige, stichter van de orde der minderbroeders.
1863
President van de Verenigde Staten Abraham Lincoln maakt Thanksgiving Day een nationale feestdag.
1903
In Rotterdam worden de eerste twee droogdokken in gebruik genomen.
1908
Oprichting van het Russisch dagblad Pravda, de eerste uitgave in Wenen en binnengesmokkeld in Rusland.
1931
Overleden : Carl Nielsen (66), Deens componist.
1941
De eerste spuitbussen op drijfgas komen op de markt, in de VS.
1942
Eerste succesvolle lancering van een V2-raket vanaf Peenemünde in Duitsland, de eerste keer dat een door de mens vervaardigd object de ruimte bereikt.
1944
Britse bommenwerpers bombarderen de dijk bij Westkapelle, om Walcheren onder water te zetten, zodat de Duitse bezetters makkelijker te verdrijven waren.
1981
De hongerstaking van IRA-gevangenen in de Maze-gevangenis in Belfast eindigt na zeven maanden en 10 doden.
1990
Dag van de Duitse Eenheid: de Duitse Democratische Republiek (DDR, Oost-Duitsland) wordt opgeheven en wordt weer samengevoegd met de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland). Beide landen waren sinds 1949 van elkaar gescheiden.
1992
Voor 20 miljoen Amerikaanse kijkers verscheurt zangeres Sinéad O'Connor een foto van de paus in het programma Saturday Night Live.
1995
Na een maandenlang proces wordt sport- en filmster O.J. Simpson door de jury onschuldig bevonden.
2004
Overleden : Frits van Turenhout (91), Nederlands radiopresentator.
(0) 
