De wandeling.
Ook de stad Namur heeft in samenwerking met het NGI een wandelkaart uitgegeven. Van de 10 beschreven en uitgetekende wandelingen volgen we er vandaag 2, en wel in Wépion: wandeling 2 heeft de naam Bovenmaas meegekregen, nummertje 3 heet Landschappen van de Maas. De combinatie van beide leidt tot een wat eigenaardige constructie op de kaart. Wandeling 2 bestaat hoofdzakelijk uit een heen-en-terugje langs de boorden van de Maas, wandeling 3 begint langs de Maas, maar gaat het nadien hogerop zoeken. Positief: de tocht langs de Maas met enkele mooie kastelen en gebouwen als surplus, de prachtige vergezichten over de Maasvallei en enkele mooie onverharde paadjes. Negatief is dan weer dat je langere tijd over een eentonige asfaltweg stapt, met meer verkeer dan goed is. De TWQ is dan ook niet hoog: 36%; het jaagpad langs de Maas neemt daarvan het grootste deel voor zijn rekening.

Foto's.

Het kasteel van Fernan-Nunez. Let ook op de prachtige rode beuken.

De Maas is zo rustig dat het bootje niet eens dobbert.

Het weer.
Wisselend bewolkt, met toch wel wat zon, al verwacht je in mei hogere temperaturen.

De stafkaarten.
Het is wat zoeken in een "kruispunt" van stafkaarten op 1:10.000 : 47/8S Lustin - 47/7S Profondeville - 47/7N Jambes en 47/8N Naninne. Beide laatste leveren een marginale bijdrage. Wie met één kaart op stap wil, kan volstaan met 47/7-8 Profondeville - Namur (Sud) op 1:20.000. Het is nog even wachten op een recentere kaart op 1:25.000.

Hoe we er geraakten.
Voor het gedeelte Namur - Wépion was de keuze snel gemaakt: lijn 4 verbindt Namur met Wépion (en verder) om het half uur. Voor de treinreis Halle - Namur hebben we de keuze tussen een overstap in Brussel-Zuid of Brussel-Luxemburg. Vermits Infrabel een beetje hals over kop werkt op lijn 26 - met verwarring en een indruk van improvisatie tot gevolg - lijkt de reisweg langs de NZV te verkiezen.

Een beetje geschiedenis.
Wépion werd per tram uit Namur bereikt op 21.09.1895 en verrassend snel (in 1910) reden er al elektrische trams. Dat liedje zou aflopen in 1952, toen beide lijnen (1 tot Fooz en 4 tot Profondeville) verbust werden. Op het hoogtepunt (?) werden niet minder dan 4 lijnnummers gebruikt op deze verbinding: 1 - 2 - 4 en 1. Met de komst van de bus kwamen er ook nieuwe mogelijkheden: in het spoorboekje van 1955 vinden we een buslijn 21 terug die Namur met Maredsous verbindt, een typisch toeristische lijn, die eerst alleen op zondag reed en altijd al een verschillende dienstregeling had tijdens de vakantieperiodes.
In het boekje van 1976 vinden we nog 1 bijkomende lijn terug: 34 Namur - Anhée - Dinant.
Die laatste lijn is ondertussen grotendeels beperkt tot een verbinding Profondeville - Dinant (met aansluiting uit Namur).
Vermeldenswaard is verder nog de uitbreiding tot Mont (Clinique) in 1998.

De verbinding.

Ik heb voor de bussen 4617 en 4615 de stelplaats Salzinnes aangegeven, met de nodige vraagtekens. Wie correcte gegevens heeft: graag!

En wat we beleefden.
We zijn nog perfect op tijd om S 1559 te nemen, maar die is al vanaf Denderleeuw op de sukkel en dan gebeurt in Edingen het onvermijdelijke: IC 3209 vertrekt eerst en dus wordt dat onze trein. Motorstel 413 rijdt rond met een gekneusde neus. Veel valt er over deze korte rit niet te vertellen. Een reiziger heeft zijn KeyCard verkeerd ingevuld en zit bovendien verkeerdelijk in eerste klas. Alle fouten worden met de mantel der liefde bedekt; de tbg heeft duidelijk een didactische bui. Onze aansluitende trein is IC 2111 naar Luxemburg, die is samengesteld uit een allegaartje aan rijtuigen. Ik heb de samenstelling genoteerd: vooraan 19814 (M6 BDx) - 12804 (M6 B) - 12774 (I10 B met airco) - 12712 (I10 B zonder airco) - 12636 (I6) en 11711 (I10 A zonder airco), het geheel geduwd door loc 1354. B staat voor 2de klas, A voor eerste klas en die BDx wijst op een stuurstandrijtuig met bagageafdeling. Al vanaf Genval zitten we achter S 3961, wat tot 3 minuten vertraging leidt bij aankomst in Ottignies. Zowel in Ottignies als in Gembloux lijkt er bovendien een technisch mankement op te treden, wat beide stilstanden verlengt.

In Namur is het aloude busstation al een hele tijd buiten dienst en de bussen staan verspreid in de ruime omgeving van het treinstation. Wij moeten nu naar de Rue Rogier, enkele minuten ver. De bus komt precies op tijd aan en neemt een twintigtal reizigers mee. De rit verloopt bijzonder stipt, al moet er aan zowat elke halte gestopt worden. Onderweg kunnen we een vluchtige blik werpen op de stelplaats Fooz - op het eerste gezicht zijn alle bussen op dit moment in dienst. Bij de halte Wépion Sentier de la Cure pikt de vriendelijke en behulpzame chauffeur twee klanten op die te horen krijgen dat ze met hem mee moeten als ze naar Namur willen, want dat de bussen naar Namur hier niet stoppen.

Bij de terugrit horen we inderdaad van de chauffeur dat de werken op de N92 voor te veel vertraging zorgen en dat de bediening van de eerder genoemde halte vervalt, om tijd te winnen. Zelf schuiven we inderdaad aan langs tijdelijke verkeerslichten. In de Perturbations op de website van de TEC is niets te lezen over deze maatregel, maar je vindt er wel info over als je de gedetailleerde dienstregeling van lijn 4 opvraagt. De initiële vertraging bij instappen van 6 minuten stijgt inderdaad door de werken en het drukke verkeer tot 10 minuten, maar zal nog flink teruglopen. Ik hou me tegenwoordig onledig met het testen van planners en ben ook actief met SMOP (Smart Mobility Planner). Die geeft vrij nauwkeurig de vertraging aan van de TEC-bus, maar van de geschrapte treinen op lijn 26 is hij niet op de hoogte. De planner van de NMBS is wel bijgewerkt.

Voor ons komt het er concreet op neer dat we niets hebben aan de IC naar Brussels-Airport, omdat die toch niet de gewone, snelle aansluiting in Etterbeek geeft. En dus wachten we op IC 2438 naar Brussel-Zuid. De rit verloopt vlot tot Brussel-Luxemburg, maar daar moeten we blijkbaar voorrang geven aan de vertraagde S 2168 naar Aalst, zodat we zelf ook vertraging oplopen, net genoeg om de krappe aansluiting met de S-trein naar Halle (en Braine-le-Comte) te missen. Maar met de IC naar Tournai zijn we nauwelijks 4 minuten later in Halle.

De treinlectuur.
Ken FOLLETT, Fall of Giants.
Ernest van der KWAST, De ijsmakers.

Een scheutje oprisping.
Horen tekstballonnen ook bij de ballonnen die verboden moeten worden? Jongens toch, hoeveel ballonnen kom je zo per jaar tegen? Eén, twee? Alleszins veel minder dan de "gewone" rommel…

Een verkneukelinkske.
Wij wonen hier aan een stevige, door wielertoeristen in meer of mindere mate geapprecieerde helling, waar we nu al jaren mannen en vrouwen hebben zien zwoegen om de top te bereiken, althans tot voor kort. Geleidelijk aan glijden ze hier allemaal naar boven, alsof de Bijbelse berg geslecht is. Wat ooit een prestatie was die alleen voor de echten was weggelegd, is nu elektrisch gemeengoed geworden…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

07-05-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
In 2006 verscheen een boekje met 29 wandelingen over de Brabantse Kouters, uitgegeven door Toerisme Vlaams-Brabant. Wij stappen vandaag iets minder dan 8 kilometer langs het Callarispad in Brussegem. Het wordt zo een korte wandeling om technische redenen: wandelbottines moeten nu eenmaal af en toe verzoold worden en ander schoeisel voor langere afstanden is niet meteen beschikbaar. Vandaar. Laat ons de wandeling maar omschrijven als kort maar krachtig, of beter: prachtig. Zo een 45% van het traject loopt over onverharde veldwegen en -wegjes en onderweg krijg je mooie uitzichten over de Brabantse kouters. Dat je er af en toe een flinke brok beton bij moet nemen, zijn we in Vlaanderen (en in sommige Waalse streken) gewend. Het Callarisbos is een klein, ontoegankelijk stukje bos dat bewust in die ongerepte staat gehouden wordt. De inbreng van het bos in de wandeling is dan ook minimaal. Begin en einde hebben we enigszins aangepast om te vermijden dat we een stukje twee keer moesten doen. Vandaar de achtvorm op het kaartje. Foto's zijn er natuurlijk ook.

Het Hof te Lovegem.

In de buurt van dit hof is er een preekstoel, zo genoemd wegens de overeenkomsten tussen struik en kerkmeubel. Ik zie het niet…

Het weer.
Zwaar bewolkt, winderig en fris.

De stafkaarten.
23/6Z Wolvertem. De oude versie op 1:20.000 draagt het nummer 23/5-6 Lebbeke - Merchtem, maar dat is precies dezelfde kaart als die op 1:10.000. Alleen moeten je oogjes beter zijn…

Hoe we er geraakten.
We kiezen ervoor om op de wandeling aan te sluiten bij de halte Brussegem Bosbeek Sarten. Die ligt dicht bij het beginpunt dat aangegeven is in de wandelbeschrijving. Die halte is vrij vlot bereikbaar met bus 245 Brussel-Noord - Dendermonde en Brussel-Noord is voor ons dan ook weer een fluitje van een cent. De planners suggereren een overstap in Brussel-Zuid, waar dan de metro genomen wordt tot Bockstael, maar dat is ons te ingewikkeld.

Een beetje geschiedenis.
Tja, mag ik het mezelf ook eens gemakkelijk maken. In oktober 2016 had ik het ook al over lijn 245, toen we in Ossel uitstapten. Dit is wat ik toen schreef:

Vandaag wil ik toch even terugkomen op de geschiedenis van de buslijn die Brussel met Ossel (en uiteraard verder) verbindt. Dankzij http://www.zone01.be kon ik ook neuzen in enkele busboekjes van voor WO II, en blijkbaar was er in 1930 al een busverbinding tussen Malderen en Brussel via Opwijk, Merchtem en Jette. Die vind je daar onder tabelnummer 257. In een busboekje van 1937 is dat ondertussen tabel 6 geworden: de lijn heeft nu een variant uit Baasrode (die het later zou halen), zoals zal blijken in het spoorboekje van 1948, met een buslijn Baasrode - Merchtem - Laken.
Ongetwijfeld ging het hier om een private buslijn, die op een bepaald moment toch werd opgenomen in het altijd maar groeiende aantal aanvullende buslijnen van de NMBS. In 1950 draagt ze het nummer 339 (Baasrode - Brussel) en vanaf 1955 wordt ze lijn 356, nummer dat de lijn zal behouden tot de belangrijke vernummeringen en reorganisaties van De Lijn in de jaren 2000 (rond 2004). In 1956 wordt de lijn logischerwijs doorgetrokken tot Dendermonde. In 1958 doet lijn 356a haar intrede: Brussel - Asse - Dendermonde. Daarmee hebben we de historische wortels van de lijnen 242 en 245 ontdekt, die onze bestemmingshalte van vandaag bedienen.
Lijn 356 leidt een vrij stabiel bestaan, al zal ook deze lijn niet ontsnappen aan besparingen allerhande. Erger is het gesteld met lijn 356a, die al in 1980 beperkt wordt tot een verbinding Dendermonde - Lebbeke - Asse.
In de jaren 1990 geeft De Lijn de voorkeur aan een tabel met een combinatie van de lijnen 356 en BW; die laatste rijdt maar tot Wemmel. Vermoedelijk in 2004 worden beide lijnen hernummerd: lijn 356 wordt 245, lijn BW 246. In 2008 doet trouwens een oude bekende haar herintrede: lijn 242 rijdt tussen Asse, Brussel en Wemmel, en doet dus sterk denken aan het gedeelte van lijn 356a dat destijds werd opgeheven.

Eigenlijk is er de laatste decennia weinig veranderd aan de dienstregeling van deze lijn: in 1981 (willekeurig gekozen) duurde een rit Brussel - Dendermonde buiten de spits 70 minuten, vandaag zijn het er 77 en zelfs dat blijkt lang niet genoeg te zijn. De Lijn wijst het toegenomen wegverkeer dan ook terecht aan als de voornaamste oorzaak voor de onvrede bij de klanten. Het moet een van de weinige dingen zijn waarover Weyts nog geen standpunt heeft ingenomen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
De S Aalst - Schaarbeek brengt ons probleemloos naar Brussel-Noord. Deze trein - toch pal in de voormiddag - heeft behoorlijk wat reizigers mee.

En dan komt Brussel-Noord. Met de verhalen die we daar de voorbije maanden over gehoord hebben, zijn we enigszins op onze hoede, maar dat blijkt allemaal niet nodig. De professionele bangmakers, gangmakers van bepaalde partijen, blazen de situatie op zoals een jongedame die ons passeert met een zakdoek voor de mond, maar het stinkt hier niet meer dan anders en de pisplekken zijn niet groter geworden. Eén zaal is wel een slaapplaats van enige omvang geworden. Het is dan ook een ruimte die ook ten tijde van de NMVB nooit een zinvolle bestemming heeft gekregen en dat is er met De Lijn niet beter op geworden. Het kan best dat de toestand daar een stuk erger is; en ik weet niet of ik 's avonds laat de bus zou willen nemen in Brussel-Noord.
De bus wordt eigenaardig genoeg drukker naarmate we de Brusselse agglomeratie verlaten. Storend element is een baby; ik heb het nagemeten: die haalt op momenten (in combinatie met het achtergrondgeluid op de bus) 90 db. Als die zichzelf niet onder controle krijgt, overstijgt hij over enkele jaren de maximumnorm voor fuiven. Een ander kleintje, op enkele passen van de schreeuwlelijk, geeft lange tijd geen kik. Als we uitstappen, doet hij toch een hopeloze poging om in te vallen.

De terugrit begint met 2 minuten vertraging. Zonder dat er spectaculair veel verkeersproblemen zijn, groeit de vertraging stelselmatig. Alleen al beïnvloeding van verkeerslichten zou ons gemakkelijk een vijftal minuten tijd doen winnen. Dat er onderweg ook een groepje van een 20-tal ukjes mee moet, keurig in het oog gehouden door 7 begeleiders, helpt de zaak en de bus evenmin vooruit, maar dat is zeker niet de oorzaak van de 10 minuten vertraging bij aankomst. Overigens is de bus zelf een onding, waarschijnlijk ontworpen (en aangekocht?) door lieden die zelf nooit de bus nemen. Tussen neus en uitstapdeur is een ruimte geschapen (door maar enkele rijen zitjes aan weerszijden te voorzien) die blijkbaar voor veel staanplaatsen moet zorgen. Alleen kun je alleen net naast de zitjes steun vinden; wie ergens in het midden staat, kan alleen naar medereizigers grabbelen. Ik vermoed dat de meeste reizigers niet tot die categorieën behoren die dat nog prettig vinden ook.

Twee treinen die we hadden kunnen nemen als de bus op tijd geweest was, zijn ondertussen vertrokken. Het wordt de S-trein naar Braine-le-Comte. Die is 1 Desiro lang en ik maak onwillekeurig de vergelijking met een twintigtal jaren geleden toen deze stoptreinen in de regel uit één klassiek stel bestonden, wat meer dan genoeg was. Vermoedelijk is het aantal reizigers voor deze vergelijkbare trein in de loop der jaren verdubbeld. De halfuurdienst werpt zijn vruchten af.

De treinlectuur.
De rit is te kort om een boek mee te nemen, maar we lezen natuurlijk niet alleen in de trein.
Ken Follett, Fall of Giants.
Ernest van der Kwast, De ijsmakers.

Een scheutje oprisping.
Is het niet eens de hoogste tijd om de invloed van peilingen op het uiteindelijke kiesgedrag te peilen? Russische inmenging, o wee, maar om de haverklap polls, dat moet kunnen.

Een verkneukelinkske.
De paarse pracht van het Hallerbos vloeit langzaam uit. Op weekdagen is buslijn 155 de aangewezen manier om je van Halle naar het bos te begeven; er is zelfs een tijdelijke halte ingeplant, die dat nog wat makkelijker maakt. Je mag eens raden op wiens aanwijzen… Prettig is het wel, zo een bus, met onwennige klanten die alle talen van de toren van Babel spreken en zich toch uit de slag weten te trekken. Sommige chauffeurs vinden het allemaal erg tof: het zorgt voor de nodige afwisseling en een niet-schadelijke globalisering.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

30-04-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Op woensdag 24 april 2019 wordt de Waalse Pijl gereden, maar wij waren er één dag vroeger om de Muur van Hoei te beklimmen, weliswaar maar één keer en het ene doorsteekje maakte de stijging nog net iets spectaculairder, maar het andere verzachtte de klim. Overigens hadden we wel meer kuitenbijters te verwerken langs dit deel van GR576, de GR van de Luikse Condroz, die we over iets meer dan 19 km volgden tussen Ombret en Barse. De TWQ bedraagt 73%: de hele tocht is in wezen een boswandeling en loopt vaak over smalle bospaadjes die de tand des tijds wonderbaarlijk goed hebben weerstaan. Het is echt wel een knap parcours dat begint in de vallei van de Maas en eindigt in die van de Houyoux.
Kaartje en foto's.

De Fond d'Oxhe, die zijn naam gaf aan de gelijknamige bijrivier van de Maas.

Het weer.
Veel dikke cirrus hield de zon wat in bedwang, maar het was wel warm.

De stafkaarten.
48/4N Nandrin - 48/3N Huy - 48/3S Marchin - Je kunt ook de kaart op 1:20.000 48/3-4 gebruiken, maar die moet nog vernieuwd worden.

Hoe we er geraakten.
Ons aansluitingspunt op de GR ligt vlak bij buslijn 9 Liège - Huy en ons eindpunt wordt bediend door een bushalte op lijn 126a Huy - Havelange. Nu is Huy niet echt moeilijk bereikbaar, maar het is niet zo gemakkelijk om de juiste keuze te maken. Evident lijkt de rechtstreekse trein Brussel - Namur - Liège te zijn, maar de aansluiting met de bus is erg slecht. Een andere mogelijkheid is de IC Mons - Namur - Liège, maar dan duurt het wel erg lang, met voor ons overstap in Mons of La Louvière-Sud (of zelfs Namur). Uiteindelijk kiezen we voor de eenvoud: we nemen bus 9 in Liège i.p.v. Huy: de lange busrit wordt dan gecompenseerd door de snelle treinverbinding.
Voor de terugrit hebben we de keuze tussen Huy en Ciney. We kiezen voor het dichterbij gelegen Huy en kunnen deze keer wel profiteren van de rechtstreekse IC naar Brussel.

Een beetje geschiedenis.
Ergens in de jaren 1980 verscheen van de hand van Jean-Pierre Hamblenne La ligne de chemin de fer 126 Ciney - Statte, Histoire et documents. Het is een voor die tijd typisch werk geworden met heel veel documenten rond de plannen en het ontstaan van deze lijn (en andere) en de nodige anekdotes, met niet altijd even goed leesbare teksten en slecht gereproduceerde foto's. Het zou er nu ongetwijfeld helemaal anders uitzien. Maar laat het duidelijk zijn, het is een ongelooflijke bron van informatie over de spoorlijn die we vandaag, helemaal op het einde, volgen tussen de voormalige halte van Fourneau en het station van Barse, dat tegenwoordig functioneert als vakantiewoning. Tussen beide stopplaatsen lag nauwelijks 600m, wat in het stoomtijdperk ongeveer overeen moest komen met één diepe zucht van de loc. Het is die 600 m die we vandaag ongeveer volgden, want de GR vermijdt blijkbaar de eerder op fietsers afgestemde Ravel 126.
Fourneau werd vrij laat toegevoegd aan de lijst stopplaatsen op lijn 126: na de overname door de NMBS worden halten geopend in Vyle-Tharoul en Modave-Village (1933), Fourneau (1937), Petit-Avins (1939) en Roiseux (1940). Sommige treinen stopten niet overal in deze kleine halten, waarvan men zich vandaag wenkbrauwfronsend het belang afvraagt. Alleen Modave-Village betekende een belangrijke vooruitgang voor de inwoners van deze gemeente: voordien werd Modave bediend door het station dat zich ter hoogte van Pont-de-Bonne bevond.
Fourneau ligt eigenlijk echt in het midden van nergens: ook vandaag is er nauwelijks bewoning, maar vermoedelijk is de halte er gekomen omdat wat verder een kleine industrie was ontstaan. Bovendien lag ze dichter bij het centrum van Marchin dan het station van Marchin, dat er gekomen was in functie van de staalfabriek Delloye-Mathieu en tot vandaag - zij het zeer beperkt - deze fabriek bedient.

De onvermijdelijke verbussing (1962) kwam er in 1962, met een buslijn 126a, met tamelijk veel varianten en een soort scharnierpunt in Havelange, dat fungeerde als eindpunt voor de busritten die niet het volledige traject aflegden. Enkele jaren geleden werd de tabel trouwens opgesplitst in een tabel Huy - Havelange en Havelange - Ciney, al blijven nogal wat bussen het volledige traject afleggen. Een hernummering van de varianten ware ongetwijfeld handiger geweest voor de gebruikers van deze buslijn.

Het overwegwachtershuisje ziet er vandaag veel beter uit dan een dertigtal jaren geleden, toen het er al bij al vrij verwaarloosd bij lag.

De verbinding.

 met enig voorbehoud wat betreft de stelplaats van bus 4516

En wat we beleefden.
Over de treinverbinding valt vandaag weinig te vertellen: IC 1705 en IC 505 doen het allebei prima. Uiteraard hadden we in de 1705 kunnen meerijden tot Liège, maar de 505 laat ons toe toch nog enkele minuten vroeger aan te komen. Wel is de 1705 goed bezet tot Brussel-Zuid. Er zijn problemen in La Louvière-Sud (werken van Infrabel die nog maar eens uitlopen) en daardoor is de 3405 afgeschaft: dat betekent dat de 1705 vanaf Braine-le-Comte extra reizigers meeneemt en bovendien extra stopt in Tubize. Dat uitlopen van werken is tegenwoordig schering en inslag…

Bus 9 vertrekt aan perron D, net voor het indrukwekkende station van Liège-Guillemins, althans dat zou hij moeten doen, om 8:22. Het is volle spits en vermoedelijk komen daar dus wel wat minuutjes bij. Nu ja, minuutjes, om 9:00 is er nog altijd geen bus te bespeuren; we hebben bussen gezien in alle mogelijke richtingen (enorm veel lijn 48, soms barstensvol), maar onze bus blijft weg. Om 8:55 heb ik al een Tecxto gestuurd en ik krijg prompt een sms'je terug: er zijn geen storingen op lijn 9. Ik trek dan maar naar de overzijde waar een in een kooi ondergebracht loketje van de TEC staat. De eensterrige bediende doet waarschijnlijk precies hetzelfde als wat ik net voordien per sms heb gedaan; zijn conclusie is dezelfde: niks te vinden in de ordinateur. En voor de rest geen enkele poging om ons toch enigszins te helpen. Hij houdt het bij vertraging. Uiteindelijk is het wachten en hopen op de bus van 9:21. Die zal zelf met een dik kwartier vertraging rijden, zodat we uiteindelijk 72 minuten na het voorziene uur in Ombret aankomen. De bus is vrij goed beklant en moet bijna overal stoppen. Eigenlijk hadden we wat meer reizigers met Dardennegehalte verwacht, maar het valt nauwelijks op dat we door voorsteden als Sclessin, Ougrée en Seraing rijden.

Voor ons stelt zich nu wel het probleem dat we zo vroeg uit de veren zijn omdat de aantrekkelijkste terugreis al om 15:29 gaat en het daarna wat moeilijker wordt. Maar we slagen er uiteindelijk toch in om nog een tiental minuten voor het doortochtuur van de voorziene bus aan de halte Barse Gare te landen, niet zonder meer dan gewone inspanningen.

De bus komt keurig op tijd aan. Hij voert ons o.a. langs de vroeger stations van Fourneau, Régissa en Marchin, voorlopig nog altijd het eindpunt van de 126 Statte - Marchin. Veel bedrijvigheid is er niet, op het lusteloos knipperende licht van de overwegen na.
Huy heeft nog een echt stationsbuffet en dat is meegenomen, terwijl we wachten op de rechtstreekse IC naar Brussel-Luxemburg, waar we stipt aankomen. Ook S 3388 lijkt op een stipte rit af te stevenen, maar in Diesdelle krijgen we een oproep van de tb aan de tbg te horen. Vrij snel erachter volgt de mededeling dat een technisch probleem het vertrek van de trein zal vertragen. Grappig is dat de tbg in vrij goed Frans de Nederlandse mededeling vertaalt, maar dan op het einde niet op het woord retardé kan komen. Bijna gelijktijdig vullen twee reizigers in ons coupé het ontbrekende woord in. De vertraging zal uiteindelijk oplopen tot 6 minuten, 7 bij aankomst in Halle.

De treinlectuur.
Peter TERRIN, Yucca.
Ernest van der KWAST, De ijsmakers.

Een scheutje oprisping.
Ondertussen lijdt het Nederlands aan een nieuwe kwaal: de jouwziekte. Vroeger was het eenvoudig: het bezittelijk voornaamwoord is je als het niet beklemtoond hoeft te worden, jouw als je het wel wil beklemtonen. Blijkbaar was dat zelfs niet eenvoudig genoeg, want nu lijkt de regel te zijn: gebruik altijd jouw. En als je het schrijft, dan liefst zonder w aan het einde. Maar voor de rest blaakt onze taal van gezondheid.

Een verkneukelinkske.
Het is weer eerstecommunietijd. Destijds moesten wij in de week vooraf elke dag een uurtje oefenen bij juffrouw Jeanne, die ons klaar moest stomen voor de grote dag. Ik herinner me nog goed hoe we moesten oefenen om (niet-geconsacreerde) hosties in een keer in te slikken zonder dat ze onze tanden raakten. Bijten was al helemaal uit den boze. En we moesten samen met de koster-organist ook nog een lied inoefenen, waarvan ik me nog één woord herinner: altoos. Dat zou pas een plaats in de Classics 1000 mogen opeisen.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

23-04-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Soms maken de ontwerpers van wandelingen het ons, OV-gebruikers, wel bijzonder gemakkelijk - als is het tegendeel meestal waar. Zo stappen we vandaag van Landen naar Sint-Truiden een tocht die in 2005 verscheen in het ledenblad van Vakantiegenoegens dat toen nog Kreo heette, een kleine 14 km lang, met een nauwelijks vermeldenswaardige TWQ van 3%. (Ten opzichte van onze vorige wandeling in Prosperpolder is dat wel een aanzienlijke verbetering…) Het lijkt een tocht die perfect geschikt is als Groene Halte, althans als je niks hebt tegen betonwegen, een stads begin en einde en weinig verrassingen onderweg. Meegenomen was dat wij deze tocht deden in volle bloesemtijd, wat de streek toch wel een erg specifiek karakter geeft.

Kaartje en foto's.

Het weer.
Helder en even ook licht bewolkt, fris.

De stafkaarten.
33/5Z Landen - 33/6Z Gingelom - 33/6 N Sint-Truiden. Je kunt ook kaart 33/5-6 Landen - Sint-Truiden op 1:20.000 gebruiken, maar die precies even oud als de kaarten op 1:10.000. De nieuwe kaart op 1:25.000 zal eerlang verschijnen.

Hoe we er geraakten.
Landen is rechtstreeks uit Halle te bereiken met de IC Quiévrain - Liège-Guillemins. Vermits we geen aansluitende bus nodig hebben, is het precieze uur van aankomst niet zo belangrijk. Sint-Truiden - Halle kan met 1 overstap in Brussel-Noord. Ook dat is niet echt een probleem.

Een beetje geschiedenis.
Het lijkt evident dat ik het vandaag even heb over Sint-Truiden. Op een bepaald moment was het station van Sint-Truiden een echt overstapstation tussen de treinen van lijn 21 Landen - Hasselt en die van lijn 23 (Tienen) - Drieslinter - Tongeren. Die laatste lijn werd voor reizigers gesloten in 1957. Beter nieuws was er in 1960 toen de lijn 21 tussen Landen en Hasselt onder draad ging.
Ik herinner me uit de jaren 1970 een beruchte treindienst, met (los)koppeling in Landen. Het was een vrij complex opzet, met semi-directe treinen uit Quévy en Saint-Ghislain-Hornu die (los)gekoppeld werden in Mons, dan in Landen gesplitst dan wel samengevoegd werden en verderop nog eens (los)gekoppeld werden in Liège-Guillemins, vanwaaruit een treindeel vaak als semi-direct naar Welkenraedt reed, gevolgd door de rest van de trein dat als stoptrein naar Verviers (of Welkenraedt) reed. Het kon nog ingewikkelder: enkele keren werd ook in Pepinster nog een stel aangehaakt of losgekoppeld van de verbinding Spa-Géronstère - Pepinster, zodat een overstapvrije verbinding met het centrum van het land ontstond. Het spreekt vanzelf dat de klassieke tweedelige stellen hier heer en meester waren. Alleen 's morgens reed een stel M2-rijtuigen van Liège naar Mons en 's avonds werd een rit in de andere richting ingezet. Dat betekende wel dat er op dat moment overgestapt moest worden in Landen.
Je raadt het al: veel van deze treinen liepen wel ergens vertraging op. Dat lijn 21 over de hele afstand enkelsporig was (alleen in Sint-Truiden kon gekruist worden, en uiteraard in de beide eindpunten), dat de treinen elkaar in Landen kruisten, zodat vertraging van de trein uit Brussel automatisch vertaald werd in vertraging voor de trein naar Brussel maakte het allemaal nog wat complexer. De roep op een dubbelsporige lijn 21 weerklinkt dan ook al decennialang. Verder dan een verdubbeling tussen Alken en Hasselt en van een wijziging aan de uitrit van Landen is men nog niet geraakt.
Nog even voor de eigenaardigheid: de refertesnelheid op lijn 21 bedroeg 100 km/u. Dat was eerder uitzonderlijk, zo tussenin de trage lijnen (70, 90) en de snellere (120, 130 en 140). De andere lijnen met deze snelheden waren 130 (Namur - Charleroi-Sud) en 50A5 / 50A6 (Y. Oostkamp - Brugge). Deze snelheid wordt bij mijn weten nergens meer gebruikt op dit ogenblik.

Naast de kruisende treinlijnen, was Sint-Truiden ook nog een belangrijk knooppunt van tramlijnen: Sint-Truiden - Herk-de-Stad, gesloten in 1948, Sint-Truiden - Hannut, gesloten in 1949 en Liège - Sint-Truiden, gesloten in 1956 en Jodoigne - Tienen - Sint-Truiden, gesloten in 1953. Dat we ook even door de Tramstraat liepen, is niet verwonderlijk.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het is wat eentonig aan het worden (gelukkig!) maar de heenreis verloopt zonder problemen. Al naderen we Leuven erg traag, wat 1 minuut vertraging oplevert, ondanks de ruime dienstregeling tussen Brussel en Leuven. In Landen stellen we ontgoocheld vast dat het stationsbuffet ook hier vervangen is door een hedendaagser onding.
De terugreis loopt wat minder vlot: de trein heeft al wat vertraging bij aankomst in Sint-Truiden maar daar komen nog 5 minuten bij, volgens de tbg achteraf door het inladen van enkele fietsen. Die hadden we inderdaad al zien klaarstaan op het perron, compleet met aanhangwagentjes waarin sommigen hun kinderen en anderen hun hond of kat in vervoeren. Het resultaat is 8 minuten vertraging bij vertrek en erg sterk slinkt die niet meer; een stilstand in Schaarbeek helpt de zaak ook niet vooruit. Onze eerste aansluiting met de S naar Geraardsbergen en Aalst kunnen we wel vergeten, de tweede, een S-trein naar Braine-le-Comte heeft zelf zo veel vertraging dat we uitwijken naar de IC naar Tournai. Nu die geen S-trein voor zijn voeten heeft rijden, komt die zelfs twee minuten te vroeg in Halle aan.

De treinlectuur.
Ellery Queen, Met rode letters.
Jos Pierreux, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Statiegeld op blik, het lijkt een verre droom. Tot overmaat van ramp kiezen brouwers meer en meer voor bierflesjes zonder statiegeld. De plastic bierfles klopt al aan de deur.

Een verkneukelinkske.
Onze eerste picknicktafel (30 jaar oud) heeft echt haar beste tijd gehad, en dat is een eufemisme, want ze staat er schots en scheef bij, maar de kippen en de haan zoeken het met plezier wat hogerop. En als het regent, is het een ideale schuilplek. Kippen houden van eenvoud. Soms…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

15-04-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
In een niet eens zo oude box van het Davidsfonds (De mooiste dorpen van toen - uit 2013) vonden we onder nummer 24 een wandeling in Prosperdorp (Wandelen in de polders). De eigenlijke wandeling is 9 à 10 km lang, maar daar moet je nog twee keer 4.5 km bijtellen, want Prosperdorp is onbereikbaar met het openbaar vervoer. De fiche waarschuwt al voor het Hedwige-Prosperproject, dat ervoor ijvert de polders met deze namen terug te geven aan de natuur, i.c. de Schelde die op het ritme van ebbe en vloed de veie poldergrond zal overstromen, aldus een belangrijk watergebied vormend dat door de aan te lokken watervogels meer geapprecieerd zal worden dan door de landbouwers die hier letterlijk uitgeboerd zijn. Teruggeven aan de natuur, heet dat. Iedereen kan er het zijne over denken: de weerstand tegen het project is lange tijd hevig geweest. Hoe ver moet je hier trouwens in gaan? Polders terugschenken aan de natuur, mooi, maar wat met autowegen, industrieterreinen, woningen… om het nog niet te hebben over de vlakbij gelegen dokken en de kerncentrale van Doel. De aarde gezuiverd van het mensenras, een romantische jeugddroom revisited.
Hoe het ook zij, de wandeling verschilt ondertussen grondig van die op de fiche, wat ze wat langer heeft gemaakt en vermoedelijk ook minder interessant, omdat we ons nog volop in de overgangsfase bevinden. Over de TWQ kunnen we kort zijn: dieper zakken dan 0% kan niet.
Toch zijn we blij dat we hier zijn neergestreken: we krijgen nog net een indruk van de oude toestand - een boer was zelfs nog vloeibare mest aan het strooien over de al gewijzigde polder - en konden de nieuwe al vermoeden. En geef toe, Prosperpolder is een naam die je nooit vergeet; ik denk dat ik hem al decennia in mijn geheugen opgeslagen heb.

Foto's en kaartje.

Het weer.
Van helder naar licht bewolkt, koud en winderig.

De stafkaarten.
We vertrokken zelf met de kaarten op 1:10.000 7/5Z Kieldrecht - 7/6Z Doel en 7/6N Zandvliet, maar die zijn door de omvangrijke werken hopeloos verouderd. Gelukkig heeft het NGI ondertussen voor nieuwe kaarten op 1:25.000 gezorgd: 7/5-6 Kieldrecht dekt het hele gebied dat over 3 kaarten op 1:10.000 was verspreid. Je vindt de recente toestand ook terug met de app Topo GPS, die alle kaarten voor niet eens zo veel geld op je smartphone beschikbaar maakt. Die kwam vandaag wel erg van pas!

Hoe we er geraakten.
Er is geen enkele bus die Prosperdorp bedient, zelfs geen belbus. En dus probeerden we met het beschikbare OV zo dicht mogelijk aan te sluiten op de wandelroute. Lijn 31 bedient alleen op schooldagen de halten tussen Kieldrecht en Doel en dat volgens het verfoeilijke principe van de functionaliteit en dus moesten we uit Kieldrecht vertrekken, m.n. van de halte Sportpleinstraat van lijn 31, helemaal in het noordelijke deel van de dorpskern, in de buurt van het vroegere station van Kieldrecht, trouwens.

Een beetje geschiedenis.
Over Prosperdorp kunnen we kort zijn: ik heb nergens een spoor teruggevonden van zelfs een rudimentaire OV-bediening van dit inderdaad erg kleine polderdorp. Zelfs de belbus - nochtans ideaal voor de bediening van dergelijke kleine kernen - liet het dorp altijd feestelijk links liggen.
Laat ons dus maar even kijken naar het OV in Kieldrecht dat vandaag noodgedwongen het eindpunt was van onze OV-verbinding. In 1893 al werd de tramlijn Sint-Niklaas - Kieldrecht geopend en 12 jaar later kwam daar nog een antenne naar Doel bij. Vanaf de jaren 1930 werd de stoomtram grotendeels vervangen door autorails, maar dat mocht uiteindelijk niet baten: de lijn overleefde nog net WO II, maar in 1944 werd de tram opgedoekt. Tot dan had hij tussen Kieldrecht en Doel de huidige N451 gevolgd en ik vermoed dat we vandaag enige tijd over de grasbedding ernaast liepen, waar destijds het trammetje reed.
Na de sluiting van de tramlijn werd de bediening van Kieldrecht en Doel volledig aan de bus overgelaten. In de eerste plaats kwam er een buslijn Sint-Niklaas - Doel, later in de loop van de jaren 1950 gevolgd door een buslijn Antwerpen - Doel, die na een tijdje als lijn 293 bekend werd. Het bescheiden Doel kon dus allesbehalve klagen over de busbedieningen.
Daarna is het eenvoudig: de bus uit Sint-Niklaas kreeg het nummer 31 en de bus uit Antwerpen kreeg nummers in de tachtig - zie het haltebord.
Wel valt op dat Doel vrij brutaal uit de boot is gevallen, alsof het OV al een voorgift nam op het verdwijnen van het polderdorp, dat tegenwoordig vooral bekend is om zijn kerncentrales en om zijn droeve lot. De verbinding met Antwerpen is helemaal weggevallen en lijn 31 is tussen Kieldrecht en Doel gereduceerd tot een schooldienst, die voor ons - ook buiten de Paasvakantie - onbruikbaar is.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Beide trein- en busritten zijn eigenlijk fantastische toonbeelden van stiptheid en in feite heb ik dus niets te vertellen. We kiezen twee keer de rechtstreekse trein naar en van Sint-Niklaas en het contrast met de dag voordien, toen een vrachtwagen nog maar eens voor een ernstige averij aan de bovenleiding zorgde, kan niet groter zijn.
Ook beide busritten verlopen prima: rustige chauffeurs die de stiptheid blijkbaar hoog in het vaandel voeren en die daar ook geen halsbrekende toeren voor moeten uithalen. We zijn tevreden OV-gebruikers.

De treinlectuur.
Ellery Queen, Met rode letters. Ik heb Prisma-Detective 66 een halve eeuw geleden gekocht, niet toevallig, want ik was en ben fan van Ellery Queen, al vind je hem alleen nog in het antiquariaat. De enige moord wordt uitgesteld tot p. 146, maar precies dat uitstel maakt het allemaal bijzonder spannend en vernuftig.
Jos Pierreux, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Aangesproken politici vinden dat Peumans in de 20ste eeuw is blijven hangen, omdat hij hen nog eens natrapt over hun ipad- en iphone-verslaving die ze zelfs niet onder controle hebben tijdens parlementaire vergaderingen. Misschien waren we allemaal beter in de 20ste eeuw blijven hangen…

Een verkneukelinkske.
Fluis is één van die prachtige dialectwoorden waarvoor je niet meteen een AN-variant vindt. Het betekent straks, maar met te ervoor (dus te fluis) betekent het nog niet zo lang geleden. Het leent zich zelfs tot een uitdrukking, 't es nog gien fluis, wat dan betekent: het is nog lang niet zover. Ik zou die uitdrukking met plezier toepassen op de brexit, de basisbereikbaarheid, het confederalisme, waar geen draagvlak voor bestaat.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

11-04-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We stappen al jaren over de GR 577 van de Famenne en vandaag wagen we ons aan een variant die mooi ingebed ligt tussen twee treinhaltes: Haversin en Aye. Tot Sinsin en vanaf Humain volgen we het basistraject, maar tussen deze twee dorpen volgen we een variant die er best mag zijn. Bijna 21 km lang met een TWQ van 65%, met enkele mooie stukjes bos en weinig of geen bebouwing of bewoning: je kunt het slechter treffen. Eén dikke kilometer lang is het even uitkijken, namelijk langs het Bois du Comble, waar een beekje samen met ons de afdaling naar de Biran waagt. Dat samen met ons moet je tamelijk letterlijk nemen: je kunt maar beter geen laag schoeisel aantrekken, al hebben onze gewone wandelbottines zich buitengewoon goed van hun taak gekweten.
Foto's en kaartje.

Een wat bevreemdende omgeving met woon- en kermiswagens waar je die niet verwacht.

We hadden ook een onverwachte ontmoeting met dit mooie paard, waarvan ik vermoed dat het om een Ardens trekpaard gaat - de kenners worden van harte uitgenodigd om me te verbeteren. We kregen van een houtvester te horen dat het arme dier even tevoren in het bos geschrokken was en op de loop was gegaan. Hij had het dier ondertussen tot bedaren gebracht maar het was nog wat zenuwachtig. We moesten er rustig langs gaan en ermee praten, werd ons op het hart gedrukt. En dat deden we.

Het weer.
Zwaar tot volledig bewolkt, met schaarse en korte opklaringen. De laatste kilometer stapten we in de regen: we hadden de bui al een tijdje zien hangen, compleet met valstrepen. Toen we in Aye op de trein stonden te wachten was er zelfs even hagel.

De stafkaarten.
54/6N Leignon - 54/7N Sinsin - 54/7S Aye. Wie liever met recentere kaarten op stap gaat, kan ook kiezen voor 54/5-6 Leignon en 54/7-8 Marche-en-Famenne, die allebei gloednieuw van de pers gerold zijn. Die kaarten zijn wel op schaal 1:25.000.

Hoe we er geraakten.
Zowel Haversin als Aye ligt tussen de belangrijkere stations van Ciney en Marloie. Ze worden overdag om de twee uur bediend door een stoptrein die vanaf Ciney in aansluiting rijdt met de IC uit Brussel. Een beetje reken- en schuifwerk maakt het allemaal erg praktisch doenbaar, ook al omdat tijdens de avondspits om het uur gereden wordt.

Een beetje geschiedenis.
Het stationnetje (later halte) van Aye heeft een geschiedenis van ups and downs. Ik probeer in het kort het verhaal te schetsen, mijmerend over een aantal belangrijke tijdsgewrichten.
Voor de elektrificatie van lijn 162 Namur - Sterpenich genoot Aye van wat voor die tijd een typische dienstregeling was: in beide richtingen reden 8-9 treinen, sommige uitgevoerd met autorails; alleen op zondag viel het aantal treinen terug tot 6-7, afhankelijk van de richting. Opvallende verbindingen waren er nauwelijks: de stoptreinen stopten overal tussen (Namur-) Ciney en Jemelle. 's Morgens reed er op weekdagen een trein naar Marche-en-Famenne, en op zaterdagnamiddag stopte een semi-directe trein uit Brussel-Leopoldswijk ook in Aye. Een gelijkaardige trein stopte op weekdagen om 5:31 in Aye: ook deze reed als semi-direct naar Brussel-Leopoldswijk, het huidige Brussel-Luxemburg. (Spoorboekje 17.05.1953).
Met de elektrificatie kwam er een opmerkelijke verbetering voor Aye: het aantal treinen steeg naar 13-14 per dag, en wat minstens zo belangrijk was: door de algemeen geworden inzet van klassieke tweeledige motorstellen was het mogelijk om het stel dat de omnibusdienst had gedaan te koppelen aan het stel/de stellen die de stoptrein in Namur inhaalde(n). Zo steeg niet alleen het aantal treinen, er kwamen ook overstapvrije diensten bij naar Brussel en zelfs Gent en Knokke/Blankenberge. (Spoorboekje 01.06.1975)
Bij de invoering van de IC-IR-dienst op 03.06.1984 onderging Aye het lot van het gros van de halten op lijn 162: de bediening werd koudweg geschrapt, alle dagen van de week.
Deze onzalige toestand sleepte aan tot 02.06.1991: toen werd Aye weer bediend, volgens een vrij rigide 2-uurdienst, die op weekdagen werd aangevuld door een aantal P-treinen. Dat vertaalde zich in 12-14 treinen van maandag tot vrijdag en 8-9 op zaterdag en zondag.
Maar ook dat liedje was snel uitgezongen: op 29.05.1994 werd de weekenddienst opnieuw geschrapt, bij de invoering van de ondenkbare 4-uurdienst die tussen Ciney en Marloie alleen nog Haversin bediende. Dat de weekdienst licht uitbreidde, was een magere troost.
In 2002 werd de weekenddienst hersteld: de 2-uurcadans die we ook vandaag nog kennen tijdens het weekend stamt uit dat jaar.
Samengevat: vooral tijdens het weekend (dat gaandeweg zaterdag en zondag inhield) werd danig gesold met de bediening van Aye. Op weekdagen bleef de bediening stand houden, op de periode 1984-1991 na, ondanks de stevige concurrentie van een buslijn die Aye met Marloie en Rochefort bedient en die bovendien tamelijk frequent rijdt.

De hele omgeving ziet er nu helemaal anders uit. De overweg is verdwenen en vervangen door een brug, maar het overwegwachtershuisje houdt stand, en hoe! Loc 1840 sleept de 2115 Brussel-Zuid - Arlon.

De verbinding.

En wat we beleefden.
De S1557 rijdt met net genoeg vertraging om hem voor ons met een seniorenbiljet bruikbaar te maken. En dat geeft ons nog wat extra tijd in Brussel-Zuid, waar we merken dat IC 2109 al aan het perron staat. Ideaal voor een koffietje van de Exqi die we meenemen naar de trein. De twee Deense neuzen die ons naar Ciney zullen brengen, zijn de achterste stellen van de P 7602 uit Rochefort-Jemelle; de eerste zijn ondertussen weggereden, richting Vorst.
Dat er ook een groepje jonge scholieren mee moet, hindert niet, maar wel de boodschap dat in Ciney het treinverkeer onderbroken is als gevolg van een seinstoring. Na een half uur verschijnt de blijde boodschap dat de treinen weer normaal rijden. Eigenaardig genoeg kan ik dat niet afleiden uit de rubriek Storingen want daar blijft men koppig vasthouden aan de storing. Even eigenaardig is dat dit niet het geval is op de smartphone van mijn vrouw en in de stationsgegevens van beide telefoons. De charmes van de informatica, zoals onze ICT'er Marc het destijds noemde. Wat belangrijk is, is dat we zonder problemen naar Ciney sporen, waar de L-trein al op spoor 1 staat te wachten. De tbg knipt zonder verpinken onze biljetten die we nochtans voor Marloie (Zone Marche) hebben aangekocht - op het eerste gezicht hebben we dus geen reden om in Ciney over te stappen, maar het mag dus wel…

We komen ruim op tijd in Aye aan en meteen bij aankomst horen we dat een trein zal doorrijden op spoor 1. Veel tijd om je uit de voeten te maken heb je niet, laat staan dat ik op tijd mijn fototoestel zou kunnen afstellen. Het wordt de misser van de dag: het is P 8606 Namur - Rochefort-Jemelle die uit 2 klassieke stellen bestaat, die voor een keer perfect toonbaar zijn.
De onkunde - denk ik - maar ik schrijf de onhandigheid van wie verantwoordelijk is voor de uitgave van het pdf-spoorboekje wordt hier weer eens perfect geïllustreerd. (Verantwoordelijke uitgever: Koen Kerckaert.) In de uitgave van 09.12.2018 ontbraken alle stoptreinen van lijn 162 in de richting Arlon - Namur. Dat is ondertussen ongeveer opgelost, maar nu duikt een ander probleem op: dat van de treinnummers. Nogal wat treinen van de stoptreindienst rijden hier verder onder een ander treinnummer en dat leidt tot de eigenaardige situatie dat sommige van deze treinen 2 keer in het spoorboekje voorkomen, met een ander nummer. Neem er p. 685 maar eens bij: L 5766 rijdt als stoptrein van Namur naar Libramont en L 6167 doet hetzelfde van Ciney tot Arlon. Het gedeelte Ciney - Libramont komt voor in de 2de en de 5de kolom, met verschillende treinnummers. Hoe ver moeten mensen die hier voor instaan afstaan van het spoorwegwezen zoals dat tot voor enkele tientallen jaren bestond? Overigens beperkt het probleem zich niet tot het spoorboekje: ook op de schermen in de Desiro is het verwarring troef: onze trein wordt afwisselend als P 8666 en P 8627 vermeld. Ik zou denken dat treinnummers voor de meer alerte reiziger nog altijd dé manier zijn om te determineren om welke trein het gaat.
Overigens ziet het er ook niet goed uit met de stiptheid van de in Ciney aansluitende 2139 naar Brussel-Zuid. Die is in Arlon vertrokken met 18 minuten vertraging en met wat vallen en opstaan is de vertraging in Gembloux gehalveerd, maar dan komt deze IC natuurlijk in het vaarwater van de S-treinen terecht. In Gembloux gaan we op tegenspoor, zodat we de L-trein voorbijsteken, maar zelfs dat veroorzaakt wat extra vertraging. Enfin, de aangewezen aansluiting in Brussel-Luxemburg kunnen we wel vergeten en zelfs de eerste daarop volgende aansluiting in Brussel-Noord gaat de mist in; gelukkig volgen de treinen naar Halle zich hier snel op, zodat we uiteindelijk "maar" 19 minuten later dan voorzien in Halle aankomen.
Nog even opmerken dat IC 2139 uit een mix van I11-, I6- en I10-rijtuigen bestaat, zes in totaal en afgaande op de bezetting van het eersteklasrijtuig en de drukte op het platform van dat rijtuig, lijkt deze trein eigenlijk te kort.

De treinlectuur.
Mélanie Rose, Retour sur terre.
Jos PIERREUX, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Trixie Whitley kondigt op Radio 1 aan dat ze haar nieuwe album live zal spelen in een radio1-sessie. Dat nieuwe album noemt volgens haar Lacuna. Hopelijk is haar Engels beter dan haar Nederlands… Alweer een cd die ik niet hoef te kopen…

Een verkneukelinkske.
Nog nooit zijn de vrijdag voor de Paasvakantie zoveel vakantiegangers vertrokken van onze nationale luchthaven als dit jaar. Kun je hoge studiekosten beperken door een dag te brossen?

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

Nog wat Desirootjes die hier de volledige stoptreindienst op zich nemen.

08509 met P 8613 Ciney - Rochefort-Jemelle

08518 met L 6161 Ciney - Libramont

08529 met L 6167 Namur - Libramont

04-04-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We beëindigen vandaag onze in 7 deeltjes opgesplitste GR Dijleland, met een 18 km lange tocht van Huldenberg tot Leuven. (Als je van het centrum naar het station stapt, moet je daar nog een kilometertje bijtellen.) Dit traject haalt een voor Vlaanderen uitzonderlijk TWQ van 81%: de paden langs de IJse, de Dijle (door de Doode Bemden) en de straatjes en steegjes in Heverlee en Leuven waar geen auto's komen, verklaren de hoge score. Je hebt meteen geraden dat dit stukje GR bijzonder aantrekkelijk is, ook al moet je dan wel even onder de E40 door en die verstoort de idylle toch wel enige tijd.

Foto's en kaartje.

Bekijk deze al:

De IJse

De Dijle

Het weer.
Opnieuw uitzonderlijk lenteweer: nauwelijks wolkjes en zeer aangenaam warm.

De stafkaarten.
32/5N Huldenberg - 32/1Z Bertem - 32/2Z Oud-Heverlee - 32/2N Leuven. Je kunt ook opteren voor de kaarten op 1:20.000 32/1-2 Bertem - Leuven en 32/5-6 Huldenberg - Grez-Doiceau, maar die zijn ondertussen wel om en bij de 20 jaar oud. Een nieuwe uitgave staat op stapel.

Hoe we er geraakten.
Huldenberg is voor ons te bereiken vanuit Groenendaal of vanuit Leuven (en zelfs vanuit Brussel), maar het is vooral de afgeschafte alternatieve terugreis die ons parten speelt. Uiteindelijk opteren we voor een heen- en terugreis van en naar Leuven, wat het gebruik van een seniorenbiljet mogelijk maakt. De buslijn 395 Leuven - Groenendaal rijdt om het half uur en dat maakt de opdracht vandaag erg gemakkelijk.

Een beetje geschiedenis.
De verleiding was groot om het hier even te hebben over de tramlijn Tervuren - Tienen die we ter hoogte van Neerijse kruisten, maar omdat de buslijn 395 eigenlijk langere tijd parallel loopt met onze GR, heb ik toch de voorkeur gegeven aan een korte schets van de geschiedenis van deze buslijn, die voor een keer niet teruggaat op een afgeschafte en dus te vervangen spoorlijn, tram of trein.
In 1938 zou er al een bus gereden hebben tussen Leuven en La Hulpe, met een zeer beperkte bediening, met weinig ritten die het volledige parcours aflegden. Vermoedelijk is dat de buslijn die we in het spoorboekje van 08.10.1950 onder tabel 724 aantreffen: eindpunt is ondertussen Overijse geworden, maar de nadruk blijft liggen op vrijdag- en maandagritten.
Halfweg de jaren 1950 wordt de buslijn opgenomen in tabel 584, nummer dat het tot in de 21ste eeuw zou trekken, zij het maar heel eventjes in het begin van deze eeuw.
Als je de geschiedenis van deze buslijn wat nader bekijkt, dan krijg je een goede indruk van de wispelturigheid waarmee OV hier uitgebaat wordt. Tot de komst van lijn 395 is het een voortdurend schipperen, zowel wat de terminus betreft (met een voorkeur voor Neerijse, uit Leuven, wel te verstaan) als wat de rijdagen betreft. De lijn heeft ondertussen het nummer 11 of 11 ( in de jaren 1970) gekregen en het lijkt er wat op dat de weekenddiensten stand houden dankzij de nieuwe bediening van het ziekenhuis van Neerijse.
In 1982 vinden we voor het eerst een bediening van Hoeilaart en Groenendaal terug, zij het dat de tabel nog altijd Leuven - Overijse genoemd wordt.
In 1997 wordt de lijn op zaterdag en zondag afgeschaft, maar in 1999 duikt een namiddagse uurdienst op zaterdag opnieuw op.
Op 27.05.2000 - de lijn rijdt nu met lijnnummer 584 - rijden de bussen om het half uur tussen Hoeilaart en Leuven; enkele bussen vertrekken al uit Groenendaal. Aan de weekenddiensten verandert niets.
Belangrijk moment is de invoering van de huidige lijn 395 Groenendaal - Leuven, die op week- en zaterdagen om het half uur rijdt; op zondag wordt dat een uurdienst. Ik vind deze dienstregeling voor het eerst terug in het boekje van 01.03.2004, maar mogelijk is de lijn enkele jaren ouder. De toestand vandaag kleurt nog altijd rooskleurig, met een halfuurdienst behalve op zondag, waarop een ruime uurdienst gereden wordt. Dankzij de status van centrumstad is de zondagdienst hier niet geamputeerd zoals op vele andere lijnen, onder de auspiciën van onze grote dierenvriend.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Er is nauwelijks wat te vertellen over de heenreis. Deze IC bestaat uit twee breaks; in de eerste break is eerste klasse nog behoorlijk gevuld tot Brussel maar verderop hebben we het rijk bijna voor ons alleen.
Het uit zijn voegen gebarsten busstation van Leuven is toch wel bijzonder druk. Wij moeten naar perron 12 (van 15! en zelfs dat aantal lijkt nauwelijks te volstaan voor het af- en aanrijden van de trouwens bijna allemaal goed gevulde bussen). Begrijpelijk dat bussen die hier vertrekken pas op het laatste moment aan komen gereden. Onze bus is een gelede bus, die wat vertraging zal oplopen in Leuven, en die 5 minuten slepen we mee tot Huldenberg. Daar zijn de frequent in- en uitstappende reizigers niet vreemd aan.

Een rechtstreekse trein naar Halle zit er voor de terugreis niet in, tenzij we bijna een uur wachten of de stoptrein nemen. Dus wordt het IC 438 Welkenraedt - Kortrijk die behoorlijk vroeg aan het perron staat. De trein kan dan ook op tijd vertrekken. Het benedendek van het eersteklasrijtuig zit zo goed als vol en ook boven blijft er nauwelijks keuze over. Hebben zo veel studenten echt een eersteklasbiljet (de Campuskaart is inderdaad nog altijd spotgoedkoop) of is eerste klas op vrijdag afgeschaft? Ik kan me nauwelijks voorstellen dat deze trein voor de rest vol zit in tweede klas.
We rijden erg vlot tot Haren en dan begint een ellendig trage rit tot Brussel-Noord. Zes minuten vertraging kost ons dat. Je vraagt je toch af wat er op deze lijn in de weg kan zitten. Veel maakt het ons niet uit: IC 3239 naar Kortijk vertrekt pas om 17:35 en dus halen we de aansluiting met onze vingers in de neusgaten. Het is wat haperen in de NZV, maar we kunnen toch met amper één minuutje vertraging Brussel-Zuid buitenrijden. Al staan we al opnieuw stil in Vorst. Echt stipt rijden tijdens de spits is nog altijd een zeldzaamheid.
Wat moet dat lieveheersbeestje daar trouwens van denken? Liever dan in het drukke Leuven een bekronende pint te drinken hadden we voor De Spuye gekozen, waar het lenteweer toch ook wel wat klanten aangetrokken had. Het is daar dat we voor het eerst het lieveheersbeestje in de mot kregen, dat rustig over onze kaartenmap stapte. Dat is geen denderend nieuws, maar later bleek net hetzelfde kevertje meegereisd te zijn in IC 438 en later kwamen we het ook thuis nog tegen, na nog een busrit en een vijftal minuten stappen. Tja, met de trein reizen is geen probleem in België: als wij er in slagen om van Halle naar Leuven en terug te reizen zonder controle, kan dat voor dit beestje zeker geen probleem zijn. Thuis begon het verhaaltje me toch te intrigeren, zeker omdat we ook daar nog exemplaren van dit geel-zwarte beest aantroffen. Bleek het toch niet om een stunt van Vlaams-nationalistische partijen te gaan, want in werkelijkheid gaat het hier waarschijnlijk om het veelkleurig Chinees lieveheersbeestje te gaan, dat een klein decennium geleden is ingevoerd in de (biologische!) strijd tegen bladluizen. Nu blijkt het ding een ernstige bedreiging te zijn voor onze inheemse lieveheersbeestjes: hij zal het nooit leren, de mens.

De treinlectuur.
Mélanie ROSE, Retour sur terre. Vergis je niet, het gaat wel degelijk om Melanie Rose, zonder accent. Ik ben domweg een Engelse roman (Down to earth) in het Frans aan het lezen.
Jos PIERREUX, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Het is de normale gang van zaken geworden: een product op de markt brengen dat niet helemaal op punt staat. Na enkele maanden wordt het wel duidelijk waar de bugs en andere onvolkomenheden zitten. Moeten ze bij Boeing gedacht hebben…

Een verkneukelinkske.
Nu de onrust rond de White Album van de Beatles weer gaan liggen is, mag het weer gezegd worden. Abbey Road is hun beste album.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

29-03-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We stappen vandaag een tweede schuifje van de GR Uilenspiegel en wel van Oostburg, waar we de vorige keer stopten, tot Watervliet, bij de groep huizen aan de grens die Mollekot genoemd wordt. Dat is dus een 17 km lange tocht die grotendeels over Nederlands grondgebied loopt, op honderd meter op het einde en de kilometers die pal op de grens lopen, na. We herontdekten dit erg vlakke Zeeland waar de boerderijen zuinig gezaaid liggen en waar de stilte alleen verbroken wordt door het kenmerkende schreeuwen van watervogels die zich hier bijzonder goed thuis voelen. En dat laatste is te begrijpen. De TWQ ligt op 51%, achteraf bekeken minder dan gedacht, want een flink deel van de tocht loopt over bijna kaarsrechte onverharde veldwegen of door natuurgebied, waar de paadjes bijzonder goed onderhouden zijn. Het enige minpunt is de bewegwijzering die best wat minder spaarzaam zou mogen zijn.

De nadruk ligt echt wel op water, in brede en minder brede sloten, in plassen en vijvers. Zelfs de wegen aan de voet van de dijk doen aan (te veel) water denken.

Meer foto's vind je hier.

Het weer.
Van thuis tot Sluis soms dichte mist, maar dan komt de zon er snel door en wordt het een onvervalste, heldere lentedag. Warm, bovendien.

De stafkaarten.
De Nederlandse topografische kaart 54A (op 1:25.000) Oostburg en de Belgische kaarten 5/8 Z Sint-Margriete en 6/5 Z Watervliet of de pas verschenen kaart 5/8-6/5 Watervliet op 1:25.000.

Hoe we er geraakten.
Oostburg wordt elk uur bediend door de internationale buslijn 42 Brugge - Breskens; Brugge bereiken per trein is makkelijk en dus zijn er weinig problemen voor de heenreis. En eigenlijk is ook de terugreis eenvoudig: de belbus van het Meetjesland (195) brengt ons van Watervliet Mollekot naar het station van Eeklo. Eeklo - Halle is ook niet meteen een moeilijke verbinding.
Wel moeilijk is het om voor deze verbinding een seniorenbiljet te kopen: de alternatieve terugreis is afgeschaft. Een oplossing zat erin om met bus 58 hetzij naar Brugge hetzij naar Gent te reizen, maar erg aantrekkelijk is dit allemaal niet. En dus wordt het een RailPass, wat ons bovendien toelaat om voor 9:00 te vertrekken. Zo zie je maar hoe die domme maatregel om de alternatieve terugreis onmogelijk te maken er uiteindelijk toe leidt dat reizigers toch de horden pendelaars vervoegen.

Een beetje geschiedenis.
Het stukje Watervliet dat we vandaag als eindpunt gekozen hebben, moest wachten op de komst van de belbus voor het door het OV ontsloten werd. Dat was op 01.06.1997. Luidens een artikel in Het Nieuwsblad zou dit de eerste belbus van Vlaanderen geweest zijn, maar daar heb ik ernstige twijfels bij. In 2002 vervoerde deze bus 18.500 reizigers, wat neerkomt op 50 per dag. Hoeveel het er vandaag nog zijn, weet ik niet: de Vlaamse regering heeft enkele goedgemikte vuistslagen uitgedeeld, wat de teloorgang van de belbus wel eens zou kunnen inluiden.
In 1891 werd de tramlijn Eeklo - Watervliet (Veldzicht) ingehuldigd en wil Veldzicht nu net het punt zijn waar onze GR vandaag de huidige N456 kruist. Pal op de grens werd dan aangesloten op de tramlijn naar Breskens en Vlissingen van de SBM, de Stoomtram Breskens - Maldegem. In 1923 kwam daar ter hoogte van het Hoogkasteel (zo een kilometer voor de grens) nog een aansluiting naar Waterland-Oudeman bij.
De tram verdween hier in 1948. Uit de spoorboekjes blijkt dat de kilometer tussen Hoogkasteel en Veldzicht al rond 1935 zou opgeheven zijn, maar de referentiewerken houden het op 1948. Intrigerend…
De dienst werd verder uitgemaakt door 3 buslijnen, één uit Gent en twee uit Eeklo ( eerst private busdienst) die later in de treinboekjes verschijnen als 250, 251 en 252 (aanvullende busdiensten). In de NMVB-reisgids van 22.05.1977 vind je lijn 250 Eeklo - Sint-Laureins - Sint-Margriete (via Balgerhoeke), 251 Eeklo - Watervliet - Waterland-Oudeman (via Bentille en Sint-Jan-in-Eremo) en 252 Gent- Watervliet (via Wondelgem, Evergem, Sleidinge, Lembeke en Kaprijke.) Deze lijnstructuur illustreert mooi hoe moeilijk het is om al deze woonkernen op een eenvoudige en overzichtelijke manier te bedienen. Tegenwoordig zijn dat grosso modo de lijnen 57 (Gent - Watervliet Hoogkasteel) en 63 (Eeklo - Watervliet - Sint-Jan-in-Eremo). Terwijl ik een en ander opzocht vond ik op de website van De Lijn ook nog een hoogst interessant document (klik op wensnet Neptunus).
Ook interessant is deze blog, waarin gewag wordt gemaakt van een tweede tramlijn uit Eeklo via Balgerhoeke naar Sint-Laureins, die er evenwel nooit gekomen is.

De verbinding.

En wat we beleefden.
De app van de NMBS heeft er de brui aan gegeven (leve het papieren spoorboekje!) en dus wordt het allemaal wat improvisatie van het moment. Dat wordt het trouwens meer en meer: vroeger had ik altijd een bepaalde treinverbinding voor ogen en daar erg veel van afwijken, deden we niet. Tegenwoordig nemen we gewoon wat er komt: door de toegenomen frequenties en de soms snelle opeenvolging van treinen is dat een stuk gemakkelijker geworden. Zo komen we eigenlijk naar het station voor de 1556 van 7:58, maar we houden ook rekening met de 3206 van 8:03 en de 7741 van 7:54, waarmee we allemaal vlot de 2829 van 8:29 in Brussel-Zuid zouden moeten halen. Maar niet alleen met de app loopt het vandaag verkeerd: de 7741 heeft 11 minuten bij aankomst in Brussel-Zuid, de 1556 10 en de 3206 zelfs 14. Met die laatste zouden we dus de 2829 niet gehaald hebben! Dat zou nochtans de trein geweest zijn die een functionerende app zou hebben aangeraden.
Om een lang verhaal kort te maken: we nemen nog de 3757 met 8 minuten vertraging - vertraging die niet zal veranderen tot Brussel-Zuid - en dat leidt ertoe dat we zelfs nog meekunnen met de 529 naar Oostende, wat dan weer voor erg veel tijd in Brugge zorgt.

De 3757 rijdt dus met vertraging en ik weet niet of de typische geur van hete olie die te ruiken is als de trein Halle binnenrijdt daar iets mee te maken heeft. Vroeger wees zo iets op een vastgelopen rem; ik weet niet of dat tegenwoordig met de hi-techstellen ook nog het geval is. Erg gerust zijn we er dus niet in, maar we stappen toch maar in.
De aansluitende IC529 heeft een vrij stipte rit achter de rug en vertrekt uit Brussel-Zuid met niet meer dan 2 minuutjes vertraging. Ondanks de bijwijlen - prachtig woord, toch? - dichte mist en de werken in de buurt van Oostkamp verloopt de rit stipt.

In Brugge hebben we meer dan 3 kwartier tijd - ook met de 2829 zouden we trouwens moeiteloos onze aansluitende bus gehaald hebben. De bus van lijn 42 die aankomt lijkt niet terug te zullen rijden - de vorige keer was dat ook niet het geval - maar deze keer blijft de bus en wisselen de chauffeurs. Na de gewone plichtplegingen rijdt de eerste chauffeur met een wagentje van De Lijn weg, richting stelplaats, vermoedelijk. Een eengemaakt tarief Brugge - Breskens lijkt nog een wensdroom: met onze Mobib kunnen we tot Sluis (Ridderstraat). Voor het stukje Sluis - Oostburg moet je dan een erg dure verlenging kopen - zie vorige keer - maar gelukkig heeft zoonlief voor OV-chipkaarten gezorgd waarmee we keurig kunnen in- en uitchecken. Dat scheelt een slok pils op een borrel klare. Net voor ons eindpunt (Ledelplein) wacht de bus bij de halte Ziekenhuis, waar alle bussen aansluiting op elkaar geven.

Voor de terugreis hebben we dus een belbus besteld: de basisroute van deze GR loopt niet naar Watervliet en dus stoppen we bij het Mollekot. Blijkbaar is het nu weer mogelijk om zich min of meer een idee te vormen van de mogelijkheden met de belbus; de planner van De Lijn geeft een bus om 15:45 aan. De juffrouw van de centrale houdt het op 15:20, wat ons wat minder reserve onderweg zal geven. Verdwalen kan dan noodlottig worden, maar we wagen het er toch maar op. Het busje komt trouwens krek tegelijk met ons aan de halte… om 14:50. De chauffeur polst even of wij de reizigers zijn die met hem mee willen en dat klopt natuurlijk. Voor een keer hoor je ons niet klagen over een bus die te vroeg rijdt, want we rekenen er nu op dat we een uur vroeger dan voorzien de trein kunnen nemen. Het wordt een rustige rit in een aangenaam belbusje, met een chauffeur die ons laat genieten van het Meetjesland en die blijkbaar ook nog weet om hoe laat de treinen in Eeklo vertrekken.

De twee motorwagens staan klaar op perron 1, terwijl het jonge volkje zich opmaakt voor het weekend. De rit verloopt vlot tot net voor Gent-Sint-Pieters, waar de normale haperingen voor 4 minuten vertraging zorgen. Dat er ook nog een koppeling - van korte duur - plaatsvindt helpt de zaak niet echt, maar we komen op perron 10 aan, zodat de overstap naar de IC 2815 op perron 9 als vanzelf loopt. Ondanks een volledige stilstand voor Brussel-Zuid blijft de vertraging van deze trein op 2 minuten hangen.
Dat we een uur vroeger dan voorzien op weg naar huis zijn, heeft als aangenaam neveneffect dat we nog eens met de 8574 naar Geraardsbergen kunnen sporen. Het lijkt hier vanavond echter niet vlotter te gaan dan vanmorgen; de IC's 1737 (Quiévrain) en 3437 (Binche) en de S 3687 (Braine-le-Comte) rijden allemaal met om en bij het kwartier vertraging en het mag een wonder heten dat we met niet meer dan 2 minuten vertraging kunnen vertrekken. Al snel zal de hoop op een vlotte rit ijdel blijken te zijn: we komen in Halle aan met 9 minuten vertraging. Of moeten we nu eigenlijk dankzij die vroege belbus zeggen: een uur vroeger dan voorzien?

De treinlectuur.
Stefan POPA, De verovering van Vlaanderen. De klucht van de Groot-Nederlandse gedachte, gerijpt in de geest van een halfgekke Amsterdammer, Alco van Puffelen. Gelukkig komt hij op het einde tot de vaststelling dat de verschillen tussen Vlaanderen en Nederland te groot zijn.
Jos PIERREUX, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Go! wil artificiële intelligentie inschakelen om het leerproces van de leerlingen te personaliseren. Het niveau automatisch verlagen zodat iedereen kan slagen, kom.

Een verkneukelinkske.
Volgend weekend viert Halle carnaval: drie nachten wallebakken tot in de vroegste uurtjes. Hopelijk raakt het bioritme van de feestvierders niet verstoord door de invoering van het zomeruur in de nacht van zaterdag op zondag.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

22-03-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

We zijn bij map 48 aanbeland, een allegaartje aan foto's uit 1986. We beginnen met een reeks foto's langs lijn 94 en eindigen met enkele foto's langs lijn 25 (en 27): wordt vervolgd in map 49.

01. HLE 2222 met E 4503 Schaarbeek - Tournai - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.3

02. MR 731 met E 1564 Antwerpen-Centraal - Tournai - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.4. Deze trein zal gesplitst worden in Edingen: het laatste deel zal doorrijden naar Geraardsbergen.

03. HLD 5103 met Z 767 Schaarbeek - Lille - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.3. Deze internationale trein stopte na de NZV alleen in Ath en Tournai. Er reden er zo amper 4 per dag. En voor de rest was er op lijn 94 de uurverbinding van de reeks 15xx (zie foto 02), aangevuld met P-treinen. Vergelijk met de halfuurdienst van vandaag.

04. Een voor die tijd typische keet met de apparatuur voor de bediening van de overweg. Deze robuuste dingen verschijnen hier langs de lijn in de jaren 1960, bij de modernisering van de lijn. De bescheiden graffito is een reactie op het alweer enkele jaren oude IC-IR-plan, dat de enkele honderden meters verder gelegen halte van Beert-Bellingen van de spoorwegkaart wiste.

05. HLE 2749 met E 4967 Schaarbeek - Geraardsbergen - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.3. Even ter info: Infrabel plant hier de bouw van een brug over de spoorweg, die de afschaffing van de OW 11, 14 en 15 mogelijk zou maken. Zoals altijd zijn de burgers tegen…

06. HLE 2620 met E 4505 Schaarbeek - Moeskroen - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.3.

07. HLD 5123 met Z 4528 Schaarbeek - Tournai via Mons - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.3

08. MR 762 met E 1565 - Antwerpen-Centraal - Tournai - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.3 - zie de opmerking bij foto 02.

09. MR 764 met E 1566 - Antwerpen-Centraal - Tournai - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.3.

10. MR 243 met E1567 - Antwerpen-Centraal - Tournai - 18.06.1986 - lijn 94 kp 18.3.

11. ab5580 in Courrière op lijn 14 Ohey - Courrière - 26.06.1986

12. HLE 2708 met goederentrein in Courrière - 26.06.1986.

16-03-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

13. HLE 2113 met E 94 Basel - Brussel-Zuid - 26.06.1986

14. HLE 2331 met een onbekende 20 met goederentrein - Courrière - 26.06.1986.

15. De speciale stoomtrein Kempenland op 29.06.1986 in Vilvoorde.

16. En hij nadert

17. … en hij nadert. De trein is samengesteld uit L-rijtuigen

18. HLE 2722 poseert met recente M5-rijtuigen in… Zolder op 29.06.1986.

19. HLD 5185 zelfde plaats, zelfde tijd.

20. Een van de stoomlocs van TTZ (Toeristische Trein Zolder) die voor aansluiting zorgde met de Kempenland. Het is allemaal al zo lang geleden dat ik het ook even moest opzoeken.

21. En dit zijn opschriften op een R-rijtuig dat in het bezit gekomen was van TTZ. Deze R-rijtuigen vormden een kleine reeks die in één adem genoemd konden worden met de tussenrijtuigen die met MW 42 - 43 - 44 - 45 gebruikt konden worden. De opschriften verklapten heelwat: FIZ staat voor Muizen, de laatste onderhoudspost van dit rijtuig, R996 wijst erop dat het om een reserverijtuig ging, of beter: dat het om een rijtuig in een reserverijtuigenstel ging.

22. HLD 5210 in Libramont op 16.07.1986.

23. Het stuurstandrijtuig M1 BDx van trein 1655 Antwerpen-Centraal - Neerpelt op 21.08.1986 in Balen-Wezel. De rest van de trein is samengesteld uit M2-rijtuigen; het M1-rijtuig was niet toegankelijk voor de reizigers.

24. Dezelfde trein met de duwende HLD 6261.

15-03-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

25. Het inrijsein van Eisden-Mijn op 21.08.1986. De reizigersdienst was hier al een tijdje opgeheven.

26. Op 25.08.1986 stapten we in Faymonville - de staat van lijn 48 is al bedenkelijk geworden. Later zou het hier nog even opflakkeren, maar helaas kwam ook aan de toeristische exploitatie van de Vennbahn een eind.

27. Het brugje in het centrum van Faymonville, vlak bij de vroegere halte.

28. En waar de treinen gingen, kwamen (soms) de bussen: ab7611-09 (Voyages Wergifosse) op 25.08.1986 in Faymonville, op lijn 45a naar Weismes (en Trpois-Ponts).

29. Bij het vroegere station van Weismes werd een overstappunt georganiseerd. De hele Oostkantons konden in die tijd rekenen op een performant busnet met goed uitgekiende onderlinge aansluitingen, ook op zaterdag en zondag.

30. In mijn notities vind ik 07.09.1986 Beneluxtrein in Leuven, maar ik betwijfel sterk dat dit correct is. Kan iemand me verbeteren?

31. HLD 5926 op 01.10.1986 in Sint-Katelijne-Waver op lijn 27.

32. MR 825 als E 935 Antwerpen-Centraal - Charleroi-Sud op 01.10.1986 in Sint-Katelijne-Waver (lijn 25)

33. MW 626 als E 1512 Antwerpen-Centraal - Charleroi-Sud op 01.10.1986 in Sint-Katelijne-Waver. De goederentrein en het hectometerpaaltje helpen niet meteen om hier een geslaagde foto van te maken.

34. HLD 6245 en 6255 op 01.10.1986 in Sint-KatelijnWaver (lijn 27 kp 27.4).

35. HLE 2331 op dezelfde plaats, op dezelfde dag.

36. MW 766 als E6262 Antwerpen-Centraal - Mechelen, op 01.10.1986 in Sint-Katelijne-Waver - lijn 25 kp 26.8.

14-03-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Stilaan wordt het tijd voor de wat hartiger tochten op ons programma en die van vandaag komt daar zeker voor in aanmerking. Het is een combinatie van de wandelingen 6, 19 en 14 op de wandelkaart Pays des Sources - carte nord, uitgegeven door een resem toeristische diensten in samenwerking met het NGI. Getalletjes zeggen in dit geval natuurlijk niet veel en dus voeg ik er graag de officiële namen aan toe: 6. Promenade Meyerbeer, 19. Les caillebottis de Malchamps-Bérinzenne en 14. Ru du Vieux Spa. Die namen geven meteen een goede indruk van wat de wandeling (15 km lang met een TWQ van 67%) inhoudt: de wondermooie wandeling stroomopwaarts van de Ru Meyerbeer die zich naar het lager gelegen Spa en de Wayai haast, een erg aangename tocht aan de rand van de Venen met een uitkijktoren die ook echt een uitkijk geeft en ten slotte een lange afdaling terug langs de Ru du Vieux Spa. Dat je twee keer iets meer dan 2 km moet lopen om vanuit Spa de interessante wandeloorden te bereiken en omgekeerd moet je erbij nemen en is niet eens vervelend, evenmin als het verbindingsstuk (zie kaart) tussen Meyerbeer en Bérinzenne. Tot slot leidt de wandeling je naar een van de eigenaardigste NMBS-halten: Spa-Géronstère. De naam lijkt te suggereren dat de bron van Géronstère vlakbij is maar dat is niet het geval. Of je achteraf een streekdrankje prefereert boven een glas schuimend bier moet je voor jezelf uitmaken.

De Ru Meyerbeer is hier al wat tot rust gekomen na een lange afdaling.

Vanaf de uitkijktoren is het uitzicht indrukwekkend.

Het weer.
Eerst wisselend bewolkt (mooi, hoor: zie de foto's) met enige tijd zichtbare buienactiviteit ten zuiden en op het einde in de laatste kilometer ook nog een regenbui bij ons. Fris en gelukkig niet echt winderig.

De stafkaarten.
49/4S Spa - 50/1S Francorchamps (of 49/3-4 Spa en 50/1-2 Sart - alleen de laatste is al vernieuwd)

Hoe we er geraakten.
Spa is eigenlijk vrij eenvoudig te bereiken dankzij de L-trein Aachen - Spa-Géronstère die om het uur rijdt, al willen de planners ons per se ook met verbindingen met de bus uit Pepinster (waar die bus niet eens aan het station komt) opzadelen. Overigens is het berichtje in de NMBS-app dat je voor de verbinding met overstap in Verviers-Central mogelijk 2 biljetten nodig hebt ook niet meteen geruststellend. Maar bij nadere beschouwing is die verbinding perfect legitiem; dat is me een hele tijd geleden trouwens door de klantendienst bevestigd. Ik begrijp niet dat de app zo geprogrammeerd is dat hij wel kan uitvissen dat we het traject Pepinster-Verviers 2 keer afleggen, maar niet kan ontdekken dat de treinen van de reeks 500 (Oostende - Eupen) niet in Pepinster stoppen en daar dus geen aansluiting kúnnen geven.

Een beetje geschiedenis.
Kort na de oprichting van de NMBS in 1926 opende de nationale maatschappij her en der nieuwe stopplaatsen die tussen de "echte" stations kwamen te liggen. De meeste daarvan hebben de invoering van IC-IR in 1984 niet overleefd, maar andere bestaan tot op vandaag en hebben dus ook alle andere bezuinigingsrondes overleefd. Dat wordt hier op lijn 44 duidelijk geïllustreerd. Tot 21.05.1932 liggen tussen Pepinster en Spa stations in Juslenville, Theux, Franchimont (stopplaats), La Reid en Marteau (stopplaats): zeven stops op 12 km, wat lang niet slecht is. Vanaf 22.05.1932 komen daar de volgende halten bij: Chinheid , Theux (Marie-Louise) en Theux (Centre), wat het aantal stops op 10 brengt. Voor Géronstère en Pepinster-Cité is het wachten tot 1937. Van al de bijkomende halten hebben alleen Pepinster-Cité en Géronstère het overleefd, ondanks de nabijheid van de stations van Pepinster (op 500m) en Spa (op 800m). Het moet gezegd dat Géronstère (dat al enige jaren Spa-Géronstère heet) wat dichter bij het stadshart ligt.
Een reeks halten werd na WO II nog enkele jaren vermeld in het spoorboekje, zonder treinbediening! In 1948 was het dan definitief afgelopen; ik doe een gokje: door het gebrek aan autorails kwam de stoomtractie op deze lijnen terug en de korte opeenvolging van de halten maakte verdere uitbating onmogelijk of onwenselijk. Met IC-IR sneuvelden ook nog de stops in La Reid en Marteau.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Je kunt alleen maar hopen dat de toestand waarin de niet-gemoderniseerde vierledige stellen rondrijden niet exemplarisch is voor de hele NMBS, want dan is de toestand daar nog vele keren erger dan de vijandige pers en dito politiek ons willen doen geloven. Stel 835 ziet er echt niet uit: één graffito is al erg genoeg, maar als de kunstenaars ook nog eens slordig hun eigen wanproducten over die van anderen aanbrengen, is het helemaal niet meer om aan te zien. Gelukkig kunnen academies vanaf volgend schooljaar graffiti in hun curriculum aanbieden. Ze zullen er bij de NMBS niet mee kunnen lachen, al is het mogelijk dat een dergelijke institutionalisering van het verschijnsel de criminelen doet nadenken: loont het nog wel de moeite als het toch erkend wordt?
IC 508 rijdt zonder vertraging door de NZV: dat toegevoegde minuutje en de nieuwe vertrekprocedure doen wonderen. De aansluitende L-trein wordt uitgevoerd met stel 649, dat qua uitzicht niet onderdoet voor stel 835. Gelukkig ziet het er binnen nog ongeschonden uit. Er zijn wat vertragingszones op lijn 44 en die verklaren dat minuutje vertraging bij aankomst in Spa. De kruising in Theux, de enige plek onderweg waar dat nog kan, verloopt rimpelloos. Een foto met trein in Spa komt er niet, ik verspreid geen trein- en reizigersvijandige kunstwerken.

Dat zal trouwens ook vanavond niet gebeuren: stel 646 is al evenmin toonbaar als dat van vanmorgen. De trein staat hier ruim een half uur op voorhand klaar en dat is altijd prettig.
De rit met IC 540 verloopt wat problematischer. We vertrekken dan wel op tijd in Verviers maar staan minutenlang stil in Chenée, volgens de tbg omdat we voor een rood licht staan! Dit is het soort mededelingen die men beter achterwege laat omdat ze totaal nietszeggend zijn: we wachten zogezegd op een kruising van een andere trein. Hoezo? We zien alleen de ICE in de andere richting - kruisen zou betekenen dat die tussen Liège en Chenée op tegenspoor gereden zou hebben, maar daar rijdt hij eigenlijk al veel te snel voor. We tekenen 8 minuten vertraging op bij aankomst in Liège en krijgen meteen na vertrek daar te horen dat we extra stoppen in Ans om de reizigers op te pikken van een trein die afgeschaft is nadat die op de HSL een voorwerp geraakt heeft. In Ans staan inderdaad de reizigers te wachten van de IC 538 (die van twee uur voor de onze!). Ondanks die bijkomende halte halen we één minuutje vertraging in bij aankomst en vertrek in Leuven, en geloof het of niet: van de 6 minuten vertraging in Leuven blijft niets meer over bij aankomst in Brussel-Noord, ook al omdat we tot het einde op lijn 36N gebleven zijn.
Zo halen we nog zonder problemen de voorziene aansluiting met IC1940 die ons stipt naar Halle brengt.

De treinlectuur.
Julian BARNES, Flaubert's parrot.
Jos Pierreux, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
1. Er staan al heel wat voormalige hoeven op de topografische kaarten. Nog even en ze staan ook vol voormalige kloosters…

2. Hoe schabouwelijk het Vlaams geworden is, wordt nog eens extra benadrukt nu d'Ollanders in Undercover ook verkavelingsvlaams (ik weiger hier een hoofdletter te gebruiken) moeten spreken. Wat is dat een belachelijke bedoening. Het lijkt al evenmin ergens op als Vlamingen die Nederlands proberen te praten. En dan verbaast men er zich over dat Nederlands nog nauwelijks als studierichting gekozen wordt: het bestaat niet eens meer!

Een verkneukelinkske.
Ook treintrambus heeft eindelijk door dat de invoering van de basisbereikbaarheid een regelrechte ramp wordt voor het OV!

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

08-03-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Toen Becel en Vitelma zo rond 1980 dreven op de cholesterol- en gezondheidshype bracht Vitelma twee sets wandelingen uit onder de titel De mooiste wandelwegen van België. Ik weet het niet meer precies, maar ik vermoed dat je punten moest sparen, die je dan kon opsturen naar Vitelma. Zalige tijd zonder inloggen, gebruikersnamen en wachtwoorden.
Wij stappen vandaag een korte wandeling van 6 km in Hotton, die in de map de naam Junglewandeling krijgt, wat op zijn zachtst sterk overdreven is, al kan het dat een bospad er in die tijd wat verwilderder bijlag dan vandaag. De TWQ bedraagt amper 22%, maar voor de rest stap je over rustige asfaltwegen, o.a. door het in de stille zon badende Menil-Favay. Ideaal voor wie een niet te lange maar toch pittige wandeling zoekt, die je in iets meer dan een uur kunt doen.

Foto's en kaartje.

Je stapt meteen uit de vallei van de Ourthe en dan krijg je natuurlijk indrukwekkende vergezichten.

De erg rustige Ourthe heeft zich al helemaal aangepast aan deze uitzonderlijke februarimaand.

Het weer.
Frisse nachten en aangenaam warme dagen: mocht het weer heruitgevonden moeten worden, dan zou dit een erg bevredigend resultaat zijn. Zo goed als helder, bovendien.

De stafkaarten.
55/5N Hotton (of 55/5-6 Rendeux: in 2018 vernieuwd)

Hoe we er geraakten.
De meest voor de hand liggende oplossing zou de trein naar Melreux-Hotton zijn, met dan twee keer 2 km stappen langs de toch niet erg aangename hoofdweg. En dus zoeken we een oplossing met de bus, die ons pal aan de brug over de Ourthe brengt. Voor de heenreis gaat het snel als we al vanuit Marloie de bus van lijn 11/2 nemen, voor de terugreis kiezen we voor de rest van de reisweg van de 11/2 met overstap op de trein in Melreux-Hotton.

Een beetje geschiedenis.
Hotton lag destijds aan twee tramlijnen die allebei vertrokken aan het station van Melreux: de lijn Melreux - Manhay - Comblain-la-Tour en de lijn Melreux - La Roche. Beide lijnen werden verbust in de jaren 1950: die naar La Roche in 1958, die naar Manhay in 1954. Het gedeelte Manhay - Comblain-la-Tour was al verdwenen in 1948.
Onze aandacht gaat vandaag in de eerste plaats uit naar de lijn naar Manhay, en dan zelfs maar zijdelings. In het busboekje van 01.06.1975 vind ik voor het eerst een verbinding Melreux - Marloie terug, met lijnnummer 11, zoals de lijn naar Manhay. Ze lijkt echter geenszins op de huidige verbinding tussen Marloie en Melreux: de lijn bedient Petit-Han, Somme-Leuze, Grande Eneille, Noiseux, Baillonville en Marche. De verbinding via Bourdon - de onze van vandaag - vind ik voor het eerst terug in het boekje van 01.06.1980.
In het busboekje van lijn 11 dat op 01.09.1991 verschijnt, vinden we niet minder dan 8 varianten of uitbreidingen van lijn 11 terug. Tabel 994/2 slaat terug op de huidige lijn 11/2, weliswaar nog altijd zonder toevoeging en dus gewoon als 11. Op dat moment - en tot op vandaag - rijden veel bussen van deze verbinding vanuit Melreux verder onder lijnnummer 13 naar La Roche. Opvallend zijn de "soldatenritten" op zondagavond, naar het legerkamp van Marche.
Het boekje van 24.10.1994 schept voor het eerst enige klaarheid in het uitgebreide aanbod van lijnen 11. Op dat ogenblik krijgt de lijn Marloie - Marche - Bourdon (met af en toe bediening van Verdenne en Marenne) de aanduiding die ze ook vandaag nog draagt: 11/2. Je vraagt je toch af of het niet allemaal wat overzichtelijker zou kunnen, zeker als je weet dat er naast de aanduidingen met cijfers (11/2 - 3 - 5 - 7 - 9) ook nog proxibussen rijden die aangeduid worden met 11a-b-d-e-f en g.

De verbinding.

En wat we beleefden.
We zijn eigenlijk naar Halle gekomen om IC 3208 te nemen, maar de S 1558 zit daar amper enkele minuten voor en dus rekenen we er min of meer op dat we die kunnen nemen. Maar de S is duidelijk op de sukkel, en dus zal hij achter de IC rijden. Die rijdt perfect op tijd, al is hij te sterk bezet om goed te zijn. De enige break heeft een groep van een 30-tal scholiertjes mee en met de extra reizigers in Edingen en Halle (door de vertraging van de S-trein) is de 100% bezetting overschreden.
Anders zal het zijn in IC 2108 die al aan het perron staat. Het zal een erg stipte rit worden, met een dubbele controle, eerst van de treinbegeleider en kort daarna door een TICO. Van de treinbegeleider krijgen we nog te horen dat we in Marloie over moeten stappen en dat onze trein op perron 1 komt. Al weten we op dat moment al dat we die trein niet nodig zullen hebben.

De bus van lijn 11/2 brengt ons zonder veel problemen naar Hotton. In Marche is de dienstregeling iets te krap, maar eenmaal buiten Marche is er geen probleem meer. Ik hou een en ander in het oog want voor de terugreis hebben we maar 6 minuten overstaptijd in Melreux.

De terugreis verloopt op dezelfde manier: dat kan ik volgen met de nieuwe app van de TEC: eerst wat vertraging in Marche, maar probleemloos op tijd in Melreux. Beide bussen (4535 en 4538) worden waarschijnlijk ingezet vanuit de stelplaats Marloie, maar als iemand dat kan corrigeren: graag! Het is spijtig dat er geen betrouwbare of recente stelplaatsverdelingen op het net te vinden zijn.

De L uit Liège rijdt stipt, en langere tijd zal het ernaar uitzien dat ook de IC 2137 stipt zal blijven. Alleen in Ottignies wordt wat vertraging gemaakt: de trein komt erg traag op spoor 1 aan - sporen 2 en 3 zijn buiten dienst wegens werken - en het duurt ook weer lang voor we tegen de voorziene 130 km/u kunnen rijden. Nu, meer dan 2 minuten vertraging kost het ons niet.

En om het riante plaatje van vandaag te vervolledigen: ook S 3587 is zo goed als stipt. In Mouterij stapt iemand op met een plooifiets en een dame met kinderwagen haalt ook nog net haar trein. Meteen is het platform tussen eerste en tweede klas nog nauwelijks te gebruiken om in- en uit te stappen. Beide verdwijnen in Moensberg. Gelukkig hebben deze treinstellen een soort multifunctionele ruimte. Zeker de fietser die vermoedelijk een habitué is, zou dat al lang uitgevist moeten hebben.

De treinlectuur.
Karl MAY, Winnetou en de goudzoekers.
Jos PIERREUX, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Het echte probleem van het onderwijs is niet de administratieve last, maar wel dat 2 à 3 echelons het parapluutje openen en steeds weer directieven uitvaardigen die ten slotte altijd door de leerkracht in daden omgezet moeten worden. Met elk echelon komen er wat verplichtingen bij, die de betrokkene eventueel uit de wind kan zetten.

Een verkneukelinkske.
Onlangs nog gehoord: Goeden nacht en wel te rusten, van de destijds (jaren 1940-50) erg populaire Nederlandse zanger Bob Scholte. Het is toch wel een erg onverwacht nummer, want het is de AVRO die zijn luisteraars goede nacht wenst. Wat was de radio toch een bijzonder gezinsvriendelijk medium, dat in zo goed als elke huiskamer op bezoek kwam, zonder de opdringerigheid van de TV, en dat absoluut niet de behoefte voelde om ook na middernacht nog uit te zenden. En dan dat groene oog dat onbekende, verre werelden opriep!

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

26-02-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We combineren vandaag een rode en een gele wandeling die vertrekt aan het kasteel van Wurfeld, d.w.z. voor ons OV-gebruikers aan de halte Maaseik Wurfeld. De wandelingen vonden we in een box Wandelen in Limburg die 8 streekkaarten bevat, goed voor 2000 km wandelplezier. Het is een onverwacht goede tocht geworden van bijna 13 km met een TWQ van 73%. Dat we door 2 natuurgebieden gingen (Schotshei en Jagersborg) verklaart dat laatste hoge cijfer. We stapten vaak over goede onverharde wegen, nu eens door bos, dan weer door een meer open landschap, waarin beken en sloten een belangrijke rol spelen. Zo belangrijk dat we onderweg zelfs langs 2 bakstenen bruggen kwamen die door het water van de Kleine Beek (of was het het Zwartwater of de Witbeek?) danig ondermijnd waren. Gelukkig moesten we over geen van beide: de eerste was voor drie vierde ingestort, de tweede was minder beschadigd, maar ze waren sowieso allebei verboden.
Foto's en kaartje.

Het Engerhof is vrij gaaf gebleven. Nu nog eens een dekzeil in camouflagekleuren op de kop tikken…

Het weer.
Zwaar bewolkt en tot twee keer toe zelfs het spatje regen van Frank de Boosere, gelukkig zonder enige boosaardigheid.

De stafkaarten.
18/7Z Maaseik - 26/3N Rotem (of 18/7-8 Kinrooi-Maaseik en 26/3-4 Dilsen-Stokkem, voorlopig nog in een oudere versie)

Hoe we er geraakten.
Omdat de halte Maaseik Wurfeld bediend wordt door de lijnen 14 en vooral 302 drong het zich op dat we een van die lijnen zouden gebruiken. Lijn 302 loopt van Geel via Leopoldsburg naar Maaseik en biedt een aantal mogelijkheden, zoals een verbinding via Geel (Halle - Herentals, Herentals - Geel per trein), via Leopoldsburg en zelfs via Maaseik dat we dan vanuit Genk of Hasselt konden bereiken. Zelfs lijn 18a bood overstapmogelijkheden op lijn 302 onderweg, maar uiteindelijk kozen we voor de eenvoudigste oplossing: Halle - Brussel-Zuid, Brussel-Zuid - Hasselt, Hasselt - Leopoldsburg (3 treinen) en dan bus 302. Dat levert een respectabele reistijd op van 3 à 4 uur, vooral door de overstappen, die wel geruststellend ruim waren.

Onze tegenligger wordt uitgevoerd met een gelede bus 2214.

Een beetje geschiedenis.
Ik zou het natuurlijk nog eens kunnen hebben over spoorlijn 21A Hasselt - Maaseik: we kruisten de oude bedding die nu een ruim bemeten fietspad is geworden. Gelukkig zien meer en meer ontwerpers in dat dit geen ideale wandelwegen zijn.

Buslijn 302 is eigenlijk van relatief recente datum. (Hoe ouder je wordt, hoe sneller alles van relatief recente datum wordt…) We vinden lijn 302 voor het eerst terug in het spoorboekje van 22.05.1966 als Antwerpen - Hechtel - Hamont. Het was een van die langeafstandsbuslijnen die de NMBS onderbracht bij de aanvullende buslijnen, waarvan hier reeds meerdere malen sprake is geweest. Vanaf 26.05.1968 veranderde de reisweg: eindpunt was niet langer Hamont maar wel Bree. Het niet denderende aanbod werd op dat ogenblik ook lichtjes uitgebreid, maar dit type buslijnen reed zelden of noiit volgens een gecadanceerde dienstregeling.
Vanaf 22.05.1977 vinden we (alle) buslijnen terug in de busboekjes van de NMVB. De dienstregeling zelf werd niet gewijzigd. Op 29.05.1983 valt een erg late zondagrit weg.
Met de komst van het IC-IR-plan van de spoorwegen wordt ook het busnet hertekend. Lijn 302 verbindt voortaan Geel via Leopoldsburg met Maaseik. De sneldienst verdwijnt, er komt wel een gecadanceerde 2-uurdienst, ook op zaterdag en zondag.
Maar dan gaat het snel bergaf: op 01.07.1991 wordt de zaterdagdienst volledig afgeschaft, op zondagavond blijft één rit rijden, uit Maaseik om 19:15, maar alleen als er op de maandag les gegeven wordt aan de KUL. In 1998 gaat deze rit nog 2 uur vroeger rijden.
De laatste gegevens waarover ik beschik dateren van 30.06.2003. De toestand van 1991 houdt stand.
Tegenwoordig wordt er van maandag tot zaterdag een uurdienst gereden, op zondag rijden nog 5 ritten met een 2-uurinterval. Vermoedelijk is dit de toestand die ontstond met de invoering van de basismobiliteit, al zal het uitdunnen van de zondagdienst waarschijnlijk van recentere datum zijn, toen De Lijn verplicht werd alle vroege en late zondagdiensten af te schaffen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
We vertrekken zoals wel vaker met IC 3207 uit Halle, uiteraard omdat dit de eerste trein is waar we met een seniorenbiljet op mogen, maar ook omdat die meestal toelaat onze uitstap enigszins handig te plannen, met een niet al te late terugreis. Die trein is bovendien, zoals vandaag, ook nog vrij regelmatig. De IC 2208 is dat minder. Je vraagt je af waar zo een trein - ondanks stipt vertrek in Gent-Sint-Pieters - toch nog vertraging kan oplopen. Zo staan we toch wel vrij lang stil in Brussel-Zuid, waar we met 6 minuten vertraging vertrekken. In Brussel-Centraal tekenen we al 10 minuten op, in Brussel-Noord nog 8. Dan lijkt het erop dat de vertraging geleidelijk ingelopen zal worden (Aarschot +4, Diest +2) maar dat is zonder Hasselt gerekend. Blijkbaar is het vlot binnenrijden van dit station op dit moment van de dag een onoverkomelijk zware opdracht, zodat we uiteindelijk toch weer met 6 minuten vertraging aankomen. Een probleem is dat niet: de aansluiting met IC 4432 naar Leopoldsburg vormt geen enkel probleem. Deze trein zal wel de hele weg stipt rijden.

In Leopoldsburg staat onverwacht veel volk op de bus te wachten: leerkrachten hebben er hun inburgeringstaak ter harte genomen en daar heeft de bus nemen blijkbaar ook zijn plaatsje in. Terecht. Wij vinden wel nog gemakkelijk een plaatsje voor een busrit die bijna een vol uur zal duren, wat in Vlaanderen toch wel eerder uitzondering dan regel is. Het is knap dat de chauffeur ons na 57 minuten rijden precies op tijd aan de halte Wurfeld kan deponeren.

Voor de terugrit halen we een bus vroeger dan de voorziene. Dat heeft als aangenaam neveneffect dat we nu wel tijd zullen hebben om een bezoekje te brengen aan het stationsbuffet van Leopoldsburg, in het kader van een diepgaande studie van klassieke stationsbuffetten - grapje… De chauffeur van deze bus is er een van de soort die je meteen duidelijk maakt dat je welkom bent in zijn bus. Zo hebben we het graag. Dat we hem hebben kunnen halen heeft te maken met zijn 5 minuten vertraging die we dankzij haltelink hebben zien aankomen. Jammer genoeg zal deze schitterende app op 1 mei ophouden te bestaan. Bedankt, Simon, voor enkele jaren keurige informatie! De dienstregeling van deze bus is net iets ruimer: de vertraging wordt geleidelijk ingelopen en we komen zelfs iets te vroeg aan in Leopoldsburg.

Twee van de drie treinen van de terugrit hebben weer van die vervelende vertragingen tussen 5 en 10 minuten. IC 4417 heeft drie minuten langer dan voorzien stilgestaan in Mol (ontkoppeling?) en is daar vertrokken met 10 minuten vertraging. In Leopoldsburg zijn dat er nog altijd negen, in Hasselt nog acht. En ook IC 2241 die ons naar Brussel moet brengen rijdt met vertraging: ondanks 8 minuten voorziene stilstand vertrekt de trein er met de 7 minuten vertraging waarmee hij is aangekomen. (IC 4440 vertrekt op het moment dat de 2241 aan het perron komt - een uurtje wachten moet verteerbaar zijn voor de treinreiziger. Of dit de stiptheid echt vooruit helpt is een andere kwestie. De helft van onze treinen had vandaag vertraging - veel erger kan het toch niet worden?
Overigens herhaalt het scenario van vanmorgen zich: in Aarschot vertrekt de IC nog met 3 minuten vertraging, maar van voor Schaarbeek wordt er al erg langzaam gereden, zodat we toch nog met 6 minuten vertraging in Brussel-Noord aankomen. Ei zo na missen we dus de aansluiting met IC 1741. Die bestaat uit de ene break 313: de helft van de eersteklasafdeling is verduisterd door graffiti. Maar we komen wel stipt in Halle aan. Ondanks een stiptheidsscore van 50% is onze dag deze keer wel verlopen zoals gepland.

De treinlectuur.
Karl MAY, Winnetou en de goedzoekers. Jeugdsentiment, weet je wel…
Jos PIERREUX, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Gelukkig zijn we zo geoefend in het lezen van ondertitels bij Engelse, Duitse, Franse, Zweedse films dat we ook moeiteloos Vlaamse reeksen en films kunnen volgen als we de ondertiteling aanzetten.

Een verkneukelinkske.
Everzwijn dat In Bokrijk een fietser verwondde, was aangeschoten. Dat zou je eerder van de fietser verwachten.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

21-02-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We stappen vandaag nog eens een dikke 14 km langs de Via Gallia Belgica, een Compostelaroute, waarvoor in samenwerking met de Waalse GR's een topogids is uitgegeven. We stappen van Thieu (waar we de vorige keer landden) naar Estinnes-au-Mont, in de buurt van Binche, door een landschap dat opnieuw bepaald wordt door de vele terrils die hier de geschiedenis van de streek verbeelden. De TWQ ligt met 24% laag; dat wordt bepaald door de minder interessante begin- en eindkilometers. Tussenin staan wel enkele mooie, halfverharde en dus ondanks de regen van de voorbije dagen erg goed begaanbare veldwegen op het menu. En voor wie houdt van weidse, rurale landschappen is een groot deel van de route erg interessant. Zoals ik al vaker heb aangestipt is dit misschien niet dé streek om te wandelen, maar anders kom je hier nooit en dat maakt ze toch interessant. Nog even dit: we kruisen of lopen langs de Haine, de Princesse en de Ruisseau d'Estinnes, alle drie in betonnen keurslijven gedrongen die klaarblijkelijk nog stammen uit een tijd waarin men nog niet wist dat snelle waterafvoer de problemen met wateroverlast alleen maar verschoof, niet oploste.

De streek ademt een ongelooflijke landelijkheid uit, al is er altijd wel ergens een terril te zien.

Meer foto's vind je hier. En het kaartje bevindt zich op deze plaats.

Het weer.
Onvoorstelbaar: op wat cirrus na heldere lucht, bij onwaarschijnlijk zachte temperaturen.

De stafkaarten.
46/1S La Louvière - 46/5N Péronnes - 46/5S Binche (of 46/1-2 La Louvière - Seneffe en 46/5-6 Binche - Morlanwelz - geen van beide vernieuwd)

Hoe we er geraakten.
Als de mogelijkheid om terug te keren uit een ander station door kortzichtige marketeers niet was afgeschaft, dan zouden we vandaag vrij eenvoudig hebben kunnen kiezen voor een heenreis naar Mons en een terugreis uit Binche, maar ondertussen zijn we alweer een jaar verder en blijkt de tactiek van de verschroeide aarde eens te meer te lonen: als je lang genoeg wacht, ebt de commotie weg en krijg je toch je zin. Het was dus even zoeken vandaag hoe we toch met een seniorenbiljet konden reizen zonder een extra traject aan te kopen: de ligging van Thieu maakte het ons bovendien niet zo gemakkelijk. Uiteindelijk werd het een heenreis via La Louvière (maar zie verder) en een terugreis uit Mons, beide mogelijk met een biljet Halle - Thieu.

Een beetje geschiedenis.
Ik had er zelf nog nooit bij stilgestaan, maar Estinnes is altijd vrij goed bediend geweest door het OV. Belangrijk daarin zijn 3 spoorlijnen (1 treinverbinding en 2 tramlijnen) die elkaar een goeie kilometer buiten het centrum van Estinnes-au-Mont troffen bij het spoorwegstation, dat trouwens nog altijd overeind staat en nu een andere bestemming (privéwoning?) heeft gekregen. Het hele spoorwegnet is in de ruime regio klaarblijkelijk niet op een doordachte, doelgerichte manier tot stand gekomen: langere en kortere stukken werden geleidelijk tot een onoverzichtelijk net, waarin men bovendien ook naar hartenlust kon variëren in de combinaties.
De drie lijnen die ons aanbelangen zijn de spoorlijn 109 Mons - Chimay, een tramlijn Quévy - Estinnes en een tramlijn Péronnes - Estinnes. Mocht ik proberen om alle evoluties grondig toe te lichten, dan zou ik ongetwijfeld langer bezig zijn met dit "beetje" geschiedenis dan met de wandeling zelf. Zo was Estinnes nu eens wel dan weer niet rechtstreeks verbonden met La Louvière, en de verbinding met Quévy moest de duimen leggen voor een tram uit Mons die maar gedeeltelijk het parcours van de tram uit Quévy volgde.
Lijn 109 (of tabel 109) omvatte in 1913 een treinverbinding Mons - Bonne-Espérance - Haine-Saint-Pierre - Charleroi-Sud. Later (al in 1924) werd dat Mons - Estinnes - Lobbes - Chimay en dat is ongetwijfeld de vorm waaronder de oudsten onder ons zich deze lijn 109 herinneren. In 1962, na jaren van stelselmatige afbouw, werd de lijn voor reizigers gesloten.
De twee tramlijnen treffen we in het spoorboekje van 1913 aan onder de nummers 391 (Quévy-le-Grand - Havay - Givry - Haulchin - Estinnes) en 449 (Binche - La Louvière - Bracquegnies - Estinnes). In die laatste tabel vormde de verbinding Péronnes - Estinnes een subtabel.
De laatste lijn is ongetwijfeld de belangrijkste geweest; in 1931 raakte de tramlijn zelfs geëlektrificeerd, al zou dat de sluiting in 1962 niet verhinderen. In werkelijkheid kwam de exploitatie langere tijd neer op een verbinding Péronnes - Estinnes; in Péronnes kon dan overgestapt worden. Gezien de uurdienst was dat niet echt onoverkomelijk.

In de loop van de decennia wilden de verbindingen en de lijnnummers nog wel eens wijzigen: zo vinden we voor Estinnes lijnnummers 8, 38, 20A (uit Quévy), 140, 21, 24 en 34. Het is een bus van de laatste verbinding die ons vandaag naar Mons brengt. De tweede buslijn die Estinnes nog bedient is lijn 21, nauwelijks meer dan een schooldienst - ik vond dat lijnnummer al terug in 1974 voor een lijn Mons - Givry - Lobbes.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Sint-Valentijn had vandaag bepaald weinig liefde over voor de OV-gebruikers. Het begon al met de aanvoerbus van onze nederige woonst naar het station van Halle. Na de staking van gisteren hadden ze ook bij De Lijn Vlaams-Brabant de smaak te pakken gekregen en dus werd er vandaag in die provincie nauwelijks gereden. De rust- en rijtijden leken aan de oorsprong van het gluiperige want niet aangekondigde conflict te liggen, samen met de onmogelijkheid om nog met de directie te overleggen. Je kunt nochtans moeilijk beweren dat De Lijn geen pogingen doet om voldoende rust tussen twee ritten te voorzien: de rittijden werden al enkele keren verlengd, zodat de trucjes van de NMBS verbleken bij de verlengde rittijden van De Lijn. Je zou dan op enig respect van de chauffeurs voor hun klanten moeten kunnen rekenen, maar bijna dagelijks is er wel een of andere malloot die ongegeneerd 10 minuten of meer te vroeg rijdt. Te weinig rittijd? Kom nou. Dat kan zeker het geval zijn, maar wees dan ook zo fair om voor rustige ritten de vrijgekomen tijd niet te misbruiken om nog wat langer aan het eindpunt te vertoeven. De Lijn gaat trouwens evenmin vrijuit: als ze niet optreedt tegen notoire vroegrijders (want het zijn altijd dezelfde) kun je moeilijk verwachten dat de chauffeurs zich aan de dienstregeling houden. Enige maanden geleden kreeg ik na een (algemene) klacht te lezen dat chauffeurs zo gewend zijn om er de kantjes af te rijden, dat ze dat ook doen als het niet (meer) nodig is. Voor alle duidelijkheid, want sommigen lezen graag wat er niet staat: ik heb het hier over een minderheid. Al kreeg ik tijdens een mondelinge enquête te horen dat zowat alle ondervraagden klaagden over te vroeg rijden.

Maar kom, we geraken ook wel zonder bus in Halle. Het plan is om via La Louvière-Sud in Thieu te geraken. In de wolvenstede hebben we 20 minuten overstaptijd en dan moet het toch al flink tegen zitten. Maar het loopt al vrij snel fout met de ingeplande IC 3430. De trein vertrekt al met 12 minuten vertraging in Turnhout en dan houdt het niet meer op: uiteindelijk maakt de trein een half uur vertraging en dat is te veel voor de aansluiting in La Louvière. Gelukkig is er nog de 1730 die ons zal toelaten de schade te beperken. Niet dat die wel op tijd rijdt, maar hier blijft de vertraging toch wel enigszins binnen de perken. (Het technische probleem dat aangehaald wordt is in werkelijkheid nog maar eens een defecte trein…) Nu rijden we trouwens via Mons, waar de aansluiting bijna 3 kwartier lang is. Zo komen we 20 minuten later dan oorspronkelijk voorzien in Thieu aan, maar we verliezen ten minste geen vol uur. Wat het geval geweest zou zijn als we de meest aangewezen verbinding (met 3680 tot Braine-le-Comte, met overstap op 3730 tot Mons en dan overstap op de L-trein 4460 die we nu ook nemen) hadden gekozen. Je kunt maar beter goed beslagen op het ijs komen op dagen als deze. Dat de IC 1730 in Halle met 16 minuten vertraging vertrekt en uiteindelijk met 12 minuten vertraging in Mons aankomt, voeg ik er maar bij voor de petite histoire. We kruisen onderweg ook nog de L-trein uit La Louvière die eerst op het programma stond en die zelf ook met 8 minuten vertraging rijdt, na IC 931, ook… je raadt het al…

Voor de terugrit maken we voor het eerst gebruik van de nieuwe app van de TEC. Het is wat zoeken, maar uiteindelijk vinden we onze bus in de gegevens terug en er zijn zelfs gps-gegevens. Die leren ons dat de bus al van in het begin flink wat vertraging maakt. Al die klimaatbetogers moeten met de auto afgehaald en dan stikt een stadje als Binche. Spijtig genoeg verdwijnt de bus op het theoretische doortochtuur van het scherm en dus is het verder raden naar het verloop van de rit. Daar schrijf ik de TEC nog wel eens over aan. Maar dat hij vertraging zal hebben is wel duidelijk. Dat worden uiteindelijk 13 minuten en na de altijd wat moeizame doortocht van Mons zelfs 17. Net als in Antwerpen moeten deze streekbussen binnen de periferie van de stad fungeren als stadsbus en dat vertraagt de rit aanzienlijk, zodat de 13 minuten overstaptijd onvoldoende blijken te zijn. (Heb ik Antwerpen nu met Mons vergeleken? Oei…)

Naar onze rechtstreekse trein naar Halle (1716) kunnen we dus fluiten, al is het een troost dat de volgende trein (3717) al klaarstaat. De overstap in Braine-le-Comte is er een van de betere soort en dus beperken we het tijdverlies in Halle tot "maar" 44 minuten, al ligt de oorzaak hiervan niet bij de NMBS en waarschijnlijk ook niet bij de TEC, maar wel bij het te drukke wegverkeer.

De slotsom: zoals altijd was onze reis vooraf mooi gepland met in totaal 3 treinen en 1 bus. Uiteindelijk paste alleen die laatste nog in ons plaatje en dan nog. IC3430, L 4481, bus 34, IC1716 werden uiteindelijk IC1730, L4460, bus 34, IC3717 en S3667. Geef toe dat een rijbewijs halen makkelijker is…

De treinlectuur.
Christa WOLF, Der geteilte Himmel.
A.F.Th. van der Heijden, De helleveeg.

Een scheutje oprisping.
1. Ik heb van zowat al de kranten en tijdschriften waarop ik geabonneerd ben een vriendelijke mail gekregen dat ik op de stakingsdag hun producten ook digitaal kon lezen. Begrijpen ze dan niet dat ik heel bewust een papieren krant of tijdschrift wil lezen? (Opvallend: uiteindelijk staken ze alle vier precies op tijd in de bus…)

2. De Wever wil dat Filip excuses aanbiedt aan Congo. Daar is een koning dus wel goed voor…

Een verkneukelinkske.
Ik heb lang in Sinterklaas geloofd. Dat konden ze me moeiteloos wijsmaken. Maar dat je al peuterend je oog kon uittrekken, heb ik nooit geloofd. Noch dat je scheel bleef kijken als je dat deed als de klokken luidden. En evenmin dat je vogeltje zou gaan vliegen als je vergat je broek te sluiten.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

Desiro 08140 heeft ons zonet gelost in Thieu, als L 4460.

Even later passeert Desiro 08525 als losse rit Thieu.

14-02-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Ik ben behept met een vroeger-was-alles-beter-syndroom en af en toe probeer ik daar iets aan te doen door diep in de kast met routebeschrijvingen te duiken, in de hoop dat de confrontatie met het verleden wat realistischer naar de eigen tijd doet kijken. We stappen vandaag dan ook een tocht die verscheen in het tijdschrift van Vakantiegenoegens van 07.10.1981! Het artikel heet Langs de West-Vlaamse Schelde (toen nog zonder koppelteken) en is van de hand van Ludo van Lint. En op het koppelteken na is er inderdaad niet echt zo heel veel veranderd. Natuurlijk zijn er wat huizen bijgekomen maar ogenschijnlijk niet tegen het tempo dat we van elders kennen, de oude treinbedding is nu wel perfect begaan- en befietsbaar en het jaagpad langs de Schelde is verhard. Maar voor de rest is er niet zo veel nieuws: de kastelen en de grote hoeven staan nog altijd overeind, de voetwegen (toen nog kerkwegels genoemd, maar hoe moet je die noemen als niemand nog naar de kerk gaat?) blijven perfect bruikbaar en wat toen verhard was, is het nu nog altijd. Ik ben wel bijna zeker dat de TWQ toen net zoals vandaag 37% bedroeg. De 11 km lange tocht is geen hoogvlieger, maar hem nu meteen waardeloos noemen, zou ik ook niet doen. Hij stelt je in de gelegenheid een onder wandelaars weinig gekende Scheldevlakte te ontdekken en bepaalde delen mogen er ook best zijn. Zeker in de buurt van Sint-Denijs zullen liefhebbers van aloude voetwegen in vervoering geraken. Kaartje en foto's.

Het kasteel van Bossuit, of van de Beaufort. In 1981 al onbewoond.

Tegen het einde aan kun je niet meer onder de Schelde uit, als je dat al zou willen.

Het weer.
Somber, grijs, maar droog.

De stafkaarten.
29/7 S Amougies - 29/6Z Sint-Denijs (of 29/5-6 Moeskroen-Zwevegem en 29/7-8 Kluisbergen)

Hoe we er geraakten.
Bossuit wordt bediend door buslijn 85 Waregem - Spiere. Overstappen is mogelijk in Waregem en Anzegem (treinstations) en in Avelgem waar verscheidene buslijnen (zowel van De Lijn als van de TEC) samenkomen, tenminste als het busstation niet onbereikbaar is door werken. Het snelst en het gemakkelijkst gaat het voor ons uit Waregem, al bestaat er ook in Anzegem een vrij goede aansluiting uit Zottegem en Oudenaarde. De tijd dat hier ook nog semi-directe treinen uit Brussel stopten, ligt ver achter ons.

Een beetje geschiedenis.
We kruisen vandaag even buiten Bossuit de vroegere spoorlijn 85 Leupegem - Herseaux - Roubaix. In de tekst die bij de wandeling hoort, lees ik nog: Even verder dwarsen we een oude spoorbedding. Als wandelpad is het (sic!) niet meer bruikbaar. Grote delen zijn nu akkers. Vandaag is dat wel anders: de bedding vormt nu de Trimaarszate. Die trimaars waren West-Vlaamse seizoenarbeiders die in het rijkere noorden van Frankrijk aan het oogsten gingen. (Dat weten we dankzij Willem Vermandere.) Maar in 1981 kon ze dus niet worden opgenomen in een wandeling. Over die lijn 85 valt wel wat te lezen op de website van Paul Kevers- zie onderaan. Ze werd geopend op 1 augustus 1881 en ging dicht op 2 september 1959. In het spoorboekje ging het om een tabel Oudenaarde - Herseaux - Moeskroen. Het grootste deel van deze verbinding liep inderdaad over de lijn met het nummer 85, maar Oudenaarde en Moeskroen waren nu eenmaal interessanter als begin- en eindpunt dan Leupegem en Herseaux. Die laatste twee werden consequent wel als overstapstations beschouwd - vandaar dat ze vetjes afgedrukt stonden in het spoorboekje. Op een zaterdagmiddagtrein en een laatavondtrein op zondag na, werden op het einde alle ritten uitgevoerd met kleine autorails. Die laatste trein op zondag vertrok in Kortrijk om 23:07 en eindigde in Oudenaarde om 0:37, na een omzwerving door de Scheldevlakte.

De oude lijn 85.

In het spoorboekje van 04.10.1959 treffen we voor het eerst de buslijn 85 aan: die verbindt Herseaux met Oudenaarde via Avelgem. Ze volgt dus vrij getrouw de loop van de spoorlijn. Vanaf 28.05.1972 krijgt de lijn een bijkomende kenletter en wordt 85a. Voordien reden alle vervangingslijnen zonder bijkomende kenletter als ze de spoordienst volledig vervingen; de kenletter werd slechts toegevoegd als er naast de busdienst ook nog een treindienst overbleef. In 1972 veralgemeende men de kenletter voor de vervangingsbussen, ongeacht of er een parallelle spoorlijn was of niet.

Op 27.05.1979 verschenen de lijnen 85a/1 Avelgem - Moeskroen en 85a/2 Oudenaarde - Avelgem ten tonele. Met de invoering van de IC-IR-bediening op 03.06.1984 werd ook dit gewijzigd: 85a zou voortaan slaan op Avelgem - Spiere, 85b op Oudenaarde - Avelgem. Uit de haltelijst kon ik opmaken dat de buslijn in Bossuit een noordelijker tracé volgde dan vandaag, nl. via Bossuit Station en via Sint-Denijs. Ondertussen was er ook al een herstructurering van lijn 83 (deels een voorstadslijn in Kortrijk) doorgevoerd die tot Spiere doordrong.

Op 01.06.1997 werd de weekenddienst op lijn 85a opgeheven; de weekdienst werd uitgedund.

Nog twee te vermelden momenten: op 10.01.2005 wordt de lijn 85a opnieuw lijn 85. En op 07.01.2008 verscheen in het busboekje voor het eerst een buslijn 85 Waregem - Anzegem - Avelgem - Spiere, met een uurdienst van maandag tot zaterdag en een twee-uurdienst op zondag. Op de weekenddiensten werd sindsdien danig bespaard; vooral op zondag beginnen de bussen laat te rijden en houden ze er ook vroeg mee op. Dat kadert in de besparingen die De Lijn moest doorvoeren omdat het huidige kabinet Weyts De Lijn tot verregaande besparingen dwong. Wordt trouwens ongetwijfeld vervolgd.

En wat gebeurde er met het deel voorbij Spiere? De TEC ving de bediening van Spiere (Espierre) en Warcoing op met lijn 2 Tournai - Moeskroen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Onze treinen rijden tegenwoordig zo goed dat er nauwelijks wat over te vertellen valt. Gelukkig is er nog die treinbegeleider die we in deze trein 3207 ook al zagen op 18 januari en die ook door de wandelmicrobe is aangestoken. Toen konden we dat alleen maar afleiden al luistervinkend: de collega die hij net had afgelost luisterde geduldig naar het verslag van zijn wandelprestaties en wij luisterden nieuwsgierig en bewonderend mee. Vandaag doet hij zelf dienst tot Brussel-Zuid (de vorige keer draaide hij pas mee vanaf Brussel-Zuid) en aangetrokken door onze wandelstokken steekt hij meteen van wal: of er wat te beleven valt op wandelgebied in Waregem - zie biljetten! - of we nog een bus moeten nemen, hoeveel kilometers er op het programma staan, of we dat regelmatig doen en altijd per trein en bus? Tussendoor vertelt hij over zichzelf: hij woont in Ath, stapt graag en veel in de Vlaamse Ardennen en het Pajottenland, stapt meestal georganiseerde tochten - vroeg op de dag, anders is het te druk. Kortom, in het korte tijdsbestek tot Brussel-Zuid wisselen we een resem wandelwederwaardigheden zonder weerga uit en toch denkt hij er aan om voor Brussel-Zuid zijn aankondiging te doen. Dit is een gesprek van zielsgenoten en we gaan er graag op in, al zie ik aan de neus van een medereiziger dat die er vooral ongepaste opdringerigheid in ziet. Verkeerd inschatten is even menselijk als vergissen. De tbg wenst ons nog een goede "wandelen", maar vraagt meteen hoe je dat in het Nederlands zegt. "Wandeling" zal hij wel nooit meer vergeten.
Ook de aansluitende trein rijdt perfect. Het groepje tbg's van de ochtendspits zit gelukkig ver genoeg om niet echt te storen.

Ik denk dat het de eerste keer is dat we in Waregem een bus nemen. In 2001 stapten we ook al in Bossuit, maar toen namen we nog de bus van Kortrijk naar Avelgem, waar we overstapten op de bus naar Bossuit. Aribus is buiten dienst, zoals zo vaak. Het zou een ideaal voorbeeld van samenwerking tussen de federale NMBS en de regionale De Lijn kunnen zijn die ook nog eens de reiziger ten goede komt, maar het systeem is meer dan eens vleugellam. Weyts wil de NMBS regionaliseren, ik zie meer heil in het opnemen van alle vervoersmaatschappijen in één grote federale mastodont. Al ligt de reden voor het frequent uitvallen van Aribus waarschijnlijk elders. De bus staat klaar, de chauffeur rookt half buiten de bus een zelfgerolde sigaret. Zo voed je de hoest die soms pijnlijk hinderlijk klinkt. Pijnlijk hinderend voor hem dan. De bussen van beide richtingen kruisen elkaar aan het station van Anzegem. Dat is meteen het moment voor een babbeltje onder chauffeurs. Eigenaardig genoeg trekt de bus pas vanaf Avelgem andere reizigers aan, al zal bij de terugrit blijken dat dit eerder toeval is.

De bus van de terugrit rijdt met de verkeerde film. Ik maak de chauffeur daar opmerkzaam op; de man is me dankbaar en corrigeert meteen zijn fout. We komen relatief vlot door Waregem, alleszins zonder vertraging te maken.

Ook de terugreis per trein verloopt prachtig. En ook nu prefereren we de aangename P naar Geraardsbergen boven de snellere maar drukkere IC's naar Quiévrain en Binche of de S naar Braine-le-Comte. We volgen wel een fantasievolle reisweg, vanaf Y. Ruisbroek gaat het over lijn 96N, op tegenspoor. Zo halen we onderweg de S-trein naar Braine-le-Comte in die in het verleden al te vaak voor de P-trein zat. Nu komen we net niet stipt in Halle aan, na een aangename rit. Die wordt de klanten van IC 2037 van Antwerpen naar Charleroi vandaag door de neus geboord. Personen op het spoor in het Antwerpse heeft voor vertraging gezorgd en de reizigers van de IC zitten nu allemaal op de propvolle P 8721 naar Châtelet. Hopelijk zijn ze trouwens niet allemaal weer uitgestapt toen bleek dat de IC toch voor de P zou rijden. En even hopelijk zijn al de reizigers van de P-trein op dat moment niet op de IC gestapt, want dan konden ze twee keer hetzelfde tafereel van overvolle treinen beleven.

De treinlectuur.
Adriaan van Dis, Ik kom terug.
A.F.Th. van der Heijden, De helleveeg.

Een scheutje oprisping.
Je leest wel eens dat de vele pakjesdiensten en hun bestelwagens de files extra aandikken. Ik begrijp niet goed hoe één bestelwagen die de pakjes voor 30-40 gezinnen vervoert meer file kan veroorzaken dan 30-40 personenwagens die allemaal afzonderlijk naar winkelcentra en grootwarenhuizen rijden.

Een verkneukelinkske.
Volgens minister Bellot zijn er aanwijzingen dat Infrabel en NMBS regelmatig zelf kabels stelen en personen over het spoor doen lopen om op die manier de vele vertragingen te verantwoorden. De Staatsveiligheid zou hiervan op de hoogte zijn.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

05-02-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Van het internet haalde ik een plannetje van Natuurpunt in de Grote Heide. Ik hou het maar op Poederlee, maar onze begin- en eindhalte ligt volgens De Lijn op Lichtaart en heet Snepkenshof. We smolten de oranje en de groene wandeling samen en kwamen zo net niet aan 7 km. De TWQ bedraagt 84%: alleen bij het begin en het einde moet het even over verharding. Het is een vrij persoonlijke interpratie geworden van de gegevens op het kaartje, bovendien heeft Natuurpunt traditiegetrouw de wandelingen op een aantal plaatsen aangepast en hebben we de wandeling in de tegenrichting van de bewegwijzering gemaakt. Maak het jezelf gemakkelijk en volg op dit kaartje. Zo kom je ook langs het Zwart Water en eindig je in de buurt van de Snepkensvijver, met kijkhut. Klik hier voor de foto's.

Het weer.
Licht bewolkt en fris. Bijzonder aangenaam weer na toch wel enkele sombere, natte dagen.

De stafkaarten.
16/3 Z Vorselaar (of 16/3-4 Kasterlee)

Hoe we er geraakten.
Een goede vertrekhalte leek ons Lichtaart Snepkenshof te zijn, op de lijnen 305 en 212. De 212 rijdt eerder sporadisch, de 305 is de lijn Leuven - Turnhout die elk uur rijdt. Het was wel even opletten met de halte net voor Snepkenshof: die heet Herentals Snepkenshoeve, kwestie van het allemaal wat eenduidig te maken.

Een beetje geschiedenis.
Eerder had ik het al over buslijn 305 die ons vandaag naar de voor ons erg interessante halte Snepkenshof brengt. Laat ons even 50 jaar teruggaan in de tijd: de spoorlijn 29 is zo goed als opgedoekt en de buslijn 29a heeft de bediening van de tussenliggende halten bijna volledig overgenomen. Tegelijk rijdt er ook een snelle buslijn 304 tussen Leuven en Turnhout, die als een soort expressbus Leuven via Aarschot, Olen, Kasterlee met Turnhout verbindt. De bus stopt weinig: dat heb ik indertijd zelf mogen ervaren toen ik met deze bus naar Ourodenberg wilde, een gehucht van Aarschot, waar de Cerkel (Halle) toen moest gaan spelen. Ik ben niet verder geraakt dan Leuven: de chauffeur was (terecht) onverbiddelijk. Daar (of ergens in de buurt) stopte hij niet. Overigens waren er op dat moment wel meer van die snelle bussen: lijn 299, Antwerpen - Hasselt, lijn 302 Bree - Hechtel - Antwerpen, lijn 307 Hamont - Brussel en uiteraard de 304.
Deze lijnen werden destijds door pachters voor de NMBS gereden, als aanvullende autobusdiensten. Die hadden allemaal een lijnnummer tussen 201 en 499. De biljetten die door de NMBS uitgegeven werden, waren niet geldig op deze buslijnen, wat wel het geval was op de vervangende autobusdiensten.
Onder besparingsdruk verloren de lijnen 299, 302, 304 en 307 gaandeweg hun expresskarakter, als ze al niet helemaal werden opgedoekt. Zo werd de 304 de huidige trage buslijn 305, die onderweg aan alle gepasseerde halten stopt. Ik heb voor de aardigheid de tabel uit 30.05.1976 afgedrukt. De bus legde het volledige traject destijds 30 minuten sneller af dan nu…

Let op de gebruiksbeperkingen om de busdiensten van de NMVB niet te benadelen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het is alweer een tijdje geleden dat we nog eens in een niet-gemoderniseerd stel zaten, maar vandaag kunnen we ons hartje nog eens ophalen aan de seventies-stijl. De rit verloopt vlot: de ingeschoven extra minuut in de NZV maakt dat het hier nu stipter kan - hoewel, tijdens de spits? - alleen vanaf Weerde tot voorbij Mechelen gaat het niet echt vlot; we staan ook te lang stil in Mechelen. Maar uiteindelijk bereiken we Herentals stipt.

Optimaal is de aansluiting met de 305 allerminst. We zoeken een theehuis op in de Zandstraat dat we nog kennen van vorige gelegenheden. Toen was de zaak nog maar net open, ondertussen heeft de tijd niet stilgestaan. Ik hou er wel een monsterhit aan over: een 5-euro-biljet dat op 07.03.2015 in Larnaka (Cyprus) door een collega eurobilltracker is ingegeven komt hier 2920 km verder en 1424 dagen later in mijn handen terecht. Wie er meer over wil weten: www. eurobilltracker.com. Let op: aanstekelijk en verslavend. De bus komt met 5 minuten vertraging aan, maar aangezien hij daar 5 minuten haltetijd heeft, kan hij toch stipt vertrekken, ook al omdat de chauffeur ons (en anderen) nauwelijks bekijkt en er meteen de beuk in zet. Wat kunnen sommige chauffeurs toch goed een doelgericht dedain voor hun klanten etaleren.

De chauffeur van de terugrit kijkt gelukkig zijn klanten wel aan. De chauffeur van de inhalende wagen weet blijkbaar niet dat bussen af en toe op de rijweg stoppen om passagiers in te laten stappen en laat toeterend zijn ongenoegen horen. Veel automobilisten zijn nu eenmaal egoïstische krengen.

Deze keer wordt het de Illy in dezelfde Zandstraat, want de aansluiting met de rechtstreekse IC naar Halle is erg ruim. Het moet gezegd dat we ook via Antwerpen-Berchem hadden kunnen reizen.

We zitten voor de terugreis in hetzelfde vierledige stel. Het wordt een treinrit zonder het minste zweempje van vertraging. Net voor Mechelen komt een zuur kijkende man met NMBS-badge door onze afdeling. Het lijkt er wat op dat hij de staat van de zonneschermen controleert en noteert. Even dacht ik dat het weer een zure Kempenaar was die nog eens een rapportje over de Turnhout - Binche aan het voorbereiden was.

De treinlectuur.
Evelyn Waugh, A handful of dust.
A.F.Th. van der HEIJDEN, De helleveeg.

Een scheutje oprisping.
Vermeersch is dood. Joepie! Weer een halve krant gevuld. (Moeten ze op de krantenredacties gedacht hebben…)

Een verkneukelinkske.
In Halle speelt Komt vrienden in de ronde tegenwoordig op de beiaard. Het is het liedje van de scharesliep, destijds een hit toen ik in de lagere school zat, naast Des winters als het regent, het lied van het loze vissertje, onlangs nog eens opgevist in Blokken door Ben Crabbé. Liedjes die onze jeugd blijde maakten…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

We liepen ook een tijdje langs lijn 29. Ter hoogte van km 29.2 kon ik nog net IC 3434 Turnhout - Binche fotograferen. Loc 1844 duwt een stel M6-rijtuigen.

In Herentals kon ik motorwagen 4122 vastleggen met IC 4344 Hamont - Antwerpen-Centraal. Ik heb de foto flink bijgesneden om te vermijden dat de door graffiti beschadigde desiro 08100 al te uitdrukkelijk op de foto aanwezig zou blijven.

29-01-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We hebben ons vandaag laten inspireren door een wandeling uit Onvergetelijke natuurwandelingen in Vlaanderen van Jan Heyvaert, in 2001 (?) uitgegeven door Deltas. Het boekje stelt 19 wandelingen voor die elk een bepaald aspect van de natuur belichten. In wandeling 12 is dat het reliëf, wat zich ook enigszins opdringt in de Vlaamse Ardennen. De wandeling ligt op Maarkedal en kreeg de naam Burreken mee, naar het natuurgebied waar ze rond en door loopt. Minder dan anders hebben we de wandeling zoals voorgesteld gevolgd en daar hadden we goede redenen voor: om te beginnen hadden we een lange aanloop naar het beginpunt nodig, de eigenlijke wandeling is nauwelijks 4 km lang, tot overmaat van ramp is de tekst op een bepaald moment niet zo duidelijk - een wandelboek zonder kaartjes, wie bedenkt zo iets? - en onderweg werden we ook nog geconfronteerd met een afgesloten toegang tot een weide. Maar kom, het eindresultaat mag er zijn, vinden we: in totaal stappen we bijna 7 km door een inderdaad stil en aangenaam gebied en alleen de eerste 1.5 km is zwak. De TWQ is wel verrassend laag voor een natuurwandeling (26%) maar de oorspronkelijke tocht zou ongetwijfeld veel hoger scoren. Het Burreken zelf is een waterrijk gebied dat veel wandelmogelijkheden biedt: t.o.v. de stafkaart uit 1999 zijn er trouwens nogal wat nieuwe wegen aangelegd en andere opgefrist.

Kaartje en foto's.

Het weer.
Helder en koud. Wel zo goed als windstil en dus aangenaam.

De stafkaarten.
30/5N Schorisse

Hoe we er geraakten.
Schorisse en Zegelsem kwamen eigenlijk allebei in aanmerking als begin- en eindpunt, maar van Zegelsem vermoedde ik dat het eenvoudig te bereiken zou zijn vanuit Geraardsbergen, op zijn beurt gemakkelijk bereikbaar uit Halle. Tot ik de situatie van dichterbij begon te bekijken: de aansluiting van een klein uur (of hoe noem je 59 minuten anders?) was er echt te veel aan en de voorgestelde alternatieve reisweg via Ath kon dan wel de overstaptijd beperken, maar niet de totale reisduur. Dus kozen we maar voor Oudenaarde, waar de lijnen 16/17 wel goede aansluitingen geven op de treinen die daar rond het half uur geconcentreerd zitten. Het is het eeuwige onoplosbare probleem van buslijnen tussen 2 stations: goede aansluitingen in het ene veroorzaken slechte aansluitingen in het andere station, tenzij je de frequentie van de bussen verdubbelt… Of onrealistisch snelle ritten programmeert.

Een beetje geschiedenis.
Zegelsem werd vanaf 1905 door de tramlijn Geraardsbergen - Oudenaarde bediend. Wie werkelijk alles te weten wil komen over deze tramlijn, die in 1943 sneuvelde, kan terecht op de uitmuntende website van Steven De Schuiteneer. Wie houdt van oude documenten komt daar ook volledig aan zijn trekken.
Deze tramlijn volgde meestal de huidige N8, maar net in Zegelsem werd deze steenweg twee keer verlaten om een al te stevige niveauverschil te verzachten. De tram reed hier iets meer naar het noorden, zoals duidelijk te zien is op afb. 46 van Steven. Op de huidige stafkaarten is de loop van de tram nog gedeeltelijk te herkennen.
Voor WO II werd Zegelsem al tijdelijk zeer weinig frequent bediend door een bus Nederbrakel - Gent, maar het was wachten op de vervangingsbus die in de jaren 1950 begon te rijden. In het spoorboekje van 08.10.1950 vond ik de tabellen 740 en 741. De variant, want veel meer dan dat was het niet, verdween blijkbaar al vrij snel, nog in de loop van de jaren 1950.

De huidige buslijnen 16 en de variant 17 via Lierde zijn de verre nazaten van die eerste bussen. Voor Elsegem zal er in de loop van 70 jaar nauwelijks iets veranderd zijn op het vlak van de busbediening, toch wat de gevolgde reisweg betreft. De zondagdienst heeft evenwel bijna constant onder druk gestaan. Op zondag 13.01.1991 stond ik met een twintigtal wandelaars aan het station van Geraardsbergen te wachten op een bus naar Brakel (en Oudenaarde). Bleek dat de zondagsdienst de week voordien afgeschaft was. We waren van plan om van Brakel naar Geraardsbergen te stappen. Als enkele stappers niet toevallig per wagen naar Geraardsbergen gekomen waren, zou ons hele plan in duigen gevallen zijn. Een echte blamage voor het openbaar vervoer en voor zijn verdediger kon dus nipt vermeden worden, al was het onvermijdelijke gebruik van privéwagens toch ook moeilijk te slikken.
Vandaar dat ik nog altijd een gloeiende hekel heb aan al die wijzigingen die te pas en te onpas doorgevoerd worden. Met de uitbouw van de OV-websites zijn we dan (meestal) wel op tijd op de hoogte van de wijzigingen, maar het laat een amateuristische indruk na en getuigt van weinig respect voor de reiziger.

De verbinding.

 Mocht iemand kunnen bevestigen dat beide busritten door Oudenaarde uitgevoerd worden: graag!

En wat we beleefden.
Er valt echt weinig te zeggen over de treinritten van de heenreis: ze rijden allebei stipt. Tussendoor merken we wel dat het aloude Sam's Café blijkbaar overgenomen is door de firma SSP. Voorlopig haalt de bediening het niet van de vroegere.

In Oudenaarde staan na een tijdje zowat alle bussen in alle mogelijke richtingen te wachten. Enkele chauffeurs slaan een babbeltje in afwachting van het vertrek. Eén bus vertrekt met bestemming Oudenaarde Station; de enkele reizigers moeten dat wel gemerkt hebben, maar de gepaste opmerking is achterwege gebleven. Je vraagt je af hoe sommige chauffeurs je durven afsnauwen als je vraagt of hun bus naar X rijdt: de snauw gaat dan meestal vergezeld van een opgestoken (wijsvinger) in de richting van de filmkast. Ze zouden toch ook moeten weten dat niet al hun collega's geconcentreerd genoeg blijven om met de juiste film rond te rijden. Voor alle duidelijkheid: ik maak er altijd een opmerking over en in zo goed als alle gevallen krijg je een bedankje. Eén bus ontbreekt: de onze. Er is geen spoor van bus 16 te bekennen en na het academisch kwartiertje bel ik De Lijn op. Ik krijg te horen dat die bus niet lijkt te rijden als de 16 toch komt aangereden. Haltelink (wat is dat toch een zalige app) had de 3901 voorspeld, maar het blijkt om de 3896 te gaan. Even later horen we hoe de chauffeur zich verontschuldigd bij een medereizigster: de voorziene bus was defect. Zij maakt zich vooral zorgen om haar aansluiting onderweg. Overigens sluit een van de deuren van deze bus ook pas na manuele tussenkomst van de chauffeur. Waar is de tijd dat klassieke treinstellen hier ook last van hadden bij lage temperaturen? Uiteindelijk vertrekken we met 14 minuten vertraging; die krimpt tot 9 in Zegelsem.

De bus van de terugreis is een stuk jonger (de chauffeur ook). Geen problemen deze keer.

En geloof het of niet: ook onze terugreis met 2 treinen verloopt volgens het boekje, al wachten we in Brussel-Zuid liever op de rustige P 8574 dan op de drukke IC naar Binche. Erg veel later komen we daarmee niet aan in Halle.

De treinlectuur.
Lize SPIT, Het smelt.
Hugo CLAUS, Het verdriet van België.

Een scheutje oprisping.
Op donderdag betogen, op vrijdag 100 dagen vieren. En dan lees ik ook nog het verrassende nieuws dat de pedagogische studiedag dood is. Dat verrast me niet: ik kan het aantal interessante studiedagen in meer dan 30 jaar onderwijs op één hand tellen en voel nog enig medeleven met de directeurs en onderdirecteurs die elk jaar opnieuw moesten proberen te ontveinzen dat het hen ook niet interesseerde en die onze medeplichtigheid dan maar kochten met een gratis middagmaal, meestal ook het einde van de dag.

Een verkneukelinkske.
Het woord burreke (uitgesproken met wat nog het best op een erg korte eu lijkt) ken ik al sinds mijn kinderjaren. Mijn grootouders (be)trokken hun drinkwater uit een burre(ke), een bron in het wat lager gelegen bos waarnaast ze hun nederige woonst hadden opgetrokken. Ik weet er nog van dat we als kinderen absoluut uit de buurt ervan moesten blijven om niet te verdrinken en dat de bron zelfs in de droogste zomers haar water overvloedig liet stromen. Lange tijd werd het glasheldere en koele water met emmers naar boven gedragen, langs een stijgend bospad. Later werd een manuele pomp geïnstalleerd en met de aanleg van wat hier "stadswater" heet, verloor de bron haar functie.
Het Burreke(n) dankt zij naam dus aan dergelijke bron: metathesis (het verspringen van medeklinkers binnen het woord) verklaart de vorm burreke(n) naast bron.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

21-01-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Nieuw groot wandelboek Vlaanderen heet het boek waaruit we deze keer onze inspiratie puren, maar nieuw is het niet echt: de uitgave dateert van 2001, maar het is inderdaad een heruitgave van de eerste editie die gewoon Groot Wandelboek Vlaanderen heette. Auteur is Margit Sarbogardi, blijkbaar in samenwerking met Vakantiegenoegens. We stappen een wandeling die vertrekt en eindigt aan het NMBS-station van Lokeren en die ons naar Daknam brengt, getuige de naam van de wandeling een vergeten dorp. De TWQ bedraagt 59% en daar draagt de vroegere bedding van lijn 77A Lokeren - Moerbeke-Waas haar steentje toe bij. Eigenlijk is het eerder een fiets- dan een wandelpad, maar het valt op dat utilitair gebruik blijkbaar minder tot agressief rijden aanleiding geeft dan het toeristische of sportieve gebruik. Feit is dat de jonge fietsers die het pad met ons delen niet opdringerig zijn en dat is met orka's en andere sportievelingen wel eens anders. De tocht brengt ons naar Daknam, een bijzonder rustig dorp met een nog rustiger centrummetje. De Durme zorgt voor de rest. Alleen spijtig dat je zowel bij het begin als bij het einde even door weinig interessant woongebied moet. Je stapt in het totaal iets meer dan 9 km.

Laag gelegen in de Daknamse Broeken - erg winstgevend zal zo een boerderijtje wel nooit geweest zijn.

Meer foto's. En de kaart.

Het weer.
Fris en zwaar bewolkt, maar bijna uitsluitend cirrus, wat natuurlijk toch voor kansen voor de winterzon zorgt.

De stafkaarten.
14/8Z Lokeren

Hoe we er geraakten.
De ontwerpers zijn deze keer wel erg vriendelijk geweest voor de OV-gebruikers: begin- en eindpunt liggen bij het station van Lokeren, dat bovendien rechtstreeks verbonden is met Halle via de IC-verbinding Kortrijk - Tournai - Brussel - Sint-Niklaas. Dergelijke onwaarschijnlijke verbindingen komen vroeg of laat toch eens van pas.

Een beetje geschiedenis.
De bediening van Daknam is in de loop van de voorbije 50 jaar zo vaak gewijzigd dat het niet haalbaar is om in dit korte bestek een duidelijk en volledig overzicht te geven. Toen de treinhalte Daknam nog bediend werd door de treinen van lijn 77A was het allemaal nog eenvoudig, maar daar kwam in mei 1960 een eind aan, toen de spoorlijn opgedoekt werd. De vervangingsbus werd 57b "genummerd", met een aantal ritten langs Daknam, 9 op weekdagen, 7 op zaterdag en 10 op zondag. Ik heb me beperkt tot de ritten van Lokeren naar Daknam. Die lijn 57b verbond Lokeren met Zelzate via Moerbeke.

Vanaf 31.05.1970 wordt de bediening van Daknam opgenomen in een afzonderlijke tabel die ook 57 b genoemd wordt: de bediening wordt dan op weekdagen beperkt tot 7 ritten. Op zaterdag blijven er 2 over, de zondagritten verdwijnen helemaal.

Op 01.06.1975 wordt het aantal ritten verder beperkt tot 4, alleen op weekdagen, maar een variant van lijn 59b bedient nu Daknam. Die lijn 59b loopt van Sint-Niklaas naar Belsele, Sinaai, Eksaarde en dan via Daknam naar Lokeren.

Lijn 59 wordt vanaf 27.05.1979 opgesplitst in 2 tabellen: 59b1 en 59b2. Het is de 59b1 die Daknam bedient: uit Lokeren 11 keer op weekdagen, 6 keer op zaterdagen en 5 keer op zondagen.

Op 23.05.1982 worden overal in het land drastische inkrimpingen van de weekenddiensten ingevoerd: van de 6 ritten op zaterdag blijven er maar 4 over, 3 op zondag.

Dat is een erg tijdelijke toestand, want op 01.09.1982 worden de stadslijnen van Sint-Niklaas geïntegreerd in het interstedelijk busnet van het Waasland. Op dat moment ontstaat lijn 71 Lokeren - Daknam - Eksaarde - Sinaai - Belsele - Puivelde - Sint-Niklaas. Lijn 79 bedient dan wel de halte Daknam Ganzendries, maar van de bediening van de kleine dorpskom blijft op dat ogenblik niet zo veel meer over.

Halfweg het eerste decennium van de XXIste eeuw komt er een vrij belangrijke omwenteling, in het kader van de basismobiliteit, nog altijd de enige valabele manier om openbaar vervoer te organiseren. In het busboekje van 24.12.2006 verschijnen de lijnen 27, 28, 49 (=79 van voordien) en de belbus 70. Zoals dat eigenlijk hoort, neemt de belbus de bediening van de kleine dorpskern zo goed als volledig over. De reguliere lijnen staan alleen nog in voor enkele schoolritten.

Ondertussen zijn we weer al meer dan tien jaar verder, maar veel is er niet meer gewijzigd. Waarom zou je veel wijzigen aan iets wat eigenlijk vrij goed functioneert? Lijn 27 staat nog altijd in voor een beperkt aantal schoolritten, lijn 79 bedient nog altijd een halte in Daknam en dat frequent, maar die halte Ganzendries ligt nog altijd behoorlijk ver van de kern. Belbus 70 is men ondertussen 270 gaan noemen: die bedient nog altijd een erg uitgestrekt gebied.

De verbinding.

En wat we beleefden.
De trein van de heenrit loopt alleen in de NZV een zeer lichte vertraging op, maar vanaf Brussel-Noord verloopt alles volgens het boekje. In Brussel is de Vlaamse treinchef afgelost door een Waalse. Uit hun gesprek vernemen we dat de Waal elke week 50 km stapt, twee keer 20 kilometer en nog één keer 10 km voor of na zijn dienst. Dat roept natuurlijk het beeld op van een atletische jongeman, maar dat klopt allerminst: ver van zijn pensioen kan deze man met wat kromgebogen rug en sloffende voeten niet meer zijn, maar we nemen toch heel eerbiedig onze pet af voor dergelijke wandelprestaties, ook al zijn zulke uitspattingen nu niet meteen onze ultieme bedoeling.

De terugreis gebeurt weer in breaks. Tot Brussel-Zuid verloopt alles perfect, maar daar staan we 3 minuten langer dan voorzien stil. De trein zit bomvol: het zijn dergelijke toestanden die de briefschrijvers van Het Laatste Nieuws inspireren en die de indruk wekken dat álle treinen van de NMBS bomvol zitten. Tegelijk stroomt eerste klasse vol, al zal die vermoedelijk niet helemaal vol tweedeklasreizigers zitten: toch is dit ook zo een toestand die maakt dat reizigers zich de vraag stellen of eerste klas nog wel de moeite loont. Het is duidelijk dat deze 2 breaks niet tegen hun taak opgewassen zijn, al kan de vrijdagnamiddag daar een belangrijke rol in spelen. Maar het is de taak van de NMBS om daarop in te spelen - wat ze trouwens erg vaak ook doen met verlengde treinen op vrijdag.

De treinlectuur.
Lize Spit, Het smelt.
Hugo Claus, Het verdriet van België.

Een scheutje oprisping.
Als je je Nederlands doorspekt met Engelse termen - zoals o.a. in het bedrijfsleven gebruikelijk - bewijs je niet dat je Engels kent, wel dat je Nederlands erg zwak is.

Een verkneukelingske.
Vinken zijn echt bij de pinken: tot voor een jaar of twee moesten ze zich nog tevreden stellen met wat door kieskeurige mezen uit de voedersilo's gekieperd werd, tegenwoordig gebruiken ze ook al de opstapjes zodat ze direct bij de graantjes van hun voorkeur kunnen. Niet allemaal, weliswaar, het M-decreet is nog niet van toepassing in de vogelwereld.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

Voor het station van Lokeren.

Vaak doe ik er niet eens veel moeite voor omdat die foto's in stations toch vaak niet echt goed zijn: laat dit maar een uitzondering zijn. MR 386 met IC 3035 De Panne - Antwerpen-Centraal en MR 931 met L2685 Lokeren - Antwerpen-Centraal.

18-01-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Een van de oudste wandelbeschrijvingen die ik hier liggen heb, vond ik in het oktober-novembernummer 236-237 van de Vlaamse Toeristische Bibliotheek uit 1978, dat helemaal gewijd was aan de gemeente Grimbergen, met in totaal 9 beschreven wandelingen. In de voorbije 40 jaar hebben we al wat tochten uit dit boekje op ons palmares geschreven en vandaag stappen we de 9de wandeling: de Beverwandeling, zo een 9 km lang en destijds rood bewegwijzerd. Uiteraard is het risico op ontgoocheling groot, zeker als je weet dat de zwart-witafdruk van de topografische kaart waarop de tocht is uitgetekend, nog geen melding maakt van de Brusselse Ring. In de eigenlijke beschrijving komt die wel al voor, maar de omgeving is ook daarna nog gretig opgeofferd aan de god Auto. Toch viel het al bij al nogal mee om het oorspronkelijke parcours zo goed mogelijk te volgen. Niet dat dit nu meteen een absolute aanrader is: je moet te lang lopen voor je uit het centrum van Strombeek bent en tot overmaat van ramp moet je op het einde nog eens langs dezelfde weg terug naar je beginpunt. Ook de twee uitwasjes (zie kaart) zijn wat overbodig, want meer van hetzelfde. Toch is de tocht niet helemaal waardeloos: hoewel Brussel eigenlijk op stapafstand ligt loop je een hele tijd door een vrij gaaf gebleven bos en door de rustige vallei van de Maalbeek. Dat levert alles bij elkaar nog een TWQ van 37% op, wat je nu niet meteen van Strombeek-Bever zou verwachten. Het heeft de vorige dagen trouwens flink geregend - eindelijk - en de paadjes liggen er bepaald diep bij.
Foto's vind je hier.

Des winters als het regent, dan zijn de paadjes diep, ja diep…

Het weer.
Eerst nog enigszins opklarend, maar al snel volledig bewolkt. De wind rukte af en toe nijdig aan de map met de stafkaarten.

De stafkaarten.
31/3N Brussel - 23/7Z Vilvoorde (West)

Hoe we er geraakten.
Automatisch denken we bij Strombeek aan een verbinding met overstap in Brussel-Noord, maar veruit de eenvoudigste verbinding loopt over Vilvoorde (waar we 3 keer per uur zonder overstap geraken) en waar we overstappen op buslijn 820 Zaventem - Dilbeek die om het kwartier rijdt. Dat is een hele luxe. En toch willen de planners ons allerlei andere mogelijkheden suggereren waarvan de haalbaarheid onzeker is, met als meest onwaarschijnlijke voorbeeld een overstap in Brussel-Zuid op metrolijn 6, tot Bockstael, waar overgestapt kan worden op lijn 230 tot Strombeek-Kerk, vanwaar we met bus 820 tot het Gemeenteplein geraken.

Een beetje geschiedenis.
Strombeek had al heel snel een goede tramverbinding met Brussel (in 1889!) en twintig jaar later werd de lijn geëlektrificeerd. In 1952 werd nog een bijkomende tramverbinding aangelegd tussen Strombeek en de wijk Het Voor. In 1978 zouden de trams hier ophouden te bestaan.
De halte Gemeenteplein die we vandaag gebruiken omdat ze vlak bij ons vertrekpunt ligt, werd zo een vijftig jaar geleden bediend door buslijn VJ, waarin V staat voor Vilvoorde en J voor Jette.
In de huidige situatie wordt Strombeek bediend door buslijnen 230 (naar Humbeek), 231 (naar Kapelle-op-den-Bos) en 232 (Verbrande Brug) die eigenlijk de opvolgers zijn van de vroegere tramverbindingen met uitbreidingen.
De vroegere VJ is in het begin van deze eeuw aan beide zijde verlengd naar Dilbeek en Vilvoorde en Zaventem en bedient ook de eerder vermelde wijk Het Voor: dat is de huidige buslijn 820. In een niet eens zo verre toekomst zou hier een trambus moeten rijden, in afwachting van de aanleg van de tramlijn die als Ringtrambus gekend zal zijn. Voor alle duidelijkheid: deze trambus zal slechts gedeeltelijk het tracé van de huidige 820 volgen en bijvoorbeeld de halte Gemeenteplein niet bedienen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het is nog niet zo dikwijls gebeurd dat onze eerste treinrit van het jaar pas halfweg de maand januari op het programma stond. We hebben nog net geen ontwenningsverschijnselen. IC 3409 naar Turnhout bestaat uit een van die lange M4-stellen die voor een keer niet onder de graffiti verborgen gaat. Onze eerste rit vertrekt krek op tijd in Halle, maar lang duurt het sprookje niet. Sein BY72 heeft de denkbeeldige eer in 2019 het eerste sein te zijn waarvoor we volledig tot stilstand komen: we staan dan tussen Lot en Ruisbroek. Overigens volgt er nog een klassieke hapering bij het binnenrijden van Brussel-Zuid. Het resultaat laat zich raden: 6 minuten bij aankomst. Dat is blijkbaar genoeg om de S-trein 1959 te laten vertrekken voor de IC: dat leidt tot 8 minuten vertraging bij vertrek; in Vilvoorde is die al opgelopen tot 12 minuten. Niet slecht voor onze eerste rit van het jaar. En voor de rest valt er niet veel te vertellen: een reiziger is een filmpje aan het bekijken en heeft de helft van het M4-rijtuig verduisterd. Ik open maar één gordijntje, maar zelfs dat blijkt storend te zijn, want de cinefiel verhuist naar een andere verduisterde zone.

Op perron 5 van het een dik jaar vernieuwde busstation staat al een 820 te wachten. De chauffeur keurt ons geen blik waardig als we instappen, laat staan dat hij terug zou groeten. Dergelijke exemplaren heb je vermoedelijk in elke stelplaats. Hij vertrekt 2 minuten te vroeg - ook hier is Aribus een nutteloze inrichting. Onderweg doet hij het wel rustig aan. We komen dan ook 2 à 3 minuten te vroeg aan bij de vervangingshalte. De affiche ligt vuil en half bedekt op de grond. Ze heeft het trieste lot ondergaan van al die aanduidingen aan vervangingshalten als de omleiding te lang duurt. Deze zal onderhand haar eerste verjaardag vieren.

Voor de terugreis hebben we een chauffeur die wel teruggroet, al lijkt hij wel te schrikken. Misschien is elkaar een goeie dag wensen aan deze zijde van Brussel niet echt een gewoonte. Maar ook deze rit verloopt vlot en aangenaam.

De IC 3436 zorgt voor een wel vaker voorkomend probleem: kiezen tussen het klassieke tweeledige stel vooraan en het vernieuwde vierledige stel achteraan. Het wordt een geschiedenisloze rit die stipt in Halle eindigt.

De treinlectuur.
Lize SPIT, Het smelt. Mijn principe getrouw lees ik zo een boek waar veel om te doen is geweest, enkele jaren nadat het stof weer gaan liggen is…
Hugo CLAUS, Het verdriet van België.

Een scheutje oprisping.
De Morgen van 17.01. Letterlijk:
Omdat er niet genoeg dienstvoertuigen waren, moesten dinsdag nog veertien rechercheurs in het kader van een groot onderzoek naar schijnhuwelijken en mensenhandel zich behelpen met het openbaar vervoer naar Brussel.

Verder zonder commentaar…

En een verkneukelinkske.
In mijn dialect hagelt het nooit. Als het onweert, kan het wel eens gebeuren dat het nagelt, maar hagelen, ho maar. Het afgeleide substantief is dan ook consequent den noagel en noagelbollen. Maar in de jaren 1960 dacht men nog dat de dialecten een desastreuze invloed hadden op het AN, terwijl we nu wel beter weten: precies het omgekeerde gebeurde. Je hoort het nog zelden noageln, wel oageln, naar analogie met de hagel, voorlopig (?) wel nog zonder begin-h, want die spreken we nooit uit.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

15-01-2019 om 00:00 geschreven door overweg13