Trein en bus, wandelen en weer, en van die hobby's meer
25-04-2020
ttb map 56 (foto 21 - 30)
21. Vraag me niet hoe deze foto hier is terechtgekomen: dit is het station van Belœil op de vroegere lijn 81 Ath - Blaton. Vermoedelijk heb ik de foto genomen toen we hier tijdens een wandeling langskwamen.
22. En dan terug naar de Oostkantons. Dit is een foto waarvan je als treinfanaat alleen maar kunt dromen: de 9210 op 24.08.1989 op lijn 45, en dat is net één dag voor de tijdelijke heropening van de lijn.
23. En zo ziet zo een opgefriste lijn er dus uit: lijn 45 nabij Weismes.
24. Een verrassingsaanval van ab5869, toen nog van stelplaats Alle, in Orchimont ter hoogte van het vroegere NMVB-station. Verrassingsaanval, want ik was net iets te laat om af te drukken.
25. Dezelfde bus op dezelfde dag in Membre. Dit was pas comfort voor de fotograaf: we zaten rustig op een terrasje en zagen de bus richting Bohan rijden in de wetenschap dat die een tiental minuten later terug zou keren en ons op zou pikken.
26. MR 222 is E6485 Landen - Leuven - Hasselt: ja, met IC-IR deden weinig waarschijnlijke verknopingen van verbindingen hun intrede. Lijn 36 kp 35.4, Lovenjoel. (09.09.89)
27. Op dezelfde plaats, in de andere richting: HLE 2752 met IC 319 Oostende - Köln. Op het Duitse rijtuig meteen achter de loc, bestaat de trein uit I10-rijtuigen.
28. Op 17.09.1989 fotografeerde ik MR 627 in Brussel-Zuid. Dit ene tweeledige stel rijdt als E512 Oostende - Eupen en vervangt dus een stel M4-rijtuigen. Het is zondagnamiddag, vermoedelijk is de bezetting niet bijster hoog.
29. Zo zag een NS-rijtuig 1ste klas in de Beneluxtrein er in die dagen uit.
11. Beide locs in Raeren, met die vreemde mengeling van Duitse en Belgische seininrichting: de i>12 en de SF 0.5 zijn Belgisch, dacht ik. De armseinen zijn onmiskenbaar Duits van oorsprong.
12. Voor wie het allemaal van wat dichterbij wil bekijken…
13. En ook dit hectometerpaaltje zal zijn oorsprong wel bij de Duitsers vinden. Het lijkt wat alsof men het nog even nieuw in de verf gezet had, met een bezoek van reizigers in het verschiet.
14. En toen volgde Montzen. Ik meen me te herinneren dat ik deze foto nam vanaf het indrukwekkende seinhuis. Als je goed kijkt, zie je ook een deel van het viaduct van Moresnet, maar dat kan ook in de compressie verloren gaan. Overigens bleef het die dag lang somber.
15. Tijd voor een grensoverschrijdende familiefoto: België, West-Duitsland, België, Luxemburg. Het lijkt wel een geïmproviseerd drielandenpunt, al lieten de organisatoren zelden ruimte voor veel improvisatie.
16. En om het met Jimmy Frey te zeggen: duw een beetje, er kan nog eentje bij.
17. Bij de aanleg van lijn 24 werd echt niet op een frank (of was het een mark) gekeken: het viaduct van Remersdaal stond ook op de lijst van de fotostops. In oktober 2013 was dit viaduct de plaats waar twee goederentreinen met elkaar in botsing kwamen. Een met auto's geladen wagon stortte toen naar beneden.
18. Zo een fotopunt is best wel twee foto's waard.
19. De hele excursie eindigde in de buurt van Luik. Dit is Chertal (lijn 214). Getuige de sleep van de 6329, ligt de tijd van de hoogovens nog niet achter ons: de wagon met nummer 54 vervoert vloeibaar staal.
20. Ten slotte nog een foto van 24.08.1989, toen we in de buurt van Weismes stapten. Dit is lijn 45 kp 1.6; de lijn was buitendienstgesteld op 18.05.1983, maar zou één dag na onze passage opnieuw in gebruik genomen worden. Behalve het roest op de rails, ziet de spoorlijn er inderdaad goed uit.
01. Nog altijd 06.08.1989 en nog altijd de NMVB-stelplaats van Omal. Het is een mooi zestal, maar de foto is onvoldoende scherp om de nummers te lezen, die sowieso moeilijk te lezen zijn door de kleurencombinatie. Maar de lijnfilms geven wel een beeld van wat stelplaats Omal allemaal voor haar rekening neemt.
02. Even 2 bussen waarvan het nummer wel af te lezen valt: 5156 en 5287, allebei met film 85. Het betreft hier Van Hool A120, die nog enkele jaren na de splitsing van de NMVB voor de TEC-Liège-Verviers zullen rijden. Maar op dit moment schitteren ze nog in de erg mooie NMVB-livrei.
03. Nu zou je verwachten dat zo een stelplaats als uithangbord voor de NMVB zou fungeren, maar deze foto en de volgende bewijzen dat er nauwelijks enige aandacht was voor een geschikte ontvangst van reizigers. Aan de ene kant van de straat staat gewoon een verroeste haltepaal, van de reiziger wordt verwacht dat hij in het gras staat.
04. Aan de overzijde staat wel een bushok, met de nadruk op hok. Maar van enig comfort is lang geen sprake, tenzij je de aanwezigheid van een vuilnisbak als een element van comfort bekijkt.
05. Op 09.08.1989 kwamen we in Philippeville. Het station telt in die tijd nog 2 perronsporen. Tegenwoordig liggen perrons 1 en 2 in elkaars verlengde, aan de kant van het stationsgebouw.
06. Tijd voor een nieuwe uitstap, vermoedelijk onder GTF-vlag, op 12.08.1989. De trein is samengesteld uit 2 diesellocomotieven, de 5319 en de 5946, met 4 K3-rijtuigen tweede klas en 1 AD K1-rijtuig. Deze eerste foto toont het station van Pepinster. Er is ook nog een stukje te zien van de glazen overkapping in de spie die gevormd wordt door de lijnen 37 en 44.
07. In Verviers-Central is er ruimte voor wat rangeringen: zo komt de 5319 vooraan te hangen, de 5946 staat op het nevenspoor. Merk ook het kotje van de onderstationschef dat een recente modernisering van het station niet overleefde.
08. De 5946 hangt ondertussen achteraan de trein.
09. Er was ook een fotostop in Verviers-Est, dat in de eerste plaats uitwijkingen en rangeringen toeliet. Daar blijft heden ten dage niets meer van over; de reizigershalte was in 1984 gesloten.
10. Eenmaal voorbij de lijn 37 begon het interessantste deel van de reis: dit is het station van Raeren, dat op dat moment trouwens nog in dienst was, zij het uitsluitend voor goederenverkeer en de sporadische speciale trein.
71. Jambes heette toen nog Jambes-Nord; dat had minder met zijn geografische ligging te maken dan met zijn oorsprong als Nord-Belge-station. Het huidige Jambes-Est heette toen trouwens Jambes-État, waarbij État verwijst naar de Staatsspoorwegen. Voor de rest ziet Jambes-Nord er toch een vrij gezellig stationnetje uit, zoals je dat vaak had in bemande stations.
72. En blijkbaar had ik ook tijd en zin om wat minder voor de hand liggende dingen te fotograferen, zoals deze 4 die kon oplichten om een snelheidsbeperking tot 40 km/u op te leggen. Twaalf lampjes: het led-tijdperk ligt nog veraf. Kapotte lampen vervangen hoorde er bij.
73. Het is mannen verboden de sporen over te steken…
74. Heel af en toe nam ik ook wel eens een foto van een interieur, zoals hier van de eersteklasafdeling van mr 756. Het is duidelijk wat de eersteklasreizigers op 30 jaar tijd hebben ingeleverd…
75. Je zult me niet zo vaak betrappen op foto's uit het buitenland, maar dit is er een, zij het op het nippertje. De CFL-loc 1802 sleept een stel M2-rijtuigen met één Wegmann als versterking over de Belgisch-Luxemburgse grens. Het is Z 112 Luxemburg - Liège-Guillemins op 09.07.1989.
76. Even verder voerde GR 572 ons over deze Luxemburgse overweg, tussen Gouvy en de vroegere halte Bellain.
77. Op dezelfde dag kon ik in Gouvy deze HLR 8220 in rust fotograferen.
78. Deze 4504 reed net voor Florenville in al zijn geel-rode glorie onder de brug van de Rue d'Izel door. We zien kp 93.9.
79. En gelukkig had ik de reflex om 2 keer af te drukken - niet vergeten dat je in die tijd het filmrolletje nog moest doorspoelen: dezelfde trein nu ter hoogte van het inrijsein van Florenville. Ik heb spijtig genoeg niet genoteerd om welke trein het hier precies ging, maar het is ongetwijfeld een L-trein Virton - Bastogne-Nord. Ander goed nieuws was dat met het spoorboekje van 28.05.89 na 5 jaar aanmodderen eindelijk afgestapt werd van die onzalige indeling van het spoorboekje in tabellen en dat teruggegrepen werd naar lijnnummers, lijn 165 in dit geval.
80. En de busliefhebbers hebben erg veel geduld moeten koesteren, maar eindelijk kan ik ook nog eens bussen tonen, zelfs 9 in één keer. Op 06.08.1989 wandelden we langs het busstation van Omal. Erg gemakkelijk zijn de nummers niet te onderscheiden, maar ik ga voor - van rechts naar links - 5293, 5213 en 5159. De NMVB bestaat nog… even. De eerste bus draagt zelfs nog een sticker, die de honderdste verjaardag van de Buurtspoorwegen herdenkt.
61. HLD 5533 met Z 4641 Liège-Palais - Jemelle in Barvaux. De fotosafari langs lijn 43 zit er op. Anders dan in de vorige foto's rijdt er deze keer geen AB-rijtuig mee, maar een A-rijtuig. Mogelijk moet deze iets langere samenstelling (4 rijtuigen i.p.v. de gewone 3) verklaard worden doordat het hier een P-trein betreft. En het A-rijtuig zorgt dan uiteraard ook voor meer plaatsen in eerste klas, al kan er ook gewoon geen AB-rijtuig beschikbaar geweest zijn.
62. Op 17.06.1989 schittert het station van Halle nog in een milde zon, net zoals het seinhuis dat over de beruchte overweg waakt. Het sein rechts is van vrij recente datum. Nadat een vrachtwagen de brug over de N7 zwaar beschadigd had, werden na enkele moeilijke dagen een eenvoudig noodsein en wissels geplaatst, omdat de treinen maar een spoor meer konden gebruiken. Het sein op de foto kwam er pas later, toen men doorgekregen had dat het misschien toch nuttig zou zijn om treinen onder de bescherming van een sein op tegenspoor lijn 94 op te sturen.
63. En dit is het "magazijn", het administratieve hart van het station dat toen nog zelfstandig was. Zowel de gebouwen op foto 62 als op 63 zouden verdwijnen bij de aanleg van de tunnel voor de lijnen 96N, 96 en 94 n.a.v. de komst van de HST.
64. Diezelfde dag organiseerde GTF een afscheidsrit met poststellen en Budds. Die laatste kwamen inderdaad ook aan het einde van hun loopbaan, en het was meegenomen om samen met de voor reizigers niet toegankelijke poststellen een inox-stel mee te laten rijden. Dat leidde tot een nooit geziene samenstelling. De rit begon in Schaarbeek.
65. Daar werd ook deze groepsfoto genomen, met helemaal links een "nieuw" poststel (970), het vroegere mr 093 en uiterst rechts het n.a.v. feestelijkheden door de NMBS in de originele kleuren geschilderde motorrijtuig uit 1935. Het is trouwens uit die eerste reeks motorstellen dat de eerste poststellen werden omgebouwd. Meer over de rode poststellen hier.
66. We bevinden ons ondertussen in Groenendaal. En ja, de fotografen stonden gewoon tussen de sporen, wat hen toeliet deze mooie foto te nemen.
67-68-69. De drie foto's werden genomen op het weinig bekende lijntje 144 Gembloux - Jemeppe-sur-Sambre, maar de precieze locatie heb ik spijtig genoeg niet genoteerd.
70. In Jambes-Nord stond op 18.06.1989 nog dit fraaie seinhuisje, pal bij de overweg.
51. Op 29.04.1989 fotografeerde ik deze voeg op lijn 44. Ik had geleerd om nooit waardevolle foto's op het einde van het filmrolletje te zetten en nam dan maar een kiekje van iets anders dat met de spoorweg verbonden was. Let op de slijtage van de dwarsliggers en de voeg, op het ontbreken van een schroefbout. Lijn 44 was zeker niet de belangrijkste van het net.
52. Opnieuw treinen dan: MR 539 is E 7184 Spa-Géronstère - Eupen. Omdat de IC's uit Oostende beurtelings naar Aachen en Eupen reden, reden deze L-treinen uit Spa om de 2 uur naar Eupen, zodat uit die stad toch een uurlijkse verbinding met Welkenraedt en de rest van het land ontstond.
53. Vandaar dat deze E 7160 als oorsprong Welkenraedt heeft en niet Eupen. We bevinden ons ondertussen op kp 9.7, in de buurt van de vroegere halte van Marteau.
54. Ongeveer op dezelfde plaats kiekte ik MR 517 met E 7185 Spa-Géronstère - Welkenraedt.
55. Lijn 44 volgt over langere afstand de loop van de Wayai. Dit mooie riviertje speelt een belangrijke figurantenrol op deze plaat, met MR 539 als E 7161 Eupen - Spa-Géronstère. We bevinden ons bij kp 8.4.
56. MR 077 keert als E 7186 terug uit Spa, eindpunt Welkenraedt. Lijn 44 kp 8.6.
57. Met op de achtergrond de ruïnes van Franchimont: MR 107 met E 7162 Welkenraedt - Spa-Géronstère. Dit is ongeveer ter hoogte van kp 5.9. Het sein is het waarschuwingssein van Theux.
58. Op naar een nieuwe fotosafari: lijn 43. Zoals wel vaker, kwam ik in die tijd net te laat om foto's te maken zonder bovenleiding, al staan hier alleen nog maar de palen. HLD 5521 sleept Z 7211 Liège-Guillemins - Jemelle. Van de 3 M2-rijtuigen rijden er nog 2 in groene livrei. Let ook op het omlijnde fantasietje op de buffers van de locomotief. Lijn 43 kp 41.9.
59. Dit is Z 4640 met HLD 5514, zonder fantasietje. Kp 41.8. Dit was een P-trein van Liège-Palais naar Jemelle. Tijdens de spits vulden deze P-treinen de hiaten op die bestonden door een strakke 2-uurdienst.
60. Nog een groene 55'er: 5519 met Z 7213 Liège-Guillemins - Jemelle. Ook bij deze trein is alleen het B-rijtuig al wijnrood geschilderd, het BD-rijtuig en het AB-rijtuig doen het voorlopig nog in het stemmige treingroen. Het kan best dat inderdaad eerst alle B-rijtuigen werden aangepakt. Kp 41.7. Dat is trouwens, zoals de vorige foto's, in de buurt van Barvaux.
41. 5936 en 6207 zusterlijk naast elkaar in Zelzate op 03.04.1989. Volgens mijn notities zou ook die 6207 een speciale trein slepen, maar ik heb daar mijn twijfels over. Mogelijk is dit gewoon een reguliere goederentrein.
42. Voor het station van Moerbeke parkeert bus 2701-34 op lijn 41 naar Sint-Niklaas. Gelukkig is er zone01 waar we kunnen lezen dat dit een Jonckheere Transit City is van de firma A. Weyn en Zonen.
43. Moerbeke-Waas, het station aan de voorzijde.
44. Het station aan de achterzijde. Wie dat wil kan surfen naar deze zeer interessante plek. Dan kun je meteen aan het vergelijken gaan. Voor een keer is het stationsgebouw, weliswaar na een mindere periode, op vooruitgegaan.
45. Twee van de rijtuigen van de speciale trein behoorden tot de reeks K3, waarvan de CW in Mechelen tussen 1956 en 1958 100 exemplaren op de sporen losliet. Het is duidelijk dat men zich nog altijd liet inspireren door de K-rijtuigen uit de jaren 1930. Technisch zal er wel een en ander veranderd zijn, maar qua opzet zie je nauwelijks verschillen, tenzij het similileer. Deze rijtuigen maakten in hun gloriejaren vooral de dienst uit op de verbinding Oostende - Welkenraedt.
46. Toont de speciale trein in Gent-Noord.
47. En even later volgde een fotostop op de brug over de Moervaart.
48. HLE 2711 staat met een lang stel M4-rijtuigen klaar om uit Eupen te vertrekken als E 542 Eupen - Oostende. (04.04.1989). Iets meer dan 2 jaar later zou de NMBS stunten met een wereldrecord: dat van langste reizigerstrein, toen deze 2711 70 rijtuigen sleepte tussen Gent-Sint-Pieters en Oostende.
49. AB5467 bevindt zich in zijn stelplaats Leerbeek op 15.04.1989. Het is een Van Hool A120. Een collega omschreef de reuzenstap die met deze reeks bussen gezet werd als: deze hebben al vering. Ik heb erg goede herinneringen aan deze bussen. De bus reed met een voor die tijd weinigzeggende film. Het ingeschoven plaatje Via Nachtegaal brengt nauwelijks extra info. Overigens zou de bediening van de wijk Nachtegaal met de invoering van de basisbereikbaarheid verdwijnen, omdat alle bussen via Gaasbeek zouden rijden. Het verzet groeit.
50. MR 517 rijdt door de 5 jaar eerder gesloten stopplaats van La Reid op lijn 44 Pepinster - Spa-Géronstère op 29.04.1989. Dit is de eerste foto van een reeks genomen in deze buurt.
31. HLE 2247 sleept E 4522 Brussel-Noord - Tournai op 10.02.1989 - lijn 96 kp 14.8. Je leest het goed: lijn 96 en toch een trein naar Tournai. Dit was inderdaad een P-trein die eerste naar Mons reed en dan verder naar Saint-Ghislain en Tournai. Onderweg bediende hij de schaarse overblijvende halten op lijn 78 die sinds IC-IR geen regelmatige bediening meer hadden: Hautrage - Ville-Pommerœul - Harchies - Basècles-Carrières. Callenelle en Maubray werden niet eens bediend door deze trein.
32. MR 699 zit aan de kop van E 2239 Schaarbeek - Binche, ik ben een honderdtal meters richting Halle opgeschoven. Daardoor krijg je een verkeerde indruk van de lengte van deze trein die ongetwijfeld uit een flink aantal stellen bestond.
33. MR 740 zit dan weer vooraan E 6615 Leuven - Tubize. Het ABD-deel brandde na een aanrijding met een wagen op 07.10.1996 in Berlaar. Dat IC-IR in de eerste plaats een besparingsplan (geworden) was, moge blijken uit het niet zo evidente eindpunt van deze L-trein: zelfs in volle spits werd de rit beperkt tot Tubize, al dient gezegd dat deze trein in Tubize afgelost werd door een P-trein naar Manage.
34. Een tussendoortje met HLD 6318 in Geel, met Z 1686 Neerpelt - Antwerpen-Centraal. (18.02.1989)
35. Op dezelfde dag fotografeerde ik locs 9201 en 9204. Je merkt nog net wat er achter de 9201 hangt en dus is men vermoedelijk aan het werk in de Antwerpse spoorwegkathedraal.
36. En als al die toeristen deze klok mogen fotograferen, mag een authentieke treinliefhebber dat ook.
37. De nog groene HLD 6333 sleept Z 1911 De Panne - Geraardsbergen op lijn 122 op 04.03.1989. We bevinden ons in Balegem, bij kp 49. Deze lange verbinding kwam tot stand bij de invoering van IC-IR in 1984: enkele overblijvende diesellijnen (73 - 122) werden aldus gekoppeld.
38. En dit is dan Balegem-Dorp.
39. Nog steeds Balegem-Dorp (je kunt er niet naast kijken) mét trein: HLE 6212 met Z 1912 De Panne - Geraardsbergen, uiteraard nog steeds op 04.03.1989.
40. En dit is de eerste van een reeks foto's genomen tijdens een uitstap in het Gentse, met HLD 5936 in Langerbrugge, op 03.04.1989. De trein bestaat uit een "gemoderniseerd" K1-rijtuig AD en 2 K3-rijtuigen.
21. De blauwe 5515 met Z 296 Basel - Maastricht op lijn 42 kp 49.1. De trein is net over de mooie spoorwegviaduct over de Amblève gereden. Ik heb de tunnel van Lavenne in mijn rug. We schrijven 09.02.1989.
22. De eveneens blauwe 5529 sleept Z 114 Luxemburg - Liège-Guillemins, op dezelfde dag, op lijn 42 ter hoogte van kp 47.0. Ik bevind me nu in de buurt van de vroegere halte van La Gleize; deze keer heb ik trouwens de tunnel van La Gleize in de rug.
23. Deze CFL-loc 1819 komt trouwens uit die tunnel van La Gleize met Z 2288 Liège-Guillemins - Gouvy, ter hoogte van kp 46.8.
24. Blijkbaar was ik toch niet zo tevreden met mijn standpunt en dus schoof ik opnieuw op richting Gouvy. Ter hoogte van kp 47.7 fotografeerde ik HLD 5540 met Z 297 Maastricht - Roma. Een deel van de trein is overbelicht, zodat het moeilijk is om een beeld te krijgen van de samenstelling.
25. Gelukkig had ik de reflex om ook een foto tegen de rijrichting in te nemen: het voorlaatste rijtuig is voor ons Belgen ongetwijfeld het interessantste: een NMBS-rijtuig van het type I5 Bc (couchetterijtuig).
26. Foto 26 zou zonder coronacrisis misschien al definitief tot het verleden hebben kunnen behoren, maar in Halle zijn de werken aan de nieuwe Zuidbrug opgeschort en vermits ik geen onnuttige verplaatsingen maak, weet ik niet eens of deze oude spoorwegbrug van lijn 94 ondertussen afgebroken is. De meeste Hallenaars weten trouwens niet dat dit ooit een spoorwegbrug is geweest. Toen in 1930 het kanaal Brussel - Charleroi verbreed werd, met zwaaikom in Halle, werd lijn 94 verlegd, zodat deze brug kon worden ingepalmd voor het wegverkeer. De bruggen die deze brug vervingen, werden bij de vernieuwing van de stationsomgeving trouwens ook al vervangen.
27. Het oude station pronkt nog, er liggen nog schepen op het kanaal. Halle, 10.02.1989.
28. Op dezelfde 10.02.1989 rijdt MR 234 als E 6614 Leuven - Manage op het ondertussen verdwenen deel van lijn 96, met op de achtergrond de oude kanaalbrug(gen) die verdwenen bij de aanleg van de lijn 96N.
29. Helemaal op de brug sleept HLE 2241 E4520 Brussel-Noord - Quévy, een P-trein, met M4-rijtuigen die toen nog niet werden weggezet als oncomfortabel en lawaaierig, zoals ik vandaag in Op de Baan lees.
30. En een mooie om te eindigen (voorlopig): HLE 1806 met E 248 Köln-Hbf - Paris-Nord. Ondertussen sta ik bij kp 14.9. Let ook op de charmante keet…
11. Op 04.02.1989 stapten we in Ekeren (en Sint-Mariaburg). Station en stationsplein van Ekeren.
12. Maar de wandeling sloten we af in Sint-Mariaburg: dit is de Y.Sint-Mariaburg met bijhorend seinhuis.
13. In Sint-Mariaburg passeerde deze Amsterdammer E162.
14. Amper drie dagen later (07.02.1989) zaten we alweer in een andere hoek van het land. Dit is de oude spoorwegbrug van lijn 109 over de Samber, net voor Lobbes bereikt werd.
15. En zo zag deze brug er aan de bovenzijde uit.
16. Op 09.02.1989 trok ik op fotosafari richting lijnen 43 en 42. HLD 5517 sleept Z 7233 Jemelle - Liège-Guillemins in Poulseur. Helemaal rechts bemerk je nog net het stationnetje van Poulseur.
17. En dit geeft al een duidelijker beeld van het station van Poulseur.
18. De loc van de CFL 1804 sleept een goederentrein op lijn 42 kp 48.3. Dat is in de buurt van Stoumont. De trein lijkt me wat verrast te hebben, want gekadreerd kun je dit moeilijk noemen. Het achterliggende landschap verzacht de pijn.
19. Dezelfde trein, na doorrit.
20. Opnieuw een CFL-loc (1816) met Z 117 Liège-Guillemins - Luxemburg ter hoogte van kp 48.3 op lijn 42.
01. Op 02.11.1988 fotografeerde ik lijn 123 tussen Braine-le-Comte en Edingen. Het lijkt erop dat ik een spoorloper was, maar de lijn was sinds 29.05.1988 buitendienstgesteld tussen Edingen en Braine-le-Comte. Ooit was dit een roemrucht onderdeel van een verbinding tussen Vlaanderen en de Waalse steenkoolbekkens, maar het deel tussen Braine-le-Comte en Edingen overleefde IC-IR in 1984 niet.
02. Wisten we veel toen we hier op 31.10.1988 de trein namen dat Labuissière enkele jaren later in het nieuws zou komen n.a.v. de Dutrouxstory…
03. Op 02.11.1988 kon ik MR 158 fotograferen: dit is E1562 Antwerpen-Centraal - Tournai op lijn 94 (kp 40.1 - buurt Silly). De trein rijdt hier over het nieuw in dienst gekomen deel van lijn 94.
04. Op dezelfde plek kwam ook MR757 voorbij, als E1588, Tournai - Antwerpen-Centraal.
05. Armseinen in Herentals op 16.11.1988.
06. En een slokje avondsfeer in hetzelfde Herentals.
07. Een weinig sprekende foto van het station in Gedinne. Misschien interessant voor liefhebbers avn oude Ford Escorts…
08. MW 4509 zal ons oppikken in Gedinne op 10.12.1988. Dit is TT 7635 Bertrix - Dinant.
09. En blijkbaar heeft Dinant wat minder last van de mist dan Gedinne.
10. Op 31.10.1988 nam ik deze foto van lijn 108 in Peissant. Het overblijvende stukje 108 (Y. Mariemont - Binche) heeft vandaag zelfs een IC-verbinding met Brussel en Turnhout. Peissant (eigenlijk het hele deel Binche - Erquelinnes) behoort hier al definitief tot de spoorweggeschiedenis.
01. Op 30.08.1988 trok ik op fotosafari naar lijn 40. Een geschikt fotopunt vinden was niet zo eenvoudig. Ik kwam eerst in de buurt van kp 8.9, maar een reeks lelijke garageboxen dreigden de plaatjes te verknoeien. De eerst gefotografeerde trein was MR 389 die als E 689 reed tussen Maastricht en Knokke. Lezers weten ondertussen al dat deze trein in Landen gekoppeld werd aan een treindeel uit Genk, dat naar Blankenberge reed.
02. MR 434 reed als E 661 van Knokke naar Maastricht.
03. Uiteraard rijden op deze lijn ook heel wat goederentreinen en even uiteraard kan ik hierover alleen maar een schrijnende onwetendheid etaleren. Maar HLD 5533 komt hier toch nog goed tot haar recht.
04. Het is altijd prettig als je ook iets redelijk onverwachts kunt fotograferen. Nee, dit is geen poging om goeie ouwe 4612 elektrisch te laten rijden: na zijn carrière op de Henegouwse secundaire lijnen en diensten werd het autorailke door de dienst ES verbouwd tot een voertuig waarmee men tot in de hemel kon reiken, bijna toch… We bevinden ons ondertussen ter hoogte van kp 9.9.
05. MR 434 komt vrij snel terug uit Maastricht, waar een tweede break is aangekoppeld: E 690 naar Knokke.
06. Een wat slordige foto van MR 383 als E662 naar Maastricht.
07. Even later passeert HLD 5507 richting Visé. Ik weet dat er spoorwegliefhebbers zijn die een absolute hekel hebben aan rode eindseinen (op foto's…) maar toen moest de graffitiplaag nog komen…
08. Lang liet de terugkeer van de 5507 niet op zich wachten, deze keer wel met een trein achter zich aan.
09. HLE 2760 sleept E 297 Maastricht - Milaan. Lang zal haar opdracht niet duren, want in Liège-Guillemins zal een HLD 55 de trein, die in de loop van de jaren altijd korter en korter is geworden, overnemen.
10. Op 10.09.1988 organiseerde GTF nog eens een rondrit, deze keer voornamelijk over de lijnen 42 en 163. De trein is samengesteld met de autorails 4407 en 4510, die hier pas tegen het einde van hun carrière arriveerden, grotendeels ter vervanging van de tot op de draad versleten motorwagens van de reeks 43. De dag begint erg mistig, zoals we hier zien in Morhet. We vertrokken in Libramont en eindigden in Arlon.
11. We konden rustig van ex-stationnetje naar ex-stationnetje rijden: Bourcy. Moeilijk was dat niet: het gedeelte Gouvy - Bastogne-Sud was sinds 1984 zonder reizigerstreinen gevallen.
13. De zon is er ondertussen doorgekomen: een ronduit historische foto in Gouvy, bij de splitsing van de lijnen 163 links (Gouvy - Libramont) en 42 rechts (de lijn naar Luxemburg).
14. Toen ging het over de grens, tot Troisvierges. Het was mijn eerste uitstap met een telelens en dat zul je merken in de volgende foto's.
15. Uiteraard nog in Troisvierges: het lijkt wel op een miniatuurbaan, met de tunnel, de seinen, de eenzame wagon.
16. Loc 1604 van de CFL is net aangekomen met een stoptrein (?) uit Luxemburg. Het zichtbare rijtuig (en waarschijnlijk ook de volgende) is een Wegmann van de CFL, die ooit ook instonden voor sommige treinen van de verbinding Liège-Guillemins - Luxemburg. Echt comfortabel heb ik ze nooit gevonden: de zitjes vielen dan nog enigszins mee, het interieur was spartaans ingericht en het rijgedrag was ondermaats.
17. Trosivierges.
18. Onze 5529 sleept trein Z 296 Milaan - Amsterdam, met Italiaanse rijtuigen. De 5529 is uitgerust met een elektrische installatie voor de voeding van rijtuigen. Dat alle treinen daarop konden terugvallen was een vereiste van de UIC en dat noopte de NMBS tot de aanpassing van een reeks 55'ers: het treingroen verdween en werd vervangen door blauw om dit duidelijk te maken.
19. Nog even experimenteren met de telelens. De 1604 en de 4510 zusterlijk in een typische spoorwegloods.
20. De Luxemburgse 1803 (bemerk de overeenkomst met onze 55) sleept een trein Liège-Guillemins - Luxemburg. Deze trein is samengesteld uit M2-rijtuigen, alle in de nieuwe bordeauxrode schildering. Bij de invoering van de IC-IR-dienst in 1984 bestonden deze treinen uit I1-rijtuigen, wat niet bepaald een aantrekkelijke aangelegenheid was. De vervanging door M2-rijtuigen werd destijds als een echte vooruitgang gezien…
21. Hetzelfde anders.
22. De uitstap loopt ten einde: in Luxemburg staat MR 100 klaar als stoptrein naar Kleinbettingen.
23. Op 18.10.1988 fotografeerde ik het station van Rixensart, het gebouw staat vandaag nog overeind, maar de halte is een honderdtal meters opgeschoven, richting Brussel, in het kader van de GEN-werken. In die tijd kloeg men nog niet over lage perrons.
24. MR 315 keert uit Arlon terug naar Brussel-Zuid, als E 991. Rixensart is de plaats van het gebeuren. De achtergrond is niet bepaald aantrekkelijk.
01. Op 14.05.1988 reed een speciale trein, getrokken door de 204.004 en 204.003 (5404 en 5403, al betwijfel ik dat het zo eenvoudig was), voor de gelegenheid in hun historische livrei. De stop in Heer-Agimont leverde dit mooie plaatje op, met de 204.004 in koppositie. Amper 14 dagen later zou het doek hier definitief over het reguliere reizigersverkeer vallen, want op die datum werd het deel van lijn 154 tussen Dinant (Y. Neffe) en Givet voor reizigers gesloten. Enkele jaren later ondernam de CF3V een poging om hier met toeristische treinen te rijden, maar dat initiatief bloedde al snel dood. Met de regelmaat van een klok verschijnen in de (vooral locale) pers berichten over een heropening, maar veel verder dan intentieverklaringen komt men voorlopig niet.
02. Op de volgende foto is de 204.004 losgekoppeld, zodat de 204.003 nu de show kan stelen.
03. De verlichtingspaal staat lelijk in de weg…
04. In Bertrix is er plaats genoeg om beide locs zusterlijk naast elkaar te laten poseren.
05. Deze K3-rijtuigen maakten jarenlang de dienst uit op de verbinding Oostende - Liège - Welkenraedt, maar de komst van de M4-rijtuigen betekende een heuse degradatie naar minder belangrijke verbindingen. Het was een reeks van 100 rijtuigen die tussen 1956 en 1958 door de CW Mechelen geproduceerd werden. De reeks telde alleen tweedeklasrijtuigen, omdat men voldoende eersteklasrijtuigen en rijtuigen met bagageafdeling van de (veel) oudere K1-rijtuigen kon moderniseren om min of meer homogene rijtuigstellen te vormen.
06. Lijn 154 was nu eenmaal een internationale spoorlijn en dus werd gereden met rijtuigen voor internationaal verkeer: de I1-rijtuigen werden vrij snel na de oprichting van de NMBS gebouwd, in de jaren 1930, samen met uitgebreide andere reeksen metalen rijtuigen (K1, L, M1) voor het binnenverkeer. Ook voor deze I1-rijtuigen zou het verhaal aflopen: in de loop van 1988 werden de laatste rijtuigen geschrapt.
07. Nochtans hadden deze rijtuigen vanaf 1974 nog nieuwe bogies van het type Schlieren 27 gekregen…
08. Ook in Bertrix ontmoeten we mw 4504 met trein 7686 Bastogne - Virton. Op de achtergrond zien we een deel van een pakwagen van de reeks 17101 - 17108, gebouwd in 1938. De NMBS beschikte over pakwagens van 18, 15 en 14 m. Deze pakwagen behoorde tot de 15 m lange reeks. Deze pakwagen reed mee om de deelnemers tijdens de uitstap te ravitailleren.
09. Vonêche had net als Pondrôme de invoering van IC-IR in 1984 overleefd, maar tien jaar later werden beide halten toch definitief gesloten. De schrapping van beide halten maakte een hele regio OV-arm, want ook de TEC liet zich niet onbetuigd als het om "reorganisaties" in deze streek aankwam.
%%FOTO10%%%
10. In Beauraing ontmoetten we de 4505 met trein 7616 Dinant - Libramont. Deze treinen reden om de 2 uur; in combinatie met die andere dienst om de twee uur Virton - Bastogne, kon men elk uur rijden tussen Bertrix en Libramont.
11. Een dag later, op 15.05.1988, fotografeerde ik deze 1206 met E 778 Tournai - Schaarbeek. Het stuurstandrijtuig zit onmiddellijk achter de loc. In deze periode werden de locs van reeks 12 vaak ingezet op de verbindingen Antwerpen - Kortrijk en Tournai - Schaarbeek. Ik vind in mijn notities combinaties met M4 en M5.
12. Op diezelfde 15.05.1988 trokken we blijkbaar op uitstap, want dit is ms 838 als trein 637 Oostende - Roosendaal in Kijkuit. Erg goed voorbereid ziet deze foto er niet uit…
13. Op 28.05.1988 brengt een uitstap van GTF ons naar Quiévrain: de 6034 heeft voor de gelegenheid zijn oude nummer (210.034) teruggekregen. In vergelijking met vandaag ziet het station er nog vrij goed uit, al groeiden er ook toen al bomen op het dak. Het station is een grensstation (geweest) en is daarom wat groter uitgevallen.
14. Andere hoek: het bijgebouw met toilet staat nog overeind. Links zie je een halve snuit van een stuurstandrijtuig M2 en de enige persoon op de foto is Roland, met wie je altijd een interessante discussie kon hebben over OV-politiek. Kon, want de man is al vele jaren overleden.
15. Een familiefoto van de prototypes van de reeks 60 (6001 - 6006). De 6002 ontbreekt op het appel. De schrapping van deze elegante machines (het lijken wel gekrompen exemplaren van de reeks 51) zou gebeuren in de jaren 1988 - 1989, behalve de genoemde 6002 die al in 1987 van het toneel verdwenen was. Het spijtige aan al die uitstappen was, dat ze meer en meer op een laatste bezoek aan een stervende begonnen te lijken. De 6005 was, net als de 6215, bij wijze van proef uitgerust om elektrische verwarming te leveren aan te slepen rijtuigen. Het ging om een experiment dat niet zo lang liep.
16. Nog op 28.05.1988 kwamen we ook in Zwevegem: achteraan de trein hangt nog steeds de 210.034, vooraan hangt de 6048. De rijtuigen zijn M1-rijtuigen, die na de invoering van IC-IR nog nauwelijks een rol speelden.
17. Het stationsgebouw van Zwevegem.
18. De trein bereed ook lijn 86. In 1984 werd eigenlijk alleen het deel De Pinte - Ronse nog volwaardig bediend, het gedeelte Ronse - Leuze werd om de twee uur bediend, een bediening die het tien jaar lang zou uithouden. Eén van de stations op dit lijngedeelte is Frasnes-lez-Anvaing, het oorspronkelijke Frasnes-lez-Buissenal.
19. Zelfde dag, zelfde tijd, zelfde station.
20. Bijna een maand later (19.06.1988) stappen we in de buurt van Leupegem. HLD 6220 sleept Z5211 Gent-Sint-Pieters - Ronse. De trein heeft net Oudenaarde verlaten, getuige het bekende silhouet van de Sint-Walburgakerk.
21. Interessant punt op de lijn 86 is de Y.Leupegem, waar lijn 85 (in die dagen nog tot Ruien: kolengestookte elektriciteitscentrale) aftakte. HLD 6222 sleept Z5240 Ronse - Gent-Sint-Pieters.
22. HLD 6311 met Z 5214 Gent-Sint-Pieters - Ronse, het afbuigende spoor is dat van lijn 85.
23-24. Op 26.06.1988 stapten we in Weismes, de lijn 45 is al een 5-tal jaar buiten dienst, al zal er nog een opflakkering komen: het jaar nadien zal ze helemaal opgekalefaterd worden voor de diensten van de NMBS. Het einde van de lijn (zie hier) is een onwaarschijnlijke reeks van vallen en weer opstaan en… vallen.
25. Op 30.06.1988 sleept Z 5535 Jemelle - Liège-Guillemins in Bomal. Lijn 43 wordt geëlektrificeerd, het rijk van de reeks 55 en de M2-rijtuigen loopt hier ten einde.
26. MR 641 maakt de dienst uit als E 1783 Poperinge - Turnhout, op lijn 69 ter hoogte van Hollebeke. De verbinding Poperinge - Turnhout was een van de meest verassende nieuwigheden bij het in dienst komen van het IC-IR-plan.
27. De brandweer heeft zijn intrek genomen in het vroegere stationsgebouw van Zonnebeke (lijn 64 Ieper - Roeselare).
28. Onderweg komen we toevallig een bus van lijn 64a tegen, de vervangingslijn van spoorlijn 64. Datum: 06.07.1988. De bus is een Jonckheere Transcity van de firma Deceuninck: ab 3551-29. We bevinden ons hier trouwens ter hoogte van de vroegere overweg van lijn 64 tussen Passendale en Zonnebeke.
29. Poststel 007 bevindt zich in Leuven op 12.07.1988. Vergelijk met de nieuwe schildering in map 52.
30. Op 09.08.1988 nadert HLD 5308 op zijn eentje Godinne op lijn 154.
31. Godinne is best een feeëriek stationnetje.
32. AB5581-83 vinden we terug ter hoogte van het station van Godinne op lijn 433 Namur - Dinant. Het betreft een Van Hool A120 van de firma Autobus Latour. (09.08.1988)
33. HLD 5212 sleept Z 1964 Namur - Dinant in het station van Godinne.
34. Florenville op 19.08.1988. Bemerk de telefooncel die bijna na elke aankomst van een trein gebruikt werd door reizigers die naar natransport hengelden; gezien de povere busbediening van de regio absoluut geen overdreven luxe.
35. En zo zag de toestand eruit in Bütgenbach op 24.08.1988.
36. Op een bijzonder mistige 10.09.1988 kwamen we met GTF in Bastogne-Sud terecht. Het station is nog volledig in dienst. Waar hier nog sporen liepen, stoppen tegenwoordig de bussen van de TEC. Maar de uitstap zelf is voer voor map 54…
01. Nog altijd in Westmeerbeek, op 18.10.1987. Het deel van lijn 29 tussen Aarschot en Noorderwijk-Morkhoven is op dat ogenblik enkele maanden buiten dienst. De schroefbouten zien er nog redelijk recent uit, maar voor de rest is de spoorlijn al in verval: roest, begroeiing… Onder de brug loopt de Grote Nete.
02. De halte Florival op lijn 139 Leuven - Ottignies. OW22 is niet meer dan een oversteekplaats voor voetgangers (en fietsers?). Het charmante gebouwtje is op dat moment zowat het enige overblijfsel van de vorige glorie (?).
03. In datzelfde Florival sleept HLE 2313 een goederentrein. Datum: 06.02.1988.
04. Tijdens een andere wandeling komen we in Virginal aan de resten van een brug in de tramlijn Nivelles - Braine-le-Comte. We schrijven 21.02.1988.
05. Toen (=06.03.1988) trok ik op een van mijn eerste fotosafari's, langs lijn 36 in de buurt van Neerwinden. Later zou ik wel meer van deze safari's ondernemen: enkele uren langs een spoorlijn en gewoon fotograferen wat er voorbijkwam. De eerste foto toont zowaar een goederentrein, met de 2117 aan kop. In de ontwikkelcentrale is de staart van de trein gesneuveld. Soms heb ik er ook zelf schuld aan dat de trein afgeknipt werd. In volgende foto's zul je merken hoe ik probeerde om het torentje dat links opdoemt te combineren met de trein. Met mijn standaardlens lukte dat niet altijd en verder achteruit gaan staan, was uitgesloten, want de akker langs de spoorlijn was pas bemest. Een ovaal uitsnijden lost het probleem van de afgeknipte treinen min of meer op.
07. Dan volgt HLE 2749 met een lange sleep M4-rijtuigen: dit is E 538 Welkenraedt - Oostende.
08. Een stuk eleganter is deze 1803 met E 42 Köln - Paris-Nord (de Gustave Eiffel).
09. MR 422: de breaks rijden nog in hun oorspronkelijke tweeledige uitvoering, in wijnrood. Dit is E 690 Genk - Blankenberge.
10. MR 718 is E 1639 Landen - Antwerpen-Centraal.
11. Met HLE 2726 zijn we al een uur verder, want dit is E 539 Eupen - Oostende.
12. MR 413 rijdt als eerste van 4 of 5 breaks, als E 691 Genk - Blankenberge. De trein had ook een treindeel uit Maastricht (naar Knokke) mee; beide delen waren net voordien in Landen gekoppeld en zouden in Brugge weer uit elkaar gehaald worden.
14. MR 512 aan kop van E 1640 Landen - Antwerpen-Centraal. Bemerk de grote eersteklasafdeling van deze stellen, die oorspronkelijk bedoeld waren voor directe treinen Oostende - Liège. Zoals wel vaker kon men niet volhouden om deze gespecialiseerde stellen ook alleen te gebruiken voor de diensten waarvoor ze ontworpen waren. Van sommige van deze stellen werd de eersteklasafdeling trouwens verkleind: de comfortabele zetels kregen een similileren overtrek in plaats van fluweel, wat tot enkele comfortabele en zeer gegeerde plaatsen in tweede klas leidde.
15. HLE 1608 sleept E 320 Köln - Oostende.
16. HLE 2748 duwt E 4386 Brussel-Zuid - Landen, een van die P-treinen die bijna 3 jaar eerder waren ingevoerd om de basisdienst aan te vullen. Deze trein stopte in Leuven en Tienen.
17. Snel nadien - er zit geen enkele foto tussen - zien we het rijtuigenstel al terugkeren uit Landen, als ER 4386 Landen - Tienen.
18. Neerwinden, met een haltebord van een soort die op dat ogenblik op haar terugweg was. Let ook op de hoogte van het perron.
19. MR 361 rijdt als E 692 van Genk naar Blankenberge. Net zoals de vorige treinen van de reeks 6xx bestaat ook deze trein uit een treindeel uit Maastricht en zal een deel na splitsing in Brugge naar Knokke rijden.
20. HLE 2369 mag het orgelpunt zetten in Neerwinden. Geslaagd kun je zo een foto met nog een tweede trein erop niet noemen, vind ik. Een van de stellen is MR 174, wat ons kan laten veronderstellen (zie foto 6) dat het hier om een trein Antwerpen-Centraal - Landen gaat.
21. Op 12.03.1988 waren we in Jodoigne; van lijn 142 is alleen een betonnen lint over. De bus vervolledigt het plaatje, maar ik slaagde er niet in om busnummer of bestemming te noteren, laat staan bijna 32 jaar later te ontcijferen.
22. Dan volgt een reeks foto's die ik kon nemen tijdens een bezoek aan de CW Mechelen. HLE 2801 pronkt in het blauw. Datum: 13.03.1988.
23.24.25. Deze foto's tonen het geaccidenteerde MR 681, dat enkele dagen eerder in Lot was ontspoord op een wissel, die door een communicatiefout los lag. Bij het ongeval viel één dodelijk slachtoffer; de officiële doodsoorzaak was… verdrinking, in de sloot naast lijn 96A. Het gebeurde niet vaak dat we dergelijke rampfoto's konden nemen, want de politiek bestond er in die dagen in - uit schroom? - de verongelukte treinen zo snel zo onopvallend mogelijk op te stellen. Stel 681 zingt het tegenwoordig nog altijd uit als MR 975.
26. MR 963 ziet er gloednieuw uit in die rode schildering die dateert uit een tijd dat Post en NMBS elkaar nog vonden. In feite gaat het om het omgebouwde stel 109. Het verongelukte op 08.11.1995 in Y. Welle en werd in 1996 geschrapt.
27. Het dieselmotorwagen 608.05 stond te verkommeren in de CW. Net voor de oorlog werden 6 van deze elegante dieselmotorwagen gebouwd. Het rijtuig erachter vraagt om identificatie. Wie?
28. Nu volgt een reeks foto's, genomen tijdens een door Philippe D. georganiseerde uitstap in het Kortrijkse op 16.03.1988. De trein bestaat uit HLD 5930 met 2 M1-rijtuigen. Aan de andere kant van de trein bevond zich HLD 6215, in het blauw, omdat deze loc uitgerust was voor het leveren van elektrische verwarming. Ik heb zelf mijn twijfels bij de juiste locaties. Dit zou Gavere-Asper zijn.
29. Komen aan de pas geëlektrificeerde lijn 69?
30. Hier bevinden we ons op lijn 67 in Warneton (Waasten). Lijn 67 verbond Komen met Armentières. De lijn werd enkele maanden later geschrapt. Organisatoren van speciale ritten moesten in die tijd alert zijn, of er bleven geen interessante uitstapmogelijkheden meer over.
31. Waasten (Warneton)
32. Onze speciale trein op de Leiebrug in Le Touquet.
33. Ibidem. Een grappige anekdote: één deelneemster had voor deze trip ingeschreven omdat ze dacht dat de trein haar naar Le Touquet (Pas de Calais) zou brengen. In de plaats kon ze de hele dag op uitstap met treinmaniakken…
34. Op 17.03.1988 waren we in Pécrot: MR 119 is E 7416 Leuven - Ottignies. Dertien jaar en twee weken later zou zich in Pécrot een van de zwaarste treinongelukken van de NMBS-geschiedenis voordoen, toen 2 treinen er op hetzelfde spoor met elkaar in botsing kwamen.
35. De aantrekkingskracht van deze schuilhuisjes op de reizigers is legendarisch.
36. Om het rolletje vol te krijgen: ik noem het een richtbord treinlengte maar officieel heet het waarschijnlijk anders. Het bord duidt aan waar de trein ongeveer moet stoppen, in dit geval als hij 2 rijtuigen telt. Voor de geïnformeerde reiziger interessant, zeker als je ook nog weet hoe lang de trein zal zijn…
