Een bolbliksem is een helder oplichtend bolvormig object met een diameter van maximaal 40 centimeter, dat soms waargenomen wordt in de buurt van een blikseminslag en dan secondenlang zichtbaar is.
Het is een atmosferisch verschijnsel waar lange tijd geen afdoende verklaring voor was.
Een bolbliksem doet zich meestal voor bij zwaar onweer maar er zijn ook gevallen bekend waarin een bolbliksem optrad tijdens helder weer.

Waarnemers vertellen dat ze bolbliksems zagen ontstaan na een inslag op de grond, maar ook dat ze deze uit de wolken zagen komen.
In andere situaties ontstonden ze binnen in huis of kwamen ze via een gesloten raam het huis in.
Bekend zijn ook de verhalen dat bolbliksems door dunne niet-metalen wanden heen gingen of via schoorstenen de huiskamer inkwamen.

Wetenschappers hebben lang ontkend dat het verschijnsel bestond.
Tegenwoordig zijn ze overtuigd dat het er is.
Maar wat en hoe het wordt veroorzaakt blijft onduidelijk.
Diverse theorieën zijn beschreven.
Het bewijs is tot nu toe niet geleverd.

Sommige deskundigen denken dat het gewoon een blikseminslag is, waarvan het beeld secondenlang op het netvlies blijft staan.
Aannemelijk is dat het om een bijverschijnsel van een inslag gaat.
Er zijn ook mensen die beweren dat ze het door het glas via een spiegel hebben waargenomen, zodat het niet direct op het netvlies geschreven kan worden.

Een recente verklaring van onderzoekers uit Nieuw-Zeeland gaat ook uit van een blikseminslag.
Als de hoeveelheid koolstof in de grond bij het inslagpunt 1 à 2 keer groter is dan de hoeveelheid siliciumoxide, ontstaat bij een temperatuur boven 3000 graden silicium of verbindingen daarvan.
Heel kleine deeltjes hiervan vormen fijne dradennetwerken in de vorm van pluizige bollen.
De energie die de bol doet gloeien is het gevolg van oxidatie.
Bijna alle aspecten van bolbliksems kunnen hieruit verklaard worden: deze kan zowel als een nachtkaars uitgaan als eindigen in een explosie.

Een andere verklaring is het aansteken van sporen van aardgas of moerasgas door een zware bliksemontlading.
Het is bekend dat een arm gasmengsel (slechts enkele procenten brandbaar gas in een mengsel met omgevingslucht) niet tot ontbranding kan komen, tenzij men het aansteekt met een zware boogontlading van tientallen tot meer dan honderd kiloampère.
De theorie is dan dat in een weiland moerasgas is ontstaan of dat in een straat rioolgas is ontsnapt dat bij een hele zware bliksemontlading ontsteekt.
Deze theorie verklaart waarom bolbliksem praktisch altijd samengaat met zwaar onweer.
Bovendien hebben proeven met arme gasmengsels en zware ontstekingsstromen verschijnselen laten zien die eruit zagen als bolbliksem.

De meeste waarnemingen zeggen iets over de afmeting, de baan en de kracht van de bolbliksem.
De grootte is vrij gering, ongeveer vergelijkbaar met de omvang van een tennisbal en slechts zelden zo groot als een voetbal.
Er zijn, onder andere door verkeersvliegers, bolbliksems gesignaleerd van dertig meter diameter.
Vaak wordt het verschijnsel waargenomen langs bovengrondse hoogspanningskabels of langs een dakgoot.
Soms zweeft de bolbliksem door een straat.
Meestal dooft de bol uit zonder schade aan te richten.
In sommige gevallen is de bolbliksem met een explosie geëindigd en ooit kwam een bolbliksem in een regenton aan zijn einde, waarbij het water in de ton begon te koken.

Bolbliksems kunnen ook binnenshuis doordringen en er zijn meldingen dat de bol via een schoorsteen, deur of raam binnenkwam.
Tot de merkwaardigste verhalen behoort het binnendringen via gesloten ramen, soms met schade, maar soms ook zonder enig spoor na te laten.
Dit laatste sluit aan bij de theorie die veronderstelt dat de bolbliksem een elektronenwolk (plasma) is.
Toch is ook die theorie niet zonder bezwaren, omdat doorgaans aangenomen wordt dat een elektronenwolk niet secondenlang kan blijven bestaan.

Ook zouden bolbliksems in vliegtuigen waargenomen zijn, waarbij ze door de cabine zweven.

De meeste waarnemingen zijn gedaan in enkele seconden en onder gevaarlijke omstandigheden.
Metingen aan natuurlijkvoorkomende bolbliksem bestaan niet.
Dat maakt het moeilijk om verklaringen van dit verschijnsel te bevestigen of te weerleggen.

Hoewel vroege pogingen om bolbliksems op te wekken niet succesvol waren, slaagde onderzoekers in 2005 in het Duitse Max Planck Instituut voor Plasmafysica om bolbliksemvormige objecten te creëren door over een glas water een potentiaalverschil van 5000 volt te zetten, waardoor er voor een korte periode tot maximaal 60 ampère aan stroom door het water loopt.
De watermoleculen vallen door de hitte die dit veroorzaakt uiteen in ionen, die samen een bolvormige plasmawolk vormen.

In 2007 verscheen een artikel in New Scientist magazine waarin Braziliaanse wetenschappers er eveneens in slaagden bolbliksems in het laboratorium te creëren, waarvan video-opnames zijn gemaakt.
Een team onder leiding van Antônio Pavão en Gerson Paiva van de Federale universiteit van Pernambuco in Brazilië gebruikte roosters van silicium die slechts 350 micrometers dik waren en plaatste die tussen twee elektrodes waarna er stroom tot 140 ampère door gestuurd werd.
Door de elektroden iets uit elkaar te plaatsen werd een boogspanning gecreëerd die het silicium deed verdampen.
Hierdoor werden gloeiende delen van silicium gecreëerd die soms gedurende een periode tot 8 seconden bolbliksems ter grootte van een ping-pongbal vormden.
Uit de niet duidelijk gedefinieerde oppervlakten van deze bolbliksems kwamen kleine vlammen die het object naar voren of opzij bewogen.
Daarnaast werden spiraalvormige rooksporen waargenomen die de suggestie wekken dat de bolbliksems zeer snel ronddraaien.
Op basis van de blauw-witte tot oranje witte kleuren wordt geschat dat deze bolbliksems temperaturen van circa 2000 Kelvin hebben.

Een Nederlands bedrijf, genaamd Convectron N.V., heeft in 1985 geprobeerd om synthetische bolbliksems te maken door middel van schakelvonken waarbij stromen van ongeveer 200.000 ampère lopen, en deze te stabiliseren.
Het bedrijf ging uit van de theorie dat de energiebron van een bolbliksem een vorm van kernfusie was.
Hieruit is nooit een serieus resultaat gekomen.

Bola (uit Spaans bola, "bal", ook bekend als boleadoras) is een twee- of drieriemige lasso, met kogels aan de uiteinden, bedoeld om dieren aan hun benen te vangen.
De bola is een wapen dat geworpen kan worden en gebruikt werd door de inheemse bevolking van Patagonië en de Pampa en later geadopteerd werd door de gauchos.
Zij gebruikten het voor het vangen van guanaco (Lama) en nandoe (een geslacht Zuid-Amerikaanse loopvogels).
Ook de Chinezen en Inuit gebruikten oorspronkelijk dit jachtgereedschap.

De Boleadoras is vergelijkbaar met de Japanse Surujin.

Gauchos gebruiken bolas om loslopend vee te vangen of als spel.
Hij geeft de kogels een zwaai en laat ze los.
Het wapen wordt gebruikt om de benen van een dier te verstrengelen, echter als met teveel kracht wordt gegooid bestaat het risico om botten te breken.
Soms waren er alleen 2 gewichten aan het uiteinde.

Er bestaat geen standaard model; de meeste bolas hebben twee of drie kogels, maar er zijn versies tot wel 8 kogels.
Bepaalde bolas hebben kogels met gelijke gewichten, andere hebben wisselende knoop en riemlengte.
Gauchos gebruiken bolas gemaakt van gevlochten leren riem met houten kogels of kleine leren zakken gevuld met stenen aan het uiteinden van de riemen.

Bolas worden benoemd afhankelijk van het aantal gebruikte gewichten:

- Bola Perdida of Bola Loca (Lost ball of Crazy ball) (1 gewicht)
- Avestrucera of Nanducera (2 gewichten)
- Boleadora of Tres Marias of Tres Potreadoras (3 gewichten)
- Ka-Lum-Ik-Toun (Inuit benaming voor bolas met 4 of meer gewichten)

De boksdoorn (Lycium barbarum) is een giftige plant uit de nachtschadefamilie (Solanaceae). Het is een struik die oorspronkelijk afkomstig is uit Azië.

De plant wordt tegenwoordig in West-Europa gekweekt en is daar ook verwilderd.
In België en Nederland komt de plant onder andere verwilderd langs de rivieren en in de duinen voor.
In Noord-Amerika is de plant op een aantal plaatsen verwilderd.

De lange, gebogen tot 3 m lange takken zijn van tot ruim 3 cm lange doorns voorzien.
De takken verhouten en slingeren zich tussen andere planten door tot over de laagste takken van een dichtbijstaande boom.
De donkergroene 2-5 cm lange, grijsgroene bladeren zijn langwerpig.
De bloemen bestaan uit vijf kroon- en vijf kelkbladen zoals gebruikelijk bij de nachtschadefamilie en zijn violet tot paars van kleur.
Ze zijn alleenstaand of staan in kleine groepjes bijeen.
De meeldraden steken uit.
De 1,5-2 cm grote bessen zijn oranje-rood van kleur.
Voor het drogen zijn ze zeer saprijk en barsten gemakkelijk.
Zaadverspreiding vindt over grote afstanden plaats doordat ze vastkleven in de vacht van passerende dieren.
De plant is tevreden met arme grond.

Vanwege de doorns wordt de plant gebruikt als heg en als afscheiding.
De plant en vooral de vrucht ervan, bevat verschillende vitaminen en andere organische stoffen als aminozuren, caroteen, polysachariden en rutine.
De bessen, hoewel giftig, worden onder de naam 'goji bes' commercieel geteeld voor consumptie op plantages aan de Gele Rivier in de provincie Ninxia in China.
Ze worden handmatig geplukt en zowel in China geconsumeerd als ook op kleine schaal geëxporteerd.
De bessen worden onder meer in vruchtensappen verwerkt.
Lycium barbarum wordt in België beschouwd als een gevaarlijke plant op basis van het Koninklijk Besluit van 29 augustus 1997 betreffende de fabricage van en de handel in voedingsmiddelen die uit planten of uit plantenbereidingen samengesteld zijn of deze bevatten (vermeld in lijst 1: gevaarlijke planten die niet als of in voedingsmiddelen mogen gebruikt worden).
Het gebruik van deze plant in voedingsmiddelen is bijgevolg niet toegelaten in België, het gebruik van bessen en bast afkomstig van deze plant is echter wel toegelaten in voedingsmiddelen.

Artikel Gevaarlijke planten

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, ‘Lycium’, is afgeleid van de oude Griekse staat Lycië in Klein-Azië, het huidige zuidwestelijke deel van Turkije.
Maar uiteindelijk is de naam van die staat weer afkomstig van het oude Griekse woord ‘lukos’ dat ‘wolf’ betekent.
Vandaar dat de Engelse naam van de boksdoorn nog steeds ‘wolfberrie’ (‘wolfsbes’) is.
Het tweede deel, ‘barbarum’, komt van het Griekse woord ‘barbaros’ dat ‘buitenlands’ of ‘vreemd’ betekende.
De Grieken gebruiken het simpelweg om alles aan te geven wat niet Grieks was.

De boksdoorn behoort tot de uitgebreide familie van de nachtschades en deelt dus ook diens gifstoffen.
De hele plant is dodelijk giftig met stofjes als atropine en dat levert u maag- en darmstoornissen, neurologische problemen en hartritmestoornissen op.
Uiteindelijk kan een vergiftiging zeker fataal zijn voor mens en dier.
Een plant om met een boog om heen te lopen, zo zou je denken en je zult hem zeker niet als heel gezond willen betitelen.
Dat klopt, maar daar weet de commercie wel raad mee.
Want die geven zo’n dodelijke plant gewoon een andere naam en vertellen de onwetende consument vervolgens dat hij werkt tegen allerlei lichamelijk ongemak.
Dat is bij de boksdoorn ook gebeurd en in je boodschappenmand liggen dus geen giftige boksdoornbessen, maar heerlijke gezonde goji-bessen.
Er is een hele geschiedenis verzonnen om aan te tonen dat die bessen zo gezond zijn: Tibetaanse monniken zouden als vele eeuwenlang die bessen gebruiken bij hun traditionele geneeskunde, maar onderzoek ter plaatse toonde aan dat die monniken in Tibet die bessen helemaal niet kenden.
De bes groeit namelijk helemaal niet in Tibet want in dat bergachtige gebied is het veel te koud.

Toch zit de bes vol met gezonde vitamine C, calcium en magnesium.
Maar verstopt tussen al die gezonde zaken zitten ook de problematische en vaak nog niet eens geïdentificeerde stofjes, zoals de al eerder genoemde atropine.
Een tweetal wetenschappelijke verslagen beschreef vrouwen, die gewend waren om boksdoornthee te drinken en plots last kregen van bloedingen die maar niet wilden stelpen.
Onderzoek wees uit dat een nog onbekende stof in de boksdoorn de problemen met bloedstolling veroorzaakte.
Gezond is toch wat anders.

De boksbaardvlinder (Amphipyra tragopoginis) is een nachtvlinder uit de familie van de uilen, de Noctuidae.
De voorvleugellengte bedraagt tussen de 16 en 18 millimeter.
De soort komt verspreid over Europa en het westelijk deel van Azië voor en is geïntroduceerd in Noord-Amerika.

Hij overwintert als pop.

De boksbaardvlinder is polyfaag (organismen die meerdere soorten andere organismen eten) op kruidachtige en houtige planten.

De boksbaardvlinder is in Nederland en België een zeldzame soort, die verspreid over het hele gebied kan worden gezien.

De vlinder kent één generatie die vliegt van juli tot in oktober.

Bokmål is een van de twee Noorse standaardtalen.
Evenals de andere Noorse standaard, het Nynorsk, is het een hoofdzakelijk op schrift gebruikte variëteit.
Het bokmål staat dicht bij de Deense schrijftaal.
Van de twee Noorse standaardtalen is het bokmål het oudst en het meest gebruikt, zij het toch meer in oostelijk dan in westelijk Noorwegen.
De meeste Noren spreken dus geen bokmål, maar een dialect.
Het woord bokmål bestaat dan ook uit de delen bok en mål, die resp. boek en taal betekenen; boekentaal dus.

Bokmål heeft vaak twee spellingsvormen in de volgende gevallen:

De traditionele (Westelijke) diftong versus de versimpelde (Oostelijke) vorm;
De West-Scandinavische u tegenover de Oost-Scandinavische o;
De Oostelijke common-gender-vorm naast de Westelijke vrouwelijke vorm.

Vaak worden Oostelijke vormen als het meest gebruikelijk gezien [løs ↔ laus (los) en leke ↔ leike (spelen)].
Soms is er echter alleen de diftong vorm van het woord aanwezig [hauk ↔ (havik) of øy ↔ (eiland)].
Er is ook een kleine groep met de diftong als de voorkeursspelling, zoals stein (alt. sten), dat steen betekent.

Dit twee-vormensysteem is historisch ontstaan uit de wens om het bokmål en nynorsk samen te brengen in een algemeen Noors, het zogenaamde samnorsk.

De vrouwelijke vormen worden meer in de spreektaal dan in de schrijftaal gebruikt, en men ziet de uitgang -a dan ook steeds minder naarmate de tekst formeler wordt.

Een heus drie-geslachtensysteem zoals in het Nynorsk en het IJslands is nooit echt van de grond gekomen.

Bokking is geen aparte vissoort, maar een bewerkte gerookte culinaire variëteit van de haring.

De bokking wordt eerst gepekeld of gezouten dan gedroogd.
Hierna worden ze op een tempratuur van ongeveer 20 graden gerookt.
Er worden ook haringen heet gerookt / gestoomd (70 graden) deze worden ook wel Branders of Harderwijkers genoemd.
De hommen (mannelijke voorttelingswerktuigen der beenige vissen - www.encyclo.nl)die je tegen komt in de bokking zijn voor de kenners een echte lekkernij.

Onder de naam "bokking" wordt gerookte en gezouten haring aangeboden.
In het Engels wordt bokking ook wel bloater genoemd, maar bloater is ook de naam voor de Coregonus hoyi of ander soort houting die vaak gerookt worden verkocht (en gegeten).

De term bokking wordt enkel gebruikt voor de variëteit gemaakt van haring.

Bij gebrek aan conserveringsmogelijkheden waren tot het eind van de negentiende eeuw bokkingen in drie soorten verkrijgbaar: laffe bokking, taaie bokking en harde bokking.
Laffe bokking was slechts kort gerookt en enkele dagen houdbaar; taaie bokking enkele weken en harde bokking enkele maanden.
Vooral de harde bokking werd met miljoenen in aantal geëxporteerd, vooral naar Duitsland.

Tegenwoordig maakt men onderscheid tussen stoombokking (warmgerookt) en spekbokking (koudgerookt).
Kipper is ook gerookte haring, maar dan opengeklapt en warm gerookt.
Een vierde variant is bakbokking, een gebakken haring.

Bokking is eeuwenlang volksvoedsel nummer één geweest, goedkoop verkrijgbaar en lang houdbaar.
Door de verlaging van de vleesprijzen aan het einde van de negentiende eeuw verdween deze positie.

Tegenwoordig wordt bokking nog wel in het buitenland gegeten, maar begint in Nederland een marginaal bestaan te leiden.
Culinair zijn er talloze mogelijkheden met bokking.

Volgens de overlevering waren de Bokkenrijders een bende rovers die in de 18e eeuw de Landen van Overmaas (het tegenwoordige Nederlands Zuid-Limburg, Belgische Voerstreek en Land van Herve) evenals de regio rond Luik, de gebieden vlak over de Duitse grens en de Kempen onveilig maakten.
De strooptochten waren over het algemeen gericht tegen boerderijen en pastorieën.

De eerste vermelding van de term Bokkenrijders (oude spelling "Bockereyders") komt uit het boekwerk: Oorzaeke, bewys en ondekkinge van een goddelooze, bezwoorne bende nagtdieven en knevelaers binnen de Landen van Overmaeze en aenpalende landstreeken, geschreven door Sleinada S.J.P. in 1779.
Sleinada was het pseudoniem van Pastoor A. Daniels (lees de naam van achter naar voren).
Deze was pastoor van de parochie Schaesberg (d'r Sjeet) tegenwoordig onderdeel van Landgraaf.
Hij kende verschillende bendeleden persoonlijk en was goed op de hoogte van de procesvoering.
Het verhaal gaat dat de rovers een pact met de duivel hadden gesloten en zich 's nachts op bokken voortbewogen.

Later hebben de Bokkenrijders door allerlei verhalen en de mystiek om de bende een Robin Hood-achtige status gekregen.
Tegenwoordig gelooft men eerder dat er sprake was van diverse benden die inbraken en overvallen pleegden.
Ook acht men een groot deel van de 600 opgepakte en veroordeelde mensen onschuldig, omdat een bekentenis afgedwongen werd met tortuur (foltering).

De Nederlandse Bokkenrijders

In Nederland hield de bende vooral huis in het huidige Zuid-Limburg en vlak over de grens met Duitsland (het voormalige Land van Gulik).
Er zijn een aantal periodes te onderscheiden waarin de bende actief was: van 1730 tot 1742, 1749-1750 en van 1751 tot 1774.

In totaal zijn er ongeveer 600 mensen berecht en veroordeeld tot de doodstraf door ophanging.

Bokkenrijders in Udenhout

In het Nederlandse dorp Udenhout zouden volgens een oud verhaal ook bokkenrijders zitten.

Ooit was er een pelgrim die na lang reizen aankwam in Udenhout. Hij klopte aan bij een kasteel waarvan de kasteelheer gastvrij was.
Hij wist dat hij hier de nacht kon doorbrengen.
Toen hij aanklopte deed niet de kasteelheer of een van zijn bedienden open, maar een bokkenrijder.
Het waren afstammelingen van Hugo Debokkerijder.
Zij hadden de kasteelheer vermoord en hun intrek genomen in het kasteel.
De pelgrim vertelde hoe God hier over zou denken.
Maar daar trokken ze zich niet veel van aan.
De pelgrim werd uit het kasteel gegooid. Hij liep naar de overkant en keek nog een keer om.
Maar het kasteel was verdwenen.
God had zijn woord gehoord en de bokkenrijder gestraft.

Sindsdien noemen we dit kasteel het verzonken kasteel.

Er is ook een wijk die is vernoemd naar dit kasteel en die heeft ook de vorm en de bouw van een echt kasteel.
Maar het werkelijke kasteel is nog steeds niet gevonden.

Bokkenrijders in Limburg

Bokkenrijders zijn tot het geestelijk cultuurpatrimonium van Limburg gaan behoren.
‘Limburgser’ bestaat niet.

Het fenomeen kwam voor in de achttiende eeuw en alleen in de Maasgouwen: het oude hertogdom Limburg, de Landen van Overmaas en het oude graafschap Loon, wat we nu de Euregio noemen.
Voor de leek was en is het een grote bandiet, soms een opstandeling met een heroïsch aureool.
De definitie van een bokkenrijdersproces bestaat uit de drie g’s:

Goddeloze eed: “Ik zweer god af en de duivel aan…”
Groepsproces: sneeuwbaleffect.
Gerecht: sturing, stimulering en afstopping door de overheid.

Een bokkenrijdersproces onderscheidt zich van een ‘gewone’ criminele procedure wanneer er een zogenaamde ‘goddeloze eed’ voorkomt: Ik zweer god af en de duivel aan…’ In die zin zijn het late heksenprocessen.

De ‘goddeloze eed’ die typisch is voor bokkenrijders ontstaat in Overmaas (Hendrik Becx in Nieuwstadt 1743) en waait over naar Loon, waar echter de naam ‘bokkenrijders’ voor het eerst wordt gebruikt.

De Belgische Bokkenrijders

De Belgische Bokkenrijders hielden huis in de Kempen en de omgeving van Luik.
In Wellen werden in de Bonderkuil 19 Wellense bokkenrijders terechtgesteld.

Een werd met een bijl onthoofd, twaalf werden aan een paal gewurgd en nadien verbrand, vijf werden levend verbrand en een werd de handen afgehakt, geradbraakt en verbrand.

De eerste schriftelijke neerslag duikt op in het Haspengouwse Wellen.
Op 2 januari 1774 schuift Johan Van Muysen een brandbrief onder de deur van boer Wouters in Ulbeek.
Hij eist geld te leggen of anders wordt zijn huis platgebrand.
In die brief stelt Van Muysen zich voor als lid van de bokkenrijders en tot drie keer toe gebruikt hij het woord duivel.
In het Wellense proces wordt de naam ‘bokkenrijders’ openlijk gebruikt en later ook in het Antwerpse proces tegen Philip Mertens, een brandbrieflegger uit Ophoven-Geistingen.
In de Overmaase processen komt de term ‘bokkenrijders’ zeer laat voor onder invloed van de gebeurtenissen in Wellen.
Hier duikt echter het woord ‘geitenbok’ voor het eerst in de processen op.
Mathijs Smeets uit Beek beweert in september 1773 dat ze ’s nachts eens met 42 personen op één grote geitenbok plaatsnamen en door de lucht naar Venlo vlogen om daar een misdaad te plegen.
De ondervragers noteren het bloedstollende verhaal met verbijstering.

Tegenwoordig

De Bokkenrijders worden nog af en toe in de media onder de aandacht gebracht.
Zo verwerkte stripauteur Willy Vandersteen de Bokkenrijders eens in "De bokkerijders", nummer 136 in de stripreeks over Suske en Wiske, en verscheen in de jaren 90 de jeugdserie "De Legende van de Bokkenrijders" op de Nederlandse televisie.
Deze serie werd gebaseerd op het boek "Ontsnapt aan de galg" van Ton van Reen en is sinds november 2006 op dvd te krijgen.

Bij de studentenvereniging SSR-Leiden in Leiden bestaat sinds 1999 een gezelschap dat "de Bokkerijders" heet.

De attractie Villa Volta in attractiepark de Efteling is een huis (madhouse) dat door Bokkenrijder Hugo van den Loonsche Duynen bewoond zou zijn geweest, en dat werd vervloekt nadat hij met zijn bende de Abdij van Postel zou hebben overvallen en geplunderd.
Oorspronkelijk zou Hugo Lodewijck van den Cetsheuvel, waar Cetsheuvel het dialect is voor Kaatsheuvel, genoemd worden, maar dit werd veranderd in Hugo van den Loonsche Duynen, een natuurgebied in de gemeente Loon op Zand waar ook de Efteling toe behoort.

Componist Rob Goorhuis heeft een fanfarewerk geschreven over de Bokkenrijders. Het werk heet Innocent Condemned (onschuldig veroordeeld).

De bokkenorchis (Himantoglossum hircinum) is een Europese orchidee van het geslacht Himantoglossum.

De plant komt voor van het Middellandse Zeegebied tot Midden-Europa.
Sinds 1990 breidt de Bokkenorchis zich in Duitsland naar het Noorden uit, waarschijnlijk door het warmer worden van de aarde.

De grootste populatie in de Benelux bevindt zich in de buurt van De Haan.

De botanische naam Himantoglossum is afgeleid van het Oudgriekse himas = riem, Oudgrieks glossum = tong en slaat op de lange, tongvormige lip van onder meer de bokkenorchis.
De soortaanduiding hircinum is afgeleid van het Latijnse hircus wat geitenbok betekent.

De plant wordt 30-80 cm hoog en heeft een grote lang-ovale knol.
Het 7-15 cm lange en 3- 5 cm brede blad komt al in de herfst tevoorschijn wat terug te voeren is naar het oorspronkelijke verspreidingsgebied in warmere gebieden.
Het blad is desalniettemin weinig vorstgevoelig.
De plant bloeit van mei tot juli.

De bloemen hebben een bokkengeur (geitebok).

De bokkenorchis komt voor in de duinen tussen lage struiken op matig droge, kalkrijke grond en op de hellingen van dijken.
In Duitsland en in de Ardennen komt de plant voor in arme of droge graslanden, hoogstamboomgaarden en op steile hellingen met uitzondering van de noordhelling.
Ook tussen dicht maar laag struikgewas met mosondergroei.

Nederland: Zeer zeldzaam in de kalkrijke duinen, in Zeeland en in Zuid-Limburg.
Beschermd.
Rode lijst 4. Stabiel.

België: Zeldzaam in het Maasgebied en in de zuidelijke Ardennen. Zeer zeldzaam in het kustgebied.
Beschermd.
Rode lijst Vlaanderen. Bedreigd.
Rode lijst Wallonië. Kwetsbaar.

Juli (ook wel: hooimaand) is de zevende maand van het jaar in de gregoriaanse kalender en heeft 31 dagen.

De maand is vernoemd naar Gaius Julius Caesar.

♥   Vóór Sint-Jan neemt de zee de buien an.
♥   Brengt juli het gloed, zo gedijt september goed.
♥   De wakkere hooimaand geeft de zeisen, de maaier in de hand met vlijt, daar lege schuren hooi vereisen, om het vee te voeden in wintertijd.
♥   Juli helder en klaar, heet altijd een goed jaar.
♥   Wisselen in juli regen en zonneschijn, 't zal het naaste jaar voor de boeren kermis zijn.
♥   Als juli U niet lag te heten, ge hebt gans augustus om te zweten.
♥   Zonder dauw geen regen, heet het in juli allerwegen.
♥   Als in juli de vliegen de mieren, zal augustus ons met onweer bestieren.
♥   In in juli de morgen rood, 's avonds verkeert het weer in nood.

Het bokje (Lymnocryptes minimus) is een vogel uit de familie van strandlopers en snippen (Scolopacidae).

Het bokje is vooral doortrekker en wintergast in Nederland en België.

Gedurende de spectaculaire baltsvlucht wordt een geluid voortgebracht dat doet denken aan een galopperend paard.

Deze kleinste snip van Nederland heeft een lengte van 18 tot 20 cm.
Vergeleken met de watersnip heeft hij een korte snavel, maar veel dikker.
Hiermee is hij ook duidelijk te onderscheiden tijdens de vlucht.
Over zijn rug lopen vier, lichte, brede strepen.
Bij de watersnip zijn deze strepen veel smaller.
Deze strepen zorgen voor een schutkleur.
Bij de watersnip loopt er een smalle lichte streep midden over de kruin.
Het bokje heeft een donkere kruin, maar ook lichte strepen op de kop (net als de watersnip).

Het bokje is vooral tijdens de schemering en 's nachts actief.
Overdag kun je hem alleen waarnemen als hij wordt opgejaagd vanuit zijn schuilplaats.
Anders dan zijn zustersoort de watersnip vliegt hij laag over de grond op zoek naar een nieuwe schuilplek enkele meters verder weg.

Het bokje is geen schuwe vogel.
Vaak blijft hij in zijn schuilplaats zitten als mensen op enkele meters afstand passeren.
Hij wordt dan meestal niet opgemerkt.

De dieren broeden in het noorden van Rusland en Scandinavië.
Er zijn vage, onbetrouwbare gegevens die zouden kunnen wijzen op broedgevallen in Friesland in de twintigste eeuw.
De meeste waarnemingen worden gedaan in oktober (najaarstrek) en in april (voorjaarstrek).
Het gaat altijd om kleine aantallen.

De vogels pleisteren op natte heiden, veengebieden, moerassen en drassige graslanden.
De vegetatie moet kort zijn en zout water wordt gemeden.

Het bokje is geen bedreigde soort.

Bokbier of bockbier (naar het Duits: Bockbier) is een sterk, in de regel ondergistend seizoensbier.
Een donkere variant wordt tussen oktober en februari verkocht (met een verkooppiek rond oktober en november) en wordt herfstbok genoemd.
Vanaf de vastentijd tot mei wordt ook bokbier verkocht dat meestal blond of amberkleurig is en lentebok of meibok wordt genoemd.

Bokbier is van oorsprong een Duitse biersoort.
Andere landen waar bokbier wordt gebrouwen, zijn België, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk en Tsjechië.

Bokbier is vooral herkenbaar aan de afbeelding van een bok op het etiket

Bokbier is in feite een verzamelnaam voor een biersoort die niet echt bekend is in België.
We spreken hier over een biersoort die in 6 varianten bestaat.
De wetgever laat de brouwer vrij, er is maar één eis: het stamwortgehalte moet minimaal 15,5% zijn dwz.15,5% van de niet-gegiste wort is suiker, het extract (wordt uitgedrukt in graden Plato/Balling).
Dit komt ongeveer overeen met een alc. vol%. van 6,2.-6,5.
Voorheen werd de eis van 40 EBC kleur gesteld maar met de opkomst van de blonde MEIBOCK werd dit geschrapt.

Nederlands enig overgebleven biertraditie, gebrouwen van augustus tot februari.

De meeste Nederlandse brouwers hebben een bokbier, en de grote brouwers (aangesloten bij het Centraal Brouwerij Kantoor) hebben een gemeenschappelijke lanceerdatum, zoals bij de Beaujolais Primeur, meestal de eerste maandag van oktober.
Iedere brouwer presenteert zijn bier op zijn manier, meestal met oude houten biervaten op een door paarden getrokken bierkar, de overhandiging aan of het aanslaan van het eerste vat door bekende Nederlanders of burgemeesters met persmensen.
Als het najaar aanvangt is er bokbier!

Tot 1980 bestonden er in Nederland brouwerijen die slechts mondjesmaat bokbier maakten van lage gisting, zonder nagisting, gefilterd en zonder kruiden ed. maar vooral karamellig van smaak.
Het publiek in Nederland was niet zo verwend, maar wilde zoet! Er waren 11 bokbieren op de markt.

Mede door de opkomst van de speciale bieren uit België, ontstonden in Nederland ook kleinere brouwerijen die zelf bieren van hoge gisting gingen brouwen, waaronder een bockbier.
Tot 1984 bestond het zelfs niet van het vat.
Het is dus met name door de laatst bijgekomen brouwerijtjes dat de diversiteit van receptuur en smaken in 2000 dusdanig is veranderd dat men kan spreken van een bokbiercultuur in de herfst.
Er wordt nu hiervan in totaal zo 'n 10 miljoen liter geproduceerd!

De bokbierafzet in Nederland bedraagd zowat 1% van de totale bierconsumptie.

Bockbier is het speciaalbier dat door de Nederlanders het meeste wordt gedronken.
In 1982 kwam het eerste bovengistende bokbier op de markt, gebrouwen door de Arcense Bierbrouwerij.
In 1983 was Amstel Bokbier het eerste bokbier dat op vat verkrijgbaar was.
Ook zijn er steeds meer brouwerijen en cafés die hierop inhaken en met hun eigen bockbier komen.
Naar schatting zijn er in Nederland zo’n 70 in omloop!

Voor wie het niet wist, bockbier is echt succesvol in Nederland en heeft bijvoorbeeld in België geen voeten aan de grond gekregen.
Dus niet alles komt uit biercultuur België

Het eerste vijfgranen bokbier ter wereld

In 2010 is in Krimpen aan de IJssel uit een samenwerking tussen Eetcafé De Lansingh en De Bierboom (LansBier) een nieuwe vijf granen Bokbier ontstaan.
Het bier is gebrouwen bij Klein Duimpje in Hillegom.
Naast pilsmout, tarwemout, rogge en haver is er ook boekweit gebruikt.

Het verhaal gaat dat de naam aan het begin van de 17e eeuw in Beieren ontstaan is en een verbastering zou zijn van Einbecker Bier.
Einbeck was in de Middeleeuwen een beroemde bierstad in Nedersaksen.

Het bier werd tot ver buiten de stadsgrenzen geëxporteerd.
Het werd onder meer geleverd aan de Hertogen van Beieren, die het buitengewoon lekker vonden, maar ook veel te duur vanwege de hoge accijnzen.
Hertog Willem V besloot een eigen brouwerij op te richten om het Einbecker bier na te laten maken.

In 1591 werd daarmee begonnen in het Münchener Hofbräuhaus.
Maar hoe goed de Beierse brouwers ook hun best deden, hun bier haalde het niet bij het Einbecker bier.
Rond 1612 werd een brouwer, Elias Pilcher, uit Einbeck naar Beieren gehaald om het Einbecker bier te brouwen.
Hij slaagde erin een bier "nach Einbecker Art" te brouwen.

"Einbecker Bier" werd op z'n Beiers als "Ainpöckisch Bier" uitgesproken, verkort "Ainpöck" en ten slotte vroeg men in het gewone spraakgebruik om "Ein Bock".
Met een bok heeft de naam dus niets te maken, maar op etiketten wordt wel vaak een bok afgebeeld.

Er zijn nog meer verhalen over de oorsprong en naamgeving van het bokbier, waarin wel een verband met de bok wordt gelegd.
Het zou te maken kunnen hebben met de Germaanse god Donar (soms afgebeeld als half mens, half bok) die op een bokkenwagen langs de hemel rijdt, en tegelijkertijd de vruchtbaarheid symboliseert.
De nieuwe gerst- of tarweoogst werd gevierd met het zojuist bereide nieuwe bier: bokbier dus.
De tarwe of gerst wordt eind van de zomer geoogst en kon na bewerking (mouten) worden gebruikt om de eerste brouw van dat seizoen te brouwen.
Ondertussen is het dan herfst en dus de 'herfst'-bok.

Bokbier evenementen in Nederland

Zo veel mogelijk Nederlandse en enkele buitenlandse bokbieren worden sinds 1978 elk jaar gepresenteerd op het PINT Bokbierfestival in de Beurs van Berlage in Amsterdam. Het betreft voornamelijk bokbieren op fust. (28 - 30 oktober 2011)

Sinds 1992 wordt in Groenlo een Bokbierfestival georganiseerd. Echter in 2009 besloten brouwers de presentatie van het bokbier uit te stellen omdat het op 21 september vaak nog warm zomerweer is. Daardoor ontbrak er bokbier op het festival van dat jaar.

Sinds 1996 wordt in Zutphen in de maand oktober de Nationale Bokbierdag georganiseerd, een evenement met diverse activiteiten die in het teken staan van het bokbier en dat inmiddels zeer grote bezoekersaantallen trekt. (9 oktober 2011)

In het Noord-Limburgse Griendtsveen zijn sinds 1997 ieder jaar op de eerste zaterdag van oktober het wereldkampioenschap Bokkenollen. Bokkenollen is een samentrekking van bokken en hollen. Het gebeurt in teamverband; twee lopers onder begeleiding van een coach starten met een dienblad met een flesje bokbier en vier gevulde glazen. Ze leggen een parcours af ter lengte van ongeveer een kilometer en proberen zo snel mogelijk zo veel mogelijk bokbier naar de finish te brengen. Het parcours is voorzien van eigengemaakte spectaculaire hindernissen waaronder een klimkoker, een moddersloot, een tandemwaterfiets, een waterglijbaan en amfibiebadkuipen over het kanaal. (8 - 9 oktober 2011)

In het Brabantse Drunen wordt jaarlijks een Bockbier-matinee georganiseerd door de lokale Bierproef-vereniging "De vrienden van de Bockaar".

In de Zaanstreek wordt de Bokkentocht (ookwel Bokketochie) gehouden. Hier gaan mensen op de fiets, met de boot of met de auto de straat op om van café naar café te gaan en daar, steeds van een andere brouwerij, een bokbiertje te drinken. bij elk café wordt er een stempel gezet, en als alle stempels zijn opgehaald wacht er een cadeautje.