MET SNELTREINVAART DOOR DE DAGEN

Parijs-Roubaix bewijst het: koers en bij uitbreiding sport leven van mythes. Dat vindt De Morgen-columniste Ann De Craemer. Vorig jaar verscheen van haar de roman 'De seingever'.

Willen we de Elfstedentocht straks in Lapland laten doorgaan? Of Parijs-Roubaix omvormen tot Roubaix- Parijs, met rondjes op de Champs Elysées?

De Ronde van Vlaanderen: de enige hoogmis die er vandaag toe doet", twitterde ik op paaszondag net voor de start van 'Vlaanderens Mooiste'. Mijn afkeuring voor het gewijzigde parcours zónder de Muur had ik her en der al laten blijken, maar welaan: op de dag van de verrijzenis des Heren moet zelfs een ongelovig mens zijn best doen om enige gevoelens van hoop, geloof en liefde te etaleren. Zodoende at ik olijk nog een chocolade-ei en durfde ik te denken dat het met de tweede editie van de 'nieuwe' Ronde wel zou meevallen.

Helaas: ik was minder naïef geweest als ik had geloofd in een rondhuppelende paashaas in de achtertuin dan in een Ronde van Vlaanderen 2013 met spankracht. Vier uur lang keek ik met pijn in het hart naar een indommelende eeuweling wiens tanden waren uitgeslagen door een monopoliserende mediamagnaat genaamd Wouter Vandenhaute. De tanden van de arme honderdjarige liet hij achter op de kasseien van de Muur van Geraardsbergen en ruilde hij in voor het valse gebit der viptenten, die werden neergepoot op een aantal hellingen in de Vlaamse Ardennen. Daar moeten de renners nu rondjes rijden, zodat de Zeer Belangrijke Mensen de coureurs meer dan één keer zien passeren, en Flanders Classics, het bedrijf waarmee Vandenhaute sinds 2009 onder meer de Ronde organiseert, genoeg geld binnenrijft. Vorige zondag echter bleek dat zonder de Muur als scherprechter en met een finale in lusvorm de Ronde een veredeld criterium is geworden, en haar troetelnaam 'Vlaanderens Mooiste' retorisch geblaat: hoe heroïsch kan een wedstrijd nog zijn als ze voorspelbaarheid in haar parcours heeft ingebouwd? Misschien dacht Vandenhaute de Ronde een gunst te bewijzen door haar te 'bevrijden' van haar vermeende provincialistische nostalgie en dus komaf te maken met tradities, maar is de Ronde, o ironie, nu net niet de meest provinciale aller Vlaamse voorjaarskoersen geworden? Niet langer rijden de renners rondjes rond de kerktoren, maar rond glazen cava, lauwe hapjes en de bankrekening van Flanders Classics.

Eergisteren stond de Hel van het Noorden op het programma, en werd de laatste brandende kaars op de Rondetaart uitgeblazen door de spanning en heroïek die deze wedstrijd wél in zich droeg. Toen ik de renners over de kasseien van het mythische Bos van Wallers zag dokkeren en Sep Vanmarcke en Fabian Cancellera de velodroom van Roubaix binnenstormden, wist mijn kleine linkerteen dat deze wedstrijd alleen al tien keer mooier was omdat hier níet werd gesnoeid in het traditionele parcours - in Noord-Frankrijk lijkt men wel te beseffen dat koers en bij uitbreiding sport leven van mythes, en dat daar niets ouderwets, provincialistisch of conservatief-nostalgisch aan is. Of willen we straks de Elfstedentocht in Lapland laten plaatsvinden (economisch succes jaarlijks gegarandeerd!), of Parijs-Roubaix omvormen tot Roubaix-Parijs en de renners rondjes laten rijden op de Champs Elysées, alwaar shoppende dames zich minstens drie keer kunnen vergapen aan de voor hen exotische soort der zwetende pedalerende mannen?

Toegegeven: het is niet alleen het parcours dat een koers maakt. De voorbije weken hoorde ik wielerfans wel vaker klagen over wedstrijden die minder explosief zijn dan vroeger. De verklaring daarvoor ligt, ten eerste, in het feit dat renners minder aan het verboden goedje zitten, en, ten tweede, koers vandaag ook rekenkunde is geworden. Wielerploegen rijden zo gecontroleerd mogelijk, want renners kunnen zonder doping niet langer vijf keer na elkaar demarrerend hun duivels ontbinden. De krachten worden nu zo lang mogelijk opgespaard. Kopmannen worden haast op bestelling afgezet. Die 'trend' kunnen we niet tegenhouden, maar we kunnen er wel een mouw aan passen door renners en ploegleiders geen parcours te bieden dat hen helpt al te berekend te koersen - wat Vandenhaute wél heeft gedaan met het hertekende Rondeparcours.

Vanmarcke zei dat hij na zijn nederlaag slecht zal slapen. Ik hoop dat Vandenhaute ook een nachtje wakker blijft en zich afvraagt wat hij het liefst in de spiegel weerspiegeld ziet: zijn liefde voor de koers die hij zo graag uitschreeuwt, of de eurotekens in zijn ogen.

Dat oplappen, en her-tanden meestal ver af staat van oplblinken blijkt terdege ook uit het eerste deel van de TV-documentaire over De Grote Honderdjarige. Of moet ik eerder spreken over 3 met zichzelf ingenomen met subsidies smossende zottekes die maar niet uitgepraat geraken over bijkomstigheden. Men doorkruist van einder tot einder het vlakke land om De Grote Oorlog te herdenken, om de zovele menselijke dramas die daar gezaaid liggen, te herdenken, maar om de hoge voorplantings-capâciteiten van een in de wei omgevallen dolde stier te belichten en in close up te nemen. Echt waar (knipoog) gevallen op het veld van eer waar er ooit zoveel doden vielen (knipoog) in dienst van God en Vaderland.

Een billenkletser toch! Allemaal top of the bill en reuze belangrijk. Reuze lollig toch! Want dat stukje Bachten de Kupe zinkt helemaal weg in de modder, want het einddoel helemaal in Turkije, dat is belangrijk. Voelt U het ook? Andere avonturiers trekken al-dan-niet op vrijersvoeten naar Santiago di Compostella : zij volgen de route van De Grote Slachting maar doen dat met een olijke kwinkslag als waren ze Jong-Jihadisten vrij en vrolijk helemaal onderweg op missie.

Oppervlakkiger kan het niet. Een stuk verwrongen roest in de gracht, daar onlangs achteloos achtergelaten, persé in verband willen redeneren met het Slachtveld : kinderachtig onvolwassen. Het Mirakel van de IJzer? Het werd U getoond door als straatvechters onder de prikkeldraad de Boyau de la Mort binnen te dringen, en daar op een wegens het niet meer daar zijnde gevaar, fluisterende conversatie op te zetten. Dat ze tussen namaak betonen vaderlanderkes liepen in De Dodengang die in de modder van de IJzer grotendeels fungeerde als vooruitgeschoven post van de strafcompagnie voor weerspannige Framinganten, wisten ze waarschijnlijk niet eens De plaats werd achteraf immers door La Patrie De Vaderland gerecycleerd : eenzaam gesneuveld bleven die Framinganten wel oorverdovend stil. De Vloms werd er verbannen, en het geheel werd in besla genomen door hen die de IJzejongens de dood injoegen. Mort pour la Patrie, maar niet voor hun Vaderland.

Idem dezelfde vervalsing over de man die als sluiswachter in Nieuwpoort, met kennis van zaken voorzichtig de idee ging opperen bij de Legerleiding, om via het sluizencomplex het zeewater te laten binnenstromen in de IJzerbedding tot bij Ieper. Eerst werd hij er weggejaagd. Wat dacht die wel! Een burger die de kolonels zou kunnen helpen! Tot hij eindelijk gehoor kreeg, en kon bewijzen, dat er slechts één brug-opening in de spoorberm hoefde te worden gedicht. Toen viel het voor, dat de volgende morgen bij het ontwaken, de oprukkende Duitse legers tot aan de knieën in het zeewater stonden. Einde aanval en het begin van een 4 jaar durende stelling-oorlog.

Het kleinste kind in de Frontstreek zal U verdere details vertellen, en als U het niet gelooft : het verhaal is na te lezen op Wikipedia.. Die Gheeraert die vernoemd werd in de TV documentaire, was een binnenschipper in de omgeving. Hij is de held van het tweede niveau, die boven de nederige sluiswachter Karel Cogghe, beter in de smaak viel bij Het Hof/La Cour. Omdat hij beter Frans kende?

Het standbeeld van Karel Cogghe vindt U ergens in Veurne. Geen kat die het nog weet te vinden.

°°°

Hebben jullie trouwens, hoe kort ook, een rondleiding gekregen op de Dodenakker aan de Pax-poort in Diksmuide? De 80 meter hoge Kruiskop kwam niet eens in beeld, en al zeker niet de woorden

Hier liggen hun lijken in t zand,

Hoop op de oogst o Vlaanderenland

°°°

Wij, die groot gegroeid zijn in de Frontstreek, met kruispunten te lande als De Broodseinde, naam van een verdwenen herberg bekend tot in Australië, of van Thynecot Cimetry (ver-engelste naam voor het kiekenkot waar tijdens de eerste gevechten, de eerste doden werden geborgen, in afwachting van hun begrafenis), hebben geen Google Map-kaart nodig met daarop de Engelse, de Franse, de Duitse, de Amerikaanse kerkhoven. Die maken in onze herinnering deel uit van het landschap, bijna zoals de kerktorens in de verte. Als opgroeiende knaap keken we niet-begrijpejnd naar de bussen die stil hielden voor het monument van Guynemer, de Franse oorlogs-vliegenier. We keken zelfs bewonderend naar de trouwfotos genomen tegen de machtige Canadese Dennenbomen met op de achtergrond het Monument ter ere van de daar gevallen Canadezen. Op de Potyze (baan Ieper-Zonnebeke) leerden we op St Charles met de hele klas vraagstukken oplossen door te berekenen hoeveel witte kruisjes er daar stonden, in t gelid, kruiselings in rij na rij na rij. We liepen op de dichtstbijzijnde Engelse kerkhoven, en schreven die verre vreemde landen op, die Meester dan later met de stok aanwees op de wereldkaart tegen de muur. Wij wisten waar Canada, Kentucky, Nieuw Zeeland, Ierland, lagen, en we kenden zelfs de namen van de vele eervolle Engelse Regimenten. We leerden er zelfs ons eerste Engels Known unto God Thei names liveth for evermore. De kleinere Duitse kerkhoven lager er verwaarloosd bij, en een na een werden ze opgekraamd, losse onderdelen kris-kras in ijzeren bakken geïnventarieerd en bijeengebracht in Langemark, Menen of in Vladslo.

Hebben jullie Het Treurend Ouderpaar van Kate Kollwitz gezien? Het is even beroemd als de wereld-oorlog zelf, waarvoor het eigenlijk model kan staan, maar men vond waarschijnlijk geen grappige opmerking daarover de moeite waard

°°°

Wat dan weer wèl lollig was, was de zwempartij in zon kleine bommetrechter, waarvan de streek tussen Ieper en De Bergen bezaaid ligt. Heeft men U verteld, dat het geen bommen-trechters zijn (20 m diameter en meer) maar ondergrondse mijnschachten onder de loopgraven? Met maar al te dikwijls, als de kleilaag het toeliet, enkele meters onder de eerste uitgraving, een tweede vijandelijke dieper gegraven mijngang? Zaak was dan wie eerst de lont aanstak, eenmaal de springladingen ter plaatse.

Die snollekes etaleerden met de nodige hilariteit, hun schoolslag in die onmetelijk diepe plassen, zonder te weten, dat geen enkele boer zijn beesten daar ooit liett drinken van dat water. Hadden ze dan niet gesnapt waarom in Wijtschate de Pool of Peace, midden in de wei, nogmaals met prikkeldraad omringd is? Hebben ze niet gezien, dat geen enkele vogel daar komt drinken? Dat er zelfs geen levend wezen omtrent is?

°°°

Zeker, lollig doen over dat alles is misplaatst. De meeste mensen zijn rap onder de indruk, en als de klaroenen schallen onder de Menenpoort, s avonds om 9 uur in de zomer, dan voelen zij ook die rilling over hun rug lopen.

Alleen de rot-bedorven jeugd van nu zet een vals gebit op, denkt Dranouter= Festival, make love, not war, en legt in r geniep de spaarcentjes bijeen om Achmed toe te laten naar Syrië af te reizen.