Dat laatste Groote Oorlog-taboe sneuvelt niet

**

https://doorbraak.be/dat-laatste-groote-oorlog-taboe-sneuvelt-niet/?utm_medium=push&utm_source=meldingen

*

Geen amnestie voor gefusilleerden

**

*

20 DECEMBER 2019

Johan Van Duyse

**

Engels Kerkhof

Naast mijn geboortehuis

In St Jan Hoge Zieken

*

Van de 1.400.000 dode Franse soldaten zorgen er zo’n 600 tot 650 voor verhitte debatten. De Britten verloren 400 man per oorlogsdag, maar discussiëren nog steeds over 346 van hen. Bij ons kregen negen families dit jaar te horen, dat er geen excuses komen van ‘de instellingen’ voor hun soldaten.

Fusillé pour l’exemple, shot at dawn, gefusilleerde: de slachtoffers zijn tragische helden

 Fusillé pour l’exemple, shot at dawn, gefusilleerde: de slachtoffers zijn tragische helden. Ze staan symbool voor de onbegrepen kleine soldaat die, oorlog moe en zenuwinzinking nabij, niet deed wat hij moest doen. Hij werd veroordeeld door wereldvreemde officieren die, ver van het front, de duim naar omlaag staken, en hen ter dood veroordeelden om een afschrikwekkend voorbeeld te stellen. Tot hier de mythe.

 Met bloed bespat

Neem nu Lucien Bersot, hoofdpersonage in Franse film Le pantalon (1997). Hij kwam voor het vuurpeloton omdat hij weigerde die met bloed bespatte broek van een gesneuvelde soldaat te dragen. Al in 1922 kreeg hij individueel eerherstel. Anno 2019 is er nog steeds geen sprake van een algemeen nationaal ‘pardon’ voor de ‘fusillés pour l’exemple’.

Integendeel, ze gaat er wellicht nooit komen, al blijft de discussie levendig en heftig.

Zo hitste deze lente de onthulling van een monument voor de geëxecuteerden in Chauny (Aisne) de gemoederen op. De prefect en vele van zijn medewerkers stuurden hun kat omdat ze vonden dat de ‘linkse’ initiatiefnemers het lot van de arme drommels al te veel in die links-rechts tegenstelling duwden.

Jean Jaurès, socialistisch politicus die enkele dagen voor het uitbreken van de oorlog, vermoord werd door een Franse nationalist, wordt er als ‘eerste geëxecuteerde ‘herdacht. Plaatselijke historici vonden dit niet echt toepasselijk en lieten niet na dit standpunt rond te bazuinen. De initiatiefnemers, meestal van linkse signatuur, vonden dan weer dat zij met dit monument algemene waarden als solidariteit, humanisme en vergeving op de voorgrond plaatsten.

Symbolisch

Felix Fabre was in 1915 terechtgesteld omdat hij zijn vriend niet had neergeschoten toen die naar de Duitsers deserteerde

Het incident is symbolisch voor de discussie die helaas in politiek vaarwater terechtgekomen is. Het land gaf dan ook geen ‘algemeen pardon’ en liet de individuele rehabilitatie over aan de gemeente, het leger, de oud-strijders. Zo werd in november 2018 Felix Fabre bijgeschreven op het oorlogsmonument van zijn geboortedorpje Aulas. Dit gebeurde wèl in het bijzijn van ‘hoogwaardigheidsbekleders’, inclusief militaire. Felix Fabre was in 1915 terechtgesteld omdat hij zijn vriend niet had neergeschoten toen die naar de Duitsers deserteerde. Iedereen was het er over eens dat de straf niet in verhouding stond tot het vergrijp.

Vooral in Frankrijk speelt die links-rechts tegenstelling. In het Verenigd Koninkrijk (VK) wordt het dédain van ‘de upperclass officier’ richting ‘soldaat van de lagere klasse’ ook als oorzaak van talrijke terdoodveroordelingen aangehaald, maar los van politiek.

Brits algemeen pardon

Het VK gaf in 2006 wel een algemeen pardon. 306 gefusilleerden die voor militaire vergrijpen voor het vuurpeloton waren gekomen zijn in ere hersteld. Moordenaars en verkrachters werden uitdrukkelijk uitgesloten van deze amnestie. Deze beslissing kwam er na een moeilijke keuze tussen ‘algemeen pardon’ en individuele rehabilitatie. Bij een totale collectieve amnestie komen die moordenaars en verkrachters immers ook in aanmerking. Gaan voor de tweede optie dan maar? Ja zeggen de voorstanders: zo kan er nuance gelegd worden.

 er zijn schrijnende gevallen van uitspraken en doodvonnissen ‘om een voorbeeld te geven’

 Lang niet iedereen is het eens met het volgens hen al te humanitaire uitgangspunt dat alle geëxecuteerden soldaten waren die die verschrikkelijke oorlog niet langer aankonden. Maar elk dossier opnieuw bekijken, zou een immens werk zijn en bovendien zijn er ongeveer 20% zoek geraakt. Dat heronderzoek is ook de ultieme blamage voor het werk van de militaire rechtbanken tijdens de oorlog. Jawel, er zijn schrijnende gevallen van uitspraken en doodvonnissen ‘om een voorbeeld te geven’, dat beaamt ook de legerleiding. Ze werden genomen in bizarre omstandigheden, zeker en vast. Maar niet alle militaire oorlogstribunalen waren bevolkt met nietsontziende officieren die zich geen snars aantrokken van de gewone soldaat.

 Herbert Burden

Uiteindelijk staan er die 306 namen op het Shot at dawn Memorial nabij Alrewas in Staffordshire. Het beeld toont de amper 17-jarige Herbert Burden, te jong om eigenlijk al te mogen dienen. Hij werd ter dood veroordeeld nadat hij verschillende keren zijn post had verlaten en deserteerde. Hij had heel veel moeite om zijn oorlogservaringen en het sneuvelen van zovele vrienden een plaats te geven. Een typisch voorbeeld van shellshock dus.

Wellicht werd ook hij terechtgesteld om een voorbeeld te stellen. Om de overlevers in de pas te doen lopen. Volgens vele onderzoekers had zo’n executie een averechts effect en leidde het soms zelfs tot muiterij. Maar niet iedereen was het hiermee eens. Ene Adolf Hitler schreef in Mein Kampf dat die amper 48 terechtgestelde soldaten bewijs waren van een al te ‘weke’ aanpak binnen het Duitse leger. Meer deserteurs tegen de muur zetten had de instorting van het leger in 1918 kunnen vermijden, daarvan was hij overtuigd.

BelgiëOok bij ons blijft de problematiek bestaan. In 2013 vroegen negen families of excuses van de ‘instellingen’ voor hun geëxecuteerde soldaten mogelijk waren. Een van hen was de in oktober 1914 terechtgestelde Alfons Gielen. Hij had, na zijn werk, burgerkleren aangetrokken om in Nieuwpoort op zoek te gaan naar eten, terwijl hij, aldus de krijgsraad, op wacht had moeten staan. Hij kwam dus voor het vuurpeloton. Als antwoord op de vraag van de negen families, bestelde de regering Di Rupo een studie die pas dit jaar in de openbaarheid kwam. Maar ze waren duidelijk.

De amnestiewet van 3 januari 1940 stelde dat nagenoeg alle misdrijven die begaan werden door de soldaten tijdens WOI onder de amnestie-maatregel vielen en dus uitgewist werden. Vermits als eerherstel was toegekend, waren verontschuldigingen aan de nakomelingen overbodig. Bovendien, aldus de experts, waren de processen tijdens de oorlog wèl goed gevoerd en allesbehalve tendentieus. Deze bevinding staat in schril contrast met de conclusies van Siegfried Debaeke, auteur van De dood met de kogel. Hij schrijft dat de vooral laagopgeleide slachtoffers niet de gepaste verdediging kregen en soms zelfs niet in hun eigen taal werden berecht.

De ene amnestie is de andere niet

Een van de familieleden van Alfons Gielen liet in De Morgen optekenen dat hij ‘horen zeggen had’ dat de Franstalige partijen lastig zouden doen

En zo kwamen er 100 jaar na de Eerste Wereldoorlog geen verontschuldigingen richting de negen families. Een van de familieleden van Alfons Gielen liet in De Morgen optekenen dat hij ‘horen zeggen had’ dat de Franstalige partijen lastig zouden doen. ‘Ze zien het als een eerste stap richting amnestie voor collaboratie tijdens die andere oorlog. Alsof wij een Vlaams-nationalistische agenda zouden hebben (…). Dat heeft er nu werkelijk niets mee te zien.’

Of er, net zoals in Frankrijk bij ons politieke argumenten meespelen om geen algemene ‘pardon’ te moeten geven? Dat laten we in het midden, wegens allesbehalve zeker. Maar een louter juridische benadering van de vraag van de negen families, dat is toch wel ontgoochelend.

*

NASCHRIFT

DE 'HINTS' VAN

’t KNACK-ske

&

HLN-VTi-mimerke

*

1 Aalst. Dat aangespoeld zwart manneke (6 jaar), op weg naar school in de vroege ochtend, dat zich o zo jammer te pletter liep onder een 30-tonner. Aan die fabrieksoprit (die daar al +150 jaar staat, en waar 650 mensen werken)

Een ongeluk om nooit meer te vergeten….

Triestig. Zo onder het oog van zijn zwart Mamaaatje. Met aan de hand dat lieve zwarte zusje…Vader was juist die morgen vroeg weg gemoeten.

De Familie en het talrijk opgekomen publiek kreeg een mooie Dienst. Veel luid gesnotterde tranen. Met echt véél volk met veel echt gemeend verdriet. In een volle Kerk. En ’n Priester in vol ornaat. Echt ontroerend.

**

*

Wij, oorspronkelijke blanke mede-gelovigen van ter plaatse, voelen volop mee met dat soort te lande Zwarte Nieuwelingen. Ook al spreken die soms al eens Fransoos in een top-Vlaamse stad…

Laat het AUB niet waar zijn, dat ook hier een volledig misplaatst carnavals-grap in zit.

De boodschap is aangekomen. Ook bij de lezer?!!!!

Waar wij hier ‘Bachten de Kupe’ ervan denken? Kindjes op weg naar en van school zouden (bij drukte) mekaars handjes moeten vasthouden. Anders zijn het net lammetjes die in de Lente vrolijk ronddarrelen. Daar ook waar ze maar goesting hebben.

Djeeske & Sint Janneke

Die speelden met ’n lammeke

Al i ’n groengeklaverd land

*

En tweedens: “er zullen maatregelen worden getroffen’. Tijdelijk in de schoolomgeving rijverbod voor vrachtvervoer.

Ja, die moeten maar hun beurt afwachten ergens langs de snelwegen. In Aalst is dat laatste stuk na de afrit hoogstens 500 meter lang. Wacht-uren: voor rekening van?

New wave politiek? Nieuw schooltje op een veiliger plaats en ’t oud geval heroriënteren richting asiel-opvang….

Zo is iedereen zowel Blank als Zwart, content. En de tewerkstelling – oud & nieuw - vaart er wel bij.

*

2 Sportpaleis 1: A’pen.

Daar gaat men heen ten dage zeker niet meer naartoe om massaal te sporten. Of zelfs om naar ‘Sport’ te kijken. En al zeker al lang niet meer om er ‘Zangfeesten’ bij te wonen. Tuuthorens. Bonke Bonke.

Met Het Paleis tot aan de nokken gevuld..

Da’s alleen nog goed voor Ouden van Dagen en voor Half Demente Sukkelaars.

Alhoewel! Met zulke inkomprijzen!!!!

Dat laat hun mager pensioentje immers niet eens toe.

Neen, dat kolossaal tempel-paleis is thans het geliefkoosde toevluchtsoord voor drank en drugs zoekende jeugd, op zoek naar exquis verheven weekeind vermaak. In de juiste sfeer. Kassa, Kassa, Kassa. En eeuwige roem voor de jetset high level hip hoppers.

-      Waar er surtout op geen €-cent moet gekeken worden.

-      Waar er vooral zoveel mogelijk talen kunnen worden gesproken.

-      Waar men door al dat oorverdovende decibel-lawaai tot vele weken later pottedoof van wordt.

-      Waar iedereen uren aan een stuk letterlijk bedolven wordt onder +honderden lichtflitsen uit alle richtingen.

*

-      Waar er nadien uitgezwermd wordt in alle richtingen. Liefst na eerst nog wat bij-gebikkeld te hebben. Lekker nagenieten.

In goed en vooral vrolijk gezelschap.

Tegen de morgen zijn er dan sommigen al op de radio. Over kop gegaan. Auto kapuschki. Drie (3) lichtgekwetsten. Één dode. Chauffeur ‘onder invloed’ opgepakt en vastgezet. Vaders en moeders voor de rest van hun leven in rouw.

Maar goede verdienste voor altijd dezelfde bende ‘Raadslieden’.n neen, Jef Vermassen heeft daar gene tijd voor. Wegens niet spectaculair genoeg.

*

3 ‘Dode Hoeken in alle Coburger gevangenissen

Toeval of opzet? Who knows. Toegegeven: het is wel een opzienbarende manier om het aantal ‘gedetineerden’ op peil te houden. Alhoewel.

De aanvoer echter zal namelijk, zolang de immigratie niet teruggedraaid wordt – dwz tot de hedendaagse staatsdragende kleurpartijen het land zijn uitgestuurd – de uittredingen blijven overtreffen.

Dat is enerzijds. Anderzijds is dan weer, dat bij constante groei, de met in de matrassen-handel zal blijven ‘hausen’. En van de krijg moet ze toch leven, dat soort polletiekers.

Net Hollanders. Die leefden ook van ‘de krijg’, en daarenboven: ze dronken mede.

**

*

4 Sport Paleis 2: Oudejaarsavond

Ja, die goede oude Heert Goste. Was een echt conferentie-monument geworden. Maar die zal nu wel binnen zijn.

De troonopvolger?

VRT beet de spits af met het Nieuws. De ‘Nieuwe”’ is mee met de tijd. Leutig. Maar ‘donker getint’. Perfect Aaantwaarps accent.

Enfin, we zullen zien

En vooral horen…

O Ja, de naam van het geval is Kamal Karmach…

 **

*

Getekend

Nobenn Nardbaed

Ma 23/12/19

*