Kookboeken zijn reeds al lang. Al van in de 4^de eeuw voor Christus maar er zijn er niet veel van overgebleven tot de boekdrukkunst opgang maakte.

De meest bekende en diegene die het langst “gangbaar” zijn geweest zijn de Ménagier de Paris (1393) en de Viandier van Taillevent (1486) die toonaangevend waren tot ver in de 17^de eeuw, wat daarom niet betekent dat de Franse keuken de basis legde van onze Europese kookkunst. Die is ontstaan uit vele invloeden o.a. via bezettingen na oorlogen en wat de ontdekkingsreizen van onze voorvaderen opleverden. Uiteraard zijn er vandaag gerechten die land- of streekgebonden zijn maar het bewijzen van de authenticiteit ervan is geen sinecure.

De oudste kookboeken bevatten meestal enkel ingrediënten en bijna nooit hoeveelheden en ook enkel de basisbewerkingen, koken, bakken, braden, zeven. Ze verwachten dus een zekere kook-bekwaamheid van de lezer. Ook wordt er soms sterk overdreven met kruiden en specerijen. Die dienden toen om de soms povere staat van de versheid van ingrediënten te verhullen maar toch ook om de “kostbaarheid” te verhogen die indruk diende te maken op de genodigden...

Heel dikwijls was de auteur van een kookboek alles behalve een kok, maar uitgever of dokter of een gelegenheidsschrijver die een boodschap had of er profijt in zag. Er werd duchtig vertaald en geplagieerd, meestal zonder zelfs de receptuur te hebben uitgeprobeerd. Gelukkig veranderde dat vanaf de 18^de eeuw.

Het eerste Nederlandstalig kookboek werd gedrukt in Brussel rond 1514 door Thomas van der Noot, een uitgever. Dat is nu 500 jaar geleden. Wie er eens wil in grasduinen kan dat hier doen. Enkele jaren geleden zette ik het belangeloos op het Internet. Interessant om zijn ingrediënten en welke bereidingen en technieken er toen reeds gangbaar waren. Zo was onder andere de roux (bloembinding) nog niet uitgevonden en gebruikte men bijgevolg massa’s eidooiers of amandelen in poeder om vloeistoffen te dikken...

Het meest “Belgische” kookboek is dat van Caudelier geboren in Antwerpen in 1812. Hij stoorde zich aan de zware Franse keuken en schreef in 1861 “L’Economie culinaire” vertaald als “Het Spaarzame keukenboek” dat een bestseller werd en bestemd voor en bruikbaar door iedereen. Nog te verkrijgen bij boekhandelaars op het Internet.

Ik heb gedurende zo’n 40 jaar kookboeken verzameld en heb er zo’n 5 meter van staan, de bijzonderste, denk ik. Ermee gestopt 10 jaar geleden toen bleek dat het Internet een goede en betrouwbare bron werd. Ik koester de heruitgaven (facimilé) van de oudste kookboeken en heb er zo’n 10-tal in bezit. Ik neem ze mee op reis en heb ze meerdere keren gelezen. Prachtig amusement en inspirerend voor wie het culinaire koestert.

15-05-2014, 13:20 geschreven door WillyVC