|
Zomeruur, een verkeerde wereld voor mij! Ik sta op en het is nog donker en als ik ga slapen is het nog licht. Ik word daar helemaal tureluurs van. Met zomer heeft deze dag ook al niks van doen: guur weer, een koude noorderwind, een beetje hagel soms en af en toe de zon die door de wolken piept. Wat doe ik dan op zo'n mistroostige dag? Wel, ik gebruikte zopas een woord dat ik eens nader wil bekijken en onderzoeken : tureluurs. Het is een mooi woord om te zeggen dat ik een beetje overstuur ben, uit mijn hum en geen lentegevoel ervaar. En dan begint mijn zoektocht doorheen het web en brengt me van hier naar ginder en de tijd verstrijkt zonder dat ik er erg in heb. Verschillende betekenissen vind ik voor dat woord dat iets anders is dan tierelieren.
1)Het is een vogel, een kleine steltloper, een strandvogel, een waadvogel met rode stokjes van poten en een rode lange bek. Een bont vederdek, onbestemd van kleur. Is het grijs, zwart, wit? In ieder geval gespikkeld. Wat heeft nu een vogel met mijn humeur vandoen? Niet veel, alleen zingt hij een eentonig en luidruchtig lied. Een deun die gauw verveeld. Het woord, als ik denk dat het van de vogel komt, is dan een klanknabootsing, altijd maar hetzelfde tsjilpen.
2)Er is natuurlijk ook een veel mooiere uitleg. De plaats van gebeuren, in de oud-Franse chantefable uit de 13e eeuw (roman die al zingend verteld werd) "Auccasin et Nicolette", werd het land "Turelure" genoemd. Het refrein was een eentonig gezang en iedereen werd er dus tureluurs van als het gespeeld en gezongen werd! Eentonigheid troef. C'est toujours la même turelure
3)In ieder geval is de uitdrukking "uit zijn tureluur geraken" is in ons taalgebied tevoorschijn gekomen en betekent zoveel 'als slecht gehumeurd zijn'. Waarschijnlijk de vertaling van hierboven: c'est....
Dat andere woord wijst op een plezantere ingesteldheid namelijk: tierelieren.
1)Het is een iets positievere variant van tureluurs. Men denkt dat het afkomstig is van het muziekinstrument 'de lier'. En 'tieren' had vroeger de betekenis van 'heldere tonen' laten horen.
2) Het kan ook een deuntje zijn tijdens het werk gezongen of een beetje beschonken zingen.
3)De plezantste verklaring van 'tirelire': het is een oud -Franse woord voor een 'spaarpot'. Als klanknabootsing van de muntjes die in een stenen spaarvarken vallen. Dat is een vrolijk geluid en vandaar dat men blij is en is men tiereliere.
We zijn allemaal een beetje tureluurs van corona en we moeten zelf voor tierelieren zorgen
|
