Iedereen zou kunnen denken dat een 29e november, grijs en grauw, alleen maar een depri dag kan worden. Als je zou vragen hoe een novemberdag oogt, zou je hem beschrijven zoals hij vandaag is. Awel, dat is nu eens echt verkeerd. Voor niets of niemand op een eerste impressie, indruk of vastgeroest idee afgaan. Met een open 'mind' deze verse dag eens bekijken en betreden. Akkoord, bij de eerste aanblik ziet hij er niet al te aantrekkelijk uit voor een zondag, maar ik zal proberen er een vrolijke dag van te maken voor de lezers en de vrouwelijke tegenhangers, om niet lezeressen te moeten zeggen (wat ik nu toch weer doe). Ik ben gewoon van mijn eigen plezier en lachmomenten te zoeken als de buitenwereld er niet voor zorgt. Geen inspiratie met het Vlaamse woord van de dag, hoevekaas. Triestiger was het gesteld met het woord van Van Dale: piekvervuiler. De lucht is vuil genoeg om daar nog meer woorden aan te verspillen. Het citaat van de dag kwam van de Dalai Lama (°1935) de veertiende (?) in de rij van de Tibetaanse boeddhitsische spirituele leiders: Waar het verstand ophoudt, begint de woede. Daarom is woede een teken van zwakte! Een mooi gezegde maar niet voor te lachen. De heiligen eens raadplegen, toch altijd een specialeke en dikwijls verrassend. Twee heiligen Saturninus, één aanbeden in Rome en één in Toulouse, allebei uit dezelfde periode ca 300 na C. Ik weet liever wat meer over de planeet Saturnus dan over die oude grijsaards waar er een aanroepen wordt voor mierenplagen te doen stoppen. De planeet is véél interessanter. Vandaag is ze te zien na zonsondergang in het ZZW. Met een verrekijker kan je zelfs de ringen zien niettegenstaande ze op 1583 miljoen km ver is. Voorwaarde is toch een beetje helder weer. Maar november heeft na helder weer (gisteren), nu sombere mist, ook nog vorst in de kist (vannacht). Zegt een weerspreuk. De boeren lieten zich door de spreuken leiden om te zaaien, te oogsten, te maaien. Ze bevatten veel waarheid en kloppen evengoed als het weerbericht en korte termijnvoorspellingen van Frank, Sabine en Bram. De spreuken en gezegden waren voor de boer belangrijk en ontstonden door eeuwenlange observaties. Vandaag: ijs op de dag van Saturijn, het weer maakt korte metten met dat venijn. Maar ik heb nog altijd niet gelachen, tot ik een andere heilige vond: Sint Pannekoek en vandaag is zijn feestdag. Ooit al van gehoord? Jan Kruis (1933-2017), tekende gagstrip "Jan, Jans en de kinderen" voor het weekblad Libelle van 1970 tot 2000. In de schoolagenda van "Jan, Jans en de kinderen" van 1986-1987, bedacht hij "Sint Pannenkoek" te vieren op 29 november. De hausse, fictieve traditie en echte navolging kwam er eerst door de studentenclubs, dan in de kerken en de gezinnen. In 2005 verzon Jan Kruis, het "Evangelie van Sint Pannekoek", een verhaal van monnik Gerrit uit de 12e eeuw in een klooster aan de Rotte, een veenrivier in Zuid-Holland. In 2016 gebeurde er de oprichting van het Nationaal Comité Sint Pannekoek, in Nederland. Toch leuk nietwaar? Iedereen een glimlach? Wel, dan nu pannenkoeken eten!
Tijd heeft vleugels en geen teugels. Dat stel ik weer eens vast op een zaterdag. De dagen en uren vliegen. De hemel is 's morgens een spektakel. De zon geeft al een rode gloed aan de horizon, maar aan het firmament zijn nog duidelijk Mars, Venus, Neptunus, Mercurius en Uranus waar te nemen. Hopelijk waren het geen simpele sterrekes dat ik zag. Dat is dan een gratis cadeau als ik vroeg opsta en er een wolkenloze koepel boven mij is. Hoera, hoera, hoera, de niet-essentiële winkels mogen openen. De cadeaus met bijhorende kortingen, zullen de deur uitvliegen. Ik ben blij voor al die grossisten. Eindelijk zullen ze een beetje van hun speelgoed, kerstbollen, slingers en kerststallen verlost geraken. Spijtig, ik moet wel op mijn honger blijven zitten. Ik wil alleen een schoon coiffure hebben en de kappers moeten dicht blijven. Maar daarom ga ik nog geen kapsalontoerist worden. Daar doe ik niet aan mee. Het is nu eenmaal zo, c'est la vie. Dan loop ik er maar met witte stekels en krullen rechtdoor bij. Ik zal niet de enige zijn.
Een soeplepel a day keeps a doctor away. Ik dacht dat het artikel over een 'appel' zou gaan want dat is daarvoor de gangbare uitdrukking om ieder kind en volwassene fruit te doen eten. Telkens weer ben ik versteld dat ik weinig weet van gewone dingen. Iets vanzelfsprekend, zoals bv vaseline. De naam alleen al doet me nog zoals een bakvis grinniken samen met mijn vriendinnetjes. We moesten lachen om het woord 'vaseline' niettegenstaande we niet wisten waar het voor diende. We gedroegen ons als 'groten' en toonden dat we al alles van de wereld wisten. Maar in feite ware we onschuldige naïeve schapen die alleen wisten dat ze om dat woord moesten lachen. Ik heb 60jaar gewacht om een woordje uitleg te krijgen over die vetsubstantie. De geschiedenis: Robert Cheesebrough (1837-1933) een scheikundige. Hij had al lampolie uit potvissen gedistilleerd, maar dat was niet rendabel en hij zocht andere bronnen van inkomsten. Hij hoorde van de ontginning van aardolie en was fel geïnteresseerd bij hetgeen aan de boorkoppen bleef hangen. Hij stelde vast dat de arbeiders, ondanks het ruwe werk, zeer zachte handen hadden en ging het product bestuderen. Zo kon hij de vette substantie, een wegwerpproduct van de petroleum, recuperen en het als zalf op de markt brengen. Het afval, de rod wax, petroleumgelei, verpakte hij in een blauw-wit doosje, met zijn logo, dat hij patenteerde. Hij bracht het op de markt als 'Wonder Jelly' met merknaam 'Vaseline'. Een afkorting van het Duitse Wasser, dat hij uitsprak als Vahser, en de Griekse naam voor olie, eleion. Het gebruik was in de eerste plaats voor afdichting van wonden, later als glijmiddel. Tallos zijn de seksgrapjes daarover. Hij hield er ook van iedere dag een soeplepel van dat goedje te nemen voor een lang en gezond leven te hebben. Hij is dan ook 96 jaar geworden. Ik ga dat toch niet proberen.
Als ik 's avonds mijn hoofdje te rusten leg op mijn donshoofdkussen, overloop ik eens de dag en kijk ik naar de dag van morgen. Ik probeer een agenda op te maken van alles wat ik zou moeten doen. Eigenlijk is het simpel, doen wat ik van plan was de voorbije dag te doen en wegens mijn uitstelgedrag er niet van gekomen is. Telkens is er ook weer de vraag die ik stel: wat is morgen mijn gespreksonderwerp in mijn blog? En telkens is er hetzelfde antwoord: ik zie wel wat ik tegenkom en interessant genoeg is om er papier aan vuil te maken. En telkens verschiet ik weer dat er iets op mijn weg komt waar ik meer over wil weten. Iedere dag is er een verwondering, een wetenswaardigheidje. Naast de krant zijn er nog duizend en één dingen die ik bekijk. Niet het sprookje of de vertellingen van 'duizend-en-één-nacht' natuurlijk. Alhoewel dat sprookjes uit het Oosten best volwassen leesvoer zijn. Maar er is zoveel te vinden en te lezen dat de uren voorbij vliegen en het middag is eer ik het in de gaten heb. Vandaag kwam ik Anders Celsius (1701-1744) tegen. Een naam die we iedere dag gebruiken en horen. Ik, en ik niet alleen, wil het getal voor de 'C' kennen. Zeker om practische redenen: een pull meer of minder aandoen, een regenjas of paraplu bij de hand hebben ja dan nee, zuidwester op het hoofd of de haren maar laten waaien in de wind. Een weerbericht is van levensbelang geworden. Wel Anders Höjen werd op deze dag, 319 jaar geleden geboren in Uppsala. Eens hoogleraar in de astronomie, verlatiniseerde hij zijn naam, zoals toen gebruikelijk, naar Celsius. Ik heb zo eens de foto, schilderij, van deze man goed bekeken. Menig vrouwmens zou jaloers worden op zijn mooi gevormde lippen. Lipinjecties, Botox, fillers, met minimale invasieve of niet-invasieve chirurgie, gebeuren nu om vollere lippen te hebben. Veelal soms belachelijk en overdreven en doen de mond op de kwaak van Donald Duck lijken. Gaggelen doen ze gelukkig nog niet, de taal is nog begrijpbaar ondanks de vorm van de lippen. Dus ja, mooie lippen, daarom nog geen mooie man, maar wel een slimme. Alom bekend is zijn celsiustemperatuurschaal uit 1742 geworden, die iedere dag meermaals over de tong gaat. Alleen nam hij 0° als kookpunt en 100° als vriespunt. Maar een jaar na zijn dood, wisselde Carl Linnaeus (1707-1778), om practische redenen, de graden van kook-vriespunt om. Carolus a Linne, Latijnse naam, was een Zweedse arts, plantkundige, zoöloog, geoloog die door zijn werken, Systema naturae (1735) en Species plantarum (1753), een begin gaf voor de wetenschappelijke naamgeving van dieren en planten. Hij werd in de adelstand verheven en noemde zich dan Carl von Linné. Toen had men met een minimum aan studie nog een maximum aan diploma's. Hoeveel studenten zouden daar voor tekenen?
Een apart katern in de krant voor Diego Maradona, verheven tot voetbalgod. Amper 60 jaar geworden, 60 levens geleefd, een 30 tal op een voetbalveld. Voor de rest, alle geneugten en orgiën beleefd. Afkicken, opnames in hersteloorden en eens vrij, terug herbeginnen van voor af aan. Met troetelnamen als El Diez (nr tien op zijn shirt) en Pelusa oftewel Pluisje vanwege zijn haardos, zijn lichtvoetigheid op de pelouse. Wat er ook van zij, in Argentinië werd omwille van zijn overlijden, 3 dagen 'nationale rouw' afgekondigd. Argentinië is dan ook een land dat het voetbal in zijn hart draagt. Ondanks dat er nog een levende Argentijnse 'nr tien' rondloopt en actief is, Lionel Messi, moet die het toch afleggen tegen de flamboyante Diego, die iets te uitbundig omgesprongen heeft met de verboden middelen. In het leven moet je geen engeltje zijn om na de dood een godenstatus te krijgen in de 'volksport' bij uitstek: voetbal. Maar wie ben ik om kritiek te uiten voor de aanbidding van een held van de bal? Ik heb ook een bewondering voor een man die van uitspattingen hield, zoals Freddie Mercury. Zo zijn er nog, die rocktemppels vol met aanhangers kregen op hun begrafenis, niettegenstaande het bengels waren bij leven, bijvoorbeeld André Hazes. Terwijl ze mij altijd voorhielden braaf, gehoorzaam en alles te laten wat niet mocht en mag, zal ik nooit op zo'n hoogte komen en aanbeden worden. Maar ik hou van soberheid niet van feestjes of slemppartijen. Dat zal me in de komende feestdagen weeral goed van pas komen. Geen feestgedruis! Ik heb aan al dat schransen ook geen behoefte of een boodschap. De slogan 'nodig een eenzame uit' heb ik niet bedacht en zal ik nooit uitspreken. Ik voel me niet eenzaam of alleen als anderen vieren. Het feest is een commerciële bezigheid geworden. Het oorspronkelijke feest en betekenis is volledig teloorgegaan. Dat staat dan wel in schril contrast met Thanksgiving in de USA, waar het kleinste kind de betekenis weet van deze feestdag. Iedereen weet waarom er een klaargemaakte kalkoen op tafel komt. Men dankt met een gebed voor de goede oogst en alle zegeningen van het voorbije jaar. Het is een familiefeest gevierd op de 4e donderdag van november. Op vrijdag is er een vrije dag en samen met het daarop volgend weekend, geeft dat de Amerikanen 4 vrije dagen. Wat onthoud men in Europa? Black Friday, een korting koopjesdag. Consumeren, kopen met zgn afslag, uitgeven, spenderen, niet meer en niet minder. Zo wordt in het Oude Continent alle betekenissen van speciale dagen, zaols Kerst, Pasen enz herleid tot een betaalde dag, verlof, geld of consumptie. Dagen zonder betekenis.
Vrienden maak je met het hart, niet met de tong of de vuist. Aldus Evert du Marchie van Voorthuyzen, politicus (1824-1894) maar het is best mogelijk dat het Everard enz. predikant (1901-1986) was, die de woorden sprak. Beiden 'Heer' van ontelbare gemeenten en behorend tot de hoogste West-Europese adel. Maar het is een mooi citaat dat best past in mijn berichtgeving vandaag. Beste vrienden geschiedenisliefhebbers, jullie hebben nog enkele uren de tijd om vlug de taal van Molière bij te spijkeren. Op 'La Une', de tegenhanger van de VRT, is er de documentaire " Les Enfants de la Collaboration" om 20u25. Het is geen reeks zoals we die op de VRT konden volgen. De nazaten van Waalse colloborateurs waren niet geneigd iets te vertellen. Iets meer dan een handvol kinderen werden bereid gevonden om de levensloop van hun voorouders te belichten. De repressie was er dan ook harder dan in Vlaanderen, waar de collaboratie gebeurde 'voor de Vlaamse zaak'. In Wallonië hebben ze geen kapstok gevonden waaraan ze hun houding konden aan hangen of vergoelijken. De belangrijkste gesprekspartner in deze documentaire is dan wel de kleinzoon van Léon Degrelle (1906-1994) stichter van de fascistische beweging Rex, José Antonio De La Rosa Degrelle. Nog altijd in beate bewondering voor zijn opa. Hij sprak vrijuit want in België vertoeft hij niet zoveel. Aan de naam kan je merken dat het een Spanjaard geworden is, want Degrelle verhuisde na de oorlog naar Malaga, waar hij overleed. Het heeft zo moeten zijn en waarschijnlijk ongewild of onbewust: Maurice De Wilde zou vandaag 97 jaar bij leven zijn. Maar in 1998 kwam er een einde aan de beruchte nieuwslezer, onderzoeksjournalist, documentairemaker, televisiemaker bij de toenmalige Openbare Omroep. Ze hebben bij de Franstalige omroep geen tegenhanger gevonden van Maurice De Wilde, die de pieren uit de neus haalde van eenieder die hij kon vinden die, volgens hem, 'laakbaar' gedrag had vertoond in de oorlogsjaren en daarvoor. Het leverde bij tijd en wijlen soms héél gênante geprekken en interviews op. Door zijn harde aanpak van de ondervraagden, getuigen of hoe de mensen genoemd mogen worden die hij voor de camera of microfoon kreeg. Wel was zijn reeks 'De Nieuwe Orde' hét gespreksthema van de dag en door duizenden bekeken en ook geapprecieerd voor de informatie verkregen. Vooral voor degenen die het niet meemaakten en hopelijk nooit moeten meemaken. Oorlog, de uitwassen, verklikken, drijft een wig tussen mensen. Vrienden worden vijanden en wantrouwen beheerst het leven van iedere dag. Al 75 jaar is er peis en vree in onze contreien en laten we dat zo houden. Vechten voor een mening, een godsdienst, een taal of een gelijk halen, moet in gesprekken en debatten kunnen. Niet met wapens en het offeren van mensenlevens. Nu levert iedereen wel een gevecht tegen een onzichtbare vijand. Dat is niet al marcherend en in het gelid met ijzeren discipline, maar op onze gekleurde sneakers zonder schaamte. En avant, marche.
Je hoeft niet alles te weten, het is genoeg te begrijpen. Het citaat van de dag van J Zand. Niet gevonden wie er achter deze naam schuilgaat. Maar dit gezegde past wel bij de belangstelling voor het verdwijnen van Pompeii, niet ver van Napels. Telkens er een speciale ontdekking is in de goed geconserveerde archeologische site van deze stad, haalt ze het wereldnieuws. De vernietiging is van het jaar 79 van onze tijdrekening. Eeuwenlang zat alles onder een dikke laag puin van ettelijke meters. Pas rond 1800 is er interesse en begon men met de eerste zoektochten naar de verdwenen stad. Guiseppe Fiorelli (1823-1896) besefte vrij vlug dat men systematisch en voorzichtig van boven naar beneden moest afgraven om niks te vernietigen van eventuele vondsten. Mensen en dieren werden bedolven maar hun vormen bleven herkenbaar nadat al het organisch materiaal verdwenen was. Daardoor waren er holle ruimtes ontstaan die de archeoloog opvulde met natuurgips uit Parijs. Op die manier zijn er al een 1000 tal mensen en sommige dieren in hun vluchtpoging geconserveerd en zichtbaar gemaakt voor het nageslacht. In 1982 begon men met een onderzoek naar deze dodelijke uitbarsting van de Vesuvius. Vastgesteld werd dat dit in 2 fases gebeurde. Op 24/10 een 'plinische eruptie' (Plinus de Jongere was aanwezig en beschreef de toestand): dodelijke gassen die de eruptie voorafging. Op 25/10 spuwde de vulkaan hete 'gloedwallen' en 'lavakoepels'. Zijnde lava, viskeus lava, gas, rotsen en as die de omgeving verduisterden en de stad bedolven. Door het vinden en blootleggen van dit gebied heeft men het leven van iedere dag in het Romeinse Rijk van die tijd, toch gedeeltelijk, kunnen visualiseren en reconstrueren. Belangrijk voor onze geschiedenislessen.
Nog een paar weetjes tussenin. De technische dienst van de stad Oudenburg heeft tekst en uitleg gegeven bij de verlichte kerstpiemels. Ze maakten in augustus de versiering, een kerstbal op een stok. De controle van de lichtjes gebeurde pas de eerste avond van gebruikname. Iedereen heeft toch meer plezier nu, dan gewoon een verlichte kerstbal op een stok te zien. De tijden zijn zo al saai genoeg. Goed nieuws is er ook van het Agentschap Natuur en Bos. De aanpak van de meeuwenplaag ziet er goed uit. De vogels moet men behouden, ze horen bij de zee. Alleen de broedplaatsen moet men onder controle houden. Dat lukt door hen te misleiden met een plastiek ei.
Ik heb mijn dagklapper geraadpleegd. Mijn almanak van de speciale en memorabele gebeurtenissen van de dag. Het is een R.I.P dag. Een herdenking van Freddie Mercury alias Farrokh Bulsara, geboren in Zanzibar, nu Tanzania, op 05/09/1946, overleden in London op deze dag in 1991. Nu ik zo het geboortejaar eens bekijk, hij zou ook geen jeune premier meer geweest zijn. Hij besefte wel dat er ooit een einde zou komen aan zijn podiumacts. Een zijweg was hij al eens ingeslagen met Montserrat Caballé (1933-2018). Even overweldigend van présence dan zijn carrière als frontman bij Queen. Er zijn genoeg optredens en concerten, video's en clips om vandaag extra te genieten van zijn optredens en songs. Luisteren naar : The great Pretender, Bohemian Rhapsody, Under Pressure, Love of my Live, I want to break Free, en nog honderd andere aanstekelijke songs en beat.
Chagrijn is een raar woord. Als ik het het woord ontleed, komt er in niets tot uiting dat het een slecht humeur weergeeft of zegt dat ik boos ben. Ik zie 'cha' en denk dan aan cha cha, een dans of een caramelkoekje, 'grij' waar de 's'of de 'p' is weggevallen, 'nig' is dan weer een 'j' die ontbreekt om 'nijg'of een 'e' van neig. In al de woorden is er geen synoniem van opwinding die deze jagger heeft, te vinden. Ik maak me druk om bijna gepensioneerde en pas gepensioneerden dokters, profs, politici, die nu protesteren tegen de onheuse behandeling van de senioren. Wel, laat ik het zo zeggen, toen jullie allemaal nog op een beleidsniveau actief waren moesten de Jong Actief Gepensioneerden, niet bij jullie langskomen met discriminerende feiten. Ik was toen volgens jullie bv niet meer mee met facebook, twitter, facetime, tweets, hashtags, skype en alle andere nieuwe communicatiemiddelen. Ik wist ook niet hoe de wereld veranderd was en ineen stak. Ik had geen idee hoe het er op de werkvloer aan toe ging, ik had geen weet van de interactie met baas en collega's, ik ervaarde niet meer het hoge tempo, de stress van werk, enzovoort enzoverder. Dat klopt gedeeltelijk. Ik heb geleerd om 'gewoon' te spreken, face to face, met collega's, bazen, beleidsmakers, familie en vrienden. Ik leerde dat afspraken nagekomen moesten worden. Ik heb geleerd dat engagementen correct moesten nageleefd worden zonder trucs te gebruiken om er onderuit te komen. Ik heb geleerd om een brief te schrijven, al of niet zoals de regels het willen en met en zonder fouten. Ik begrijp nog alle woorden en versta Nederlands, Vlaams en West-Vlaams. Nu sommigen zelf in die groep belanden van de senioren en ze het maatschappelijk en sociaal onderscheid aan den lijve ondervinden, is het met boeken, publicaties en artikelen alle hens aan dek. Nú is het ingrijpen van de overheid noodzakelijk. Weet ook dat jullie nú geen impact meer zullen hebben, jullie tijd is ook voorbij. Het wordt alleen maar erger. Als je zeventig bent en gezond moet je niet zagen en als je zeventig bent en gezond moet je niet klagen. Mijn ervaring van de laatste weken.
Het voornaamste kenmerk van een evenwichtige geest, is het vermogen om zich aan iets vast te hechten en zichzelf als gezelschap te aanvaarden. Woorden van de stoïcijnse filosoof Seneca (5vC-65). Het citaat van de dag. Hij stond voor de innerlijke vrijheid en individuele autonomie. Ik kan me vinden in de woorden van deze moralist zonder dat hij een zedenpreker was. Werd door de wrede keizer Nero verplicht om de gifbeker te drinken. Toch gruwelijke tijden toen, zeker als je niet handelde zoals de baas het wilde. Toch klinkt het ook heden ten dage nog bekend in de oren. Ik wilde zeggen 'zonder gifbeker' uitgerangeerd, maar dat klopt ook niet helemaal. Voorbeelden genoeg hoe tegenstanders met een drankje uitgebonjourd worden.
