Het is windstil buiten. Alleen een espenblad trilt en dan meer door de vochtdruppels die erop vallen dan door een briesje. Ik spreek dus in figuurlijke zin over het blad van een ratelpopulier want er is ook nog een nachtvlinder met de naam 'espenblad'. Dat bekt wat gemakkelijker dan 'lasiocampidæ'. Het was gisteren wel eventjes ander weer in Antwerpen. De Sinjoren hadden een nat welkom voor ons goed braaf heilig man. Die bracht meteen 2 heiligen mee die nuttig zijn voor al zijn giften de volgende maand. Sint Clementinus uit Heraclea (ca 250) heeft hij nodig om voldoende 'appeltjes van oranje' te hebben en de Heilige Amandus van Saint-Saëns (ca 505) heeft hij nodig om voldoende noten te hebben voor de bereiding van zijn marsepeinsnoepjes. Zo zie je maar dat iedereen, iedereen nodig heeft zelfs bij een heiligheid. Dat is wat anders dan het spreekwoord nr 74 ons doet geloven: hij laat de wereld op zijn duim draaien : mensen doen alles wat hij/zij/het wil, hij/zij/het is machtig en niet in de zin van een godheid. Een 'aards' machtig man of natie. Zelfs Rob De Nijs zingt erover: "Hij laat de wereld draaien op zijn duim, werkelijk iedereen en alles loopt zoals ie wil....". Dat is ook maar weer eens gebleken op de klimaatconferentie in Glasgow. Een land wil geen toegevingen doen of beperkingen beloven voor gebruik van fossiele brandstoffen, et voilà, een mini-mini versie van een overeenkomst, om toch maar te kunnen zeggen dat er een akkoordje uit de bus is gekomen na dagen palaveren en zeveren. Een veel te dure onderneming die met een sisser afgelopen is, om volgend jaar weer een dure bijeenkomst op poten te kunnen zetten. Wie heeft er baat gehad bij de vele etentjes, uitstapjes, babbeltjes, avondlijk amusement, en geldverslindende verplaatsingen van al de machtigen der aarde? Ik veronderstel de transportsector, de catering, de telecommaatschappijen, de papierhandel, de oliemaatschappijen, in geen geval het klimaat. De vraag van Louis Neefs (1937-1980) in zijn lied uit 1970 blijft en moet men blijven herhalen: laat ons een bloem en wat gras dat nog groen is, laat ons een boom en het zicht op de zee, vergeet voor één keer hoeveel geld een miljoen is, de wereld die moet nog een eeuwigheid mee...
Gisterenavond heb ik kennisgemaakt met een Rechter van het Grondwettelijke Hof van België: Yasmine Kherbache. Zij heeft de politiek vaarwel gezegd om te waken over het juiste interpreteren van de wetten in onze grondwet, zodat er geen spelletjes en andere interpretaties mogelijk zijn. Zij raadde de kijkers aan om in te schrijven op de nieuwsbrief van deze Belgische instelling om te weten wat zoal de bezigheden zijn. Hetgeen ik ook prompt gedaan heb. Zijzelf gaf me de reden waarom ik zoiets moet doen: wat ik niet begrijp, is onweerstaanbaar. Tot morgen
Vandaag dé grote dag voor alle kinderen. En ik reken mezelf daar ook bij. De Blijde Intrede Van De Sint in België. Aankomst in Antwerpen in de namiddag en op tv te zien vanaf 13u30. Ik zal trouw op post zitten om die mooie stoomboot te zien aanmeren aan Het Steen. Met aan boord, Sinterklaas in vol ornaat, en zijn schimmel Slecht-Weer-Vandaag. Of misschien is dat paardje al galopperend vanuit het verre land naar hier gekomen en staat hij zijn baas vol verwachting op te wachten aan de kade? Het 'ros' heeft zijn naam niet gestolen op deze buiige dag. Ook kapoen Piet zal er weer bij zijn. Die zal zich eerst eens rap door de schoorsteen van de boot laten vallen om toch maar zwart te zien. Die durft toch nogal nietwaar? Maar ik verwacht ook de Kapiteins Paelinckx en Droogdock te zien, evenals Conchita en de mooie zanger Ramon. Ik zit ook te wachten op de gesprekken van Professor Herman Van den Uytleg en weerman Renaat Van Zon. Zoals jullie lezen, beste kindertjes, het zal een plezante namiddag worden met dubbelzinnige gesprekjes en verhaaltjes.
Nr 73: hij kan door een eiken plank zien als er een gat in zit = hij lijkt alleen maar een wonderdokter. In Japan is er het gezegde: de grap is vaak het gat waardoor de waarheid fluit. Voor een 'wonderdokter' gebruiken we nu de namen van charlatan, kwakzalver, medicijnman, een man/vrouw die zichzelf de titel van 'dokter' toe-eigend. In feite is het een onwettig de geneeskunde uitoefenen met toepassing van neptherapieën en nepmedicijnen en veelal bij radeloze mensen. In de literatuur bestaan er wel strips en boeken over een 'Wonderdokter'. In de stripreeks "De Bommelsaga" van Maarten Toonder (1912-2005) is er een verhaal "De Wonderdokter". Interessanter is het als er een boek over een echte wonderdokter verschijnt zoals "De Wonderdokter" van Rinus Spruyt. Daarvoor gebruikt de schrijver de 1400 pagina tellende geschriften van Dr Albert Willem Van Renterghem (1845-1939). Het zijn notities van al zijn activiteiten zowel privé als professioneel, behandelingen en methodes, meestal van klachten met psychische oorsprong. De anekdotes werden ook beschreven. Hij gebruikte de therapeutische hypnose als behandeling. Hij was een zeer gewaardeerde genees-heel-en vroedmeester en bracht de psycho-analyse naar Nederland, na zijn kennismaking met Liébeault( 1823-1904), Freud (1856-1939) en Jung (1875-1961). Omdat hij al zijn patiënten met naam en toenaam vernoemde, besliste hij dat zijn werk pas na 1975 mocht gelezen worden en in herdruk gaan. Schrijver Rinus Spruyt heeft er een verkorte en gekuiste versie van gemaakt in een zeer leesbaar boek.
Nog even vermelden dat Van Dale er als de kippen bij was (in zoverre dat die beesten geen ophokplicht hebben) om een nieuw woord te verspreiden: Schnitzellockdown. De Wörterbuch gebruikt het nationale Oostenrijks gerecht om aan te geven dat niet-gevaccineerden van een horecalockdown genieten en bijgevolg niet welkom zijn in de restaurants. Tot morgen
Ik heb weer plaats genomen achter mijn geïmproviseerde bureau en zit op mijn vertrouwde stoel. Na een goede nachtrust, een wandeling aan zee en een kappersbeurt ben ik weer dat meisje van 1948. Zeker en vast geholpen om dergelijke jongere look te krijgen door het dragen van een mondmasker. Dat verbergt toch heel wat lijntjes en kraaienpootjes, en vergeet niet dat ogen nooit verouderen. Die blijven altijd even mooi van kleur, blijven blinken en schitteren. Niet alles is slecht te noemen als ik dat draag. Het houdt ook de koude lucht tegen en de bacteriën en virussen die verantwoordelijk kunnen zijn voor corona maar ook voor andere luchtwegeninfecties. En vandaag is het de Internationale Dag van Longinfecties, die ondanks alles, een van de grootste doodsoorzaken blijft. Zeg dus maar: viva het masker.
Nr 72: hij draagt de dag met de manden uit = hij verdoet zijn tijd. Waarschijnlijk omdat men een lege mand telkens van plaats veranderde en verder niets deed. In ieder geval is het een spreekwoord dat na vijf eeuwen uit onze woordenschat is verdwenen. Maar voor vervoegingen kan ik nog altijd wel wat bijleren zeker bij een werkwoord dat 'tijd of geld verspillen' inhoud. 'Verdoen' is niet echt gangbaar meer in onze taal en dus was een serieuze opfrissing van deze vervoeging nodig. Ik stelde een retorische vraag aan mezelf en wilde een correcte vorm gebruiken: zullen de lezers zeggen dat ik 'mijn tijd zal verdaan hebben' aan nutteloos opzoekwerk over de spreekwoorden en gezegdes? Ik gebruik het citaat van Samuel Langhorne Clemens gekend als Marc Twain (1835-1910) als antwoord: "Tot mijn groot genoegen kan ik onmiddellijk een antwoord geven en doe het dan ook: ik zei dat ik het niet wist". Men zou ook kunnen zeggen dat het spreekwoord op mij van toepassing is en zijn de 'manden' herleidt naar wifi, internet, pc. De tijd doorbrengen met klikken van de ene (soms nuttloze) site naar de andere, en toch kom ik altijd wat info tegen dat me verbaasd doet staan, al is het maar dat ik te weten kwam dat Ben Crabbé jarig is.Tot morgen
Vandaag zijn er ontiegelijk veel wetenswaardigheden en activiteiten voor groot en klein. Het is Wapenstilstandsdag. Niet te onderschatten hoeveel mensen er vochten en sneuvelden in de Grote Oorlog van 1914-18 voor onze vrijheid. Niemand mag dat ooit vergeten!. In België is het 'Vrouwendag'. Ik heb me voorgenomen om in ieder geval vandaag een vrouw in de schijnwerpers te zetten, wat zeer moeilijk is door de prominente aanwezigheid van veel mannen inzonderheid, Sint Maarten (waarover later meer). Mijn oog viel op een voor mij onbekende schrijfster die nog school liep in mijn geboortestad: Godelieve De Beule, een schrijfster onder het pseudoniem Christina Guirlande. Een naam die ze vond in een jeugdboek "Sabinneke" van Beatrijs Vermeyen en adopteerde. Vrij jong begon ze met gedichten te schrijven waar de "Schelde" (ze komt uit Moerzeke) een belangrijke inspiratiebron voor was. Ze studeerde voor onderwijzeres en bedacht vertelsels, gedichtjes en toneelstukjes voor haar leerlingen. Velen daarvan zijn uitgegeven en opgenomen in de uitgaven van "Averbode" en het Davidsfonds. Tot hiertoe heb ik er nog geen van teruggevonden. Dat komt nog wel. Nu weer een heilige die op de afspraak is: brengt Sint Maarten zonneschijn, het zal een koude winter zijn. Maar ook: mist en nevel met Martijn, het zal een zachte winter zijn. Dat is het belangrijkste vooraleer aan de snoep- of fruitbedeling te beginnen. Een heilige, een bisschop uit Tours, die leefde van ± 316-395. Geroemd om het delen van zijn jas met een bedelaar. Het overblijvende deel van de 'cape' werd al vlug na zijn dood als een relikwie van de man vereerd. Veel pelgrims gingen naar het kleine zaaltje in het koninklijk paleis voor de verering van deze 'capella'. Het kamertje werd later een 'kapel' genoemd. Dit waardevol overblijfsel van deze christen mens werd bewaakt door een 'capellanus' onze 'kapelaan' avant la lettre. Maar op deze dag begint in verschillende dorpen en steden in Zwitserland, het 'Chlauschlöpfen'. Het verhaal: Sint Niklaas was uitgegleden op erwten die een snoodaard op de traptreden had gestrooid, hij viel naar beneden, ging binnen, smeet van colère de deur achter zich dicht en besliste nooit meer aan liefdadigheidswerken te doen. De vlegels kregen al vlug spijt van hun daad, maar wisten de deur van de Sint niet meer te vinden. Door lawaai te maken hoopten ze de heilige man uit zijn kot te krijgen. De zwepen moeten hard kunnen knallen, worden met de hand gemaakt en hebben een lengte van 1,5- 4,5m. Twee soorten; een Lenzburger (waar de oorsprong is van het gebruik) en een Innerschweizer Modell.
Nr 71: hij speelt op de kake = hij stelt zich aan. Kaken is hier niet bedoeld als 'schoonmaken van haringen', noch de beenderen waar tanden en kiezen in vastzitten, maar wel heimelijk iets achterhouden. Dat ik wil niet doen, daarom vertel ik er direct bij dat het vandaag 'KUS = Kwalitatief Uitermate Superdag' moet zijn. Hoe doe ik dat? Doen waar ik plezier in heb! En weet je wat? Dan is er minstens één tevreden persoon op de planeet!. Tot morgen
Spreekwoord nr 70: "Hi cust het rinscken van den deuren" = hij kust het ringetje van de deuren = hij is overdreven onderdanig. Al bij al een spreekwoord dat zo niet meer toegepast wordt. Nu zou ik zeggen: wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Het heeft wel niet helemaal dezelfde strekking maar er zijn woorden genoeg te vinden die de teneur van de boodschap van nr 70 weergeven. En als ik daar aan begin kom ik altijd voor allerhande verrassingen te staan. Een ander woord voor de spreuk is bv 'flikflooien'. Ik ben dan nieuwsgierig naar 'flik' en 'flooien'. Een 'flik' noemt men een politieagent. Maar smakelijker is dat de naam is van 'een rond chocolaatje met een platte en bolle kant', uitgevonden door Caspar Flick in 1745. Nu nog altijd te verkrijgen bij Droste Chocolade Pastilles. Lekker dus. Flooien is een dialectische of oudere vorm van 'vleien'. Kortweg gezegd: lekker vleien. Er is ook 'hielenlikken', iemand die diep genoeg buigt voor een ander en er alles voor over heeft om in de gunst te staan. Pluimstrijken, is zo'n heerlijk woord: pluisjes of pluimen (haartjes) ongevraagd van iemands kleding verwijderen of ze platstrijken. Slijmen is nog zo'n woord dat alle kanten opgaat. In feite is het echt een nuttig vocht dat ons lichaam produceert in de strijd met de virussen en bacteriën ingeval van een luchtwegeninfectie. Waarschijnlijk speelt het woord 'nuttig' als synoniem voor een slijmbal of kruiperig persoon en gedrag. De echte betekenis van slijmbal is een 'opgerolde naaktslak'. Dat is zich oprollen ter verdediging en zo zichzelf van een wrede dood redt. Tot zover mijn zoektocht naar alternatieven voor de spreuk, al vernoem ik ze niet allemaal.
Een schokkende gebeurtenis was er in 1965 toen 'Manneke Pis' van zijn sokkel vedween op de hoek van de Stoofstraat en de Eikstraat in Brussel. Dat is een bronzen creatie van Hiëronymus Duquesnoy uit 1619. Waarschijnlijk stond er al een fonteintje en een beeldje op die plaats. Men vermoed dat de leerlooiers en de kleermakers de opdracht gaven voor het beeldje ter ere van de jongetjes die zorgden voor de broodnodige ammoniak, door te urineren in de wateropvangbak van de fontein. De beeldhouwer nam de 'putti piscatori'(cherubijntjes zonder vleugels) als voorbeeld. Meerdere keren is het beeldje verdwenen voor langere of kortere tijd, vernietigd en terug hersteld, afgietsels van gemaakt en dergelijke meer. In 1817 verdween het beeldje ook tot 1818 en werd er zelfs een versje gemaakt: Ey, lieve meisjes! Staakt geschrei, al koomt gy door dees dievery, een zoeten troost te missen; hy zal met nerstig onderzoek, nog wel eens komen uit den hoek, om zonder schroom te pissen!. De dief moest een gruwelijke straf ondergaan: een uur aan de schandpaal en gebrandmerkt worden met TP, travaux perpétuïté. Het oorspronkelijke beeldje van Manneke Pis (na veel herstelwerk) samen met zijn zusje Jeanneke Pis, in het Broodhuis op de Graote Markt, samen met zijn meer dan 1000 kostuumpjes die bewaakt worden door een 'kamerheer'. Zijn verloofde Mietje Stroel woont in Zelzate. Tot morgen
November: slachtmaand, bloedmaand, nevelmaand. Allemaal waar, zeker als dan nr 69 ook nog die richting uit gaat: het varken is door de buik gestoken = alles was afgesproken werk = de zaak is vooraf bedisseld = doorgestoken kaart. Ik denk dat het een spreekwoord is dat veel in de politiek kan gebruikt worden. Zeker tijdens de verkiezingsperiode. Gelukkig zijn we er nog een tijdje van verlost want de uitgaven voor de gunst van de kiezers is gigantisch te noemen en loopt in de miljoenen euro's. Ook bij bedrijven zijn er de prijsafspraken, overnames. Als consument heeft men er soms geen flauw vermoeden van dat we weer de dupe van de historie zijn en het gelag betalen. November komt van 'novem' de negende maand in de Romeinse tijd. Soms is het ook een pijnlijke maand, niet alleen door de herinneringen maar ook als het verleden zich herhaalt in het heden. Ik zoek dan een liedje dat mijn gemoedstoestand kan verzachten, door de schoonheid van de song of de tekst. Dat vond ik vandaag in "November" van de Nederlands- Limburgse groep 'Rowwen Heze'. Een ballade gebaseerd op een Oud-Iers volksliedje. Het is een beetje een weemoedig lied maar het warmt me van binnen op door zijn warme klanken. Het is wel in het Limburgs gezongen, ik versta er hier en daar een woord van, maar gebracht op het ritme dat ik vandaag nodig heb.
Maar gisterennamiddag was een gloriedag. Het inruilen van boekenbonnen in echte boeken. Ik heb me laten verleiden door de boeken van een Amerikaans echtpaar, dat van de politiek op het hoogste schap, overgestapt is naar het 'leven van de pen'. Hun leven heeft genoeg spanning gebracht om nu gevierde auteurs van thrillers en detectives te worden. Weliswaar in gezelschap van een co-auteur of ghost writer. Dat heb ik nog niet kunnen achterhalen in hoeverre die verantwoordelijk zijn voor het geheel. Het wispelturige van Bill tegenover de serieux van Hillary. De Clintons. Maar zij verdient met haar echte naam genoemd te worden: Hillary Rodham. Ik ben eens curieus wie nu de slag om de populariteit zal winnen in de oplagen. Hopelijk Hillary. Ze mag na al de turbulenties in hun huwelijksleven en de nederlagen in de verkiezingen eens vóór Bill eindigen. Het andere boek dat ik meegebracht heb is van Camilla Läckberg en Henrik Fexeus. Ook een thriller, het nieuwste boek van Camilla, die ik een zeer goede schrijfster vind. In totaal heb ik bijna 2000 pagina's gedrukt papier naar huis gesjouwd. Genoeg dus om eventjes zoet te zijn in de komende maand. Ik heb nog een bon over, mijn vooruitzichten op lectuur zijn dus goed. Zo, lieve dames en heren, mijn boeken liggen te wachten om verslonden te worden. Tot morgen
De nieuwe week, nr 45 van 2021, is van start gegaan met, hiep hiep hoera, een krant in de brievenbus. Moesten mijn benen niet zo stijf en stram zijn, ik had een Indianen-vreugdendansje gedaan. Terug lectuur, terug titels die alles weergeven wat ik moet weten zonder een artikel te lezen, terug spelletjes en een overzicht van de teevee-programma's. En op de laatste pagina, niet te vergeten, het weerbericht en andere vitale gegevens voor degenen die aan zee wonen, zoals de waterstanden. Moesten mijn regenpijpen niet hersteld worden door de dakwerkers, met de duizend excuses om niet te komen, ik zou mezelf een overgelukkig pensioneerd mens noemen. Maar dat is nu eenmaal de realiteit, er mankeert altijd wel een klein procentje om in dit aardse tranendal compleet happy te zijn. Maar soit, daar laat ik mijn grijs-wit koppeke niet door hangen. De zon schijnt en er zijn meer dan genoeg redenen voor tevredenheid als ingesteldheid op een maandagmorgen. Ik ben de dag, zoals gewoonlijk begonnen met een 'lichte toilettage' om toonbaarte zijn voor de hond. Daarna een frisse neus, met diezelfde hond, opgehaald en zoals hierboven al vermeld, mijn leesvoer voor de geest, gaan halen. Een goei straf jatteke kaffie en een sjokolatje als toemaatje, is het begin van de dag. Na de krant zijn er mijn gebruikelijke items om uit te spitten. Te beginnen met een citaat dat me aan het zoeken zette. "Na ettelijke glazen wijn werd de premier grand cru" aldus Jan G. Elberg (1919-1992). Ik vond het de moeite om 'cru' eens van naderbij te bekijken. Ik zeg soms dat we te weinig woorden hebben om iets correct uit te drukken, de Fransen zijn in hetzelfde bedje ziek. Ofwel komt 'cru' van een vervoeging van 'croître' (groeien) ofwel van 'croire' (geloven) In het Frans kan 'cru' ook rauw, les crudités, of ongekookt zijn. In het Vlaams gebruiken we ook 'cru'. Veel betekenissen heeft dat woordje: hard, onverbiddelijk, barbaars, onverbloemd, buitenmatig, onbehouwen, ongezouten, pijnlijk openhartig en direct. Maar in dit citaat is het een woordspeling, een dubbelzinnigheid, bijna een cryptogram waardig. Ofwel gaat het over de 'eerste oogst' van de wijn, een kwaliteitsaanduiding, ofwel over de twijfelachtige 'geloven of niet' woorden van de premier na het zich laven aan geestrijke dranken. De verborgen betekenis van een citaat. 't Was de moeite van het nader te bekijken.
Op deze Internationale Dag van de 'Stralende Beroepen' zijn de heiligen met een stralenkrans rondom hun hoofd, "vijf beeldsnijders' en "vier gekroonde martelaren". Maar terecht dat er een dag is voor de radiologen, en wel op de dag dat Wilhelm Röntgen ( 1845--1923) de RX-stralen introduceerde in de geneeskunde. Een gigantische hulp voor de artsen om een correctere diagnose te kunnen stellen. Maar fouten blijven, ook medisch, bestaan. Men probeert ze te verdoezelen, in het geniep te verwijderen, om zijn verantwoordelijkheid te ontlopen of om straf te vermijden. Nr 68 kan blijven: het is onder het hoedje gespeeld = iets in het geniep doen = verbergen. Tot morgen
