Zomeruur, een verkeerde wereld voor mij! Ik sta op en het is nog donker en als ik ga slapen is het nog licht. Ik word daar helemaal tureluurs van. Met zomer heeft deze dag ook al niks van doen: guur weer, een koude noorderwind, een beetje hagel soms en af en toe de zon die door de wolken piept. Wat doe ik dan op zo'n mistroostige dag? Wel, ik gebruikte zopas een woord dat ik eens nader wil bekijken en onderzoeken : tureluurs. Het is een mooi woord om te zeggen dat ik een beetje overstuur ben, uit mijn hum en geen lentegevoel ervaar. En dan begint mijn zoektocht doorheen het web en brengt me van hier naar ginder en de tijd verstrijkt zonder dat ik er erg in heb. Verschillende betekenissen vind ik voor dat woord dat iets anders is dan tierelieren.
1)Het is een vogel, een kleine steltloper, een strandvogel, een waadvogel met rode stokjes van poten en een rode lange bek. Een bont vederdek, onbestemd van kleur. Is het grijs, zwart, wit? In ieder geval gespikkeld. Wat heeft nu een vogel met mijn humeur vandoen? Niet veel, alleen zingt hij een eentonig en luidruchtig lied. Een deun die gauw verveeld. Het woord, als ik denk dat het van de vogel komt, is dan een klanknabootsing, altijd maar hetzelfde tsjilpen.
2)Er is natuurlijk ook een veel mooiere uitleg. De plaats van gebeuren, in de oud-Franse chantefable uit de 13e eeuw (roman die al zingend verteld werd) "Auccasin et Nicolette", werd het land "Turelure" genoemd. Het refrein was een eentonig gezang en iedereen werd er dus tureluurs van als het gespeeld en gezongen werd! Eentonigheid troef. C'est toujours la même turelure
3)In ieder geval is de uitdrukking "uit zijn tureluur geraken" is in ons taalgebied tevoorschijn gekomen en betekent zoveel 'als slecht gehumeurd zijn'. Waarschijnlijk de vertaling van hierboven: c'est....
Dat andere woord wijst op een plezantere ingesteldheid namelijk: tierelieren.
1)Het is een iets positievere variant van tureluurs. Men denkt dat het afkomstig is van het muziekinstrument 'de lier'. En 'tieren' had vroeger de betekenis van 'heldere tonen' laten horen.
2) Het kan ook een deuntje zijn tijdens het werk gezongen of een beetje beschonken zingen.
3)De plezantste verklaring van 'tirelire': het is een oud -Franse woord voor een 'spaarpot'. Als klanknabootsing van de muntjes die in een stenen spaarvarken vallen. Dat is een vrolijk geluid en vandaar dat men blij is en is men tiereliere.
We zijn allemaal een beetje tureluurs van corona en we moeten zelf voor tierelieren zorgen
Een 'In Memoriam' voor Liesbeth List (1941-2020) is een passage door het Nederlandstalige Chanson. Kleinkunstenares, chansonnière met een heel apart stemgeluid. Zij vertegenwoordigt een tijdperk van muzikale grootheden van 1960-1970. Haar liederen die toen de hitlijsten vulden, zijn nu nog altijd klassiekers. Onnavolgbaar en uniek is het duet met Ramses Shaffy (1933-2009), "De Pastorale". Maar mijn hart heeft ze vooral gestolen met de elpee "List zingt Theodorakis". Mooi, mooi, mooi. Liederen over het Kamp Mathausen. Muziek van Mikis Theodorakis (1925-2018) op gedichten van Jakob Kambanelis (1921-2011), die zelf het nazikamp overleefde. Lennaert Nijgh (1945-2002) heeft deze teksten vertaald. Gevoelvol gezongen door Liesbeth, die haar eerste jaren zelf in een Japans interneringskamp doorbracht, en nadien nog enkele persoonlijke drama's meemaakte. Kant 2 (toen was dat zo) van de plaat staan " De Gijzelaar" liederen van Brendan Behan (1923-1964), een vrijheidslievende Ier. De muziek was ook van Mikis theodorakis en de vertaling van Cees Nootenboom. Ze was ook een grote fan van het betere Franse lied. Haar versies en interpretaties van de chansons van, Charles Aznavour (1924-2018), Jacques Brel (1929-1978) en Edith Piaf( 1915-1963) blijven nog altijd beklijvend als ik er naar luister. Ze was al een tijdje uit de picture verdwenen door ziekte, maar haar ontzettend schoon en divers repertoire blijft altijd te beluisteren. Ze heeft "een steen verlegd in een rivier op aarde" dixit Bram Vermeulen.
Het is opvallend hoeveel ik ( ) gebruikt heb, maar grote artiesten verdwijnen uit dit aardse leven maar niet uit het geheugen.
Iedere dag met een maagdelijk wit blad beginnen. Ik heb gisteren of deze nacht geen speciale invallen gehad. Ik zie wel hoe ik me al schrijvende vooruit help en of er een sprietje inspiratie van komt. Een zoektocht in mijn brein wat er zoal kan verteld worden. Zaak is, dat ik iedere dag wil schrijven en liefst iets frappants en iets dat ik nog niet of maar vaag kende. Het is wel zoeken geblazen. De kranten doen experimenten om cafe's, bars, restaurants binnenshuis te brengen via de sociale media. Er is al e-peritieven tevoorschijn gekomen, via skype of Google Hangouts or whatever, en zo een gezamelijke drankstonde in te lassen. Kaarten whist of wiezen bv. is ook al een amusante bezigheid. De menselijke creativiteit is nog niet verloren gegaan. .Maar het sociale contact moet blijven en voor velen is het nu toch moeilijk om dat enkel in een virtuele wereld te doen. Niet wanhopen, mensen, alles komt terug!
Maar drank en kaarten zijn nu niet echt bezigheden die ik verkies of nodig heb. Ik vond wel een opmerkelijke heilige die ze per toeval (!) van onder het stof gehaald hebben. Sint Corona, patroonheilige, aanroepen bij epidemieën. Je houdt het niet voor mogelijk dat je in de kerkelijke geschiedenis voor alles een Sint of een Heilige tegenkomt. Et en surplus, ze wordt ook aanroepen om geldzaken gunstig af te handelen en voor standvastigheid in het geloof. Keuzes maken waarvoor je een schietgebedje aan haar richt. Niet de verkeerde intentie kiezen of er zijn misschien nog veel roepingen in het verschiet. Dat ze nu pas tevoorschijn komt, is vooral doordat ze in Duitsland en Oostenrijk gekend is. Haar kostbare schrijn, gemaakt van goud, brons en ivoor, is gerestaureerd. Ook de kathedraal van Aken, is onder handen genomen. Daar zijn de relieken al sinds 997 in bewaring gegeven door Keizer OttoIII. Van de nood een deugd maken, denken ze in Aken. Samen met de vernieuwde Dom, het schrijn van deze momenteel beruchte Heilige, onder de aandacht brengen. Recuperatie van de kostprijs door gerichte reclame. Waarom, binnen afzienbare tijd eens niet richting Duitsland gaan en pal over de grens de Heilige eens bekijken die ons zo veel ellende bezorgde!
Maar er is niet alleen kommer en kwel dezer dagen. Mijn hondje beleeft de tijd van zijn leven! Wandelen langs strand en duin met onze lieve buurvrouw. Van eeuwige trouw is ze nu wel verzekerd! Wat doet bazinneke ondertussen? Een zalig uitgegbreid warm bad nemen, met alles erop en eraan. Zeker een maskertje opdoen om alles, zij het maar tijdelijk, toch weer eens strak te krijgen!
Vandaag een moeilijke dag. Ik moet onverwijld boodschappen doen. .Ik ben niet echt een bangerik maar tegen een onzichtbaar alom tegenwoordig gevaar, voel ik me toch niet opgewassen. Plastiek handschoenen onder de gewone en maar hopen dat ik na een week niet ziek ben. Maar ik sta daar toch in een vreemd magazijn, bijna niet te herkennen. Nog altijd, half volle/lege rekken maar gelukkig veel verse groenten. Lege rekken van de afdeling papier. Eer die rayon goed functioneert zal er wel een tijdje overheen gaan, want de hamsterwoede is nog niet over. Maar gisteren las ik over de uitvinding van een rol wc-papier. Ik sta daar niet bij stil dat ooit iemand the brains had om een rolletje papier met scheurlijntje te commercialiseren. Ik ga geen beschrijving geven hoe het was vooraleer we papier gebruikten. Iedereen heeft verbeelding genoeg om zich daar iets bij voor te stellen. Misschien is er ook eens een dringende behoefte opgekomen in de vrije natuur en dan neem je wat er voorhanden is. Liefst geen netels want dan volgen niet de beste dagen. Om kort te gaan, de uitvinding is in twee golven gebeurd. Eens het gazettepapier voorhanden, werd dat in bruikbare reepjes gesneden. Maar Joseph Gayetti vond, in 1857, dat het gebruik van giftige inkt om gezondheidsredenen moest vermeden worden. Maar hij hielp wel de nieuw opgekomen papierindustrie, aan een nieuw product, rolletjes en velletjes maken. Hij voegde er het sap van Aloë Vera toe, maar dat werd hem niet in dank afgenomen en zijn Gayetti's Medical Paper, voorzien van zijn watermerk en naam, was geen succes. Bij de patent aanvraag van Seth Wheeler, in 1891, van de Albany Perforated Wrapping Paper Co, staat de scheurlijn getekend. Ook de firma Scott mengde zich in de papierslag met vooral de nadruk op hygiëne. Pas in 1935 kwam er een splintervrije papieren rolletje, want zoals jullie weten komt dat papier van bomen
Maar gisterenavond was er "De afspraak" met allemaal bollebozen en keien in hun vak, een viroloog, een bioloog en een communicatie -expert. Maar dikwijls, zeker gisterenavond, denk ik "niks nieuws onder de zon"! Geen enkele van deze heren heeft denkelijk ooit "Exodus" gelezen. Een Bijbelboek. Ja inderdaad, ik ben daar weer met dat boek. Maar daar staan toch veel gebeurtenissen in vermeld die wetenschappelijk aanvaard worden als "voorgevallen" en "verklaarbaar". Een doorslag van hetgeen we nu kennen en meemaken. Het boek is het verhaal van de Israëlieten die weg wilden uit de slavernij in Egypte en terug naar hun Beloofde Land wilden gaan. Maar de Farao, ondanks verschillende beloftes, weigerde hij telkenmale. God zond dan de 10 plagen over Egypte. Aangetoond is dat er toen een klimaatverandering voorgevallen is. Ik ga hierover niet uitweiden maar misschien herkennen jullie deze plagen als hedendaagse verschijnselen: sprinkhanenplaag, giftige algen die rivieren rood kleuren, uitdrogen van rivieren met toename van kikkers (rapper volwassen), muggen en vliegenplagen omdat natuurlijke vijanden verdwijnen, malaria en pest bij de mensen en ziek vee, vulkaanuitbarstingen die door hun as de zon verduisteren en hevige regenbuien en hagelstormen veroorzaken,.. Dan heb je ook nog de "splijting van de zee" (tsunami?), 40j door de woestijn, de ark van Noah met de zondvloed, zovele verhalen, zoveel boeiende geschiedenissen. Vooral goed om weten dat ik niet naar fabeltjes geluisterd heb, maar werkelijke gebeurtenissen waarvan er een hele reeks weer op ons afkomen. Zonder pardon.
Het zijn moeilijke tijden, ook voor doggie. Maar soms komt dan eens een redding uit de lucht gevallen, in dit geval, hulp van naast de deur! Een niet af te slagen aanbod om met mijn aartsengeltje en zijn veertig cherubijntjes (symbool van zijn naam), een duinenwandeling te doen. Mijn buurvrouw geeft me zo onverwacht eens vrij van zorg en amusement voor hondje lief. Ze is niet de eerste de beste. Waar ik ook ooit een droom over had, heeft zij al driemaal gepresteerd, te voet naar Santiago de Compostella. De schelpenheilige bezoeken in het uiterste noordwesten van Spanje. Ik heb dan weer eens alle info die ik over die route nog heb, nagelezen en nog wat manco's in mijn algemene kennis opgezocht. Vele dingen zijn nog in mijn geheugen present, maar verdienen af en toe een opfrisbeurt. Sommige details ontbreken en dat is niet plezant als je er over wil schrijven. En al zeker niet als het over een heilige gaat waar zovelen naar op zoek en bezoek gaan.
Het is het verhaal van de apostel Jakobus, een van de twaalf leerlingen van Jezus. Onthoofd in Judea, door het zwaard van Herodes Agrippa I, werden zijn stoffelijke resten in een stenen boot gelegd. Samen met twee discipelen, zijn leerlingen, die hem op deze laatste tocht begeleidden, zijn ze aangespoeld in Gallicië. Hij werd begraven op de berg Libredón. Eeuwen gingen voorbij en onze Heilige werd vergeten......tot een ster, de kluizenaar Pelayo in 813, de weg naar het graf toonde. Deze vondst kwam Alfonso II van Asturië ter ore. Deze besloot op het graf een kerk en klooster te bouwen. Er zijn vele sagen en legendes waaronder ook het verhaal van Ramuro I van Asturië, die in 844, onverwacht hulp kreeg van een onbekende ruiter, tijdens de oorlog tegen de Moren. Jakobus kreeg in Spanje ook de titel van Matamoros, Morendoder.
De grootse basiliek, einddoel van al die pelgrims, die soms maanden stappen, wandelen en lopen, om tot reflectie en bezinning te komen. Een loutering afdwingen, zonden overboord gooien om fris en gezond vermoeid, terug huiswaarts te keren. Symbool daarvoor is, met een steen in de zak, tas of valies te vertrekken, en deze weg te gooien bij de voet van Cruz de Ferro. Het is dus niet alleen een mentale verlichting bij de terugkeer naar huis, maar letterlijk ook een fysieke. Santiago, San Iago, Sint Jakobus, vele plaatsen hebben die naam en om een verschil te maken met het bedevaartsoord, is er 'Compostella' aan toegevoegd, Campus Stellae, Sterrenveld. Maar meer waarschijnlijk is het de vertaling van het plaatselijke Latijn, Composita Stella, begraafplaats, kerkhof. En inderdaad bij opgravingen tussen 1946-59 werd er een Romeinse Necropool gevonden. In de kathedraal verwelkomt Sint Jakob nog altijd de bedevaarders, gezeten onder het timpaan (bouwwijze) van de Pórtico de la Gloria. In zijn kamertje in de kerk, achter het hoofdaltaar, laat hij zich nog altijd omhelzen door de pelgrims. Hij is de patroonheilige van Spanje en ook van heel veel beroepen en aanroepen voor verschillende kwalen. Waar komt de schelp vandaan? Volgens Joop van der Meulen, in zijn "Spirituele reisgids": Alleen door op weg te gaan, zal de mens erin slagen dit geheim, eigen aan zijn weg, te doorgronden.
Ik heb de hond goed laten ravotten, koerske laten lopen en doen springen om zijn bal op te vangen. Nu kan ik rustig aan mijn werkzaamheden van de dag beginnen. Maar o wee, mijn tuintje!! Deze morgen hoorde ik weer een liedje van lang geleden. The Beatles met "When I am sixty four"(1967). Een liefdesliedje dat de hoop uitspreekt om samen te beginnen en samen oud te worden. De droom van ieder koppel dat start.
Gisterenavond was er een prachtige sterrenhemel te zien. Daarvoor had ik immers mijn vensters een poetsbeurt gegeven. Ik kon vanachter het glas het schouwspel mooi observeren. Een prachtige Venus, niet die van Milo, maar de planeet. Een grote schitterende ster en plots vanuit het niets een kleine snel bewegende heldere stip: het ISS, het International Space Station. Sinds Frank De Winne in 2009, zes maanden verbleef in dat station, probeer ik altijd te kijken als het zichtbaar is boven ons land. Hoe onnozel ook, maar ik zwaai en groet iedere keer die astronauten die maar rondjes blijven draaien, dag in dag uit. Dat soms gedurende maanden of jaren.
Het was de gelegenheid om de ruimtevaart eens in herinnering te brengen en mijn geheugen op te frissen. Want één ding kan mijn generatie wel zeggen: er zijn in mijn leven wel spectaculaire dingen voorgevallen, nooit eerder in de geschiedenis van de mensheid gebeurd en ik ben daar getuige van geweest. Maar ik ben eerst eens ver in de tijd teruggegaan. De mens heeft altijd de hoop gekoesterd om van het aardoppervlak los te komen en de hemel te ontdekken. Zelf in 160 n.C was er al een Griek, Lucianus van Samosate, die in een 'dialoog'vertelt, hoe een schip door een stormwind de ruimte ingeblazen wordt. Dan is er natuurlijk Jules Verne die in 1865 beschrijft hoe een ruimtetuig afgeschoten door een kanon, naar de maan reist. In "De la Terre à la Lune" beschrijft hij bijna volledig de Apollovluchten van 100j later. Maar de eerste echte probeerselen waren niet zo vredelievend, met de Duitse V1 en V2 raketten. Na de oorlog zijn de Russen wel pioniers geweest met hun Spoetnik. In Spoetnik 2 zat het eerste levend wezen nl de hond "Laika". De hond, die toen bij mijn ouders in huis kwam, kon niet ontsnappen aan die naam. En dan was er de wedloop en ging alles vliegensvlug. Joeri Gagarin, Rus, die als eerste mens een baan om de aarde vloog, Neil Armstrong, Amerikaan, die als eerste mens een voet op de maan zette. Dan maar, gelukkig, de grote samenwerking van alle ruimte-instituten in het ISS. De ruimtevaart, een grootse geschiedenis, grootse drama's en grote rampen weergegeven in enkele zinnen. Als de ruimtevaarders passeren, wil ik hun wel danken voor het eenzame werk dat ze daarboven doen. Alles wat ze daar verrichten en onderzoeken, heeft tot doel ons dagelijks leven te verbeteren, met nu, voor ons onzichtbare dingen.
Maar er zijn veel mensen te danken dezer dagen. Al degenen die proberen ons veilig door de virussen storm te loodsen, behoren daartoe. Zonder of met witte vlag, met veel of weinig woorden, iedereen waardeert wat ze doen.
Nadat één van de betere zielen in dit tranendal mijn pc weer op orde gezet heeft kan ik weer deftig typen. Hoe dikwijls sakker ik niet dat iedereen teveel op internet of gsm zit? Wel, nu ikzelf een paar serieuze pannes achter de rug heb, weet ik hoezeer dit alles toch ook mijn leven beheerst. Ik gebruik het zoals elkeen, voor alles. Schrijven, opzoeken, lezen, kijken, contacten, oefeningen,....Dus gemaakt! En mijn leven is weerom een stuk eenvoudiger geworden. Alleen elenctriek en internet mag niet uitvallen.
Deze morgen was er weer die oorverdovende stilte waar ik toch moet aan wennen. Hoe graag ik de rust en kalmte ook opzoek in een normaal leven, voelt dit niet gezond aan. Zelfs de mezen zijn van slag en laten hun bollen voor wat ze zijn! Wandelen op den dijk is ook al zoiets onwezenlijks. De strandcabines zijn geplaatst, de strandbars in opbouw, maar de zitbanken zijn aaneengesnoerd met nadarafsluitingen ervoor. En de enkele wandelaars gaan mijlenver uit elkaar hun gangetje.
Een groot lichtpunt is de zon! Die schijnt volop en geeft me een schoonmaakziekte; ramen lappen! Nu zie ik pas dat al mijn vensters smerig zijn, door alle ellende die ze de voorbije weken hebben moeten doorstaan. Hoe mooi het weer buiten ook is, als ik binnen alleen maar een nevel zie, is dat ook niet plezant. Het is wat frisjes om in de tuin bezig te zijn. Het is binnen dat ik moet genieten van de zonnestralen. Want de ramen moeten proper zijn vandaag. Deze avond weer een enorm leuke passage van het ISS. Mooi om te volgen. Enkele minuten naar het westen kijken, eerst Venus in al haar glorie zien en dan het ruimtestation zien voorbij zoeven.
Ik heb eens gezapt, om eens een ander beeld te krijgen of iets nieuws te ontdekken. Ik kwam uit bij de zender 'die je dag kleurt' op het moment van hun kookprogramma. Eens gezien en dat zal bij eenmaal blijven. Een jonge kok, met weinig respect voor voedsel en eten, graag een circusact maakt met zijn potten, pannen, messen en zeer graag diep in de cameralens kijkt, hoeft voor mij geen gerechten tevoorschijn te toveren. Ik hou het bij mijne "dagelijkse kost".
Veel nieuws valt er niet meer te rapen, noch te horen, noch te zien, noch te lezen. De kranten worden dunner en dunner, en behandelen alleen maar het nieuws dat ons aan ons huis kluistert. De wetten van de natuur zijn streng en niet te negeren. Alhoewel we als mens, ons soms God wanen en alles aankunnen en beheersen. Verkeerd gedacht, mensen.
