Spijtig dat de schrijver het niet meer kan meemaken dat zijn citaat opgenomen is in de dictionaire Van Dale: Marc Sleen, alias van Marcel Honoré Nestor ridder Neels (1922-2016). Het is een uitspraak van zijn stripfiguurtje in de reeks van Nero: Mr Pheip. Hij is de echtgenoot van Madam Pheip, vader van Claude Pheip, Clo Clo 'en famille', en twee aangenomen kinderen, Petoetje en Petatje. Mr Pheip spreekt Frans met Vlaams 'haar' derop want het is een Brusselaar. De zin "tis ik er rien de knots van verstaan" stond voor het eerst in de strip "Het zevende spuitje" uit 1961. Sindsdien is het gemeengoed geworden als men er 'niets van snapt'. Het is één van de 15.000 nieuwe woorden en zinnen in de jongste editie van 'Den Dikke'. Zo'n 10% nieuwe woorden hebben een Engelse achtergrond, wat niet verbazingwekkend is. Een woordenboek is een spiegel van de maatschappij en vooral in het bedrijfsleven sluipt het Engels binnen omwille van internationalisering van de handel en de wandel. Sommige woorden blijven moeilijk om een gedegen vertaling te vinden. Daarom blijft 'lockdown' bestaan en heeft men wel voor andere corona-gerelateerde woorden een goede omzetting gevonden zoals mondkapje, contactopspoorders, afstand houden. Maar marketting, techniek en nieuwe ontwikkelingen blijven meestal in het Engels steken. In het woordenboek staat er bij of het streektaal is zoals 'rien de knots'(V) of geldig is in beide landen zoals 'knuffelcontact'(B, N) of enkel bij onze Noorderburen te horen is zoals 'klimaatdrammer'(N). Verder moesten er al de aanpassingen gebeuren van de 'geslachtsregels' M/V/X. De woorden die niet meer gebruikt worden, eens opkuisen. Al blijven alle woorden wel beschikbaar op de digitale versie. Er zijn woorden uit andere talen die tot bij ons geraakt zijn, zoals de groenten 'jalapeño' een Mexicaans pepertje, 'piel de sapo' Spaanse meloen, 'yacon' uit de Andes, 'msemmen'uit de Maghreb, 'matcha' Japans. De bereidingswijzen zoals 'espuma' Spanje, 'airfryer', 'streetfood' Engels. Het Turkse busje de'dolmus' deed ook zijn intrede alsook de belangrijke persoon, een 'influencer'. Op commentaren van sportevenementen zijn al jaar en dag de 'baroudeur' (iemand die nooit opgeeft) en 'en danseuse' (met enige elegantie bergop fietsen) te horen. Bij dialect is dan weer 'nen' genoteerd zoals in de zin: ik heb nen otto van nen Hollander gekocht.
Zoals gewoonlijk kijk ik ook eens ook een naar de heiligen. Ieder jaar verandert er wat in de opsomming. Er zij er genoeg voorradig, denk ik. En ik verbaas me telkens weer over die namen die, die mensen kregen. Zoals vandaag, een man die 113 jaar werd en een schietgebedje krijgt om alle besmettelijke ziekten te verbannen uit ons leven: Charlampris van Magnesia, Griekenland. En om ons te behoeden voor de schadelijke gevolgen van regen en onweer, Scholastica van Monte Casino, Italië. Als slot, niet dat ik ga slapen, maar volgende uitdrukking is ook opgenomen in het lijvige boek van onze taal. De uitspraak van Meneer De Uil: Oogjes dicht, snaveltjes toe. Slaap lekker. Tot morgen
|