Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
E-mail mij
Druk oponderstaande knop om mij te e-mailen.
Doorheen de dagen
Ervaringen besproken
08-11-2019
ZONDAG 10 NOVEMBER
32ste ZONDAG C – 10 NOVEMBER 2019
‘EEN GOD VAN LEVENDEN’
In deze novemberdagen – nu er in de natuur zoveel is dat afsterft, en wij onze overleden geliefden gedenken – brengen de lezingen ons een moeilijke vraag aan: wat gebeurt er met ons, als ons lichaam sterft?
Ieder van ons heeft daar wel al mee te maken gehad; het kan zijn dat we dan hulpeloos waren, bij een onverwacht, voortijdig heengaan. Misschien zagen we ook geen toekomst meer… en leek ons leven toen zinloos, zonder verdere waarde of betekenis.
Onze gelovige visie op deze eeuwige vraag van ‘leven, doodgaan … en wat dan’ kunnen we samenvatten in enkele krachtige en overduidelijke Bijbelse oneliners, zoals Paulus bijvoorbeeld schrijft ‘Gij zijt niet als mensen, die geen hoop hebben.’ Of deze troostende, hoopvolle woorden van Jezus zelf: ‘Hij is geen God van doden, maar van levenden, want voor hem zijn allen in leven’ .
Wanneer de tweede broer aan de beurt is,
roept hij vlak voor hij sterft de koning toe:
‘U bent een booswicht
die ons aardse leven wegneemt.
Maar onze God is een koning die ons
– omdat we Hem trouw zijn gebleven –
na onze dood opwekt tot een nieuw en eeuwig leven.’
(Uit het tweede boek der Makkabeeën 71,9)
Enkele Sadduceeën,
die ontkennen dat er een opstanding is,
kwamen naar Jezus toe en vroegen hem:
‘Meester, Mozes heeft ons het volgende voorgeschreven:
als een gehuwd man sterft
zonder dat zijn vrouw kinderen heeft nagelaten,
moet zijn broer met die vrouw trouwen
en nakomelingen verwekken voor zijn broer.
Nu waren er eens zeven broers …
(Lucas 20,27-38)
‘DAT ANDERE LEVEN … ?’
Het evangelie dat dit weekeinde wordt gelezen lijkt de komische toer op te gaan. Er staat daar een vrouw in de hemel te pronken met zeven mannen! Het zijn de Sadduceeën die dit nummertje opvoeren om het geloof in het leven over de dood belachelijk te maken. Want zelf geloven ze daar niet in. In een typisch rabbijns twistgesprek met Jezus proberen ze hem te strikken. Het verrijzenisgeloof wordt het voorwerp van een discussiespelletje.
Maar op vandaag is dit geloof letterlijk doodernstig. Kort na de aanslagen van 11 november 2001 in de VS – morgen dus precies 18 jaar geleden – schreef een zekere professor Richard Dawkins uit Oxford daarover een uitdagend artikel. Hij stelt dat uiteindelijk het vaste geloof in een leven over de dood heen de oorzaak was van die terreurdaden. Een stelling die we later ook kunnen doortrekken naar de gruweldaden van ‘IS’. Want – zo schrijft Dawkins – de zelfmoordpiloten van toen waren extreme moslimfundamentalisten die onwrikbaar vast geloofden dat ze als martelaars triomfantelijk in het paradijs zouden opgenomen worden. Daar wachtten hen dan nota bene 72 maagden als beloning. Nog wat anders dan één vrouw met 7 mannen! Dawkins is niet mals voor de consequenties! ‘Het geloof in het hiernamaals is de meest gevaarlijke onzin’, schrijft hij. En verder: ‘Godsdienst is zoveel als geladen wapens verspreiden op straat. Je moet niet verbaasd zijn als ze gebruikt worden!’
Inderdaad dus een 'doodernstige' kwestie. Want dit geloof heeft niets en niemand ontziende terreurdaden aangericht. Zo'n geloof moet uitgeroeid worden. Dawkins staat duidelijk aan de kant van de Sadduceeën. Hij zal het geloof in een hemel met 72 maagden voor één man al even belachelijk vinden als het verhaal van de Sadduceeën met de zeven mannen voor één vrouw. Dat vinden wij trouwens ook. Maar iets anders is het hiernamaalsgeloof zelf en de voorstelling ervan. En nog iets anders is de vraag of ons geloof in een hiernamaals inderdaad gevaarlijke onzin is.
Het woord 'verrijzen' is beeldspraak. Het betekent letterlijk opstaan uit de slaap. Dat wordt dan toegepast op het verrijzen of opstaan uit de dood. Maar wat gebeurt na de dood is niet meer te verwoorden met onze taal. 'Verrijzen', 'hiernamaals' en 'hemel' zijn allemaal menselijke woorden over een bestaanswijze die buiten de grenzen van ruimte en tijd ligt. Wij mensen kunnen niet om de hoek van de dood kijken. De dood is voor ons een absolute grens. We zeggen dat het 'andere' leven aan de overkant van de dood 'onsterfelijk' is. Het overstijgt onze sterfelijkheid. Maar hoe dat overstijgen is, hoe het 'verrijzenisleven' is , is niet vast te stellen. De Sadduceeën begaan de fout dat ze de hemel zien als een verlenging van dit aardse bestaan. Jezus maakt duidelijk dat de hemel geen binnenwerelds gebeuren is. Er wordt dus niet meer gehuwd. En de doden zijn in het 'andere leven' als 'engelen' of 'kinderen van de verrijzenis' en 'kinderen van God'. Je zou kunnen zeggen: de doden zijn in de hemel ‘dezelfde’, maar het is niet meer ‘hetzelfde’ als hier.
In tegenstelling met de Sadduceeën gelooft Jezus wèl in een hiernamaals en in een nieuw en ander leven over de dood heen. In hun twistgesprek betaalt Jezus de Sadduceeën met gelijke munt. Want hij citeert een tekst uit de Thora van Mozes die de Sadduceeën ook aanvaarden. De tekst waar God spreekt tot Mozes in het verhaal van de brandende doornstruik (Ex.3): ‘Ik ben de God van Abraham, de God van Isaac, de God van Jacob.’ Jezus proclameert dat de aartsvaders voor God niet dood en begraven zijn. Voor Hem zijn ze levenden. De verbondenheid is door de dood niet verbroken. Voor God leven ze allemaal. Hij is een God van mensen. Hij keert zich onvoorwaardelijk naar ons. Hij is Jahweh: ’Ik zal er zijn. ‘Hij is er in het leven en bij de dood. Hij gaat mee met zijn mensen, zijn ‘kinderen’. Hij gaat met ons mee door de dood heen. Psalm 16 verwoordt het zo innig: ‘Aan de macht van de dood geeft Gij mij niet prijs, in vreugde ben ik bij U, God, voorgoed.’
Is dit alles geen wishful thinking? Onze wensen, onze dromen voor werkelijkheid nemen? Is het geen illusie? Geen 'projectie'? Is geloven in eeuwig leven niet veroorzaakt door onze behoefte aan zin, aan een doel in het leven, en vooral een houvast om het uit te houden als het heel moeilijk is? Maken we onszelf niets wijs?
Het is niet omdat we behoefte hebben aan 'iets' dat dit 'iets' (nl. het hiernamaals) bestaat of niet bestaat. Als we spreken over 'projectie' weten we ook dat het geloof in eeuwig leven botst met onze behoefte aan verstandelijke zekerheid en inzicht. De vraag is ook waarom mensen van alle tijden en beschavingen nood hebben aan zo'n 'projectie'. De dood als definitief einde is blijkbaar niet zo vanzelfsprekend. Zeker niet voor de liefde. En het zijn de liefdeservaringen van mensen die ons een vermoeden geven van wat met hiernamaals en eeuwig leven kan bedoeld worden. De liefde overstijgt hier op aarde reeds tijd en ruimte. Er is een 'warme' liefde tussen mensen, maar niet van 100° Celsius. En er is 'veel' liefde tussen mensen, maar niet van 100 meter of van 55 kg. Als de kracht van de liefde reeds het materiële overstijgt, zou de kracht van Gods Liefde dan niet de dood kunnen overstijgen? We kunnen ook spreken van transformatie. De liefde ervaart de geliefde medemens als zoveel meer dan een lichaam. De liefde maakt de geliefde mooi, goed en beminnenswaard. De geliefde is uniek en anders dan alle anderen. Een God die ons persoonlijk bemint, die ons kent bij name, onze schepper en Vader, kan ons sterfelijk bestaan transformeren tot een hemels onsterfelijk leven. Zo mogen we geloven. In dit verband wijst men graag naar het beeld van de trage lompe rups die zich inspint en zich ontpopt tot een mooie vlinder die snel en sierlijk zich in het zonnige licht vliegend koestert. Wat een wonderlijke transformatie van één en hetzelfde wezen!
Ook in het hiernamaalsgeloof gaat het om dezelfde mens die over de dood heen wordt getransformeerd. Het bestaan in het 'andere' leven is hoe dan ook het bestaan van een mens. Niet het vrijkomen van een onsterfelijke ziel uit de kerker van het lichaam. Dat was de Griekse opvatting. In de joods-christelijke traditie gaat het om 'lichamelijke verrijzenis', wat betekent dat de mens die anders en nieuw leeft over de dood menselijk blijft. Paulus spreekt daarom van een 'vergeestelijkt lichaam'. Maar ook deze benaming verwijst naar een onvoorstelbare werkelijkheid. Het leven over de dood heen is ‘deelhebben’ aan het leven van de Eeuwige. Onze verbondenheid met hem is daarvoor de grondslag.
Rest nog de uitspraak dat het verrijzenisgeloof gevaarlijk zou zijn. Dat hebben we vroeger nog gehoord. Marx vond dit geloof 'opium van het volk'. Gevaarlijke bedwelming. Een zoethoudertje. Opdat mensen niet in opstand zouden komen tegen het onrecht en de uitbuiters aanklagen. Het gevaar van het verrijzenisgeloof is dat we het ‘hierNUmaals’ zouden ontvluchten en ons zouden onttrekken aan onze verantwoordelijkheid. Jezus zelf heeft zieken niet naar een 'later' leven verwezen, aan de overkant van de dood, waarin alles terug goed zou komen. Hij heeft ziekte bestreden en mensen genezen. Ook de verhalen over het dode dochtertje van Jaïrus, de jongen van Naïm die begraven werd, en Lazarus die al vier dagen in het graf was, verkondigen een Jezus die een is met God ‘die de doden doet leven’.
Jezus stond eveneens in verzet tegen alle vormen van onrecht en mensonwaardigheid. Hij nam het op voor armen, misdeelden en onreinen. Het Rijk Gods van gerechtigheid, liefde en vrede dat Jezus preekte was wel degelijk een Rijk Gods voor hier en nu. En voor hem is het ook de liefde die nu reeds eeuwigheidswaarde heeft. Daarom kon Johannes schrijven: ‘We zijn overgegaan van de dood naar het leven, omdat wij onze broeders liefhebben’ (1 Joh.3,14) De liefde van mensen, die de liefde is van God in ons, is sterker dan de dood. Deze hoop doet ons leven in de liefde waarin wij geloven.
(Bron: Preek van de Week – Dominicanen)
---
Het blad en de zee
Een boom stond aan de rand van een groot bos en overschaduwde de stroom die aan zijn voet voorbijgleed. Aan de boom ritselde een blad in de zomerwind. Het was zijn manier om zijn Schepper lof toe te juichen. De vogeltjes op de takken van de boom zongen een veel mooier lied. Hun gefluit klonk als een steeds wederkerende melodie van geluk. De zon streelde de pluimen van het gevogelte en de nerven van het blad. Als het regende werd het blad gewassen, ontdaan van alle smet. Maar het trilde als het herfst werd en de lucht heel fris begon te worden. Toch was het blad heel fier nu het een bijzonder mooie kleur had gekregen. Blinkend donkerrood was het en het danste van plezier aan de uiterste boomtak. Het spiegelde zich soms in het water en kon zo zijn schoonheid bewonderen.
Maar op een morgen toen het licht gevroren had, voelde het blad zich heel ziek. Misschien had het wel griep gekregen. Het had alle kracht verloren en kwam los van de boom die het gedragen en gevoed had. Het viel in het water van de stroom en dreef, met de stroom mee, naar de zee. En de zee nam het blad op en wiegde het op de deining van haar golven. Zo had het blad zijn eeuwige bestemming bereikt.
Zo gaat het ook met de mens in het leven. We groeien en bloeien en stoeien, en als we moe en ziek zijn geworden, soms jong maar meestal oud, verlaten we de boom van het leven en brengt de stroom van de genade ons bij de oneindige God waar we voor altijd gelukkig kunnen zijn. In de oceaan van Gods liefde vindt de mens het eeuwig Leven!
(Georgette Mathieu: ‘Middelares en Koningin’, jg. 73 november 2006, blz. 19)
Maak van het leven na de dood geen kopie van het leven vóór de dood.
Want het leven na de dood heeft niets van doen met de dagelijkse zorgen die ons op deze aarde gegeven zijn: het zorgen voor een nageslacht, het in stand houden van je naam en je bezit, noch met huwen of ten huwelijk gegeven worden.
Het leven na de dood heeft alleen te maken met Hem die liefde is, die sterker is dan alle dood, en die leven doet.
Maak van het leven na de dood geen kopie van je leven hier met alleen alles veel beter en mooier.
Maar laat je leven hier op aarde een kopie zijn van het leven dat ons te wachten staat, waar alles spreekt van de liefde van ‘Ik zal er zijn voor u’.
Sinds november 2018 heeft 'afscheid nemen' mijn leven totaal overrompeld. Vijf geliefden hebben de brug overgestoken naar het land van de eeuwige vreugde, onder wie mijn lieve tochtgenoot Herman Van Hemelryk die op 30 juli na langdurige ziekte is overleden.
Onweerswolken drijven genadeloos mijn leven binnen en ik voel me zo kwetsbaar als een vlinder.
De wolkenhemel krijgt meer en meer mijn aandacht en ik stel met blijvende verwondering vast hoe creatief de wind met wolken speelt. Ze verschijnen uit het niets en verdwijnen even later. De wolken hebben zoveel te vertellen, al krijg ik geen antwoord op de vele levensvragen die door mijn hoofd spoken. Hoe moet ik nu verder door het leven? Welke wolk ben ik aan andermans hemel of wil ik liever een ster zijn in de nacht?
Wolken zweven, zijn in beweging ... enkele seconden maar en alles ziet er anders uit. De pijn van daarnet kan kracht worden om teleurstelling en lijden te overwinnen.
In de Bijbel spreekt God meermaals vanuit een wolk en ook Maria werd overschaduwd door een wolk van Gods heerlijke aanwezigheid. Heel waarschijnlijk zullen het geen – zoals wij die kennen – gewone atmosferische luchtwolken geweest zijn ... maar ze wijzen ons wel op een bovennatuurlijke gebeurtenis.
Wollige witte wolken hebben zo iets van de eeuwigheid waar liefde en herinnering met elkaar verweven zijn. We moeten onze geliefden loslaten en omdat voor mij de hele hemel 'liefde' is, schreeuw ik het van de daken: "Ik hou van jullie allemaal."
Tegelijkertijd durf ik hopen dat er bij elk einde iets nieuws begint. En ik wil geloven dat God erover waakt dat de onweerswolk voorbij zal trekken en de tegenwind verandert in een aangename, zachte zeebries.
(Bron: ‘Bijbelse plaatsen en Gods verhaal met de mens’, Catechesehuis, augustus 2019)
