|
Open armen
We schrijven zaterdag, de wekelijkse marktdag in Mundo Novo. Er is een overdekte plaats, maar die is veel te klein voor alle kraampjes. Aan alle kanten zie je vele standjes, waar ook van alles verkocht wordt. Het is een hele belevenis om daar een tijdje rond te lopen, en vooral goed rond te kijken, ook aan alle kanten. Zeker de eerste zaterdag wil ik dat niet missen.
De eerste kramers beginnen rond 3 uur s morgens. Dat zijn de winkeliers, die op zaterdag de markt doen. Een stootkar wordt volgestouwd en voortgeduwd en dan wordt het kraampje opgesteld. Een uurtje later komen de eerste mensen van buiten het centrum, de roça, zeggen ze hier. Dat zijn bescheiden boerenmensen met een voorschoot grond waarop ze groenten en fruit winnen. Elke zaterdag komen zij hier hun vruchten der aarde slijten.
Nog een uurtje later verschijnen ook de eerste kopers. Die willen absoluut de meest verse tomaten, uien, maniok, look of zoete bataten veroveren. En vanaf zeven uur is het de grote drukte. Het is een evenement, dat je niet mag missen, dat gewriemel, dat aan een mierennest doet denken. Je ziet er ook veel bekenden en, om de haverklap, ben je aan t praten, met iemand, die je nooit eerder ontmoet had. Opvallend veel kinderen lopen er rond, van s morgens vroeg al. Sommigen zijn meegekomen met hun ouders, anderen weten dat het s zaterdags daar te doen is.
Ik loop en kijk al een hele tijd rond, als ik plots een hand op mijn schouder voel. Het is Noedi, de moeder van Laiane, het meisje dat kort voor Kerstmis in vreemde, verdachte omstandigheden verdronken is. Haar dood had me toen danig beroerd, zoals je op datum van 22 december van vorig jaar kan lezen. De vorige jaren had ik via Laiane ook haar moeder leren kennen. We geven elkaar een warme abraço, de typisch Bahiaanse omhelzing om vrienden te begroeten.
Het weerzien raakt ons beiden, ik voel weer de pijn van de dag toen ik het berichtje van Laianes dood ontving. Eergisteren hadden we nog getracht om Noedi te bezoeken. Ik voelde mij toen helemaal niet op mijn gemak: wat ga je zeggen aan een moeder die op die manier een dochtertje verloren heeft. Maar ze was alweer verhuisd en we hadden haar dus niet gevonden. Nu stonden we daar plots bij elkaar en er was geen tijd om even bij jezelf te overleggen: wat ga ik nu zeggen, hoe ga ik proberen toch wat te troosten?
Noedi zag er opvallend goed uit, op het eerste gezicht. De vorige jaren maakte zij telkens een slonzige, onverzorgde indruk, verweerd, vuil, suf, te veel geleden en te veel gedronken en allicht ook al een paar dagen niet gewassen. Nu was het anders, haar voorkomen was opvallend proper. Vanzelf praten we over Laiane. Ja, ze was nog triestig, en ja, soms kon ze nog niet eten van verdriet. Maar tranen waren er niet meer, ze zei wel dat ze veel geweend had toen, maar zeker ben ik daar niet van. Noedi behoort tot die groep van mensen, die in hun armoe en miserie al zoveel meegemaakt hebben, dat er geen tranen meer over zijn. Ze is amper 42, maar je kan op haar gezicht geen leeftijd zetten. Je weet het alleen maar, omdat ze het zelf zegt. Je leest ook geen emotie op haar gezicht, ook daarvoor is er in die 42 jaar al veel te veel gebeurd en was er al veel te veel te dragen en te vergeten.
Het doet pijn haar zo te zien. Het doet nog meer pijn om te horen wat ze vertelt. Ja, Laiane was naar Feira gebracht voor een onderzoek, autopsie, dat past niet in haar mond. Ze hadden alleen gevonden, wat je ook zo kon zien: een grote hoofdwonde, een oorzaak hadden ze niet verteld. Er moest al een tijdje een zware ruzie geweest zijn tussen enkele meisjes van dertien, veertien jaar: vechten, schelden, slaan. Ze moeten haar zeker mishandeld hebben, en dan hebben ze haar in het water gegooid. Was de hoofdwonde van de slagen, die ze gekregen had? Is ze met haar hoofd op een stuk rots terechtgekomen? Het is nooit gezegd, het zal ook nooit geweten zijn. Waarom trouwens? Laiane is nu toch dood en Laiane is Michael Jackson niet. Laiane is maar één van die miseriemensjes zonder naam.
s Middags hebben ze haar naar huis gebracht, een krot in Santa Cruz, de armste hoek van Mundo Novo, waar alleen miserie welig tiert. Ze hadden ook een kist gebracht, geen nieuwe, bij een begrafenis van den arme gaat de kist niet mee de grond in. Hier kan bespaard worden en de kist kan weer gebruikt, nog vele keren. Laiane werd erin gelegd, het huisje liep vol, ze wilden vertrekken, alles was nu toch in orde. Noedi ging in het deurgat staan. Laiane blijft hier binnen tot de padre komt, want de padre is de vriend van Laiane en de padre moet eerst bidden. De padre kwam en bad, en had het zelf moeilijk. En dan vertrok de stoet, richting kerkhof: mansão de saudade, staat er boven de metalen poort, de rustplaats vol van heimwee. Het lichaampje werd uit de kist genomen, en neergelegd, en toegedekt. Een kruisje staat er nog niet, dat komt wel, als de gemeente tijd heeft. Nu is er alleen een plaatje, met een tekst en letterkes L-A-I-A-N-E.
Laiane is dood en Laiane is Michael Jackson niet. Laiane is maar één van die armoekindjes zonder naam. Zoals het in de Westhoek staat, op zoveel oorlogsgraven: Unknown - Known unto God. Laiane, miseriemeisje, kindje zonder naam, met een naam, die met veel liefde voor altijd geschreven staat in de palm van Gods hand. En door Hem ontvangen met open armen.
Open armen, die er hier voor jou niet waren.
|
