PODES – 2

Zoals gisteren laten we ook vandaag padre Francisco zelf aan het woord, niet in een nauwkeurig interview, dat eerst met bandrecordertje werd opgenomen, en waaruit dan een definitieve tekst ontstond, die ter goedkeuring werd voorgelegd aan de geïnterviewde. Deze tekst ontstond op basis van verschillende e-mails en andere teksten waarin Frans zelf aan het woord was.

PODES in een ruimer geheel

‘Het was voor mij een openbaring te ervaren wat de gebarentaal voor doven betekent. In Belgie heb ik jaren gewerkt met mentaal en fysisch gehandicapte jongeren als priester en orthopedagoog, maar met doven had ik niet de minste ervaring. Ik ben nu zogezegd op pensioen, 65 plusser, maar werk eigenlijk nog meer dan vroeger. We hebben PODES ook uitgebreid voor kinderen met mentale en fysische handicap.

In Mundo Novo hebben we 356 personen met handicap ontdekt, waavan 32 doven. Ongeveer 15% van alle kinderen uit onze streek hebben een handicap. Dit is ongeveer 8% meer dan in Europa omwille van de armoede. De meeste kinderen werden doof door hersenvliesontsteking of door rubella. De geneeskundige zorgen en de preventie van handicap laten zeer veel te wensen over in het binnenland. Een aantal kinderen worden met een handicap geboren door mislukte pogingen tot abortus of hebben een verworven handicap door vroegkinderlijke mishandeling en verwaarlozing.

Zoals reeds vermeld is onze streek doodarm met weinig werkgelegenheid. Onze streek maakt deel uit van de zogenoemde ‘veelhoek van de droogte’, een streek met zeer onregelmatige regenval, ofwel te overdadig, ofwel periodes van droogte die maanden tot jaren kunnen aanhouden. Heel veel verwaarlozing en kinderarbeid is het resultaat van wanhopige pogingen vanwege de gezinnen om te overleven.

Wie werk wil, moet duizenden kilometers ver naar São Paulo of Mato Grosso do Sul voor regelrechte slavenarbeid tijdens de koffieoogst of de oogst van suikerriet.

We kennen hier het fenomeen van de zogeheten ‘weduwen van het suikkerriet’. De mannen zijn voor maanden afwezig voor de suikerrietcampagne, de vrouwen blijven alleen achter, wachtend op het mager salaris dat de mannen naar huis sturen. De situatie is te vergelijken met de zogeheten ‘bietenmannen en astepieten’ uit Oost en West-Vlaanderen, die naar Frankrijk trokken om wat te kunnen verdienen.

In deze sociale context, waar mensen met moeite overleven, is er weinig aandacht voor personen met een handicap. Brazilie heeft nochthans een uitgebreide wetgeving voor personen met handicap te vergelijken met de noordamerikaanse ADA van 1990 (Americans with Disabilities Act). Maar de wet bestaat veelal alleen op papier. Een sociaal onderzoek dat we in onze streek hebben uitgevoerd gaf het volgende beeld.

Personen met een handicap leven in families met een maandelijks inkomen van minder dan 60 EURO. De vader is vaak afwezig. Alleen de moeder of grootmoeder trekt zich het lot van het gehandicapte kind aan. Meestal is het de grootmoeder. Gehandicapte kinderen worden ‘doidinhos, zotten’ genoemd, of nog erger ‘abestalhados, bichinhos, beesten of verbeestelijkten’. In extreme gevallen worden ze thuis opgesloten en komen ze nooit op straat. Veelal worden ze geslagen. Zeer zelden slechts gaan ze naar school.

De invaliditeitsbijdrage die soms, maar veelal niet ontvangen wordt, wordt gebruikt door de doodarme familie voor de aankoop van wat luxegoederen, normaal voor de aanschaf van een televisie of voor de aanschaf van cachaça, goedkope rhum van suikerriet, ongeveer 50 eurocent per liter.

De rechten van personen met handicap worden niet gerespecteerd. Geen enkel openbaar gebouw is aangepast en er zijn geen doventolken buiten PODES.(vier doventolken voor een half miljoen bewoners). Geen enkele persoon met handicap heeft vast werk. Ze leven van klusjes. Geen enkele gehandicapte, op enkele doven na, is gehuwd. Voor gelijk welk medisch onderzoek moeten we naar Salvador, 350 km ver. Voor het gratis bekomen van orthesen en prothesen duurt het jaren en is veelal de tussenkomst van een politicus nodig.

Midden in deze sociale woestenij laten we een bloem ontluiken in de dorre grond van de sertão, een streek met schaarse caatinga begroeing, doornige struiken onder een bloedhete zon, met weinig water en een trieste aanblik rijdens de droogte. De bloem ontluikt op een mandacarù, een hoge cactus met harde, barse stekels. Ze leeft maar één dag maar dit is net voldoende om een zoete geurige vrucht voort te brengen. Zo zien we ons project PODES, met de woorden van de bevrijdingstheoloog Carlos Mestres, ‘flor sem defesa’ , een bloem die zich nauwelijks kan verdedigen. Maar wij hopen dat deze bloem verder zal bloeien midden in dit onmogelijk sociaal landschap, de sertão, land van mensen die zeggen:

‘De hoop is de laatste die sterft.

A esperança é a última que morre.’

Padre Francisco Verhelle, priester en pedagoog, Mundo Novo, Bahia, Brasil.

Wie weer wil weten over ons project kan terecht op onze blogs.

http://franciscoverhelle.blogspot.com/

http://steunvoorpodes.blogspot.com/

Wie onze electronische nieuwsbrief wenst te ontvangen stuurt een e-mail naar ons adres:

fransverhelle@gmail.com

Bijgaande foto’s tonen enkele dove leerlingen in klassituaties, en toen ze een vergadering van de gemeenteraad bijwoonden, terwijl professora Lene als tolk optreedt.