John M. Synge: The Playboy of the Western World

Synge leefde van 1871 tot 1909. Hij stamde af van een Engelse familie die in het begin van de 17e eeuw van Engeland naar Ierland emigreerde. De Synge’s zouden in Ierland vijf bisschoppen leveren. Zij behoorden tot de Anglo-Irish, d.w.z. mensen die instemden met de overheersing van Engeland over Ierland. Synge studeerde aan het Trinity College in Dublin Hebreeuws en Gaelic. Daarna reisde hij enkele jaren in Duitsland en Frankrijk. In Parijs leerde hij de dichter Yeats kennen en die raadde hem aan om de Aran Islands te bezoeken. In 1898 bezocht Synge die net buiten  de golf van Galway gelegen eilanden. Tot in 1902 zal hij er elke zomer doorbrengen. In de winter beschrijft hij het harde leven van de mensen op die barre en stenige eilanden. Toen hij in Parijs woonde bezocht hij vaak de tentoonstellingen van de impressionisten, met name die van Monet. Zoals deze eenzelfde tafereel op verschillende tijdstippen van de dag schilderde, zo zou Synge dat ook doen in zijn proza. De dichter Yeats typeerde het werk van Synge als volgt: A man trying to look out of a window and blurring all that he sees by breathing upon the window.”

Synge heeft ook toneelwerk geschreven. De komedie The Playboy of the Western World werd voor het eerst opgevoerd in januari 1907. De uitvoeringen lokten protest uit. Bij de eerste opvoering in Dublin waren er een week lang opstootjes. In Philadelphia werd zelfs de hele cast aangehouden. Het stuk werd onzedig geacht, onder meer door het gebruik van het woord shift, hemd, in een stuk tekst van de hoofdpersoon: a drift of chosen females, standing in their shifts itself, maybe, from this place to the Eastern World.

Voor de Ierse nationalisten was het stuk a slander on the fair name of Ireland, want Synge hing een allesbehalve vleiend portret op van de Ierse boeren. Synge interesseerde zich niet in de eerste plaats voor de Ierse kwestie. Zijn belangstelling ging uit naar het leven en de taal van de Ierse plattelandsbevolking. Zelf schrijft hij in het voorwoord bij dit toneelstuk: In writing The Playboy of the Western World, I have used one or two words only that I have not heard among the country people of Ireland, or spoken in my own nursery before I could read the newspapers. A certain number of the phrases I employ I have heard also from herds and fishermen along the coast from Kerry to Mayo or from beggar-women and ballad-singers nearer Dublin; and I am glad to acknowledge how much I owe to the folk-imagination of these fine people. Anyone who has lived in real intimacy with the Irish peasantry will know that the wildest sayings and ideas in this play are tame indeed, compared with the fancies one may hear in any hillside cabin in Geesala, or Carraroe, or Dingle Bay.

Het stuk speelt zich af in een shebeen of sluikschenkerij aan de wilde kust van het graafschap Mayo. Pegeen, de dochter van de uitbater is verloofd met een jonge boer. Haar vader en enkele vrienden zijn de komende nacht afwezig, en ze heeft angst om alleen te blijven. Haar vriend wil echter niet alleen met haar blijven, omdat zoiets niet mag van de dorpspriester. Op een bepaald moment komt er een vreemdeling binnen (de playboy). Hij zegt al elf dagen op de dool te zijn nadat hij zijn vader met een bijl het hoofd heeft ingeslagen. In tegenstelling met wat men zou verwachten, wordt de jongeman als een held ontvangen en valt hem het geflirt van de meisjes te beurt. Maar na een tijdje duikt de zogezegd vermoorde vader op. Er volgt nog een moordpoging, maar uiteindelijk een verzoening tussen vader en zoon en hun vertrek tot groot verdriet van Pegeen, die the only playboy of the western world moet laten gaan.

Het toneelstuk leest niet gemakkelijk. Synge gebruikt de taal en het slang van de plattelanders met allerlei eigenaardige zinsconstructies.

Enkele willekeurige voorbeelden:

And I brought you a little laying pullet - boiled and all she is – was crushed at the fall of night by the curate’s car. Feel the fat of that breast, mister.

A soft lad the like of you wouldn’t slit the windpipe of a screeching sow.

You should have had great people in your family, I’m thinking, with the little, small feet you have, and you with a kind of a quality name, the like of what you find on the great powers and potentates of France and Spain.

09-12-2008 om 16:22 geschreven door john

PRELUDE

Still south I went and west and south again,
Through Wicklow from the morning till the night,

And far from cities, and the sights of men,

Lived with the sunshine and the moon's delight.

I knew the stars, the flowers, and the birds,

The gray and wintry sides of many glens,

And did but half remember human words,
In converse with the mountains, moors, and fens.

09-12-2008 om 00:00 geschreven door john