Ian Mc Ewan: Zaterdagxml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Echt een roman van deze tijd. De locatie is Londen en de hoofdpersonen vormen een welstellend en gelukkig middenklassegezin. De man, Henry Perowne, is neurochirurg. En dat zullen we geweten hebben. We krijgen uitvoerige details over hersenoperaties en hersenziektes. Uit het nawoord blijkt dat de auteur zich uitvoerig heeft gedocumenteerd. De beschrijvingen zijn geen vorm van pedanterie, zelfs voor een leek zijn ze interessant. Zijn echtgenote is advocate, de zoon een beginnend bluesmuzikant (en ook over de bluesmuziek geeft McEwan gedetailleerde informatie: neurochirurgen en bluesliefhebbers zullen het boek dus zeker moeten lezen). De dochter is studente en dichter en zal vandaag, zaterdag 15 februari 2003, na zes maanden uit Parijs terugkeren naar huis.

Het is de vrije zaterdag van Henry. In de vroege ochtend ziet hij door zijn raam hoe een vliegtuig met brandende motor boven Londen vliegt. Daarmee snijdt hij het thema van het terrorisme aan. Hij gaat een partijtje squashen met een collega uit het ziekenhuis. Ook hier weer een gedetailleerde weergave van een wedstrijd die uitdraait op geruzie. In Londen is er een grote betoging aan de gang tegen de voorgenomen oorlog tegen Irak. Daarover zal hij met zijn dochter redetwisten. Onderweg heeft hij een licht ongeval met zijn auto, en dat zal later in de roman erge gevolgen hebben. Terug thuis bereidt hij een maaltijd (het recept is terug te vinden op het volgende adres: http://www.ianmcewan.com/bib/articles/fishstew.html).

De familieleden komen thuis en als laatste zijn vrouw. Zij is echter in het gezelschap van twee mannen, twee van de drie met wie Henry vroeger op de dag een aanrijding had. Zij gijzelen en terroriseren het gezin. Voor de leider loopt het slecht af.

Alles is heel herkenbaar voor de hedendaagse lezer. De internationale politiek, het geweld, gezin en werk als veilige thuishaven, de confrontatie ouders en kinderen. Poëzie speelt een belangrijke rol in het verhaal. Er staan ontroerende passages in, o.a. die waarin de moeder van Henry een staaltje geeft van haar zwemkunst voor de klas van de jongen. En er is zoveel meer.

Het is een boek dat iedereen zeker moet lezen. Van de moderne romans is het de beste die ik dit jaar al las. Tot slot enkele citaten

Wie een utopie nastreeft duldt uiteindelijk elke uitwas, elk meedogenloos middel om haar te verwezenlijken. Als vaststaat dat uiteindelijk iedereen voorgoed gelukkig wordt, wat kan het dan voor misdaad zijn om nu een paar miljoen mensen af te slachten ?

Maar als het huidige bestel op dat moment wordt weggevaagd, zal de toekomst op ons terugkijken als goden, zeker in deze stad, gelukkige goden gezegend met rijke voorziene supermarkten, stromen toegankelijke informatie, warme kleren die niets wegen, lange levensverwachtingen, wonderapparaten.

Niet het rationalisme zal de godsdienstfanaten overwinnen, maar het alledaagse winkelen en alles wat dat met zich meebrengt – werk om maar iets te noemen, en vrede, en een zekere inzet voor uitvoerbare genoegens, de belofte van gestilde trek in deze wereld, niet in de volgende. Liever winkelen dan bidden.

Romans en films, rusteloos en modern, jagen ons voor- of achteruit door de tijd, door dagen, jaren of zelfs generaties. Maar de dichtkunst verricht haar waarneming en beoordeling door te balanceren op de speldenknop van het moment.

Bij de thuiskomst van zijn dochter is hij ontroerd:

Het moment dat hij volschiet komt en gaat in één enkele golf die meteen weer weg is. Hij is nog maar in de leer voor oude gek, is pas een beginneling.

Het koninkrijk van Christus op aarde, het arbeidersparadijs, de islamitische heilsstaat. Maar alleen in de muziek, en alleen bij zeldzame gelegenheden, gaat het geheim van deze gemeenschapsdroom ook echt omhoog, en tergend wordt deze tevoorschijn getoverd voordat hij met de laatste noten weer vervaagt.

De roman is uitgegeven door de Harmonie/Manteau.