Hoofdstuk IX: De dokterxml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

We vernemen dat Chillingworth uit de wildernis ontsnapt is en dat het dus een klap voor hem was om zijn echtgenote daar zo in schande te zien staan. Vandaar ook zijn wens om wraak te nemen. De gezondheid van Dimmesdale is fel achteruitgegaan en hij wordt patiënt bij Chillingworth. Beiden betrekken kamers in dezelfde woning. Chillingworth zal proberen het zieleleven van de dominee te doorgronden. Wat Hawthorne hier schrijft, loopt vooruit op Freud. Ik citeer: Hij speurde naar zijn beginselen, snuffelde in zijn herinneringen en raakte alles heel behoedzaam aan, als iemand die een schat zoekt in een donkere grot. Weinig geheimen kunnen een speurder, die gelegenheid en toestemming heeft om zulk een onderzoek in te stellen, en de kundigheid bezit om het uit te voeren, verborgen blijven. Een man die onder een geheim gebukt gaat, dient in het bijzonder de vertrouwelijke omgang met zijn arts te vermijden. Als hij (d.i. de arts) intuïtie bezit. Als hij het vermogen bezit om zich zo met zijn patiënt te vereenzelvigen dat deze laatste zonder het zelf te weten dingen zegt, die hij gelooft alleen maar te denken – als dergelijke ontboezemingen zonder luidruchtige reactie worden aangehoord en de luisteraar zijn medegevoel minder laat blijken uit lange toespraken dan wel door stilzwijgen of een onverstaanbaar gemompel, met nu en dan een enkel woord om te laten merken dat alles wordt begrepen … dan zal onvermijdelijk het ogenblik aanbreken waarop de ziel van de patiënt smelt en wegstroomt in een donkere, maar doorzichtige stroom, die al zijn geheimen aan de dag brengt.

Hoe zien de mensen het samenwonen van deze twee mannen ? De enen zien er het spel van de Voorzienigheid in, die deze twee mannen heeft samengebracht om de dominee te genezen. Bij de onontwikkelde massa (opnieuw het naïeve primitivisme) ligt het anders. Als zij voortgaan op wat ze zien (aldus Hawthorne) maken ze meestal de onjuiste gevolgtrekking. Gaan ze echter voort op hun intuïtie en hun hart, dan hebben ze het meestal bij het rechte eind.

In Chillingworth hebben ze geen vertouwen. Er wordt verteld dat hij heeft deelgenomen aan zwarte kunst, in de leer is geweest bij geestenbezweerders onder de indianen. Sinds hij in de stad is, is zijn gelaatsuitdrukking veranderd, van rustig, peinzend is ze nu boosaardig geworden. Het volk besluit eruit dat hij satan zelf of satans afgezant is.

Hoofdstuk X : De dokter en zijn patiënt

Dit is voor mij tot nu toe het mooiste hoofdstuk.

Aansluitend bij het vorige hoofdstuk, over het doorgronden van de ziel van Dimmesdale, citeer ik de volgende prachtige zin:

He now dug into the poor clergyman’s heart, like a miner searching for gold; or, rather, like a sexton delving into a grave, possibly in quest of a jewel that had been buried on the dead man’s bosom, but likely to find nothing save mortality and corruption.

We maken een gesprek mee tussen de dominee en de dokter. Deze laatste probeert Dimmesdale tot een bekentenis te dwingen. Dimmesdale  moet zich ook nu weer anders voordoen dan wie hij in werkelijkheid is. De eerste keer was het in het openbaar tegenover Hester die hij probeerde te overtuigen de naam van haar belager te bekennen. Nu in privé met de dokter zit zijn betoog ook weer vol hints naar zijn eigen ongeluk, maar het verlossende woord komt niet over zijn lippen. In bedekte termen geeft hij zich telkens wel bloot.

Het hoofdstuk, en het gesprek, wordt onderbroken door Hester en Pearl die in de tuin passeren. Pearl danst op de graven. Ze plukt de stekelige vruchten van een klit (dat onkruid stond ook al aan de gevangenispoort) en kleeft die rond de rode letter op haar moeders borst. Het meisje staat hier opnieuw symbool voor het doorbreken van taboes, voor het ontsnappen aan de doem die over alle mensen hangt. Ze noemt Chillingworth een zwarte man, die haar moeder wil pakken, maar Pearl zelf zal hij nooit in handen krijgen. Dimmesdale noemt Pearl en haar gedrag: de vrijheid van een geschonden wet.

Na dat intermezzo gaat het gesprek tussen de twee mannen voort.  Als de dokter te veel aandringt op een bekentenis van de dominee komt het tot een kleine ruzie.

Later treft de dokter de dominee slapend aan. Hij schuift diens hemd opzij en ziet op de borst van de dominee een teken dat hem een duivels genoegen verschaft.