Wanneer en waar  :

• De kaasmarkt Alkmaar vindt in 2012 plaats van 6 april tot en met 7 september, iedere vrijdag van 10 tot 12.30 uur op het Waagplein.
• Duizenden bezoekers vanuit de hele wereld komen speciaal naar Alkmaar voor de kaasmarkt. Het is dan ook een bijzonder schouwspel met een plein vol kaas en sjouwende kaasdragers.
  Sinds 1593 wordt de kaasmarkt gehouden op het Waagplein in Alkmaar

Programma (onder voorbehoud):

09.50 u: de toeristen worden welkom geheten

09.55 u: de belluider wordt geïntroduceerd

10.00 u: De bel wordt geluiden de markt is geopend

10.05 – 10.50 u: mondelinge uitleg voor de bezoekers in het Nederlands, Duits, Engels en Frans

10.50 – 11.15 u: het carillon wordt bespeeld

11.20 – 12.05 u: mondelinge uitleg voor de bezoekers in het Nederlands, Duits, Engels en Frans

12.15 – 12.45 u: het carillon wordt bespeeld

12.30 u. einde kaasmarkt Waagplein, Alkmaar

Historie:

In 1365 bezit de stad één kaasweegschaal, in 1612 zijn het er al vier.

De oprichtingsdatum van het kaasdragersgilde is 17 juni 1593.

De markt heeft altijd op het Waagplein plaatsgevonden. Dit plein is verschillende malen vergroot; in twee eeuwen tijd werd het maarliefst acht keer vergroot tot de huidige oppervlakte. Hieruit blijkt
het grote belang van de kaashandel voor de stad.

In de 17 eeuw werd kaas op vrijdag en zaterdag verhandeld vanaf mei tot Allerheiligen.In de 18e eeuw zelfs vier dagen per week.

Het “zetten van de kazen”:

·         Voor bezoekers van de kaasmarkt is 10.00 uur de opening.

·         Hier gaat echter nog wel heel wat werk aan vooraf. Vrachtwagens vol met kazen vanuit de fabrieken van Campina en Cono, rijden tot nabij het Waagplein.

·         Zogeheten zetters beginnen in alle vroegte, vanaf 7.00 uur, met het zetten van de kazen.
Onder toeziend oog van de marktmeester plaatsen ze zo’n 30 .000 kilo Goudsen Edammer kaas in lange rijen op het Waagplein. Het aantal kazen ligt rond de 2.200 stuks.
Al tijdens het zetten ‘stapelen’ kijken de keurmeesters en handelaren of de kaas ‘oogt’ (er goed uit ziet) want het uiterlijk van de kaasis van wezenlijk belang. Om half tien moet alles op de markt zijn uitgestald.

De “kaasvader” houdt “appèl :

• Alle kaasdragers moeten om 7.00 ’s ochtends aanwezig zijn in het Waaggebouw. In werkelijkheid zijn alleen de kaaszetters op tijd. De kaasdragers arriveren om 9.30 uur. Wie te laat is wordt vermeld op het ‘schandbord’ en betaalt een boete. Het geld wordt geïnd door de ‘Provoost’. De ‘provoost’ bestraft de kaasdragers wanneer ze te laat komen of de regels overtreden. Met een deel van het geld van deze geïnde boetes sponsort het Gilde een school in het stadje ‘Alkmaar’ in Suriname. Het andere deel komt ten goede aan het Gilde.
• De kaasvader – het hoofd van de vier vemen – houdt om 9.45 uur een praatje in het Waaggebouw voor de kaasdragers. Hierin vertelt hij hoeveel ton kaas er op de markt ligt en of er belangrijke gasten,
  journalisten of tv-ploegen aanwezig zullen zijn. Hij inventariseert of het Gilde compleet is of dat er zieken zijn. De kaasvader deelt ook de vemen in op de markt, dus welke groep kaasdragers op welk deel van de markt werkt.

Opening van de markt :

• Klokslag 10.00 uur wordt de bel geluid.  Dit is het teken dat de kaasmarkt begint. Het luiden van de bel gebeurt vaak door personen die te gast zijn op de markt, bijvoorbeeld op uitnodiging van de gemeente Alkmaar.
  Het kan een bekende Nederlander zijn uit de sport- of tv-wereld of een buitenlandse ambassadeur.

Het keuren van de kazen :

• Zodra de markt geopend is, gaan de keurmeesters en handelaren aan het werk.
• Het keuren van de kaas gebeurt niet alleen door te kijken hoe de kaas eruit ziet. De kaas wordt beklopt en met een speciale kaasboor wordt er een stukje uit gehaald.
  Deze wordt dan tussen de vingers verkruimeld en er wordt aan geroken. Proeven hoort hier
  uiteraard ook bij.
• Op deze manier wordt de verhouding tussen smaak, het vet- en het vochtgehalte beoordeeld.

Het negociëren van de prijs:

• Het onderhandelen over de prijs per kilo gebeurt nog altijd via 'handjeklap'.
  Dit is het loven en bieden door het elkaar op de handen slaan en een prijs te roepen.
  De laatste handklap bezegelt de verkoop van een partij kaas.

Het wegen van de kaas :

• Zodra de koop is gesloten wordt de verkochte kaas door de kaasdragers op een berrie naar
  de Waag gebracht. In het waaggebouw wordt deze gewogen. Er zijn tegenwoordig drie weegschalen;
  de onderschaal, middenschaal en bovenschaal.
  De tasman weegt de kaas.
  
  De waagmeester, een gemeentelijke ambtenaar,ziet er op toe dat het juiste gewicht aan de koper
  wordt doorberekend, want het devies van het Alkmaarse kaasdragersgilde is ‘Een valse Waghe is de Heere een gruwel’.
  
  De 'Tasman' staat bij de weegschalen en is herkenbaar aan de tas om zijn middel.
  In vroeger tijden werd de kaas bij hem betaald;daarom dus de tas.
  Na het wegen markeert hij de berrie met kaas door er een vink op te stempelen.

Het dragen van de kaas:

• Als de partij is verkocht en gewogen dragen de kaasdragers de kazen de markt over richting de vrachtwagens van de kopers. De kaas wordt vervoerd op de houten berrie die tussen twee kaasdragers in hangt.
  
  Er liggen per keer ca. 8 Goudse kazen op die 13,5 kilo wegen.
• Het lopen met zo’n zware berrie (25 kg!), met een gewicht van rond de 130 kilo, is nog niet eenvoudig.
  De kaasdragers hebben hiervoor een speciale ‘kaasdragersdribbel’, een bepaald loopritme
  om het te vergemakkelijken.
  Ze lopen als het ware uit de maat,op deze manier hangt de berrie het stilst.

23-07-2012 om 15:35 geschreven door Roland