De barmhartige Samaritaan, Het is één van de mooiste parabels. We kunnen ook een andere naam kiezen, de parabel van de tegenstellingen: de mooipraters, die theorietjes bouwen maar hun handen niet vuil maken … en de stille werkers, die niet verloren lopen in grote woorden, maar gewoon het goede doen, want ‘het woord van God is dichtbij, het staat gegrift in je hart. Je kan het dus uitvoeren.’
Zo leert ons de eerste lezing uit het boek Deuteronomium: ‘De geboden die ik u vandaag geef, zijn niet te zwaar voor u en zij liggen niet buiten uw bereik. Ze zijn niet in de hemel en ze zijn niet overzee. Nee, het woord is dicht bij u, in uw mond en in uw hart. U kunt het dus volbrengen.’
In die tijd trad een wetgeleerde naar voren om Jezus op de proef te stellen. Hij zei: ‘Meester, wat moet ik doen om het eeuwig leven te verwerven?’ Jezus sprak tot hem: ‘Wat staat er geschreven in de wet? Wat leest ge daar?’ Hij gaf ten antwoord: ‘Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart en met geheel uw ziel; met al uw krachten en geheel uw verstand; en uw naaste gelijk uzelf.’ Jezus zei: ‘Uw antwoord is juist, doe dat en ge zult leven.’ Maar omdat hij zijn vraag wilde verantwoorden, sprak de wetgeleerde tot Jezus: ‘En wie is dan mijn naaste?’
Nu nam Jezus weer het woord en zei: ‘Eens viel iemand, die op weg was van Jeruzalem naar Jericho, in handen van rovers. Ze plunderden en mishandelden hem en toen ze aftrokken lieten ze hem half dood liggen.
Bij toeval kwam er juist een priester langs die weg; hij zag hem wel maar liep in een boog om hem heen. Zo deed ook een leviet: hij kwam daar langs, zag hem, maar liep in een boog om hem heen.
Toen kwam een Samaritaan die op reis was bij hem, hij zag hem en kreeg medelijden; hij trad op hem toe, goot olie en wijn op zijn wonden en verbond ze; daarna tilde hij hem op zijn eigen rijdier, bracht hem naar een herberg en zorgde voor hem. De volgende morgen haalde hij twee geldstukken te voorschijn, gaf ze aan de waard en zei: ‘zorg voor hem, en wat ge meer mocht besteden, zal ik u bij mijn terugkomst vergoeden.’
Wie van deze drie lijkt u de naaste te zijn van de man die in handen van de rovers gevallen is?’ Hij antwoordde: ‘Die hem barmhartigheid betoond heeft.’
En Jezus sprak: ‘Ga dan en doe gij evenzo.’
(Lucas 10, 25-37)
OVER PRATERS EN DOENERS
Jezus tekent hier twee groepen van mensen: de praters en de doeners. Ze bestaan, die mannen van de mooie woorden, met hun ronkende volzinnen en vrijblijvende theorieën. Almaar discussiëren en niets doen. En ook die anderen bestaan: minder woorden maar de handen uit de mouwen.
Het verhaal begint met een strikvraag: ‘Meester, wat moet ik doen?’ De man weet zelf het simpele antwoord wel: ‘Bemin God bovenal, en uw naaste gelijk uzelf’. Jezus zegt daarbij alleen maar: ‘DOE dit en ge zult leven’. Meer is er ook niet te zeggen.
‘Wie is mijn naaste dan?’, zo probeert de wetgeleerde toch nog zijn gezicht te redden, maar Jezus trapt niet in de valstrik van de holle woorden. Hij geeft geen theorie, wel een concreet verhaal. En daarbij zijn er eerst weer twee praters: de priester en de leviet, die de sukkelaar zien liggen, maar er rond lopen. Alleen de derde man is anders: geen praatjes, maar mee-leven, mee-lijden, mee-dragen. En dat is dan nog wel een Samaritaan, iemand, die door die God-geleerden, die heren van stand, geminacht werd.
Je naaste kom je vanzelf tegen. ONDERWEG. ‘s Morgens, toen hij vertrok, wist die Samaritaan nog niet wie die dag zijn concrete naaste zou zijn. Plots is er die berooide man, en hij kijkt er niet langs en loopt er ook niet in een boog omheen, zoals die priester en de leviet, die ongetwijfeld mooie woorden hadden. GE-HOOR-ZAAM zijn, daar komt het op aan: ogen en oren goed open houden, want zo komt Gods Woord tot ons: ‘Het woord van God is dichtbij. Je kan het dus volbrengen.’
Een waarachtig geloof staat met twee voeten in het leven en mondt uit in goedheid die moet worden gedáán. Inderdaad, het woord van God is niet ver over zee, of hoog in de hemel, en niemand moet het daar gaan halen: het is dichtbij.
Paus Franciscus bezorgt katholieke journalisten overwerk. Hij is niet bij te houden. Hij strooit met preken en geïmproviseerde toespraakjes, maar ook verrast hij telkens met ongebruikelijke gebaren. Zoals wanneer hij Alberto, een jongen met het syndroom van Down, op zijn stoel in de pausmobiel zet en hem daarin rond laat draaien.
De verdenking kan opkomen dat deze paus wel erg druk is met innemende optredens. Maar zijn woorden liegen er intussen niet om. Bij alle nadruk op de zachte aspecten van het christendom als barmhartigheid en naastenliefde, wordt daarin toch ook een disciplinaire lijn zichtbaar. Die zou je kunnen samenvatten als: terug naar de kern. Die boodschap lijkt niet alleen – of zelfs niet op de eerste plaats – aan de 'gewone' gelovigen gericht, maar vooral aan de kerkelijke hiërarchie. Deze paus wil iedereen weer bij de les.
In de Goede Week waste paus Franciscus de voeten van gevangenen, niet die van mede-geestelijken, en verleende aan de liturgische rite daarmee een actuele betekenis. Vorig weekeinde deed zich een voorval voor dat daaraan herinnert. Net als Benedictus XVI is paus Franciscus een muziekliefhebber. Toch liet hij verstek gaan op een concert in de Paulus VI-zaal. Hij had onverwacht iets belangrijkers te doen, liet men weten. Zo verliep het concert ‘sede vacante’: met een leeg blijvende pauselijke stoel. De glans is er dan wel vanaf. Het is haast onbeleefd tegenover wie het concert mogelijk gemaakt hebben.
Over de reden is natuurlijk druk gespeculeerd. Gezondheidsproblemen zijn uitgesloten. Wel doen in Rome geruchten de ronde dat de paus achter de schermen stevig aan het doorpakken is met zijn hervormingswerk, met name waar het de curie betreft, waaruit hij een aantal kardinalen zou willen verwijderen. Wat daar van waar is, leest u wel in een volgend Katholiek Nieuwsblad. Het gaat ons nu om de spirituele boodschap die deze paus uitzendt, en vooral waarom die zo overtuigend lijkt over te komen, ook bij niet-katholieken.
Paus Franciscus mag dan een jezuïet zijn, het heeft er alle schijn van dat zijn bewondering voor de heilige Franciscus zijn optreden minstens zo sterk bepaalt. Als we ons herinneren dat een jezuïet eigenlijk alleen in een noodgeval met een hoge kerkelijke benoeming mag instemmen en dat ook de H. Franciscus in bezit, status en macht de beste valstrikken van de duivel ziet, dan komt de gedachte op dat deze paus in zekere zin van niemand zo bang is als van zichzelf.
We weten dat hij reeds als kardinaal Bergoglio wars was van ieder eerbetoon. Hij stond erop als prelaat zijn eigen potje te koken en met het openbaar vervoer te reizen, net als iedereen. Dat herinnert aan de H. Franciscus die zich resoluut afdraaide van alles wat hem kon belemmeren direct te antwoorden op de liefde van Jezus Christus. Nu kan een paus zich de radicaliteit van een heilige nog minder veroorloven dan een kardinaal, maar de vrees om de pauselijke belofte te verloochenen servus servorum te zijn, 'dienaar der dienaren', lijkt paus Franciscus te bezielen tot in het diepst van zijn wezen.
Was het dus ascese van paus Franciscus om te weigeren pontificaal plaats te nemen op de erezetel bij het concert, midden tussen andere kerkelijke en wereldlijke kopstukken? In ieder geval herinnert hij eraan Wie ons aller voorbeeld dient te zijn, welke plaats we in de Kerk ook innemen.
Henk Rijkers: ‘Katholiek Nieuwsblad’, 29 juni 2013
(Vrije vertaling bij de laatste foto:
‘Laten we niet vergeten dat ware grootheid zich toont in de bereidheid om te dienen’)
‘Gods Woord kan wel eens hard aankomen; dan zouden we het liever niet horen.’ Met deze woorden begonnen we vorige zondag onze eucharistie. Ook vandaag kunnen diezelfde woorden als inleiding dienen. Eerst zegt Paulus ons:
‘ik denk er niet aan mij op iets anders te beroemen
dan op het kruis van onze Heer Jezus Christus,
waardoor de wereld voor mij gekruisigd is
en ik voor de wereld gekruisigd ben.’
Daarna horen we Jezus: ‘Ik zend u als lammeren tussen de wolven’
En toch overwegen ook vandaag woorden van vreugde en vrede … zelfs dan!
In die tijd wees de Heer nog tweeënzeventig leerlingen aan en zond hen twee aan twee voor zich uit naar alle steden en plaatsen waar Hij zelf nog komen zou. Hij zei tegen hen: `De oogst is wel groot, maar arbeiders zijn er weinig. Vraag daarom de eigenaar van de oogst om arbeiders in te zetten voor zijn oogst.
Ga nu, maar weet wel, Ik stuur jullie als lammeren onder de wolven. Neem geen beurs mee, geen reistas en geen schoenen, en groet niemand onderweg. Als je bij iemand in huis komt, zeg dan eerst: `Vrede aan dit huis.’ Woont daar een vredelievend mens, dan zal jullie vrede op hem rusten; zo niet, dan zal die naar jullie terugkeren. Blijf in dat huis en eet en drink wat men je aanbiedt, want de arbeider is zijn loon waard. Trek niet van het ene huis naar het andere.
Als je in een stad komt waar men je ontvangt, eet dan wat men je voorzet. Genees er de zieken en zeg tegen hen: ‘Het koninkrijk van God is nu dichtbij u gekomen.’ Maar als je in een stad komt waar men je niet ontvangt, ga daar de straat op en zeg: ‘Zelfs het stof uit uw stad dat aan onze voeten zit, mag u houden: wij vegen het af. Maar weet wel, het koninkrijk van God is dichtbij.’ Ik zeg jullie: voor Sodom zal het op die dag draaglijker zijn dan voor zo’n stad.
De tweeënzeventig kwamen opgetogen terug. `Heer,’ zeiden ze, `zelfs de demonen onderwerpen zich aan ons in uw naam.’ Hij zei tegen hen: `Ik zag de satan als een bliksemschicht uit de hemel vallen. Kijk, Ik heb jullie de macht gegeven om op slangen en schorpioenen te trappen en in te gaan tegen alle vijandelijke krachten; niets kan jullie deren. Toch moeten jullie je niet verheugen omdat de geesten zich aan jullie onderwerpen; nee, verheug je omdat jullie namen opgetekend staan in de hemel.’
(Lucas 10,1-12.17-20)
GELOOF DOORGEVEN
Meer dan 20 jaar geleden viel het communisme in de Sovjet Unie, en de godsdienst kwam weer tot leven. 70 jaar was niet genoeg geweest om het geloof uit te roeien. Het atheïsme was voordien verplichte leerstof, priesters moesten naar Siberië, elke geloofsbeleving werd verboden. En toch bleef dit geloof overleven. Moeders en grootmoeders bewaarden het en gaven het door. Zij hadden geen opleiding en geen mandaat. Zij gaven het gewoon door zoals ze van nature het leven zelf doorgeven.
Vandaag zien we in het westen in zekere zin wat toen in Rusland gebeurde. Maar op een meer geraffineerde wijze. Een praktisch atheïsme wordt opgedrongen. Geloven wordt ouderwets genoemd. Religieuze symbolen worden belachelijk gemaakt. Priesters worden niet verbannen, maar lege seminaries zijn veel doeltreffender.
Het eeuwenoude geloof van zoveel generaties is opzij geduwd door de cultus van het ‘ik’ en een extreem materialisme. Het aantal priesters slinkt zienderogen. Zullen ook hier moeders en grootmoeders het geloof bewaren en doorgeven, even gewoon als ze het leven zelf doorgeven?
Geloof doorgeven is geen kennis doorgeven. Het is iets van jezelf delen, iets van je eigen aanvoelen. Toen Jezus zei: ‘Blijf dit doen om Mij te gedenken’, sprak Hij niet over een les godsdienst, maar over een besef dat Hij er is en dat Hij onze diepste vreugde en onze diepste vrede is.
Geloven is vooral een manier van leven en van omgaan met mekaar. De 72 leerlingen die Jezus op pad zond waren geen leraars en hadden geen opleiding. Maar zij moesten wel een vrede uitstralen onbezorgd en vrij. Hun geluk was immers niet afhankelijk van bezit of prestige.
Zullen de moeders en grootmoeders bij ons erin slagen om de vrede en de vreugde van hun geloof door te geven aan hun kinderen en kleinkinderen? Zal het geloof overleven tot het materialisme ineenstuikt?
Een leven dat alleen het eigen ‘ik’ ziet, leidt tot wanhoop en ontreddering. De slangen en schorpioenen worden al zichtbaar in de stijgende misdaad en in de wansmakelijke vormen van corruptie en zedelijk verval.
Die 72 leerlingen van Jezus waren gewone mensen zoals wij. Vandaag zegt Hij tot ons ‘Ga dan, Ik zend u als lammeren tussen de wolven. Maar weet het wel: Het rijk Gods is nabij.’
Gans Brazilïe staat op dit moment (22 juni) in rep en roer.
De mooie beloften van presidente Dilma hebben geen effect meer. Al dagen aan een stuk wordt er ononderbroken betoogd in Rio de Janeiro, São Paulo, Belém, Fortaleza, Manaus, Belo Horizonte, Florianopolis, Curitiba ... Het is een groot nationaal protest geworden, zonder duidelijke leiders, maar met overal dezelfde eisen: beter onderwijs, betere gezondheidszorg, tegen de 33 miljard die besteed wordt aan de wereldbeker voetbal, tegen de inflatie, tegen de corruptie en de incompetentie van de politieke leiders ... Iedereen komt op straat tot kinderen en bejaarden toe.
Het protest richt zich tegen alle politieke partijen en tegen de syndicaten die hun functie niet meer vervullen. Ze mogen niet deelnemen aan de manifestaties. Ze worden geweigerd en uitgejouwd door de manifestanten en hun vlaggen en partijsymbolen worden vertrappeld en in brand gestoken.
Ook de FIFA heeft het hard te verduren. Geen enkel goed woord voor de uitzinnige uitgaven van de regering voor de wereldbeker voetbal. Dat is nieuw in een land waar het voetbal dient om de nationale trots aan te wakkeren. Voetbalheld Ronaldo werd uitgefloten en terecht gewezen omdat hij suggereerde dat voetbalstadions even belangrijk zijn dan hospitalen.
Zoiets heeft Brazilïe nog nooit meegemaakt. Tot wat dit massaal volksprotest kan leiden is nog onduidelijk. Er wordt gewoon tegen alles gereageerd wat het welzijn van de Brazilianen verstoort. Politicologen wijzen op het gevaar van een dergelijke beweging. Een democratie zonder politieke partijen en zonder syndicaten funcioneert niet.
Het is nog afwachten maar het is duidelijk dat Brazilie een andere beleidsstructuur nodig heeft die de corruptie definitief uitsluit. Zelfs het hoge gerechtshof is niet in staat de corruptie tegen te gaan. Vandaar de immense criminalieit in het land. Niemand voelt zich meer veilig, zelfs in de kleinere steden van het binnenland.
In Mundo Novo werden beide banken overvallen door een groep goed georganiseerde bandieten met zware wapens. De banken zullen nog maanden buiten dienst blijven wat de lokale handel erg verstoort. We moeten nu naar Ruy Barbosa, 120 km van Mundo Novo om ons geld op te halen. We zijn daar niet erg welkom want in Ruy zijn er te weinig bankbedienden om de mensen te kunnen van dienst zijn. De toevloed van klanten uit Mundo Novo wordt niet goed opgevangen. En zo wordt ons leven steeds maar ingewikkelder ...
Dit is het land, waar grote mensen wonen. Je hoeft er nog niet in: het is er boos. Er zijn geen feeën meer, er zijn hormonen, en altijd is er weer wat anders loos.
En in dit land zijn alle avonturen hetzelfde, van een man en van een vrouw. En achter elke muur zijn and’re muren en nooit een eenhoorn of een bietebauw.
En alle dingen hebben hier twee kanten en alle teddyberen zijn hier dood. En boze stukken staan in boze kranten en dat doen boze mannen voor hun brood.
Een bos is hier alleen maar een boel bomen en de soldaten zijn niet meer van tin. Dit is het land waar grote mensen wonen… Wees maar niet bang. Je hoeft er nog niet in.
Gods Woord kan wel eens hard aankomen; dan zouden we het liever niet horen. Wie Jezus wil volgen, moet soms veel opgeven, sterven aan zichzelf in veel kleine dingen: met geduld en offer, in verdriet en eenzaamheid.
Maar wie de Heer volgt in zijn sterven, zal ook met Hem verrijzen in zijn vreugde. Of in meer gewone woorden: wie zijn eigen belang eens vergeet, ervaart dat het deugd doet een ander vreugde te schenken.
Toen de tijd naderde dat Hij zou worden weggenomen, koos Jezus vastberaden Jeruzalem als reisdoel. Hij zond boden voor zich uit, maar toen die in een Samaritaans dorp kwamen om zijn komst voor te bereiden, wilde men Hem niet ontvangen, omdat Hij Jeruzalem als reisdoel had gekozen.
Toen de leerlingen Jakobus en Johannes dat merkten, zeiden ze: `Heer, zullen we zeggen dat er vuur uit de hemel moet neerdalen om hen te vernietigen?' Maar Hij keerde zich om en wees hen terecht.
Toen gingen ze naar een ander dorp.Terwijl ze hun reis voortzetten, zei iemand onderweg tegen Hem: `Ik wil U volgen, waar U ook naartoe gaat.' Jezus zei tegen hem: `De vossen hebben een hol, en de vogels van de hemel een nest, maar de Mensenzoon kan nergens het hoofd neerleggen.'
Tegen een ander zei Hij: `Volg Me.' Die zei Hem: `Heer, sta me toe eerst mijn vader te gaan begraven.' Maar Hij zei hem: `Laat de doden hun doden begraven; u moet het koninkrijk van God gaan verkondigen.'
Weer een ander zei: `Ik wil U volgen, Heer, maar sta me toe eerst thuis afscheid te nemen.' Tegen hem zei Jezus: `Wie de hand aan de ploeg slaat en dan nog eens omkijkt, deugt niet voor het koninkrijk van God.'
(Lucas 9,51-62)
‘JERUSALEM EN VERDER’
Dit stukje evangelie tekent een keerpunt in Jezus' leven. Hij trok door Galilea, riep zijn leerlingen, genas zieken naar lichaam en ziel, en schonk vergeving aan zondaars. Nu zal Hij naar Jeruzalem gaan, de plaats van zijn lijden en dood. Hij gaat Zijn opdracht voltooien ondanks de vijandschap, die Hij zal ontmoeten: de machtigen voelen zich bedreigd, omdat Hij een liefdevolle God predikt, en geen boeman. Jezus' weg van Liefde moet verworpenheid en vijandschap meebrengen. Hij is een bedreiging voor wie zichzelve zoekt. Daarom staat er: Jezus kiest vastberaden voor die weg, die de tegenstand niet vreest, maar als een kruis op zich neemt.
Bij de eerste afwijzing al, zijn de leerlingen verbolgen. Jezus wijst hen terecht: Hij komt niet met macht en vuur, maar is de lijdende Dienaar. Hij is niet gekomen om te vernietigen, maar om tot leven te wekken! Jezus misbruikt zijn macht niet, Hij vertrapt geen mensen, maar kiest bewust voor de liefde, die haar kruis draagt, ten einde toe, tot op Calvarie.
De weg van Jezus is geen gezapig tochtje. Wie Hem volgt, moet keuzes maken. Aan die drie mensen, die Hem willen volgen, stelt Hij strenge eisen. Laten we die eisen echter goed verstaan: gezin en vrienden zijn niet verkeerd. Maar Jezus wijst mensen af die vasthangen aan wat de liefde in de weg staat. Meestal is er geen conflict tussen wat Jezus oplegt en wat menselijk schoon is. De liefde vraagt ons dat wij zorgen voor ons gezin, onze doden en onze vrienden. Wat Jezus wil, tonen wij juist door deze warme genegenheid.
Maar, uitzonderlijk, bij overdreven gehechtheid, kunnen wij niet liefdevol zijn. Dan vraagt de Heer ons te kiezen voor de liefde die zichzelf vergeet. De voorbeelden zijn extreem maar ze tonen ons: altijd moet de liefde voorrang krijgen. In de omstandigheden die het leven zelf aanbrengt, dienen wij steeds opnieuw, vastberadenenradicaal te kiezen voor die ene weg: de liefde, die zichzelf niet zoekt.
Het is niet makkelijk, maar … zo ging de Heer ons voor.
De Heilige Bruno van Keulen was de stichter van de orde van de Kartuizers, een van de strengste religieuze gemeenschappen. Iedere monnik leeft in een soort gemeenschappelijke afzondering. Een volledige stilzwijgendheid is maar een van de vele strikte regels die ze naleven.
Hun stichter werd geboren in 1035 in Keulen. Hij was een telg uit een vooraanstaande familie en studeerde in Reims en in Parijs. Eenmaal terug in Keulen werd hij kanunnik. Vanaf dan kwam zijn carrière in de Kerk pas goed op gang. In Reims was hij zowat de adviseur van de ‘kruistochtpaus’ Urbanus II.
Hij werd benoemd tot bisschop van Grenoble en zelfs tot aartsbisschop van Reims. Vooraanstaande posities, maar Bruno vond er geen voldoening in. Andere bronnen houden staande dat hij moest wijken voor de kandidaat van de koning, en dat dat de reden was waarom hij in 1083 aansloot bij de benedictijnen.
Wat er ook van zij: al snel bleek dat Bruno dat kloosterleven niet uitdagend en streng genoeg vond. Dus trok hij met zes geestverwanten de bergen van de Dauphiné in. Nabij Grenoble stichtten ze het eerste kartuizerklooster, het schitterende Grande Chartreuse.
Ondanks de uiterst strenge tucht sloeg de kluizenaarsgemeenschap van de ‘orde van de heilige Bruno’ aan. Paus Urbanus nodigde de grondlegger in 1090 uit naar Italië, waar hij in Calabrië een tweede klooster stichtte.
Het was in dit klooster dat Bruno de kartuizer op 6 oktober 1101 overleed. De weinige kartuizers die er nog zijn, vereren Bruno als hun ordestichter.
De heilige Bruno wordt afgebeeld in de witte klederdracht van zijn orde. Zijn attributen zijn een kruis of een schedel. Mijter en staf aan zijn voeten wijzen op de afwijzing van de bisschoppelijke waardigheid. Op sommige prenten komt hij mediterend voor, zonder enig attribuut.
(Bron: Ghislain Truyers – Raymond Rutten: ‘Alle Heiligen’)
---
Wie meer over de Grande Chartreuse of de Heilige Bruno wil weten kan o.m. terecht op volgende websites:
‘Gelijke kansen’, ‘discriminatie’, ‘uitsluiting’ … het klinkt zo actueel. Mensen worden in vakjes gestoken, verdacht gemaakt, afgewezen, uitgesloten alleen maar omdat ze anders zijn.
Ze komen terecht in de gevangenis van verwerping en haat, die veel zwaarder kan wegen dan een echte gevangenis. Wie ooit pech gehad heeft, wie ooit een fout maakte, wordt met de nek aangekeken, geminacht, misprezen ... want WIJ zijn ‘deftig’ volk, op ONS valt niets te zeggen, ratelt de zelfgenoegzame eigenwaan.
Jezus geeft vandaag een scherp voorbeeld, dat die zelfvoldaanheid zelf aan de schandpaal voor schut zet.
In die tijd vroeg een van de Farizeeën Jezus bij zich te eten. Jezus trad het huis van de Farizeeër binnen en ging aanliggen. Een vrouw nu, die in de stad als zondares bekend stond, was te weten gekomen dat Jezus in het huis van de Farizeeër te gast was. Zij nam een albasten vaasje met balsem mee en ging schreiend achter Hem, bij zijn voeten staan. Haar tranen maakten zijn voeten nat, die ze met haar hoofdhaar afdroogde. Zij kuste ze keer op keer en zalfde ze met de balsem.
Toen de Farizeeër die Hem uitgenodigd had dit zag, zei hij bij zichzelf: “Als dit een profeet was zou Hij weten wie en wat voor een vrouw het is die Hem aanraakt; het is immers een zondares.” Jezus gaf hem ten antwoord: “Simon, ik heb u iets te zeggen.” Waarop deze zei: “Zeg het, Meester.”
“Een geldschieter had twee schuldenaars de een was hem vijfhonderd, de ander vijftig denariën schuldig. “Omdat zij die niet konden teruggeven schold hij ze aan allebei kwijt. “Wie van hen zal nu het meest van hem houden?”
“Ik veronderstel, – antwoordde Simon – diegene aan wie hij het meeste heeft kwijtgescholden.” Jezus zei tot hem: “Uw oordeel is juist.” Daarop keerde Hij zich tot de vrouw en zei tot Simon: “Ge ziet die vrouw daar? Ik kwam uw huis binnen; ge hebt niet eens water over mijn voeten gegoten, maar mijn voeten zijn nat geworden door haar tranen en zij heeft ze met haar haren afgedroogd. Gij hebt Mij niet eens een kus gegeven, maar zij hield sinds Ik binnenkwam niet op mijn voeten te kussen. Gij hebt mijn hoofd niet met olie gezalfd, maar zij heeft mijn voeten gezalfd met balsem. Daarom zeg ik u: haar zonden zijn haar vergeven, al zijn ze nog zo talrijk, want zij heeft veel liefde betoond. Weinig liefde betoont hij aan wie weinig wordt vergeven.”
Daarop sprak Hij tot haar: “Uw zonden zijn u vergeven.”
De andere gasten vroegen zich af: “Wie is deze man, die zelfs zonden vergeeft?” Jezus zei tot de vrouw: “Uw geloof heeft u gered: ga in vrede.”
(Lucas 7,36-50)
DRIE MENSEN AAN TAFEL
Een feesttafel, en drie mensen in de kijker: Jezus, de zondares en Simon, de zelfvoldane gastheer, overtuigd van zijn eigen grote gelijk.
Zou Jezus een profeet zijn? Zeker niet, zegt Simon: een profeet veroordeelt mensen omwille van hun zonden. Bij die vrouw is die zonde toch duidelijk! En Jezus ziet dat niet eens. Of WIL Jezus die zonde niet zien, en WIL Hij niet veroordelen omdat Hij dieper kijkt: over de zonde uit om de liefde te vinden. Om zonde te zien moet je geen profeet zijn! Iedereen, die eerlijk WIL kijken merkt die wel op, want zonde steekt de ogen uit als je eerlijk kijkt. Maar het goede WILLEN zien, dat is pas profetisch!
Bij Simon zien wij dan wat echte zonde is, en zoals zo dikwijls gebeurt, is dat netjes weggemoffeld in een deftige manier van doen. Simon nodigt Jezus uit, maar anderen veroordeelt hij zonder genade, omdat hij zo vol is van zichzelf. En zo vergeet hij dingen, die normaal en goed zijn: water gieten over de bestofte voeten van de gast, hem omarmen, reukwerk aanbieden ...
Zo wordt de finale heel verrassend en juist daarom zo rijk aan inhoud, ook hier en nu: de zondige vrouw blijktde echte leerling van Jezus. Niet omwille van haar zonden maar omdat zij zonder ophouden weent om de weerbarstigheid van haar hart. Op een hartstochtelijke wijze hunkert zij naar oprechtheid en zoekt zij Jezus. Haar liefde is meer dan gewoon, overvloedig: zelfs de voeten van Jezus wast ze met haar tranen, ze kust die voeten overdadig en zalft ze, terwijl Simon, de man van de schone schijn, het meest normale, het meest menselijke verleerd heeft, omdat hij zo vol is van zichzelf, zo zeker van zijn volmaaktheid. Zij echter weet dat zij zwak is, en zo kan zij openstaan voor de milde barmhartigheid van Jezus.
Een Nederlandse dichter schreef ooit dit zonderling gedicht:
‘Hij alleen zou met een grote sigaar
in de mond op straat mogen lopen,
met de duimen in zijn vest,
want Hij is God.
Maar hij doet het niet,
want Hij is God.’
De harde woorden zijn voor Simon, omdat hij met een dikke sigaar en met de duimen in zijn vest over straat loopt. De mildheid en de lof zijn voor de vrouw, die weet dat zij een mens is zoals wij.
Dat schommelingen op de effectenbeurs wereldnieuws zijn terwijl het geen nieuws is dat honger en armoede grote delen van de wereldbevolking in de greep houden moet veranderen, vindt paus Franciscus.
‘Het is nodig de dingen op te schudden’, zei hij tijdens een toespraak tot de CLAR, de Confederatie van Latijns Amerikaanse en Caribische Religieuzen.
Tijdens die inmiddels wijd verspreide toespraak heeft de paus voor het eerst publiekelijk toegegeven dat er in het Vaticaan sprake is van corruptie en van een homolobby. De woordvoerder van het Vaticaan, pater Federico Lombardi, heeft die uitspraak niet kunnen bevestigen omdat het om een privaat onderhoud ging. Hij heeft de berichten echter niet tegengesproken.
De CLAR heeft inmiddels excuses aangeboden voor de publicatie van de uitspraken van de paus. Het gaat om aantekeningen voor persoonlijk gebruik en is niet de volledige tekst. Bovendien is het not done uit een privaat onderhoud met de paus te klappen.
De katholieke blogger John Thavis, die de tekst, vertaald, op zijn website heeft geplaatst, waarschuwt dat, omdat het om aantekeningen gaat, nuances en kanttekeningen in de gesproken tekst mogelijk verloren zijn gegaan.
De manier waarop de tekst is verwoord komt sterk overeen met de andere onvoorbereide teksten die de laatste tijd uit de mond van de paus zijn opgetekend.
Het gaat om de mens
‘Het is nodig de dingen op te schudden’, had de paus tijdens de op 6 juni gehouden vergadering gezegd. ‘Het is geen nieuws als er een oude man sterft van de kou in Ottaviano (buurt vlakbij het Vaticaan), of dat er zo veel kinderen geen onderwijs krijgen of honger hebben. Ik denk aan Argentinië... Aan de andere kant, als de belangrijkste beurzen drie punten omhoog of omlaag gaan is het wereldnieuws. Men moet wakker worden! Dit kan niet. Computers zijn niet gemaakt naar het beeld en gelijkenis van God. Ze zijn een instrument, ja, maar niets meer. Geld is geen beeld en gelijkenis van God. Alleen de menselijke persoon is beeld en de gelijkenis van God. Het is noodzakelijk om het om te draaien. Dat is het Evangelie’, aldus de paus.
Kijk naar de oorzaken
Het is noodzakelijk om naar de oorzaken te kijken, de wortels. Abortus is slecht, dat is duidelijk. Maar achter de legalisering ervan, welke belangen zitten erachter... Soms wordt het als voorwaarde gesteld door de grote organisaties die ondersteunen met geld, weet je dat? Het is noodzakelijk om naar de oorzaken te kijken. We kunnen niet bij de symptomen alleen blijven steken.
Wees niet bang om aan te klagen ... Je zult lijden, je zult problemen krijgen, maar wees niet bang om aan te klagen, dat is de profetische kant van het religieuze leven...’
Restauratief
Tijdens de bijeenkomst noemde de paus twee specifieke zorgen die hij met wilde delen. ‘Een daarvan is de Pelagiaanse stroming die momenteel in de Kerk leeft. Er zijn ook een aantal restauratieve groepen. Ik ken er enkele van, toen ik ze mocht ontvangen in Buenos Aires. Het voelt alsof men 60 jaar in de tijd teruggaat! Vóór het Concilie... Men waant zich in 1940...
Een anekdote om dit te illustreren, niet om te lachen, ik heb het met respect ontvangen, maar het baart mij wel zorgen. Toen ik werd gekozen, ontving ik een brief van een van deze groepen, waarin zij zeiden: 'Uwe Heiligheid, wij bieden u deze geestelijke schat aan: 3525 rozenkransen.' Waarom zeggen ze niet: 'wij bidden voor u'? Dat tellen...
En deze groepen willen terug naar de praktijken en regels die ik heb meegemaakt. Jullie niet, want jullie zijn niet oud, naar regels rond zaken die op dat moment speelden, maar nu niet meer. Die spelen vandaag de dag niet ...’
Gnostische stroming
De tweede zorg van de paus betreft ‘een gnostische stroming. Die pantheïstische... Beide zijn elitaire stromingen, maar deze is van de meer opgeleide elite... Ik hoorde over een algemeen overste die de zusters van haar congregatie had gevraagd om 's morgens niet meer te bidden, maar om geestelijk te baden in de kosmos. Zulk soort dingen... Die baren mij zorgen omdat ze voorbijgaan aan de menswording! De Zoon van God is ons vlees geworden, was het vleesgeworden Woord. In Latijns-Amerika hebben we vlees in overvloed! Wat er gebeurt met de armen, hun pijn, dat is ons vlees...
Het Evangelie is niet de oude regels, noch het pantheïsme. Als je kijkt naar de rand, de behoeftigen ... de drugsverslaafden! Mensenhandel... Dit is het Evangelie. De armen zijn het Evangelie...’
Homolobby en corruptie
Desgevraagd sprak de paus ook over het bestaan van een homolobby en corruptie in het Vaticaan. ‘Ja... moeilijk. In de Curie zijn ook heilige mensen, er zijn echt heilige mensen. Maar er is ook een corrupte stroming, die is er ook, dat is waar ... Er wordt gesproken over de 'homolobby', het is waar, die is er... We moeten zien wat we kunnen doen...’
Hervormingen in de curie
Hij ging ook in op de verwachte hervormingen van de Romeinse Curie. Dat is iets ‘waar bijna alle kardinalen in de congregaties voorafgaand aan het conclaaf hebben gevraagd. Ik heb het ook gevraagd. Ik kan de hervorming niet zelf doorvoeren, dit zijn bestuurszaken... Ik ben erg ongeorganiseerd, ik ben daar nooit goed in geweest. Maar de kardinalen van de Commissie zullen het doorvoeren. Je hebt Rodríguez Maradiaga, uit Latijns-Amerika, die [de commissie] leidt. Je hebt Errázuriz, beiden zeer georganiseerd. Die ene uit München is ook zeer georganiseerd. Zij zullen het doorvoeren.
Bid voor mij... dat ik zo min mogelijk fouten maak...’
'Het komt niet van mij'
Paus Franciscus deed ook een aantal ontboezemingen over zijn manier van optreden waarmee hij snel aan populariteit wint. Die komt niet van hemzelf, zei hij terwijl hij vertelde over hoe het hem sinds zijn verkiezing tot paus vergaan is. ‘Ik ben op geen enkel moment mijn innerlijke vrede verloren, weet je? En dat komt niet uit mijzelf, ik ben van het soort dat zich zorgen maakt en overstuur raakt ... Maar ik heb mijn vrede geen enkel moment verloren. Dit bevestigt voor mij dat dit van God komt ...’
Dat geldt ook voor de gebaren die hij heeft gemaakt, waaronder het ongebruikelijke verblijf in Casa Santa Marta. ‘Deze gebaren ... ze komen niet van mij. Ze zouden niet in mij op zijn gekomen. Het is niet zo dat ik een plan heb meegebracht, of dat ik er zelf een heb bedacht toen ik eenmaal gekozen was. Ik doe het omdat ik voelde dat dit was wat de Heer wilde. Deze gebaren zijn niet van mij, maar van Iemand anders... Dat geeft me vertrouwen.’
‘Ik kwam [naar Rome] met alleen de hoognodige kleren. Ik waste ze 's nachts, en toen plotseling dit ... En ik maakte geen kans! In de Londense wedkantoren stond ik op de 44e plaats. Moet je nu zien... Degene die op mij wedde heeft natuurlijk wel veel gewonnen! Dit komt niet van mij...’
Nieuw klimaat
De paus sprak vol enthousiasme over 'Aparecida', de 5e Algemene Conferentie van de Latijns-Amerikaanse Bisschoppen die in 2007 in het gelijknamige Braziliaanse Maria-heiligdom is gehouden. ‘Aparecida is niet voorbij... Aparecida is niet zomaar een document. Het was een gebeurtenis. Aparecida was anders. Ten eerste omdat er geen concept was. Er waren voorstellen, maar geen ontwerp. En aan het einde was er ook nog geen document, maar aan de vooravond van de laatste dag hadden we 2300 'notities'... Aparecida verschoof naar de continentale missie. Daar eindigt Aparecida, in de groei naar de missie.
Het bijzondere van Aparecida was dat het niet werd gevierd in een hotel of in een retraitehuis... Het werd gevierd in een Maria-heiligdom. Door de week vierden we de Eucharistie met zo'n 250 mensen, want het was een gewone werkdag. Maar in het weekend... het was vol! Het volk van God voegde zich bij de bisschoppen, vragend om de Heilige Geest ...
Ik zag, ik noem hem omdat ik hem meer van een afstandje bekijk, hij is goed, maar zo is hij - ik zag de prefect, João [João Braz de Aviz, toen aartsbisschop van Brasilia, nu kardinaal-prefect van de religieuzen], met zijn mijter... Mensen kwamen heel dicht bij hem en brachten de kinderen en hij begroette hen, en omhelsde hen... Deze zelfde bisschop moest vervolgens stemmen. Hij zou nooit op dezelfde manier gestemd kunnen hebben als hij in een hotel had gezeten!
We hadden de vergaderzalen onder het Heiligdom. Dus de achtergrondmuziek waren de gezangen, de vieringen in het Heiligdom ... Dat maakte het heel bijzonder.’
Uitstervende religieuzen
‘Er is iets dat mij zorgen baart, hoewel ik nog niet weet hoe ik het moet begrijpen. Er zijn religieuze congregaties, zeer, zeer kleine groepen van een paar personen, zeer oude mensen... Ze hebben geen roepingen, ik weet het niet, de Heilige Geest wil niet dat ze verder gaan, misschien hebben ze hun missie in de Kerk al vervuld, ik weet het niet...
Maar ze zijn er en klampen zich vast aan hun gebouwen, klampen zich vast aan geld... Ik weet niet waarom dit gebeurt, ik weet niet hoe ik het moet begrijpen. Maar ik vraag uw zorg voor deze groepen ... Het beheer van het geld is iets waarover moet worden nagedacht.’
Tot slot riep de paus de religieuzen op tot vreugde over hun roeping. Ook vroeg hij hen het gesprek te zoeken met de bisschoppen en hun conferenties. ‘Ik weet dat sommigen een ander idee hebben van gemeenschap, maar praat erover, praat met ze en leg ze uit.’
De mensen zijn in twijfel gevangen, 't gezicht van een god heeft de tijd gebleekt, nu kom ik ze vertroosten met gezangen van wat nooit wisselt en in niets ontbreekt. Ik kan bemoediging zijn voor de bangen, de klare stem die altijd rustig spreekt, omdat mijn hart dat geen angstvallig hangen aan wolken kent, ziet wat door wolken breekt.
Ik werd geboren met een aard die sterk van zelf gaat naar de kern van alle zaken maar veel stond tussen mij in en mijn werk. Groeiende, heb ik dat opzij gezet: het werd al lichter, alle duisters braken en ik zag liefde als de levenswet.
Jezus toont ons vandaag om mensen, met zachtmoedigheid en tederheid tegemoet te treden, als zij gebukt gaan onder een groot verdriet:
mee-levend, mee-lijdend, mee-dragend ...
Door zo met mensen om te gaan, tonen en zeggen ook wij als het ware, net als Jezus: ‘Mijn vriend, ik zeg je, sta op.’
In die tijd begaf Jezus zich naar een stad die Naïm heette; zijn leerlingen en een grote groep mensen gingen met Hem mee. Hij was juist in de nabijheid van de stadspoort gekomen toen daar een dode werd uitgedragen, de enige zoon van zijn moeder, die weduwe was. Een groot aantal mensen uit de stad vergezelde haar.
Toen de Heer haar zag gevoelde Hij medelijden met haar en sprak: ’Schrei maar niet.’ Daarop trad Hij op de lijkbaar toe en raakte die aan. De dragers bleven staan en Hij sprak: ’Jongeling, Ik zeg je: sta op!’ De dode kwam overeind zitten en begon te spreken en Jezus gaf hem aan zijn moeder terug.
Allen werden door ontzag bevangen en zij verheerlijkten God, zeggende: ’Een groot profeet is onder ons opgestaan,’ en: ’God heeft genadig neergezien op zijn volk.’
En dit verhaal over Hem deed de ronde door heel het Joodse land en de wijde omtrek.
(Lucas 7,11-17)
HIJ VOELDE MEDELIJDEN
Bij dit mirakel zullen sommigen zich wel afvragen: kan dit echt gebeurd zijn? Kunnen doden opnieuw gaan leven? Anderen zullen vasthouden aan de letter en zeggen: als dat niet echt gebeurd is, wat moeten wij dan nog geloven? Misschien krijgen wij wat inzicht door eens na te gaan: wat wil Lucas ons hier bijbrengen?
De vraag of dat allemaal letterlijk en historisch zo gebeurd is, is dan misschien toch niet zo wezenlijk voor ons geloof. Als Jezus deze jongen weer tot het aardse leven heeft opgewekt, is hierdoor de dood nog niet overwonnen, maar alleen een paar jaren uitgesteld. Als de hele blijde boodschap van het evangelie erin zou bestaan, dat een enkele keer een paar doden weer enkele jaren hier op aarde leefden, is dat, al bij al, toch niet zo ontzaglijk. Lucas heeft met dit verhaal zeker een diepere bedoeling.
Het treft dat Jezus vooral aandacht heeft voor deze bedroefde weduwe. Meer dan voor de dode die wordt weggedragen, heeft Hij aandacht voor deze vrouw die alleen achterblijft. Zij is volledig eenzaam geworden, men droeg de hoop van haar oude dag naar het graf, er is nu niemand meer die later nog voor haar zal zorgen. ‘Toen de Heer haar zag', zegt het evangelie, ‘gevoelde Hij medelijden met haar en Jezus gaf de jongen aan zijn moeder terug'. Jezus wil niet dat deze weduwe alleen achterblijft.
De boodschap van dit wonder van Naïm is, dat het leed van de mensen Jezus ter harte gaat. Het verhaal van Naïm toont dat God mensen in hun leed nabij wil zijn. Hier openbaart zich de goedheid en de mensenliefde van God, die de mensen niet ontroostbaar en verweesd achterlaat.
En dat blijft waar voor ons! Jezus heeft nog altijd medelijden met ouders, die schreien om een kind dat gestorven is. Overal waar de dood ongenadig toeslaat en mensen uit elkaar rukt, daar lijdt God met de mensen mee. De tranen van de mensen zijn heilig en kostbaar voor Hem. God wil de dood van de mensen niet, Hij wil dat de mensen leven en leven in overvloed.
Wij moeten van Jezus niet verwachten, dat Hij de lijkbaar van onze doden zal doen stoppen om hen terug te brengen tot het aardse leven. Ook ten tijde van Jezus zijn veel mensen gestorven. Maar Lucas belooft ons veel meer: God zal elke dode teruggeven aan zijn bedroefde moeder, over de dood heen zal Hij hem opwekken tot een nieuw en onvergankelijk leven.
De eerste christenen hebben veel meer dan wij geleefd van deze blijde boodschap. In de catacomben bijtelden zij op hun graven zinnen als: ‘Leef nu met Christus', ‘leef nu samen met de heiligen'. Voor hen was het graf slechts een kleedkamer, waarin wij onze sterfelijke kleren afleggen om ons te bekleden met het witte kleed van de onsterfelijkheid. Zij geloofden in het woord van de Heer: ‘Er komt een uur, ja het is er al, waarin de doden de stem van Gods Zoon zullen horen en die ernaar luisteren zullen herleven'.
Wie gelooft in de verrezen Heer, gelooft ook in de verrijzenis van zijn dierbare doden. Moge ons allen een beetje van dat verrijzenisgeloof gegeven zijn, dan zullen wij niet schreien als ontroostbaren, maar – misschien door onze tranen heen – geloven dat God ons onze geliefde doden teruggeeft.
Elke zondag komen we als gelovigen samen om het Woord van de Heer te horen en het op te nemen in ons hart, opdat wij mogen groeien in geloof, tot welzijn van de mensen.
Heel wat mensen zijn van nature – ook zonder ‘gelovig’ te zijn – ‘goede mensen’. Paus Franciscus heeft er deze week nog even op gewezen in een homilie, en ook de honderdman uit het evangelie mogen we ongetwijfeld tot deze groep rekenen. Ook zonder Jezus echt te kennen, leven zij als het ware ‘vanuit het evangelie’.
Zelf mogen wij zo vaak de Heer ontmoeten! Het ligt dan ook voor de hand, dat we proberen deze mensen dichter bij Jezus, dichter bij het evangelie, dichter bij het Rijk van God te brengen. Want bij alle mensen, die zachtmoedig en nederig van hart zijn, wil Jezus te gast zijn.
Toen Jezus aan het eind was gekomen van zijn toespraak tot de menigte ging hij Kafarnaüm binnen. Een honderdman die daar woonde had een knecht die ernstig ziek was en op sterven lag; de honderdman was erg op deze knecht gesteld. Toen hij over Jezus hoorde, zond hij enkele Joodse leiders naar hem toe om hem te vragen bij hem te komen en zijn knecht van de dood te redden.
Toen ze bij Jezus waren gekomen, drongen ze er bij hem op aan mee te gaan. Ze zeiden: ‘De man die u dit verzoekt, verdient het dat u hem deze gunst bewijst. Want hij is ons volk goedgezind en heeft voor ons de synagoge laten bouwen.’ Jezus ging samen met hen op weg. Hij was al niet ver meer van het huis verwijderd, toen de honderdman enkele vrienden naar hem toe stuurde met de mededeling: ‘Heer, spaar u de moeite, want ik ben het niet waard dat u onder mijn dak komt. Daarom ook achtte ik mij niet waardig om zelf naar u toe te gaan. Maar u hoeft maar te spreken en mijn knecht zal genezen zijn. Ook ik ben iemand die onder andermans gezag staat en zelf weer soldaten onder zich heeft, en als ik tegen een soldaat zeg: ‘Ga!’ dan gaat hij, en tegen een andere: ‘Kom!’ dan komt hij, en als ik tegen mijn knecht zeg: ‘Doe dit!’ dan doet hij het.’
Toen Jezus dit hoorde, verbaasde hij zich over hem; hij keerde zich om naar de menigte die hem volgde en zei: ‘Ik zeg jullie, zelfs in Israël heb ik niet zo’n groot geloof gevonden!’ Toen de vrienden van de honderdman terugkeerden naar zijn huis, troffen ze daar de knecht in goede gezondheid aan.
(Lucas 7,1-10)
DE VERWONDERING VAN JEZUS
Slechts twee keer zegt Jezus in het evangelie dat hij verwonderd was. In beide gevallen gaat het over ‘geloven’. In Nazaret, bij zijn dorpsgenoten, kon Jezus geen enkel wonder verrichten, want Hij stond verwonderd over hun ongeloof. Vandaag, in Kafarnaüm, verwondert Hij zich over het uitzonderlijke geloof van de honderdman: ‘Zelfs in Israël heb ik zo’n groot geloof niet gevonden.’
In Nazaret gaat het over de Israëlieten. Zij ontvingen de Wet en de Profeten, en mochten God – enigszins – leren kennen. Zij konden ook weten hoe zij in Hem dienden te geloven en Hem te eren. In Kafarnaüm gaat het om een vreemde, iemand die niet tot dat ‘uitverkoren’ en dus bevoorrechte volk van God behoorde. In het beste geval, kan hij hoogstens een ‘beginnende bekeerling’, ‘iemand op de goede weg’, genoemd worden.
Jezus is verwonderd over het ongeloof bij de enen en over het geloof bij die andere. Het wettische, louter uiterlijke geloof van de inwoners van Nazaret mist alle leven en bezieling. Het is geen geloof dat redding brengt en anders maakt. Hun hart blijft gesloten voor het woord van Jezus, voor het Woord, dat Jezus is! Hun geloof is dood en doods en blijft dan ook zonder vruchten.
Al staat die vreemde bezetter, die honderdman, buiten de gelovige traditie, toch heeft hij zijn heel persoonlijk geloof, dat berust op vertrouwen, op gehoorzaamheid en zeker ook op nederigheid. Dat alles leidt hem met zijn hele wezen naar Jezus. Hij aanvaardt zelfs dat hij ‘de onreine’ is, bij wie de Joden niet mogen binnenkomen, maar hij twijfelt er niet aan dat Jezus zijn zieke dienaar kan en wil genezen. Zijn nederige en vurige verwachting doet hem geloven in de helende kracht van Jezus’ woord: zelfs van op afstand kan het Woord, dat Jezus is, alle kwalen genezen, alles anders maken.
En bij ons? Waarover kan Jezus zich bij ons verwonderen? Over een eerlijke poging om ‘van ganser harte’ te geloven? Of – ondanks alle uiterlijk vertoon en schone schijn – over ons ongeloof en de hardheid van ons hart? Wij zijn het zo gewoon om als vroom en gelovig beschouwd te worden en beseffen daarbij niet dat het er vooral op aan komt om Jezus’ woord diep in ons hart op te nemen, om dan vanuit dit ‘nieuwe hart’ te leven.
Moge het ons gegeven zijn om daadwerkelijk dit Woord, dat Jezus is, in ons hart te omarmen. We zullen ons dan wellicht minder afzonderen en opsluiten in hooghartige getto’s, overtuigd van ons eigen grote gelijk. De uitstraling en de geloofwaardigheid van de ‘gemeenschap van gelovigen’, die zich ‘Kerk’ noemt, zou er zeker wel bij varen!
(geïnspireerd door het ‘Gemeenschapsmissaal voor zon- en feestdagen’)
EGO FLOS
Ik ben een blomme en bloeie voor uwe oogen, geweldig zonnelicht, dat, eeuwig onontaard, mij, nietig schepselken, in 't leven wilt gedoogen en, na dit leven, mij het eeuwig leven spaart.
Ik ben een blomme en doe des morgens open, des avonds toe mijn blad, om beurtelings, nadien, wanneer gij, zonne, zult, heropgestaan, mij nopen, te ontwaken nog eens, of mijn hoofd den slaap te biên.
Mijn leven is uw licht: mijn doen, mijn derven, mijn' hope, mijn geluk mijn eenigste en mijn al; wat kan ik, zonder u, als eeuwig, eeuwig sterven; wat heb ik, zonder u, dat ik beminnen zal?
'k Ben ver van u, ofschoon gij, zoete bronne van al dat leven is of immer leven doet, mij naast van al genaakt en zendt, o lieve zonne, tot in mij diepste diep uw aldoorgaanden gloed.
Haalt op, haalt af!... ontbindt mijn aarsche boeien: ontwortelt mij, ontdelft mij...! Henen laat mij,... laat daar 't altijd zomer is en zonnelicht mij spoeien en daar gij, eeuwige, ééne, alschoone blomme, staat.
Laat alles zijn voorbij, gedaan, verleden, dat afscheid tussen ons en diepe kloven spant; laat morgen, avond, al dat heenmoet, henentreden, laat uw oneindig licht mij zien, in 't Vaderland!
Dan zal ik voor... o neen, niet voor uw oogen maar naast u, nevens u, maar in u bloeien zaan; zoo gij mij, schepselken, in 't leven wilt gedoogen; zoo in uw eeuwig licht me gij laat binnengaan!
Op dit feest van Sacramentsdag gaan onze gedachten uit naar het Laatste Avondmaal en de woorden van Jezus: ‘Neemt en eet, dit is mijn lichaam’. Jezus zegt ons dat Hij in tekenen van brood en wijn bij ons zal blijven. Zo is elke eucharistie een uiting van geloof: wij geloven dat we in dit sacrament één worden met Jezus.
Maar evenzeer is elke eucharistie, van onzentwege, een belofte, die wij aangaan voor ons dagelijkse leven. Als wij daar – in dat dagelijkse leven – niet delen van onszelf, moeten wij nog meer bezield worden door die woorden van Jezus: ‘Dit is mijn lichaam, dat voor u gegeven en gebroken wordt.’
Sacramentsdag mogen we daarom zeker het ‘feest van de gegeven en gebroken Jezus’ noemen: Jezus die zich ten volle bewust is van zijn zending en in volle aanvaarding vooruitblikt op zijn lijden, zijn kruis, zijn gegevenheid tot het uiterste.
De oorsprong van dit feest vinden we inderdaad in de woorden van Jezus bij het Laatste Avondmaal. In die zwaar geladen, emotionele sfeer van het laatste samenzijn met zijn meest intieme vrienden. We kennen de feiten: Jezus nam wat brood, en brak het, en gaf een stuk aan elkeen. We kennen ook de woorden: ‘Dit is mijn Lichaam, voor u gegeven en gebroken’.
In de historische context of samenhang zijn het profetische woorden: ‘wat ik hier met dit brood doe, - breken en delen – dat zal de komende uren ook met mij gebeuren’. In dit simpele gebaar zegt Jezus a.h.w. aan zijn vrienden: ‘Ik zal gemarteld worden en gekruisigd. Ik zal gegeven en gebroken worden totterdood. Want hiertoe ben ik in de wereld gekomen, niet zomaar, maar ‘opdat alle mensen leven zouden hebben, en wel leven in overvloed’.
En het gebaar van het gebroken brood zegt ons nog meer. Ook jullie, mijn vrienden, zijn hiertoe geroepen. Een dienaar staat immers niet boven zijn meester. Als je ten einde toe mijn volgeling wil zijn, als je ten einde toe wil leven voor het Koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan zal geen aardse roem je deel zijn. Wat de machten van het kwaad met Mij gaan doen, zal ook met jullie gebeuren. Dat vraag ik jullie: om ten einde toe mijn weg te gaan, gegeven en gebroken. Niet uit zelfpijniging, maar opdat eens, opdat ooit de gerechtigheid van God het moge halen op de machten van kwaad en onrecht, die zo welig tieren. Opdat mensen, hier en elders, opdat wereldwijd, mensen die zich arm weten en ontvankelijk zijn, leven mogen vinden en wel in overvloed.
Zo is dit feest van Sacramentsdag en eigenlijk elke eucharistie een bewogen, ontroerde herinnering aan wat toen gebeurd is. Maar daar blijft het niet bij: in elke eucharistie aanvaarden wij, hoe schamel wij ook zijn, telkens opnieuw onze eigen roeping om zo te leven, Hem achterna. Desnoods gegeven en gebroken.
Vandaag vieren we het feest van de Heilige Drie-eenheid. Het is een moeilijk feest omdat het een poging is om verstaanbaar te maken wat nu eenmaal onverstaanbaar is: het diepste Wezen van God.
In het kruisje dat we maken verwijzen we naar dit diepste Wezen:
- we mogen God Vader noemen;
- Jezus, die op onze aarde leefde en leed, gemarteld en gedood werd, is niet alleen een mensenkind maar ook de Zoon van God
- En als Goede, Heilige Geest leeft God ook in ons en om ons heen.
In zijn afscheidsrede bij het Laatste Avondmaal zei Jezus tot zijn leerlingen: Eigenlijk heb Ik jullie nog veel te zeggen, maar je kunt het nu nog niet verwerken. Wanneer de Geest der waarheid komt, zal Hij jullie leidsman zijn naar de volle waarheid – niet dat Hij eigenmachtig zal spreken, Hij zal slechts zeggen wat Hij te horen krijgt – en wat komen gaat, zal Hij jullie meedelen. Zo zal Hij Mij verheerlijken, want wat Hij jullie zal meedelen, komt van Mij.
Immers, alles wat de Vader heeft is ook van Mij; daarom mag Ik zeggen dat hetgeen Hij jullie zal meedelen, van Mij komt.
(Johannes 16,12-15)
EEN NAAM VOOR GOD
De Heilige Drievuldigheid, een moeilijk woord, dat we als kind van buiten leerden, zonder er iets van te begrijpen. Het was goed bedoeld: laat het de kinderen maar van buiten leren. Want als zij de echte waarheid kennen, dan komt alles wel goed. Zo is het helaas niet verlopen: velen haakten af, om vele redenen, maar toch ook wel omdat de kilte van het denken zo veraf staat van de warmte van het hart, dat ontroerd wordt door de ontmoeting met God.
Hoe God door theologen gedacht wordt – één in drie personen – dat gaat ons petje te boven, en dat is zelfs niet eens zo erg. Wat belangrijk is, is dat we zien hoe God zichzelf geleidelijk aan noemt. En dan moeten we luisteren naar de bronnen van ons geloof, die een veel eenvoudiger taal spreken.
Eén belangrijke bron vinden we al in het O.T. Mozes laat de kudden grazen, en de Heer verschijnt hem in een brandende struik. Mozes krijgt de opdracht om de Israëlieten uit het slavenhuis van Egypte weg te leiden. Maar hij zegt: ‘Als ik aan de Israëlieten zeg dat de God van hun vaderen mij gestuurd heeft, en ze vragen: ‘Wat is de naam van die God?’, wat moet ik dan zeggen?’ Toen antwoordde God hem: ‘Ik zal er zijn voor u’. ‘Ik zal er zijn voor u’, het is de eerste naam, die God aan zichzelf geeft.
Enkele eeuwen later, bij Johannes, vinden we – in andere woorden – een zelfde naam voor God: ‘God is Liefde’. In deze namen, die God zichzelf toekent raken we zijn meest intieme ‘Ik’. Bovendien spreken deze Bijbelse namen, die God aan zichzelf toekent, onze hele persoon en niet enkel ons verstand aan.
We mogen geloven in een God, die Liefde is, in een God, die van zichzelf zegt: ‘Ik zal er zijn voor u.’
Zo wordt Hij ook het uiteindelijke rustpunt van ons leven en ons streven. Wij, rusteloze zoekers naar geluk, vinden slechts rust in de warme geborgenheid van de eeuwige Liefde, zoals wij God mogen noemen.
