Wetenschappers INBO onderzoeken kleiputten in Terhagen en Boom
Van januari tot april van dit jaar was een onderzoeksteam van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) aan het werk in de kleiputten van Terhagen en Boom. De wetenschappers bekeken de huidige milieu- en natuurkwaliteit, én welke kansen er zijn voor het natuurgebied na sanering en landschapsreconstructie.
De INBO-medewerkers verwerkten de analyses en interpretaties van de grond- en waterstalen tegen de klok en met corona-restricties in een 133 bladzijden tellend rapport.
We zetten de belangrijkste conclusies uit het onderzoek op een rijtje.
De bodem- en waterkwaliteit
De huidige milieukwaliteit van het gebied is voor een aantal parameters onvoldoende, wat bevestigt dat een duurzame sanering en opwaardering noodzakelijk is. Vooral de diepere bodemlagen zijn vervuild met cadmium, chroom, koper, lood en zink. Een weinig doorlatende bodem, met daarin vaak steenpuin en afvalresten, beperkt de wortelgroei voor bomen en struiken. Het grondwater is zwaar belast met sulfaten en chloriden. In enkele plassen is er zinkverontreiniging en werden er lage zuurstofconcentraties en onnatuurlijk hoge pH’s vastgesteld, onder meer door uitloging uit het asbest- en gipsstort.
INBO onderzoekers Bruno De Vos en Arthur De Haeck verzamelen bodemstalen in de kleiputten.- Copyright: INBO
De bomen en het bos
De bomen in het gebied zijn jong en minder dan 20m hoog, omdat het bos pas enkele decennia oud is. Het zijn vooral pioniers zoals wilg en berk die zich makkelijk kunnen verspreiden met de wind. Bomen, struiken en kruiden die zich traag verspreiden en die wijzen op een langdurige aanwezigheid van bos, zijn zo goed als afwezig. Het jonge bos herbergt wel heel wat soorten varens, mossen en korstmossen. De bomen groeien op ondiepe bodems met puin, baksteenresten, asbestafval, gipshoudende materialen of gedegradeerd huisvuil. Dit leidt tot een beperkte wortelruimte, verarmd bodemleven én een slechte waterhuishouding. Daardoor is het huidige pioniersbos slecht gewapend tegen toenemende hittegolven, neerslagtekorten en stormen. Door de droogte van de voorbije jaren zijn heel wat wilgen er slecht aan toe.
Het pioniersbos neemt de zware metalen slechts in beperkte mate op. Op maar één locatie werd voor cadmium de risicogrens in de strooisellaag overschreden.
Wat brengt de toekomst?
Door de milieusanering zal het huidige natuurgebied met zijn pioniersbos en vijvers noodgedwongen tijdelijk verdwijnen. De landschapsbouw biedt echter de mogelijkheid om een gevarieerder en robuuster natuurgebied te ontwikkelen. De kalkrijke, kleihoudende zandgrond waarmee het reliëf opgebouwd wordt, is hiervoor erg geschikt.
“Nadat het nieuwe landschap vorm gekregen heeft, worden bomen en struiken aangeplant die zich moeilijk spontaan vestigen, zoals bijvoorbeeld linde en sleedoorn. Hierdoor kan snel terug een bos ontwikkelen, dat gevarieerder en stabieler zal zijn dan voorheen het geval was. Daarnaast is er ook ruimte voor spontane natuur en voor een rietmoeras. Door het reliëf, de diversiteit aan groeiplaatsen en de combinatie van aangeplant bos en spontane natuur zal een erg gevarieerd en aantrekkelijk landschap ontstaan, uitermate geschikt voor zachte recreatie,” besluiten onderzoekers Bruno De Vos en Luc De Keersmaeker.
Het rapport bevat naast het in kaart brengen van de huidige toestand ook aanbevelingen voor de samenstelling van de gronden die zullen gebruikt worden bij de sanering en de landschapsbouw. Hiervoor gingen de onderzoekers richting toekomstige Oosterweelwerf om er bijkomende grondstalen tot 20m diepte te nemen van de aan te voeren gronden, om de milieukwaliteit ervan te beoordelen en criteria aan te reiken. Zo weten de aannemers alvast welke geologische lagen geschikt zijn en welke niet voor een goede ecologische bodem- en natuurontwikkeling.
PRAKTISCHE INFO
Meer info:
Het rapport ‘Analyse van de mogelijkheden voor bos- en natuurontwikkeling in het klei-ontginningsgebied van Rumst en Boom na sanering en grondberging - Project RUMBOOLAR’, opgesteld door INBO onderzoekers Bruno De Vos, Luc De Keersmaeker, Luc Denys en Jo Packet, is een studie in opdracht van de provincie Antwerpen en De Vlaamse Waterweg en kan gedownload worden op www.kleiputtenterhagen.be.
Korte presentaties van de onderzoeksgegevens bij de thema’s uit het INBO rapport zullen vanaf juli raadpleegbaar zijn op www.kleiputtenterhagen.be. Op de site komt ook een rubriek met antwoorden op de vragen die buurtbewoners doorstuurden. De INBO-medewerkers staan omwonenden en geïnteresseerden graag te woord tijdens een infomoment in de loop van de maand september.
Wandelen met Diva’s of kabouters in de tuinen van juffrouw Rosa Doe-het-zelf rozenwandelingen vanaf 13 juni tot en met 31 augustus, Vrijbroekpark, Mechelen
Geen Vrijbroek rozenfeesten dit jaar? Geen probleem! Voor alle grote en kleine rozenliefhebbers zijn er twee speciale wandelingen ontwikkeld: Diva’s in de Rozentuin en Juffrouw Rosa en Kabouter Kwelder. Met deze doe-het-zelf wandelingen beleef je de pracht van de rozentuin en maak je kennis met een aantal speciale rozen.
Bovendien zijn het print-het-zelf wandelingen. De wandelkaarten vind je vanaf vandaag op www.vrijbroekpark.be/kalender. Je kan de wandelkaarten op A4 pagina’s thuis met een gewone printer afdrukken. Helemaal corona-proof!
De roos, symbool van de liefde, schoonheid en vruchtbaarheid heeft een heel vrouwelijk kantje. Om te beginnen haar Latijnse naam: Rosa. In de rozentuin kan je bovendien heel wat koninklijke (Reine Marie Henriëtte, Prinses Mathilde, Koningin Fabiola), sprookjesachtige (Sneeuwwitje, Fairy Queen, Fiona…) en goddelijke (Artemis, Apollo, Thérèse de Lisieux, Soeur Emmanuelle, …) vrouwen tegenkomen. Heel wat rozen dragen de naam van een vrouw. Wandel mee in de rozentuinen van het Vrijbroekpark en maak kennis met de ijdelste der bloemen.
Copyright: Provincie Antwerpen
Allerkleinsten zijn ook welkom in onze rozentuinen. Volg het verrassend verhaal van Kabouter Kwelder en Juffrouw Rosa en ontdek waarom het bijzonder en zeldzaam plantje kruipend moerasscherm in de rozentuin zo goed kan groeien. De wandelkaart druk je zelf thuis af. Bordjes met kleurrijk verhaal vind je op de route in en rond de rozentuinen.
Beide wandelingen starten aan de ingang van de grote rozentuin.
Copyright: Provincie Antwerpen
PRAKTISCHE INFO EVENEMENT
Wanneer: vanaf 13 juni tot en met 31 augustus 2020
De Grote Relance: stad stelt compensatiefonds na corona voor
Bij het begin van de coronacrisis in maart besloot het Antwerpse stadsbestuur om 50 miljoen euro vrij te maken voor steunmaatregelen aan inwoners en ondernemers die het nodig hebben. Nu de coronamaatregelen versoepeld worden, beslist het stadsbestuur om de rest van de middelen in een compensatiefonds te investeren dat moet leiden tot een Grote Relance van het economische en sociale leven in de stad.
Tijdens de coronacrisis besliste het stadsbestuur in een eerste fase om tal van belastingen en retributies voor ondernemers op te schorten, zoals belastingen op horeca en toeristische logies. Verenigingen en zelfstandigen moesten tijdelijk ook geen huur meer betalen aan de stad. De daklozenopvang voorzag in extra locaties om iedereen een veilige slaapplek te garanderen. Daarnaast verspreidde de stad voedselbonnen voor de meest kwetsbare Antwerpenaars en verdeelden de voedselpunten tot 10.000 pakketten per week. Er kwamen taxi-cheques voor zorgpersoneel omdat het openbaar vervoer beperkt werd en parkeren werd tot 10 mei gratis. Ook de handhaving van de LEZ en het betalend parkeren werden tijdelijk opgeschort om essentiële verplaatsingen niet in de weg te staan. De stad begon intussen met de verdeling van mondmaskers onder alle Antwerpenaars van 12 jaar en ouder.
Met de versoepeling van de coronamaatregelen breekt nu een tweede fase aan. Het stadsbestuur heeft besloten om de rest van de financiële middelen in een compensatiefonds te bundelen dat aangewend kan worden voor een Grote Relance van het economische en sociale leven in Antwerpen.
“De middelen zullen gebruikt worden om al wie getroffen werd door de crisis te ondersteunen,” legt burgemeester Bart De Wever uit. “We leggen de klemtoon daarbij op drie groepen. Er komt een steunpakket voor de economische sectoren die zware klappen kregen, zoals de retail en de horeca. We zorgen ook voor herstel van het maatschappelijke weefsel, met bijzondere aandacht voor onze jeugd en oudere Antwerpenaars. En we nemen ook onze verantwoordelijkheid om al wie het moeilijk heeft opnieuw omhoog te helpen op de sociale ladder. We zien bijvoorbeeld mensen met een precair arbeidsstatuut die voor de crisis net het hoofd boven water konden houden hun werk verliezen. Die moeten we helpen om de periode te overbruggen tot de arbeidsmarkt opnieuw aanzwengelt.”
De voorbije weken werd bekend dat zowel de Vlaamse als de federale overheid tal van steunmaatregelen nemen. Antwerpen doet daar dus nog een bijkomende inspanning. “We hanteren wel duidelijke principes,” benadrukt burgemeester De Wever. “Het gaat over tijdelijke, eenmalige uitgaven die op korte termijn resultaat hebben ten voordele van inwoners en ondernemers die het echt nodig hebben. Onze focus ligt op gemeenschapsversterkende en verbindende initiatieven die zowel het economische als sociale leven zullen herstellen. We delen geen geld uit maar zorgen dat mensen hun geld weer kunnen laten rollen. We willen Antwerpen deze zomer ook opnieuw laten bruisen, onder andere met een aangepast zomerprogramma, en bieden ruimte voor kleinere en culturele evenementen.”
Steunpakket voor getroffen economische sectoren
Schepen voor middenstand en toerisme Koen Kennis: “In het Antwerpse relanceplan spelen de sectoren handel, horeca, ontspanning en toerisme een belangrijke rol. Ze zijn de ideale hefbomen om de consumptie aan te zwengelen en Antwerpen een snelle doorstart te laten maken. ‘Geld moet rollen’, zo klinkt het cliché, en dat klopt. Bovendien zijn het zichtbare sectoren. Ze zorgen voor leven en beleving in de stad. Onze middenstanders en horecaondernemers maken deel uit én van het economische én van het sociale weefsel van Antwerpen. Om zaken en instellingen die door de coronacrisis noodgedwongen de deuren moesten sluiten, ook concreet te steunen zal de groep stad Antwerpen aan haar medewerkers, waarvan velen in eerste lijn met de coronacrisis geconfronteerd werden, een consumptiekrediet ter waarde van 300 euro geven, dat in Antwerpen – volgens het principe 1 euro voor 1 euro en beperkt in de tijd - besteed moet worden.”
Schepen voor werk en economie Claude Marinower: “De arbeidsmarkt in de grootstad is extra kwetsbaar in deze coronacrisis. We moeten koste wat het kost een drama vermijden. We moeten zo snel mogelijk werkloze Antwerpenaars terug aan de slag krijgen. We werken daarvoor aan een plan met drie elementen. Ten eerste willen we een aantal van onze bestaande arbeidsmarktprojecten snel uitbreiden. Ten tweede willen we van de hoge nood een deugd maken en met een aantal vernieuwingen komen - die weliswaar flexibiliteit van werkgevers en werknemers gaan vragen - die de matching op de arbeidsmarkt kunnen versnellen, zoals bv. ‘open hiring’. En ten derde willen we werkzoekenden verleiden tot het opstarten van een zaak. Voor dit plan hebben we in totaal bijna 1 miljoen voorzien. Onze bedrijven blijven we sterk ondersteunen. Na de eerdere coronamaatregelen met betrekking tot belastingverlaging, administratieve vereenvoudiging en specifieke maatregelen voor startups, organiseren we vanaf de zomer een fonds van 1 miljoen euro voor projecten die op korte termijn een innovatieve bijdrage kunnen leveren aan de economische relance van de stad en het bedrijfsleven.”
Schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening Annick De Ridder: “Om een duurzame heropstart voor de bouwsector mee te ondersteunen, wil de stad innovatieve armbanden ter beschikking stellen die een waarschuwing geven wanneer arbeiders te dicht bij elkaar komen. Een dergelijk systeem kan het comfort bieden dat nodig is om terug aan de slag te gaan en zo kunnen we inspelen op een veilige en duurzame doorstart van de hele sector. Zo zetten we onze stad verder in de steigers en zijn we bovendien ook voorbereid bij een eventuele tweede golf.”
Voor markten en foren voorziet schepen Peter Wouters bijkomende steun. “Sinds 18 mei zijn openbare markten onder strikte voorwaarden weer toegelaten, waaronder de beperking dat ze maar 50 kramen mogen tellen. De markten draaien dus nog niet op volle toeren en zo lopen de marktkramers heel wat inkomsten mis. Om dat financiële leed te verzachten, kregen de marktkramers reeds de standgelden voor het tweede kwartaal terugbetaald. De stad doet nu een bijkomende inspanning door ook de standgelden voor het derde kwartaal kwijt te schelden. Met die financiële compensaties willen we de marktkramers extra zuurstof geven om heelhuids door de crisis te geraken. In deze barre coronatijden krijgen ook de wijkforen het zwaar te verduren. Daarom worden de wijkforen vrijgesteld van standgelden voor de volledige duur van het kermisseizoen, dat loopt van maart tot oktober.”
Herstel van het maatschappelijke weefsel
Schepen voor gezondheids- en seniorenzorg Fons Duchateau: “De stad ondersteunt de maatschappelijke en economische heropleving in de stad. We willen de draad opnieuw oppikken van voor de coronacrisis. Maar dan moeten we ook oog hebben voor de mentale gevolgen van de voorbije maanden. Studies waarschuwen dat het niet voor iedereen evident zal zijn om haar of zijn mentale evenwicht terug te vinden. Een probleem dat niet onderschat mag worden. We laten hen niet achter in deze relance. Ouderen die misschien nog maanden in afzondering zullen moeten blijven, jongeren die worstelen met vragen over zichzelf na het isolement en professionele hulpverleners die maanden het beste van zichzelf hebben gegeven en dat moeten verwerken. We willen waken over hun mentale welzijn en een helpende hand uitsteken waar het nodig is. We investeren 275.000 euro in bijkomende ondersteuning voor wie de coronaperiode niet heeft verteerd en wapenen mensen voor een mogelijke tweede golf.”
“Als we één ding geleerd hebben uit coronatijden, dan is het wel dat digitalisering de toekomst is. Ook in ons onderwijs”, zegt schepen voor onderwijs Jinnih Beels. “Een eerste stap in het meer digitaal maken van ons Stedelijk Onderwijs, is het voorzien van materiaal. Daarom trekken we meer dan 3,3 miljoen euro uit voor de aankoop van laptops, zowel voor onze leerkrachten als voor onze leerlingen. We willen echter niet alleen inzetten op het versterken van ons digitale onderwijs. Tijdens de tweede helft van dit schooljaar hebben immers niet alle kinderen de verwachte schoolse en sociaal-emotionele vorderingen kunnen maken. Daarom maken we als stad 1,1 miljoen euro budget vrij om zomerscholen te ondersteunen en extra leer- en ondersteuningstrajecten op te zetten, zodat alle leerlingen in september weer vanaf dezelfde startlijn vertrekken.”
Schepen voor kinderopvang en personeel Nabilla Ait Daoud: “Onze kinderopvanginitiatieven moeten we koesteren. De kinderopvanginitiatieven trap 0/1 – die het met minder middelen vanuit Vlaanderen moeten doen – ondersteunen we ten belope van de gemiddelde kost aan vaste uitgaven. Hun lagere bezetting maakt immers dat ook zij het moeilijker hebben om rond te komen, terwijl ze echt essentieel werk verrichten. Ook op onze stadsmedewerkers hebben we doorheen deze crisis kunnen bouwen. Medewerkers die tijdelijk hun reguliere taken niet konden uitvoeren, hebben zich massaal opgegeven om maatschappelijk belangrijke noodopdrachten uit te voeren zoals de coördinatie van en ondersteuning in triagepunten. Dankzij hun flexibele en enthousiaste inzet heeft onze stad deze gezondheidscrisis goed doorstaan. Deze speciale tijd leert ons als werkgever dat ook wij opnieuw met een open vizier moeten kijken naar de toekomst. De flexibiliteit die we gehanteerd hebben om bijvoorbeeld de niet evidente combinatie van thuiswerk en kinderen te doen slagen, kan ook in de toekomst belangrijk blijven.”
Steunpakket voor kwetsbare Antwerpenaars
“Antwerpenaars die voor de crisis weinig inkomen hadden, dreigen na de coronacrisis nog minder over te houden”, beklemtoont schepen voor sociale zaken Tom Meeuws. “Met dit relanceplan willen we dus vooral hun inkomen verhogen. We geven een eenmalige septemberpremie aan gezinnen met kinderen die een woning huren op de private huurmarkt en afhankelijk zijn van werkloosheidsuitkering of leefloon. Zo helpen we hen die moeilijke maand vol extra schoolkosten door te komen. 65-plussers in armoede (IGO-uitkering) geven we eveneens een eenmalige premie. Ook willen we opnieuw meer leefloners aan het werk helpen: we geven financiële steun aan alle werkgevers die leefloners in dienst willen nemen. We ondersteunen buurthuizen die Antwerpenaars bijstaan in hun administratie. Ten slotte versterken we de voedselverdeelpunten en garanderen we voor het eerst de hele zomer lang de dag- en nachtopvang van dak- en thuislozen.”
“Atlas, Integratie & Inburgering zal de nodige middelen inzetten om de opgelopen achterstand in de leertrajecten van nieuwkomers weg te werken,” zegt schepen voor integratie en inburgering Karim Bachar. “Tijdens de zomermaanden zullen er verschillende activiteiten georganiseerd worden om Nederlands te oefenen. Zo worden er digitale conversatiegroepjes gevormd, wordt er gewerkt met digitale taalbuddy’s en worden er babbelfietstochten georganiseerd. Daarnaast worden de wachtlijsten voor de cursussen Maatschappelijke Oriëntatie weggewerkt. Tijdens de crisis werden er uiteraard onlinelessen aangeboden, maar het was niet voor elke cursist haalbaar om op die manier de cursus verder te zetten.”
Drie ontwerpteams geselecteerd voor hertekening stationsomgeving Boom Stationsomgeving Boom opwaarderen tot multimodale mobiliteitsknoop en opnieuw verbinden met de omliggende wijken
Het lokaal bestuur Boom en de provincie Antwerpen willen de stationsomgeving van Boom herinrichten. Uit 37 kandidaten selecteerden ze samen met het team Vlaamse Bouwmeester drie mogelijke ontwerpteams. Die kregen vandaag een briefing en rondleiding in de stationsomgeving om daarna een gedetailleerd voorstel van offerte te kunnen indienen.
Een Masterplan moet de mogelijke opwaardering van de stationsomgeving van Boom uittekenen. De gemeente Boom en de provincie Antwerpen zoeken het beste ontwerpteam voor dat Masterplan via de procedure ‘Open Oproep’. Dat is een specifieke procedure, onder begeleiding van het Team Vlaamse Bouwmeester, om ontwerpteams te selecteren voor stedenbouwkundige en architecturale opdrachten. Oorspronkelijk stelden 37 geïnteresseerde ontwerpteams zich voor deze opdracht kandidaat. De eerste selectieronde resulteerde in drie ontwerpteams die telkens uit meerdere studiebureaus bestaan.
Laatste selectieronde
“De drie ontwerpteams kregen vandaag een uitgebreide briefing en rondleiding in de stationsomgeving om een gedetailleerde offerte te kunnen uitwerken” legt Luk Lemmens, gedeputeerde voor Ruimtelijke Ordening uit. “Ze moeten daarbij weergeven wat hun visie over de omgeving is en toelichten hoe ze het Masterplan opmaken. Hoe zien ze de herinrichting van het gebied? Hoe integreren ze de fietsostrade in het nieuwe plan? Hoe stemmen ze af met andere projecten in de omgeving zoals de sanering van Frateur langs de A12? Hoe nemen ze de mening van de omwonenden, de bedrijven en geïnteresseerden mee? Hoe denken ze de herinrichting op het terrein te realiseren, en met welke financiële middelen?”
“Bovendien moeten ze voor drie deelzones hun voorstel van Masterplan uitwerken tot het niveau van een concreet bouwplan dat niettemin voldoende flexibel is om, indien nodig, aan te passen aan de andere deelzones of aan nieuwe ontwikkelingen”, aldusKris Van Hoeck, schepen Ruimtelijke Ordening en Stadsontwikkeling gemeente Boom. “Het masterplan voor de stationsomgeving moet ook in relatie staan met de omliggende buurten en de behoeften die daar leven. We zullen door zo concreet te werken de plannen kunnen aftoetsen of ze voldoende garanties bieden voor de behoeften van de bewoners van de stationsbuurt op vlak van veiligheid, woonkwaliteit, aanpak geluidshinder, ruimte om te spelen, bereikbaarheid van en naar andere buurten, … en dit in overleg met de buurt.”
“Om in de context te blijven: het spoort in Boom want we zijn onze totaalvisie voor de hele gemeente aan het omzetten zijn in tal van realisaties”, zegt Jeroen Baert, burgemeester van Boom. “Uiteraard is ook de stationsomgeving een enorm belangrijke schakel in dat verhaal. Met deze ontwikkeling brengen we het station eigenlijk historisch dichter bij het centrum. Het station is niet alleen een belangrijke mobiliteitsknoop, maar dit gebied krijgt op die manier na jaren verwaarlozing een nieuwe uitstraling en woonfuncties.”
Volgens de procedure geeft het Team Vlaamse Bouwmeester de drie ontwerpteams tot einde september 2020 de tijd om hun voorstellen en offerte in te dienen. Omdat het veel werk en tijd vraagt én om kwaliteitsvolle voorstellen te ontvangen, voorziet de procedure voor elk ontwerpteam een vergoeding van 10.000 euro voor zijn voorstel. Uit de ingediende voorstellen selecteren de gemeente Boom en de provincie Antwerpen het beste ontwerpteam om het Masterplan helemaal uit te werken.
Waarom De stationsomgeving van Boom ligt er vandaag eerder troosteloos bij. Onbenutte percelen bouwgrond en verlaten bedrijfssites vragen om invulling. Het stationsplein kent slechts een beperkte dynamiek en de publieke ruimte is niet kwaliteitsvol. Door de aanwezigheid van de Rupel, de spoor- en fietswegen is deze stationsomgeving nochtans een interessante mobiliteitsknoop.
Een andere doelstelling is de stationsomgeving opnieuw verbinden met de omliggende wijken. Richting centrum vormt de A12, die hier in een diepe sleuf ligt, een grote barrière. Slechts één brug verbindt het station met het centrum van Boom. In het westen wordt de stationsomgeving afgezoomd door de spoorlijn en de achterliggende industrieterreinen. Ten zuiden van de stationsomgeving lopen de Rupel en het Zeekanaal.
Luk Lemmens (in het midden), gedeputeerde provincie Antwerpen, overlegt met Kris Van Hoek (links) en Jeroen Baert (rechts), schepen en burgemeester, bij het station van Boom Copyright: Koen Fasseur voor Provincie Antwerpen
Samenwerking
Onder het motto ‘de stationsomgeving verbindt’ werken het lokaal bestuur Boom en de provincie Antwerpen dit project samen uit. Ook de NMBS, De Lijn, de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Antwerpen en de Vlaamse overheid zijn betrokken partijen. Meer info op www.provincieantwerpen.be (zoek op ‘stationsomgeving Boom’).
Stad gebruikt Vlaamse subsidies om jeugd-, sport- en cultuurorganisaties te ondersteunen
De Vlaamse regering maakte begin juni bekend dat dat ze 87 miljoen euro uittrekt voor de lokale sport-, cultuur- en jeugdverenigingen, die door de coronacrisis inkomsten gemist hebben en doorlopende kosten hadden. Voor Antwerpen gaat het om 7,3 miljoen euro. De stad wil deze middelen gebruiken om het lokale gemeenschapsvormende en culturele leven opnieuw op gang te trekken.
De coronacrisis heeft een enorme impact op ieders dagelijkse leven en heeft ook het Vlaamse verenigingsleven en in het bijzonder de kinderen en jongeren hard geraakt. Vlaanderen is gebouwd op een rijk en uitgebreid cultureel en sociaal verenigingsleven. Lokale sport-, cultuur- en jeugdverenigingen derven in deze periode echter heel wat inkomsten, terwijl de uitgaven doorlopen. Ze hebben nood aan extra zuurstof en concrete ondersteuning.
De lokale besturen kunnen zelf bepalen hoe ze deze Vlaamse middelen verdelen over de lokale verenigingen. Tien procent van de middelen gaat naar de districten, aangezien zij eveneens bevoegd zijn voor cultuur, jeugd en sport. De rest verdeelt de stad op basis van de noden in de verschillende domeinen.
Jeugd
De impact van deze coronacrisis op jongeren is erg groot, zo bleek ook uit verschillende onderzoeken en enquêtes. Ze missen veel van hun dagelijkse routines en activiteiten, en hebben hun vrienden en familie een hele tijd niet kunnen zien. De versoepeling van de maatregelen biedt dus ook voor hen eindelijk wat perspectief voor de zomervakantie. Spel, ontspanning en ontmoeting zijn broodnodig voor het mentale welzijn van kinderen en jongeren. Daarom zet de stad Antwerpen in op een laagdrempelig vrijetijdsaanbod.
Antwerps schepen voor jeugd Jinnih Beels: “Onze jeugdpartners hebben de afgelopen maanden fantastisch werk geleverd om onze jongeren vanop afstand zo goed mogelijk te blijven bereiken en ondersteunen. Nu ze deze zomer hun normale werking enigszins terug kunnen hervatten, geeft de stad extra ondersteuning aan haar verschillende jeugdverenigingen en -partners, zodat zij in een divers en uitgebreid zomeraanbod kunnen voorzien. Zo hopen we dat zoveel mogelijk kinderen en jongeren de kans krijgen om deel te nemen aan de activiteiten.”
Het gaat om de volgende ondersteuningsmaatregelen:
Verhoging subsidies: De stad trekt de toelagen van professionele jeugdwerkpartners op zodat ze hun huidige aanbod kunnen uitbreiden. Bij de uitbreiding van dat aanbod kijkt de stad ook specifiek naar het inzetten van jobstudenten.
Oproep aan nieuwe initiatieven: Er worden middelen voorzien om het aanbod via een open oproep te verrijken met nieuwe initiatieven.
Ondersteuning vakantieopvang: Ook voor vakantieopvang met reeds bestaande toelagen is er extra budget om hun werkingen te verruimen. Anderzijds krijgen ook vakantieopvangprojecten die nog geen structurele ondersteuning krijgen, en die met kansentarieven werken, extra ondersteuning via een reglement.
Aandacht voor kwetsbare kinderen en jongeren: Jeugdwerkingen die zich richten op de meest kwetsbare kinderen en jongeren, krijgen bijkomende ondersteuning om ook hen een fijne vakantie te bezorgen.
Gezien de geldende richtlijnen moeten ook jeugdorganisaties de nodige veiligheidsmaatregelen nemen. Naast het budget voor extra aanbod, voorziet de stad dus ook in middelen en ondersteuning om alle activiteiten volgens de veiligheidsvoorschriften te laten verlopen. Ook vrijwillige jeugdverenigingen in de districten krijgen hiervoor extra budget. “Ik ben blij dat onze kinderen en jongeren deze zomer terug samen zullen kunnen spelen, maar de veiligheid blijft natuurlijk de eerste prioriteit. Het is dus belangrijk om alle jeugdverenigingen en -partners hierin maximaal te ondersteunen”, aldus schepen Beels.
Naast de middelen die Vlaanderen voorziet, zet de stad 550.000 euro aan eigen jeugdmiddelen in. In totaal gaat het zo om een budget van 1,2 miljoen euro dat deze zomer wordt vrijgemaakt voor jeugdorganisaties in de stad.
Sport
Voor de Antwerpse sportwereld is het zowel op praktisch als op financieel vlak een stevige uitdaging om de coronacrisis het hoofd te bieden. Medio mei nam de stad reeds doelgerichte maatregelen om de sportclubs en de klanten en partners van Sporting A te ondersteunen. Daarnaast werden er extra initiatieven gelanceerd om zoveel mogelijk Antwerpenaars aan het sporten te krijgen of te houden.
Een solide sportbeleid staat of valt met de lokale sportverenigingen. Ook voor hen zijn deze coronatijden een beproeving. “De combinatie van doorlopende uitgaven en een verlies aan inkomsten kan voor onze sportclubs de financiële doodsteek betekenen en dat willen we absoluut vermijden, want dat zou aan de kern van ons maatschappelijk weefsel raken”, zegt schepen voor sport Peter Wouters. “Het laagdrempelig karakter van onze lokale sportclubs komt bovendien onder druk te staan als ze zich genoodzaakt zien om de financiële schade te compenseren door bijvoorbeeld hogere lidgelden te vragen.”
De bijkomende injectie vanuit het noodfonds van de Vlaamse overheid stelt de stad Antwerpen in staat om niet enkel de noden te lenigen van sportclubs die in financieel zwaar weer verkeren, maar ook om een extra impuls te geven aan de Antwerpse sportwereld. Met de Vlaamse middelen zet de stad maximaal in op vier pijlers:
Het corona-steunfonds: Een eenmalig en laagdrempelig fonds dat een waaier aan mogelijkheden biedt om erkende Antwerpse sportverenigingen die door de impact van de pandemie extra ondersteuning nodig hebben, een financieel duwtje in de rug te geven.
Een Antwerpse Sportzomer: De stad zet een heus offensief in om de sportbeleving in Antwerpen een boost te geven. Het sportaanbod wordt verruimd en de clubs en partners van Sporting A kunnen op extra ondersteuning rekenen. De stad past ook bij om de opgelopen kosten van het reguliere aanbod te dekken.
Tussenkomst in de lidgelden: Hiermee ondersteunt de stad rechtstreeks jongeren die het hardst getroffen zijn door de crisis. Ook clubs kunnen op een extra betoelaging rekenen per lid met het recht op verhoogde tegemoetkoming.
Subsidies voor sporttechnische vooruitgang: Erkende clubs met een gestructureerde jeugdwerking worden eenmalig extra ondersteund.
Cultuur
De culturele sector is hard getroffen door de coronacrisis. Verschillende organisaties moesten noodgedwongen tijdelijk de activiteiten staken. Ze konden niet rekenen op inkomsten maar hadden wel doorlopende vaste kosten. Sommige organisaties kunnen bovendien, o.a. omwille van hun structuur, geen beroep doen op Vlaamse of federale steunmaatregelen.
Nu reeds meerdere coronamaatregelen versoepeld zijn en een heropstart van het publieke en culturele leven zich aandient, is het ook belangrijk om de cultuursector het broodnodige duwtje in de rug te geven. De stad wil opnieuw de verbindende kracht van cultuur versterken: cultuur brengt mensen samen, rond gedeelde ervaringen, met een lach en een traan.
“Met de heropstart van de culturele sector na corona, hebben we twee doelen voor ogen”, vertelt schepen voor cultuur Nabilla Ait Daoud. “Enerzijds willen we opnieuw tewerkstellingskansen creëren, zowel voor professionele kunstenaars, gemeenschapsvormende kunstenaars als voor technische en ondersteunende artistieke beroepen. Want ook zij voelen de impact van deze crisis natuurlijk. Anderzijds willen we door het creëren van deze podiumkansen onze stad terug op de kaart zetten als de bruisende culturele hoofdstad die ze is. Met dit aanbod voorzien we opnieuw in de nodige afleiding, ontspanning en ontroering voor inwoners en bezoekers. Zo kan iedereen Antwerpen herontdekken in een unieke sfeer!”
Met de relance-maatregelen voor de culturele sector werkt de stad op verschillende pistes:
Enerzijds geeft ze haar cultuurpartners die geen aanspraak kunnen maken op het noodfonds van Vlaanderen de nodige zuurstof om hun werking opnieuw op te starten. Deze maatregel geldt zowel voor de professionele organisaties (zoals De Roma) als voor organisaties die zich eerder richten tot gemeenschapsvormende kunstenaars (zoals Fameus die extra middelen krijgen voor het Fonds voor Talentontwikkeling).
Anderzijds wil de stad met deze middelen de cultuursector opnieuw activeren en tegelijkertijd zorgen voor cultuurbeleving voor het publiek. Om dit mogelijk te maken, neemt ze de volgende maatregelen:
Nieuw en tijdelijk reglement ‘Cultuur tijdens corona’: Met dit nieuwe reglement geeft de stad professionele kunstenaars, technische en ondersteunende artistieke beroepen uit alle onderdelen van de cultuursector niet enkel de mogelijkheid om hun project uit te werken, maar ook de zekerheid dat ze hun werk kunnen tonen.
OLT als culturele ontmoetingsplek: Gedurende 40 dagen en avonden wordt het OLT Rivierenhof omgetoverd tot een culturele ontmoetingsplek. Het samenwerkingsverband Arenberg, Trix, De Studio en OLT Rivierenhof biedt hier doorheen de zomermaanden een rijke en diverse culturele programmatie aan.
Cultuurcheques voor handelaars en horeca: Met deze cultuurcheques kunnen handelaars en horeca die een culturele activiteit willen organiseren in hun zaak of omgeving een tussenkomst van 50% ontvangen voor de artistieke kosten. Een win-win-win voor artiesten, handelaars en het brede publiek.
Oproep tot maximaliseren van presentatieplekken: Omwille van de grote hoeveelheid verplaatsingen in het voorjaarsprogramma en de strenge restricties op vlak van publieksactiviteiten, kan er op dit moment slechts aan een beperkt publiek cultuurbeleving aangeboden worden. Met deze oproep gaat de stad actief op zoek naar bijkomende plaatsen om cultuur doorheen de zomer te kunnen programmeren.
Versterking projectsubsidies Kunstprojecten: Met de versterking van het budget van het bestaande projectreglement voor kunsten geeft de stad professionele kunstorganisaties, individuele kunstenaars en culturele verenigingen extra zuurstof voor nieuwe ontwikkeling, creatie, productie, presentatie van en participatie aan kunst en cultuur.
“Naast de ondersteuning voor een kwalitatief aanbod tijdens de zomer, voorzien we ook visuele, evenementiële en promotionele ondersteuning voor het culturele seizoen 2020-2021. Dat het een atypische zomer wordt, dat staat vast. Maar als het aan mij ligt, zal onze stad – op een veilige en corona-proof manier – bruisen als nooit tevoren!”, besluit schepen Ait Daoud.
